O (nie)wykonaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego – analiza konstytucyjna
Bartłomiej Ślemp
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, prawnik w jednej z największych i wiodących kancelarii prawniczych w Polsce
ORCID: 0000-0003-2653-4695
Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2018–2022 jako projekt badawczy w ramach programu „Diamentowy Grant”.
O (nie)wykonaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego – analiza konstytucyjna
Realizacja przez ustawę z 1993 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego słusznej idei wyeliminowania różnic w potencjale finansowym poszczególnych jednostek administracyjnego podziału państwa obarczona jest wieloma wadami. Przekazywanie części dochodów własnych przez samorządy „bogatsze” na rzecz samorządów „biedniejszych” doprowadziło niektóre jednostki uiszczające wpłaty do pozbawienia możliwości finansowania przez nie swoich zadań własnych w niezbędnym zakresie. Podkreślił to znacząco Trybunał Konstytucyjny w swym orzecznictwie, stwierdzając niekonstytucyjność części wadliwych przepisów. Tym samym ustawodawca został zobowiązany do kompleksowej reformy mechanizmu wpłat korekcyjno-wyrównawczych. Celem artykułu jest wskazanie niewykonania w całości przez prawodawcę postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego o sygn. S 1/13 i wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. K 13/11, stwierdzającego niezgodność z Konstytucją części systemu redystrybucji poziomej dochodów JST oraz obecnej praktyki legislacyjnej w tej kwestii.
Słowa kluczowe: dochody jednostek samorządu terytorialnego, wpłaty korekcyjno-wyrównawcze, mechanizm wyrównania poziomego, wykonalność wyroków Trybunału Konstytucyjnego, legislacja
Bartłomiej Ślemp
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, lawyer of one of the largest and leading law firms in Poland
ORCID: 0000-0003-2653-4695
Academic study financed with budget funds for education in 2018–2022, as a research project within the ‘Diamond Grant’ programme.
The (non-)performance of orders of the Constitutional Tribunal regarding the mechanism of horizontal compensation of local authority unit income – constitutional analysis
The implementation by the Act on Local Authority Unit Income of 1993, which has the right idea of eliminating differences in the financial potential of individual units of the administrative division of the country, is subject to numerous defects. The transfer by the “richer” local authorities of some of their own income to the “poorer” local authorities has led to some units being deprived of the ability to finance their own tasks to the necessary extent. This was emphatically highlighted by the Constitutional Tribunal in its line of judgments confirming the lack of constitutionality of some defective regulations. Similarly, the lawmakers were obligated to comprehensively reform the mechanism of the adjustment and compensatory payments. The objective of the article is to demonstrate that the lawmakers have failed to perform the order specified by the Constitutional Tribunal in case ref. S 1/13 and the judgment of the Constitutional Tribunal in case K 13/11, confirming the lack of constitutionality of a part of the system of horizontal redistribution of LAU income and the current legislative practice on this matter, in whole.
Keywords: local authority unit income, adjustment and compensatory payments, horizontal compensation mechanism, enforceability of judgments of the Constitutional Tribunal, legislation
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Banaszewska M., Efekty redystrybucyjne części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 2017/7–8.
Dębowska-Romanowska T., Dylematy związane z gwarancyjnym charakterem art. 167 Konstytucji dla finansów samorządowych [w:] Księga Jubileuszowa ku czci Profesor Krystyny Sawickiej. Gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych. Zagadnienia finansowoprawne, red. W. Miemiec, Wrocław 2017.
Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.
Haczkowska M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX/el. 2014.
Informacja prasowa Ministerstwa Finansów z 15.06.2015 r., http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/wiadomosci/aktualnosci/ministerstwo-finansow2/-/asset_publisher/M1vU/content/zmiany-w-systemie-finansowania-jst/pop_up?_101_INSTANCE_M1vU_viewMode=print (dostęp: 21.03.2019 r.).
Informacja prasowa z 27.06.2018 r., https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1152113,podatek-solidarnosciowy-a-budzet-samorzadu.html (dostęp: 21.03.2019 r.).
Izdebski H., Funkcjonowanie instytucji wpłat na subwencję ogólną („janosikowe”) z punktu widzenia finansów m.st. Warszawy i województwa mazowieckiego, „Samorząd Terytorialny” 2013/11.
