Prawnoautorski eksperyment Schrödingera: czy utwór można zdefiniować w ustawie? Uwagi na tle prawa brytyjskiego.
Ewa Laskowska-Litak
Uniwersytet Jagielloński
Prawnoautorski eksperyment Schrödingera: czy utwór można zdefiniować w ustawie? Uwagi na tle prawa brytyjskiego
Opracowanie przedstawia analizę pojęcia utworu w kontekście obowiązującej regulacji prawa brytyjskiego: zamkniętego katalogu przedmiotów ochrony prawnoautorskiej. W tym świetle stawia pytanie o spójność takiego rozwiązania z orzecznictwem prawa UE oraz rozwojem nowych technologii. W pierwszej części przedstawia źródło odmiennej regulacji prawa brytyjskiego i przedstawia najważniejsze mity i hipotezy dominujące w opracowaniach prawa kontynentalnego na temat prawa brytyjskiego. Druga część artykułu poświęcona jest szczegółowej analizie przedmiotu ochrony w prawie brytyjskim na podstawie wypowiedzi orzecznictwa i literatury. W ostatniej części opracowania zweryfikowane zostają hipotezy badawcze oraz podjęta zostaje próba odpowiedzi na pytanie o możliwość kategoryzacji utworów w prawie autorskim.
Słowa kluczowe: utwór, prawo autorskie, harmonizacja prawa autorskiego
Schrödinger’s experiment in copyright law: Is a statutory definition of a ‘work’ possible? Remarks against the backcloth of UK law
The paper presents an analysis of the notion of work in the context of the United Kingdom’s statutory regulation: a system of closed catalogue of categories of copyright’s subject matter. Against this background, the paper’s aim is to ask about the consistency of the UK’s law with the current jurisprudence of the CJEU and with the advance of modern technologies. The first part of the paper presents primary sources of the different regulation in the UK legal system and also the major myths and hypotheses about the UK law that are widespread in civil law countries’ literature. The second part focuses on a detailed analysis of the categories of subject matter in UK’s law, on the basis of case law and literature. The last part of the paper tests the initial hypotheses and aims to answer the question whether it is possible to provide a catalogue of categories of works in copyright law.
Keywords: work, copyright law, harmonisation of copyright law
Bibliografia:
Barron A., Copyright Law and the Claims of Art, „Intellectual Property Quarterly” 2002/4
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016
Bently L., The Return of Industrial Copyright?, Legal Studies Research Papers Series – University of Cambridge
Bently L., Authorship of Popular Music in UK Copyright Law, „Information, Communication & Society”, vol. 12, 2009/2
Bently L., Sherman B., The Making of Modern Intellectual Property Law. The British Experience, 1760–1911, Cambridge 1999
Booton D., Framing pictures: defining art in UK copyright law, „Intellectual Property Quarterly” 2003/1
Cornish W., Llewelyn D., Aplin T., Intellectual Property: Patents, Copyright, Trade Marks and Allied Rights, London 2013
Chalton S., Implementation of the Software Directive in the UK, European Intellectual Property Review 1993/9
Davies G., Caddick N., Harbottle G., Copinger and Skone James on Copyright, Croydon 2016
Derclaye E., Debunking some of UK copyright law’s longstanding myths and misunderstandings, „Intellectual Property Quarterly” 2013/1
Derclaye E., Assumming the impact and reception of the Court of Justice of the European Union case law on UK copyright law: what does the future hold? „Revue Internationale du Droit d’auteur” 2014/240
v. Gompel S., Lavik E., Quality, Merit, Aesthetics and Purpose: An Inquiry into EU Copyright Law’s Eschewal of other Criteria than Originality RIDA 2013/236
Harn Lee Y., The persistence of the text: the concept of the work in copyright law, Part I, „Intellectual Property Quarterly” 2018/1
Judge E.F., Gervais D., Of Silos and Constellations: Comparing Notions of Originality in Copyright Law, „Cardazo Arts&Entertainment” 2009/27
Laskowska-Litak E., Czy jest miejsce na harmonizację pojęcia utworu? Parę słów o orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Acta Iuris Stetinensis” 2017/2(18)
Machała W., Utwór. Przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2012
Macre R., Copyright and Patents for Inventions: Pleas and Plans, vol. I, Edinburgh 1879
Masiyakurima P., Copyright in Works of Artistic Craftsmanship: An Analysis, „Oxford Journal of Legal Studies” 2016/36 (3)
Pila J., Copyright and Its Categories of Original Works, „Oxford Journal of Legal Studies” 2010/30 (2)
Rahmatian A., Music and creativity as perceived by copyright law, „Intellectual Property Quarterly” 2015/3
Rahmatian A., The concepts of „musical work” and „originality” in UK copyright law – Sawkins v. Hyperion as a test case, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2009/40(5)
Rosati E., Originality in EU Copyright. Full Harmonization through Case Law, Cheltenham–Northampton 2013
Stokes S., Art and Copyright, Oxford, Portland, Oregon 2012
Tischner A., Kumulatywna ochrona wzornictwa przemysłowego w prawie własności intelektualnej, Warszawa 2015
dr Piotr F. Piesiewicz
doktor nauk prawnych, adiunkt na Wydziale Prawa SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS, w Katedrze Prawa Ochrony Własności Intelektualnej, adwokat
Godziwa rekompensata i jej dochodzenie w odniesieniu do dzieł osieroconych (art. 358 ust. 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych)
