Niniejsze opracowanie dotyczy obowiązku zapewnienia warunków umożliwiających specjalną organizację nauki i metod pracy dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zagadnienie to jest warte przybliżenia ze względu na wątpliwości związane ze stosowaniem przepisów oraz liczne zastrzeżenia rodziców co do sposobu zapewnienia kształcenia specjalnego.
Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2019/2
Jednym z zadań organu prowadzącego jest zapewnienie warunków umożliwiających specjalną organizację nauki i metod pracy dla uczniów objętych kształceniem specjalnym. Opieka nad nimi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych stanowi jeden z celów oświaty zdefiniowanych w art. 1 pr. ośw.
Aby zapisy te nie były iluzorycznym prawem dziecka, ustawodawca sformułował wymogi dotyczące wydatkowania środków otrzymywanych w ramach subwencji oświatowej związanych z kształceniem uczniów niepełnosprawnych. Z obowiązkiem organu prowadzącego sprzężone jest prawo dzieci i młodzieży do uzyskania niezbędnego wsparcia. Od 1 stycznia obowiązek ten spoczywa również na osobach fizycznych i osobach prawnych niebędących jednostkami samorządu terytorialnego prowadzących przedszkola, szkoły lub placówki.
Podstawę do wyodrębnienia środków na kształcenie specjalne stanowi art. 8 ust. 1 u.f.z.o., zgodnie z którym w roku budżetowym na realizację zadań związanych z organizacją kształcenia specjalnego (art. 127 ust. 1 pr. ośw.) oraz zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (art. 36 ust. 17 pr. ośw.) jednostka samorządu terytorialnego przeznacza środki w wysokości nie mniejszej niż kwota przewidziana w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego na uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w przedszkolach, szkołach i placówkach, prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, w zakresie tych zadań.
U podstaw wprowadzenia tej regulacji było wyjście naprzeciw oczekiwaniom rodziców dzieci niepełnosprawnych, zdaniem których środki pochodzące z subwencji oświatowej nie trafiają do ucznia, ale zostają przeznaczone na inne cele. W opinii wnioskodawców edukacja dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy (w szczególności uczniów niepełnosprawnych) wymaga odpowiednio wyższych nakładów finansowych, co jest uwzględniane w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na dany rok poprzez system wag. Uzasadnione jest więc, aby JST na te zadania przeznaczały środki w wysokości nie niższej niż naliczone w subwencji. Aby rozwiązać ten problem, zaproponowano wprowadzenie omawianego przepisu. W praktyce dla samorządów oznacza to konieczność przekazania wszystkich środków, jakie jednostka otrzymuje z tytułu kształcenia uczniów niepełnosprawnych, na wydatki związane z tym kształceniem. Nie ma natomiast obowiązku odnoszenia środków otrzymanych w subwencji do konkretnego dziecka.