Izdebski H., Opinia zlecona przez Biuro Analiz Sejmowych sporządzona z 12.09.2014 r. dla projektu zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego o nr druku 2667 i 2668 z punktu widzenia zgodności z Konstytucją RP oraz stopnia, w jakim projekty te mogą być uznane za wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca 2014 r. (sygn. K 13/11), http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk7.nsf/Opdodr?OpenPage&nr=2668 (dostęp: 21.03.2019 r.).
Kamińska D., Nelicki A., Asystemowość wyrównania dochodów jednostek samorządu terytorialnego [w:] Finanse komunalne a Konstytucja, red. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012.
Kornberger-Sokołowska E., Wpłaty wyrównawcze jednostek samorządu terytorialnego, tzw. janosikowe – wyrok z dnia 31 stycznia 2013 r., K 14/11 [w:] Na straży państwa prawa. Trzydzieści lat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Derlatka, L. Garlicki, M. Wiącek, Warszawa 2016.
Miemiec W., Prawne gwarancje samodzielności finansowej gminy w zakresie dochodów publicznoprawnych, Wrocław 2005.
Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego, Ekspertyza prawna w przedmiocie „Kompleksowych rozwiązań w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego dla województw (janosikowe)”, „Ekspertyzy i opracowania” 2016/30.
Nelicki A., Uwagi na temat konstytucyjności mechanizmu „janosikowego" w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 lipca 2006 r. [w:] Finanse komunalne a Konstytucja, red. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012.
Obrębalski M., Kontrowersje wokół „janosikowego” systemu finansowego wspierania jednostek samorządu terytorialnego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2013/28.
Przywora B., Problematyka zgodności z Konstytucją RP mechanizmu korekcyjno-wyrównawczego w samorządzie terytorialnym w odniesieniu do województw, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/6.
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87–243, Warszawa 2016.
Stenogram posiedzenia połączonych komisji sejmowych: Finansów Publicznych (nr 355) i Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej (nr 237) z 11.09.2018 r., http://orka.sejm.gov.pl/Zapisy8.nsf/wgskrnr/FPB-355 (dostęp: 21.03.2019 r.).
Swianiewicz P., Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa 2011.
Ślemp B., Darowski T., Ważny głos Trybunału w debacie o Janosikowym, https://www.prawo.pl/samorzad/janosikowe-niezgodne-z-konstytucja,382039.html (dostęp 21.03.2019 r.).
Wiącek M., W sprawie tzw. gminnych wpłat janosikowych (analiza konstytucyjna), „Przegląd Naukowy Disputatio” 2010/11.
Wniosek Rady Miasta st. Warszawy do TK z 30.08.2010 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 14/11, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=2&dokument=8759&sprawa=7153 (dostęp: 21.03.2019 r.).
Wniosek Rady Powiatu w Legionowie do TK z 8.10.2014 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 33/14, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=2&dokument=14465&sprawa=14253 (dostęp: 21.03.2019 r.).
Wniosek Sejmiku Województwa Mazowieckiego do TK z 25.02.2010 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 13/11, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=1&dokument=10582&sprawa=7152 (dostęp: 21.03.2019 r.).
dr Paulina Filip
doktor nauk ekonomicznych, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Ekonomii, Katedra Finansów i Rachunkowości
Rafał Pitera
magister ekonomii, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Ekonomii, Katedra Finansów i Rachunkowości
Udział w autorstwie tekstu – po 50%.
