Problem samodzielności finansowej JST na przykładzie systemu finansowania gospodarki odpadami w gminach
dr Mirosław Czekaj
Szkoła Główna Handlowa; skarbnik m. st. Warszawy. ORCID: 0000-0002-9740-337X
dr hab. Iwona Kowalska, prof. SGGW
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. ORCID: 0000-0002-2757-7163
Udział w autorstwie tekstu:
Mirosław Czekaj – 50%
Iwona Kowalska – 50%
Problem samodzielności finansowej JST na przykładzie systemu finansowania gospodarki odpadami w gminach
Problematyka systemu finansowania gospodarki odpadami została zaprezentowana w kontekście samodzielności finansowej gmin z uwypukleniem zasady adekwatności środków do zadań – kluczowej dla oceny jej zakresu. Powyższy kontekst uzasadnia stan legislacji, z którego wynika wprawdzie wpisanie do dochodów gmin środków z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ale w którym równocześnie zawarto zapisy ograniczające działania gmin nie tylko w kształtowaniu wysokości tych dochodów, lecz także w zakresie ich wydatkowania. Wywołuje to problemy z samobilansowaniem się systemu gospodarki odpadami. Celem artykułu jest identyfikacja skali deficytu tego systemu oraz czynników kształtujących ten deficyt. Realizacji powyższego celu służyła metoda krytycznej analizy aktów prawnych dotyczących systemu finansowania gospodarki odpadami, a także analityczne ujęcie danych o dochodach i wydatkach z zakresu gospodarki odpadami w gminach w latach 2015–2019. Z przeprowadzonych badań wynika narastająca skala deficytu systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce. Sytuacja ta jest efektem szybkiego wzrostu kosztów realizacji zadań dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi przy ograniczonej możliwości reakcji gmin po stronie dochodowej. Wśród postulowanych zmian wskazuje się na konieczność wprowadzenia rekompensat dla gmin mających na celu przeciwdziałanie narastaniu deficytu systemu.
Słowa kluczowe: finanse, gmina, budżet, samodzielność, gospodarka odpadami
Dr. Mirosław Czekaj
Warsaw School of Economics; treasurer of the Capital City of Warsaw. ORCID: 0000-0002-9740-337X
Dr. Hab. Iwona Kowalska, professor of SGGW
Warsaw University of Life Sciences. ORCID: 0000-0002-2757-7163
Share of authorship of the article:
Mirosław Czekaj – 50%
Iwona Kowalska – 50%
Problem of the financial independence of LAUs using the example of the system of financing waste management in the municipalities
The problem of the system of financing waste management has been presented in the context of the financial independence of municipalities, emphasizing the principle of adequacy of funds for the tasks, which is key to the assessment of its scope. This context justifies the state of legislation, from which it transpires that the revenues of municipalities include the funds from the fees for waste management, but it also contains provisions restricting the activities of municipalities not only in shaping the level of these revenues, but the scope of their spending. This incites problems with balancing the waste management system. The objective of the article is to identify the scale of the deficit of this system, as well as the factors forming this deficit. This objective was achieved by critically analysing the legal acts on the waste management financing system, as well as the analytical treatment of data on income and expenditure with regard to waste management in the municipalities in 2015–2019. The research reveals a growing scale of the deficit in the municipal waste management system in Poland. This situation is a result of the sharp increase in the cost of implementing municipal waste management tasks with limited opportunities for municipalities to respond on the income side. The postulated changes include the need to introduce compensation for municipalities which is intended to counteract the accumulation of the deficit in the system.
Keywords: finance, municipality, budget, independence, waste management
Bibliografia / References:
Adamczyk K., Śmieciowe stawki za śmieci, „Gazeta Samorządu i Administracji” 2020/1.
Badanie rynku usług związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi w gminach miejskich w latach 2014–2019. Raport Urzędu ochrony Konkurencji i Konsumentów, Departament Analiz Rynku, Warszawa 2019.
Czarny A., Założenia i realizacja samodzielności dochodowej wybranych jednostek samorządu terytorialnego, „Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeconomica” 2016/329(84)3.
Devas N., Alam M., Delay S., Oppong Koranteng R., Venkatachalam P., Financing Local Government, Commonwealth Secretariat, London 2008.