Wydatki inwestycyjne samorządu terytorialnego jako instrument wspierania przedsiębiorczości – studium powiatów województwa podkarpackiego
Przedsiębiorczość definiowana jako zdolność do podejmowania ryzyka i prowadzenia działalności gospodarczej na własny koszt i własną odpowiedzialność uważana jest za czynnik rozwoju gospodarczego zarówno w skali kraju, jak i poszczególnych regionów. Oddziaływanie samorządu terytorialnego na przedsiębiorczość poprzez prowadzoną politykę inwestycyjną powinno zmierzać do jej intensywnego pobudzenia. Celem artykułu jest ukazanie wpływu wydatków inwestycyjnych ponoszonych przez samorząd powiatowy na rozwój przedsiębiorczości. Badania zostały oparte na danych empirycznych zebranych ze statystyki publicznej za lata 2007–2016. Starano się ustalić, czy występują zależności pomiędzy wysokością nakładów inwestycyjnych a rozwojem indywidualnej przedsiębiorczości w odniesieniu do powiatów województwa podkarpackiego. Zbadano również wysokość poniesionych nakładów na inwestycje w infrastrukturę drogową i poziom wykorzystania środków unijnych wspierających rozwój sektora małej i średniej skali oraz ich wpływ na rozwój indywidualnej przedsiębiorczości. Próbowano także określić, jakiego rodzaju są to związki i zależności. Przeprowadzona analiza wykazała, że wraz ze wzrostem nakładów na inwestycje wzrastał poziom przedsiębiorczości w powiatach.
Słowa kluczowe: wydatki inwestycyjne, powiat, przedsiębiorczość, instrumenty wsparcia
dr Paulina Filip
Doctor of Economic Studies, University of Rzeszów, Faculty of Economics, Chair of Finance and Accounting
Rafał Pitera
Master of Economics, University of Rzeszów, Faculty of Economics, Chair of Finance and Accounting
Commitment in the preparation of the article – 50% each
Investment outlay of local authorities as an instrument of support of entrepreneurship – study of the counties of the Podkarpackie Voivodship
Entrepreneurship is defined as the ability to take risks and run a business at one’s own expense and own risk. It is considered to be a factor of economic development both on a national and regional scale. Local authorities should aim to actively stimulate entrepreneurship through their investment policy. The objective of the article is to present the impact of investment outlay made by the county authorities on the development of entrepreneurship. The research was based on empirical data collected from official statistics for the years 2007–2016. An attempt was made to establish whether there are any dependencies between the level of investment outlay and the development of individual entrepreneurship, with respect to the county authorities of the Podkarpackie Voivodship. The impact of outlay on investments in road infrastructure and the extent of use of EU funds supporting the development of the small and medium scale sector, as well as their influence on individual entrepreneurship, were also examined. An attempt was also made to specify what kind of relationships and dependencies there are. The analysis showed that the level of entrepreneurship increased in the counties together with the increase in investment outlay.
Keywords: investment outlay, county, entrepreneurship, instrument of support
Bibliografia:
Amin A., An institutionalist perspective on regional economic development, “International Journal of Urban & Regional Research” 1999/23 (2).
Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2016, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2016.
Czupich M., Rola jednostek samorządu terytorialnego we wspieraniu przedsiębiorczości i innowacyjności na przykładzie wybranych regionów, „Marketing i Rynek” 2014/10.
Dominiak J., Zmiany zróżnicowania przestrzennego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce w latach 2000–2010 w aspekcie innowacyjnej gospodarki i otoczenia biznesu, „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego” 2014/26.
Dropek K., Działania samorządu terytorialnego wspierające przedsiębiorczość w gminach województwa wielkopolskiego, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2014/2(264), vol 2.
Dziemianowicz M., Mackiewicz M., Malinowska E., Misiąg W., Tomalak M., Wspieranie przedsiębiorczości przez samorząd terytorialny, Warszawa 2000.
Grzebyk M, Potencjał instytucjonalny administracji samorządowej a rozwój lokalny, „Prace Naukowe Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Seria: Monografie i Opracowania” 2017/18.
Harańczyk A., Samorząd terytorialny, organizacja i gospodarka, Kraków 2010.
Heffner K., Klemens B. (red.), Obszary wiejskie: wiejska przestrzeń i ludność, aktywność społeczna i przedsiębiorczość, Warszawa 2016.
Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012.
Jóźwik B., Wzrost gospodarczy i konkurencyjność województw Polski Wschodniej na tle regionów Unii Europejskiej [w:] Rozwój Polski Wschodniej. Ograniczenia i wyzwania, red. B. Jóźwik, M. Sagan, Warszawa 2012.
Kaczmarczyk A., Mała przedsiębiorczość a jednostki samorządu terytorialnego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2013/297.
Kaliszczak L., The Development of a favorable climate for entrepreneurship at the local level [w:] Shaping Local Business Communities The International Conference "Entrepreneurial Cities" Proceedings, red. I. Koładkiewicz, J. Cieślik, Warszawa 2014.
Kata R., Polityka podatkowa gmin jako narzędzie stymulowania przedsiębiorczości lokalnej, „Finanse Komunalne” 2016/3.
Kogut-Jaworska M., Instrumenty interwencjonizmu lokalnego w stymulowaniu rozwoju gospodarczego, Warszawa 2008.
Kozioł L., Determinanty, obszary i pomiar przedsiębiorczości, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego” 2005/4.
Nath S.K., The Theory of Balanced Growth, “Oxford Economic Papers” 1992/2, vol. 14.
Okrasiński A., Jak gmina powinna wspierać lokalną przedsiębiorczość, Warszawa 2017.
Onak-Szczepanik B., Małe i średnie przedsiębiorstwa w gospodarce regionu na przykładzie województwa podkarpackiego [w:] Spójność ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, red. M.G. Woźniak, Rzeszów 2008.
Perska A., Wydatki inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego jako instrument wspierania przedsiębiorczości, „Przedsiębiorczość – Edukacja” 2014/10.
Piechowicz M., Kleinowski M., Fundusze i programy Unii Europejskiej wspierające przedsiębiorstwa w perspektywie finansowej 2014–2020, Warszawa 2016.
Przygodzka R., Władztwo podatkowe a stabilność finansowa gmin, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2014/4 (40).
Ratajczak M., Infrastruktura a wzrost i rozwój gospodarczy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2000/4, LXII.
Regionalna Strategia Innowacji Województwa Podkarpackiego na lata 2014–2020 na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3), Rzeszów 2015.
Richert-Kaźmierska A., Teoretyczne koncepcje przedsiębiorczego regionu i przedsiębiorczości regionalnej [w:] Aspekty i przejawy przedsiębiorczości regionalnej w Polsce, red. A. Richert-Kaźmierska, Gdańsk 2012.
Rosenstein-Rodan P.N., Problem of industrialization in Eastern and South-Eastern Europe, “The Economist Journal” 2000/53, Issue 210/211.
Ruśkowski E., Ogólne zasady wydatków j.s.t. [w:] Finanse lokalne po akcesji, red. E. Ruśkowski, J. Salachna, Warszawa 2007.
Saar M., Jak samorządy lokalne mogą wspierać rozwój przedsiębiorczości?, Warszawa 2011.
Safin K., Zarządzanie małym i średnim przedsiębiorstwem, Wrocław 2008.
Steczkowski J., Zeliaś A., Metody statystyczne w badaniu zjawisk jakościowych, Kraków 1997.
Swianiewicz P., Finanse samorządowe koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa 2011.
Szewczuk A., Kogut-Jaworska M., Zioło M., Rozwój lokalny i regionalny, teoria i praktyka, Warszawa 2011.
Thomas L.C., Edelman D.B., Crook J.N., Credit Scoring and Its Applications. Society for Industrial and Applied Mathematics, Philadelphia 2002.
Typa M., Rola przedsiębiorstw w rozwoju lokalnym i regionalnym, „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego” 2016/30 (1).
Wybrane wskaźniki przedsiębiorczości w latach 2011–2016, seria „Informacje i opracowania statystyczne”, GUS, Warszawa 2017.
Zaucha J., Brodzicki T., Ciołek D., Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju, Warszawa 2015.
dr hab. Janina Kotlińska
prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Kierownik Katedry Finansów Publicznych w Instytucie Ekonomii i Zarządzania, członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu
mgr Karol Chyra
członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu
Udział w autorstwie tekstu – po 50%.
Dotacje formą wydatków budżetowych gmin w Polsce
Artykuł poświęcono wydatkowaniu środków z budżetów gminy, w tym miast na prawach powiatu, w formie dotacji. Zaprezentowano w nim cechy i rodzaje dotacji, potencjalnych ich beneficjentów oraz podstawy prawne przekazywania ich środków publicznych w tej formie. Dodatkowo – na podstawie danych liczbowych z lat 2007–2017 – przedstawiono: udział dotacji w strukturze wydatków budżetowych wskazanych jednostek samorządowych; strukturę dotacji w ujęciu działów klasyfikacji budżetowej w pierwszym i ostatnim badanym roku dla miast na prawach powiatu i pozostałych gmin, a także udział dotacji w wydatkach wybranych działów i wzrost ich kwoty na przestrzeni badanych 10 lat.