Dylewski M., Filipiak B., Gorzałczyńska-Koczkodaj M., Analiza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego, Warszawa 2004.
Kornberger-Sokołowska E., O potrzebie instytucjonalnego wzmocnienia idei samorządności – aspekt finansowo-prawny, „Samorząd Terytorialny” 2020/4.
Miemiec M., Miemiec W., Sawicka K., Prawo finansów publicznych sektora samorządowego, Warszawa 2013.
Ofiarski Z., Władztwo daninowe oraz administrowanie podatkowymi źródłami dochodów własnych gmin – czy podział kompetencji jest jeszcze potrzebny?, „Zeszyty Naukowe Administracji AJD w Częstochowie” 2012/1.
Pismo Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 3 stycznia 2020 r., WA- 0280/97/2019/2020.
Ryta I., Dziemianowicz A., Kargol-Wasiluk A., Bołtromiuk A., Samodzielność finansowa gmin w Polsce w kontekście koncepcji Good Governance, „Optimum. Economic Studies” 2018/4 (94).
Surówka K., Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa 2013.
Waste management in the context of the coronavirus crisis, European Commission, 14th April 2020.
Wytyczne Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie występowania zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 i zachorowań na wywoływaną przez niego chorobę COVID-19 (w czasie trwania pandemii/epidemii), https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2020/04/Wytyczne_dot_post%c4%99powania_z_odpadami_w_czasie_wyst%c4%99powania_zaka%c5%bce%c5%84_koronawirusem_SARS-CoV-2-2.pdf.
Luiza Budner-Iwanicka
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, zastępca Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, przewodnicząca Komisji Analiz Budżetowych Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, radca prawny. ORCID: 0000-0002-7323-6140
Wykonanie budżetów przez jednostki samorządu terytorialnego w 2019 r.
Opracowanie przedstawia sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego w 2019 r. Tekst powstał na podstawie drugiej części Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2019 r., przedłożonego Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych w czerwcu 2020 r.
Słowa kluczowe: budżet jednostek samorządu terytorialnego, dochody jednostek samorządu terytorialnego, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, sprawozdanie z działalności
Luiza Budner-Iwanicka
president of the Regional Chamber of Audit in Gdańsk, Deputy Chairperson of the National Board of the Regional Chambers of Audit, chairperson of the Budget Analyses Commission of the National Council of the Regional Chambers of Audit, legal counsel. ORCID: 0000-0002-7323-6140
Achievement of budgets by local authority units in 2019
The article presents the financial situation of local authorities in 2019. It was based on the second part of the ‘Report on the activities of the regional chambers of audit and the achievement of the budget by local authority units in 2019’, which was submitted to the Sejm and the Senate of the Republic of Poland by the National Council of the Regional Chambers of Audit in June 2020.
Keywords: local authority unit budget, local authority unit revenue, National Council of the Regional Chambers of Audit, report on activities
Luiza Budner-Iwanicka
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, zastępca Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, przewodnicząca Komisji Analiz Budżetowych Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, radca prawny. ORCID: 0000-0002-7323-6140
Działalność regionalnych izb obrachunkowych w 2019 r. Omówienie Sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych złożonego do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
W opracowaniu omówiono działalność regionalnych izb obrachunkowych i Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w 2019 r. Tekst powstał na podstawie pierwszej części „Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2019 roku”, które w czerwcu 2020 r. zostało przedłożone Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, nadzór, kontrola, opinie, wnioski de lege ferenda
Luiza Budner-Iwanicka
president of the Regional Chamber of Audit in Gdańsk, Deputy Chairperson of the National Board of the Regional Chambers of Audit, chairperson of the Budget Analyses Commission of the National Council of the Regional Chambers of Audit, legal counsel. ORCID: 0000-0002-7323-6140
Activities of the regional chambers of audit in 2019. Overview of the Report of the National Council of the Regional Chambers of Audit submitted to the Sejm and the Senate of the Republic of Poland
The article discusses the activities of the regional chambers of audit and the National Council of the Regional Chambers of Audit in 2019. The text was based on the first part of the ‘Report on the activities of the regional chambers of audit and the achievement of the budget by local authority units in 2019, which was submitted to the Sejm and the Senate of the Republic of Poland in June 2020.
Keywords: regional chambers of audit, National Council of the Regional Chambers of Audit, supervision, audit, opinions, de lege ferenda conclusions