Tezą przyświecającą autorom podczas pisania artykułu było stwierdzenie, że coraz większa pula środków wydatkowanych jest z gminnych budżetów w Polsce w formie różnego rodzaju dotacji, co wiąże się z możliwościami organizacyjnymi gmin w zakresie realizacji zadań publicznych, rachunkiem ekonomicznym kosztów świadczenia usług i dostarczania dóbr publicznych, jak również z polityką państwa w zakresie m.in. ochrony środowiska, dziedzictwa narodowego, wsparcia aktywności zawodowej i fizycznej społeczeństwa.
Słowa kluczowe: budżet jednostek samorządu terytorialnego, wydatki budżetowe, dotacje
dr hab. Janina Kotlińska
professor of the John Paul II Catholic University of Lublin, Manager of the Chair of Public Finance in the Institute of Economics and Management, Member of the Board of the Regional Chamber of Audit in Poznań
mgr Karol Chyra
member of the Board of the Regional Chamber of Audit in Poznań
Commitment in the preparation of the article – 50% each
Grants, a form of budget spending of municipalities in Poland
The article is devoted to the spending of funds from the budgets of municipalities, including cities with the rights of a county, in the form of a grant. It presents the features and types of grant, their potential beneficiaries and the legal grounds for transferring their public funds in this form. Additionally, numerical data from 2007–2017 was used to present the share of grants in the structure of budget spending of the specified local authority units, the structure of grants by area of budget classification in the first and last years of the research for cities with the rights of counties and the remaining municipalities, as well as the level of grants as a proportion of spending of selected divisions and the increase in their amount over the 10 years analysed.
The leading argument of the authors while writing the article was that an increasing pool of funds is being spent from municipal budgets in Poland in the form of various subsidies, which is related to the organizational capacity of municipalities regarding the performance of public tasks, the economics of the costs of providing public services and goods, as well as with the state policy on environmental protection, national heritage and the support of professional and physical activity of the public.
Keywords: local authority unit budget, budget spending, grants
Bibliografia:
Brzeziński B., Matuszewski W., Olesińska A., Zalasiński A., Prawo finansów publicznych, Toruń 2006.
Chojna-Duch E., Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2010.
Dębowska-Romanowska T., Zagadnienia prawne wydatków publicznych na rzecz osób trzecich, Łódź 1993.
Dolata J., Dotacje na zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego [w:] Problemy finansowe w działalności samorządu terytorialnego, red. naukowa S. Dolata, Opole 2002.
Dotacje oświatowe. Problemy i wyzwania, red. A. Babczuk, A. Talik, Warszawa 2015.
Finanse publiczne i prawo finansowe, t. 2, red. nauk. E. Ruśkowski, Warszawa 2000.
Gajl N., Finanse i gospodarka lokalna na świecie, Warszawa 1993.
Gałuszka K., Dotowanie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego realizacji zadań przez inne jednostki samorządu terytorialnego [w:] Stan i kierunki rozwoju finansów samorządu terytorialnego, red. nauk. L. Patrzałek, Poznań–Wrocław 2007.
Harasimowicz J., Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1988.
Kotlińska J., Edukacja w gminie – wymiar organizacyjny i finansowy, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2016/9.
Kotlińska J., Środki publiczne dla niepublicznych przedszkoli, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2012/5.
Kurowski L., Wstęp do nauki prawa finansowego, Warszawa 1982.
Nowa ustawa o finansach publicznych wraz z ustawa wprowadzającą. Komentarz praktyczny, red. E. Ruśkowski, J. Salachna, Gdańsk 2010.
Owsiak S., Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Warszawa 2017.
Sawicka K., Dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na zadania własne wykonywane przez podmioty spoza sektora finansów publicznych [w:] Problemy finansowe w działalności samorządu terytorialnego, red. nauk. S. Dolata, Opole 2002.
dr Maciej Lubiszewski
doktor nauk prawnych, adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zakres obowiązywania przesłanek wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i jego implikacje dla mechanizmu self-cleaning
Obok klasycznych już podziałów przesłanek wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na przesłanki obligatoryjne i fakultatywne oraz bezwzględne i względne, autor proponuje wprowadzenie podziału przesłanek na uniwersalne i indywidualne. Podział ten jest przeprowadzony w oparciu o kryterium zakresu obowiązywania poszczególnych przesłanek. Skutki zastosowania niektórych z nich ograniczone są do konkretnego postępowania, natomiast inne kształtują sytuację wykonawcy we wszystkich postępowaniach prowadzonych przez jakiegokolwiek zamawiającego. Jak się okazuje, rozpoznanie tej cechy przesłanki odgrywa ważną rolę w ustaleniu zakresu zastosowania mechanizmu samooczyszczenia (ang. self-cleaning).
Słowa kluczowe: zamówienia publiczne, wykluczenie z postępowania, self-cleaning, Krajowa Izba Odwoławcza
dr Maciej Lubiszewski
Doctor of Law, senior lecturer, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn
The scope of applicability of the premises for exclusion from public procurement proceedings and its implications on the mechanism of self-cleaning
In addition to the classic divisions of the premises for exclusion from public procurement proceedings into obligatory and optional, as well as unconditional and relative, the author proposes dividing the premises into universal and individual. This division is conducted on the basis of the criterion of the scope of applicability of the individual premises. The consequences of applying some of them are limited to specific proceedings, whereas others define the contractor’s situation in all proceedings conducted by any contracting authority. As it transpires, the recognition of this feature of the premise plays an important role in establishing the extent of the self-cleaning mechanism.
Keywords: public procurement, exclusion from proceedings, self-cleaning, National Appeals Chamber
Bibliografia:
Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2018.
Jaworska M. (red.), Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2018.
Pieróg J., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2017.
Stachowiak M., O „samooczyszczeniu” w zamówieniach publicznych, „Finanse Komunalne” 2017/6.
dr Włodzimierz Dzierżanowski
Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Administracyjnego Uczelnia Łazarskiego
Wykorzystanie forfaitingu w zamówieniach publicznych jednostek samorządu terytorialnego
Autor porusza w tekście zagadnienia nabywania usługi forfaitingu przez jednostki samorządu terytorialnego, podobieństw oraz traktowania umowy forfaitingu w zamówieniach publicznych, i zasad ich stosowania przy zawieraniu takiej umowy. Zdaniem autora możliwe jest, by wykonawca zamówienia na dostawy usługi lub roboty budowlane, wyłaniany w trybie postępowania o udzielenie zamówienia wskazywał wskutek żądania zamawiającego bank (instytucję finansową), która zapłaci wynagrodzenie wykonawcy należne od zamawiającego, a zamawiający stanie się wskutek tego dłużnikiem forfaitingowym banku (instytucji finansującej).
Autor wskazuje także, że do wyłonienia takiej instytucji finansującej nie jest konieczne przeprowadzenie odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, wskazując na podstawy do takich czynności zawarte w dyrektywach UE i przepisach kodeksu cywilnego.
Słowa kluczowe: forfaiting, pożyczka, zamówienie publiczne
dr Włodzimierz Dzierżanowski
Faculty of Law and Administration, Chair of Administrative Law, Lazarski University
The use of forfaiting in public contracts of local authority units
The author discusses the issue of acquiring forfaiting services by local authority units, the similarities as well as the treatment of forfaiting agreements in public contracts and the principles of applying them when concluding such a contract. According to the author, it is possible for a contractor of a contract for the provision of construction services and works, who is selected in public procurement proceedings, to specify a bank (financial institution) that will pay the contractor the fee due from the contracting authority as a result of a request of the contracting authority and the contracting authority then becomes the forfaiting debtor of the bank (financial institution).
The author also indicates that it is not necessary to conduct separate public procurement proceedings to select such a financial institution, indicating the grounds for such activities contained in the EU directives and the provisions of the Polish Civil Code.
Keywords: forfaiting, loan, public procurement
Bibliografia:
Czajkowski T. (red), Baehr J., Czajkowski T., Dzierżanowski W., Kwieciński T., Łysakowski W., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007.
Jerzykowski J., Przekształcenia podmiotowe umów o zamówienia publiczne, „Radca Prawny” 2004/1, s. 78, LEX nr 41825.
Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., Kidyba A., Kozieł G., Olejniczak A., Pyrzyńska A., Sokołowski T, Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania – część ogólna, LEX/el. 2014.
Pomorska A., Szołno-Koguc J., Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu publicznego, Warszawa 2011.
dr Dariusz P. Kała
doktor nauk prawnych, Kancelaria Prawna „LexKała”
Sposób finansowania Ochotniczej Straży Pożarnej z budżetu gminy. Glosa krytyczna do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 4.10.2018 r., I SA/Ol 396/18
Finansowanie ochotniczych straży pożarnych z gminy jest regulowane przez dużą liczbę przepisów, co powoduje pojawienie się w praktyce wielu pytań i trudności. W tym zakresie pomocne okazuje się orzecznictwo sądów, choć nie jest ono liczne. Istotną kwestią jest zwracanie uwagi na kwestie własności nabywanego mienia przeciwpożarowego. Podstawowym sposobem finansowania ochotniczych straży pożarnych powinno być stosowanie wydatków bezpośrednich, a dotacja powinna mieć charakter uzupełniający.
Słowa kluczowe: straż pożarna, dotacja, finansowanie ochotniczych straży pożarnych, ochrona przeciwpożarowa
dr Dariusz P. Kała
‘LexKała’ law firm
Method of financing the Volunteer Fire Brigade from the municipality’s budget. Critical commentary on the ruling of the Voivodship Administrative Court in Olsztyn of 4 October 2018 (I SA/Ol 396/18)
The financing of volunteer fire brigades from the municipality is governed by a multiplicity of regulations, which raises many questions and difficulties in practice. Judicial decisions are helpful in this, although these are not abundant. An important issue is to pay attention to the issues of ownership of fire safety property that is purchased. The main method of financing the volunteer fire brigade should be the use of direct spending, while the subsidy should be complementary.
Keywords: fire brigade, grant, financing volunteer fire brigades, fire safety
Bibliografia:
Chojna-Duch E., Struktura dotacji budżetowej. Studium teoretyczno-prawne, Warszawa 1988, s. 30.
Czarnocki G., Dotowanie ochotniczych straży pożarnych [w:] Dotacje z budżetu jednostek samorządu terytorialnego (poradnik ze wzorami uchwał i dokumentów), Warszawa 2011.
Fabin B., Juszczyk A., Józefczyk P., Legutko M. (red.), Finansowanie Ochotniczych Straży Pożarnych przez samorządy – w pytaniach i odpowiedziach, Słomniki 2012.
Kała D.P., Dotacje dla ochotniczych straży pożarnych, Warszawa 2015.
Kała D.P., Sto pytań do prawnika o Ochotnicze Straże Pożarne. Poradnik praktyczny, t. 1, Gdańsk 2012, t. 2, Gdańsk 2014.
Kała D.P., Słuszna linia orzecznicza RIO w zakresie dotacji dla ochotniczej straży pożarnej, www.lexfire.pl [11.12.2018 r.].
Kała D.P., Ekwiwalent pieniężny dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Orzecznictwo, wzory pism, tablice, Gdańsk 2018.
Kała D.P., Dotacje dla Ochotniczych Straży Pożarnych, Zielonka 2015.
Kała D.P., Michalec A., Finansowanie Ochotniczej Straży Pożarnej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego [w:] Dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Planowanie, udzielanie, rozliczanie, red. A. Walasik, A. Babczuk, A. Talik, Warszawa 2013.
Kała D.P., Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 maja 2013 r., V SA/Wa 39/13, „Samorząd Terytorialny” 2014/11.
Krzysztofowicz D., Dotacje dla Ochotniczych Straży Pożarnych, „Wspólnota” 2013/9.
Lachiewicz W., Wsparcie Ochotniczej Straży Pożarnej z budżetu gminy, Legalis 2018.
Lachiewicz W., Klasyfikacja budżetowa 2018, Legalis 2018.
Legutko M., Dotacje dla Ochotniczej Straży Pożarnej, www.ekspertbeck.pl.
Michalec A., Finansowanie Ochotniczej Straży Pożarnej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, www. A.ekspertbeck.pl.
Ewa Kowalczyk-Hyży
doktorantka, Kolegium Ekonomiczno-Społeczne, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Przedawnienie karalności naruszenia dyscypliny finansów publicznych uwalniające sprawcę od odpowiedzialności
W artykule omówiono zagadnienie prawidłowego określenia czasu popełnienia czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez osoby odpowiedzialne za prowadzenie gospodarki finansowej w jednostce samorządu terytorialnego. Na podstawie orzecznictwa, np. Głównej Komisji Orzekającej z 20.02.2014 r. nr BDF1/4900/82/87/RN-22/13/RWPD-83732, można pokusić się o stwierdzenie, że niestety w praktyce czasami dochodzi do błędnego wskazania czasu, ukaranie za czyn (działanie lub zaniechanie) stanowiący naruszenie dyscypliny finansów publicznych może bowiem nastąpić w przewidzianych przez ustawę ramach czasowych, a jeżeli organy powołane do egzekwowania odpowiedzialności nie ujawnią i nie osądzą w tym ustawowo określonym czasie sprawcy, następuje przedawnienie karalności naruszenia dyscypliny finansów publicznych, uwalniające od odpowiedzialności. Treść artykułu przybliża prawidłowy sposób określania momentu popełnienia naruszenia, tak by obwiniony został pociągnięty do odpowiedzialności z tytułu popełnionego czynu oraz został ukarany. Termin przedawnienia karalności liczony jest od daty popełnienia naruszenia. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był zobowiązany. Dla naruszeń dyscypliny finansowej polegających na działaniu początkiem biegu terminu przedawnienia jest dzień, w którym doszło do karalnego działania (np. data podpisania umowy w sprawie udzielenia zamówienia publicznego – art. 17 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie finansów publicznych, data podpisania sprawozdania budżetowego, w którym wykazano dane niezgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej – art. 18 pkt 2 tej ustawy). Termin przedawnienia karalności naruszeń dyscypliny finansowej popełnionych przez zaniechanie rozpoczyna swój bieg od dnia następnego po dniu, w którym zgodnie z przepisami prawa należało dokonać zaniechanego działania.
Słowa kluczowe: przedawnienie karalności naruszenia dyscypliny finansów publicznych, termin przedawnienia, działanie, zaniechanie, odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Główna Komisja Orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Ewa Kowalczyk-Hyży
PhD Student, Economic and Social College, SGH Warsaw School of Economics
Negative prescription of penalization for a breach of public finance discipline freeing the perpetrator from liability
The article presents the issue of the correct definition of the time of commitment of an offence of breaching public finance discipline by people responsible for financial management in the local authority unit. Based on the case law of, for example, the Head Adjudicating Commission of 20 February 2014, No. BDF1/4900/82/87/RN-22/13/RWPD-83732, an attempt can be made to conclude that, unfortunately, in practice, the wrong time is sometimes specified, because punishment for an action (act or omission) constituting a breach of public finance discipline must be applied within the time frame provided for by the law, whereas if the authorities appointed to enforce liability do not discover and do not judge the perpetrator within this statutory deadline, the prescription period for the punishment for breaching public finance discipline will expire, freeing the perpetrator from liability. The article describes the correct method of specifying the moment of committing a breach, so that the accused is held responsible for the act that he committed and is punished. The prescription period of criminality is measured from the date on which the breach was committed. A breach of public finance discipline is considered to have been committed at a time when the perpetrator acted or failed to act, despite being obliged to do so. For breaches of financial discipline involving activity, the start of the prescription period is the day on which the punishable act took place (for example, the date of signature of the public contract – Article 17 of the Act on Liability for Breaching Public Finance, the date of signature of the budget report in which data is disclosed that is not in compliance with the data arising from the accounting records – Article 18, item 2 of that Act. The prescription period for punishments for breaches of public finance discipline committed by omission starts on the day after the day on which the omitted act needed to be performed by law.
Keywords: negative prescription of a breach of public finance discipline, prescription period, act, omission, liability for breaching public finance discipline, Head Adjudicating Commission in cases of a breach of public finance discipline
Bibliografia:
Borowska K., Kościńska-Paszkowska A., Bolek T., Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2012.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1994.
Lipiec-Warzecha L., Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2012.
Puchacz K., Nowe zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Praktyczny komentarz do zmian w ustawie, Gdańsk 2012.
Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, red. W. Misiąg, Warszawa 2017.