Problematyka dochodzenia „godziwej rekompensaty” z tytułu korzystania z utworu, który utracił status osieroconego jest zagadnieniem złożonym z uwagi na drogę dochodzenia roszczenia. Z analizy przepisów ustawy z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jednoznacznie wynika, że żądanie zapłaty „godziwej rekompensaty” jest roszczeniem o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z utworu, który posiadał status utworu osieroconego, a nie roszczeniem odszkodowawczym. Ustalenie wysokości takiej rekompensaty, należnej podmiotowi uprawnionemu z tytułu praw autorskich, następuje z uwzględnieniem wszystkich trzy kryteriów wymienionych w art. 358 ust. 5 pr. aut. tj. charakteru i zakresu korzystania z tego utworu, wysokości przychodów uzyskanych na podstawie art. 355 ust. 3 zdanie drugie oraz szkody, jaka została wyrządzona uprawnionemu. Przy obliczaniu godziwej rekompensaty przesłanki te muszą zostać wzięte pod uwagę łącznie. Nie ulega wątpliwości, że z jednej strony roszczenie o zapłatę „godziwej rekompensaty” ma charakter cywilnoprawny, a zatem właściwą drogą jego dochodzenia jest droga procesu cywilnego. Z drugiej zaś, skuteczne wystąpienie na drogę cywilną z roszczeniem o zapłatę uwarunkowane jest uprzednim załatwieniem sprawy w trybie administracyjnym. Powyższe oznacza, że uprawniony z tytułu praw autorskich do utworu osieroconego, zanim uzyska „godziwą rekompensatę” za korzystanie z jego praw, musi wszcząć postępowanie administracyjne i uzyskać pozytywne załatwienie swojej sprawy w formie bądź decyzji administracyjnej, bądź tzw. milczącego załatwienia sprawy. W konsekwencji należy postawić tezę, że realizacja praw przysługujących podmiotowi praw autorskich do utworu osieroconego, zgodnie z przepisami rozdziału 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wymaga, co do zasady, wszczęcia dwóch odrębnych procedur, przy czym uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia w sprawie administracyjnej warunkuje możliwość dochodzenia roszczeń na drodze cywilnej. Wygaśnięcie statusu utworu osieroconego jest bowiem niezbędne, aby podmiot uprawniony mógł domagać się „godziwej rekompensaty”. Ponadto należy dodać, że w postępowaniu o jej zapłatę legitymację procesową czynną pozwalającą na skorzystanie z uprawnienia, o którym mowa w art. 358 ust. 5 pr. aut., uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych uzyskuje w momencie wygaśnięcia statusu utworu osieroconego. Legitymację procesową bierną natomiast posiadają podmioty wskazane w art. 358 pr. aut. Stają się one legitymowane biernie w postępowaniu o zapłatę „godziwej rekompensaty” z momentem pozytywnego załatwienia wniosku podmiotu uprawnionego o wykreślenie utworu osieroconego z bazy.
Słowa kluczowe: dozwolony użytek chronionych utworów, autorskie prawa majątkowe, dozwolony użytek utworów osieroconych, ochrona autorskich praw majątkowych, godziwa rekompensata
‘Fair compensation’ and pursuing claims for payment of ‘fair compensation’ with reference to orphan works (Art. 358 (5) of the Copyright and Related Rights Act)
The pursuit of ‘fair compensation’ for using a work that has lost the status of an orphan work is a complex issue due to the way the claim is pursued. An analysis of the provisions of the Act of 4 February 1994 on Copyright and Related Rights clearly shows that the demand that ‘fair compensation’ be paid is a claim for payment of remuneration for using a work that had had the status of an orphan work and not a claim for damages. In determining the amount of such compensation, which is due to the copyright holder, all three criteria listed in article 358 (5) of the Copyright and Related Rights Act have to be taken into account. These are the nature and scope of use of this work, the amount of revenue obtained on the basis of Art. 355 (3), and the loss sustained by the rightholder. When calculating fair compensation, these three criteria must be considered together. There is no doubt that, on the one hand, a claim for the payment of ‘fair compensation’ is a civil law claim, and therefore it should be pursued in the civil procedure. On the other hand, an effective claim for payment is conditional upon prior final decision issued in administrative proceeding. It means that the holder of copyrights in an orphan work, before obtaining ‘fair compensation’ for the use of his/her rights, must initiate administrative decision or the so-called tacit acknowledgement. Consequently, we should venture a statement that the exercise of rights by the holder of copyright in an orphan work, in accordance with Chapter 3 of the Copyright and Related Rights Act, requires as a rule the initiation of two separate procedures. The expiry of the status of an orphan work is indispensable for the rightholder to be able to demand ‘fair compensation’. In addition, it should be added that the holder of copyright in an orphan work acquires the locus standi in the civil proceedings for payment, enabling the exercise of the rig ht referred to in Art. 35 8 (5) of the Copyright and Related Rights Act, only when the status of an orphan work expires. On the other hand, the capacity to act as a defendant in the particular civil proceedings applies to entities indicated in Art. 358 of the Copyright and Related Rights Act. They acquire the aforementioned capacity upon the grant of the rightholder’s request to delete the orphaned work from the database.
Keywords: permitted use of protected works, author’s economic rights, permitted use of orphan works, author’s economic rights protection, fair compensation
Bibliografia:
Banasiuk J., Korzystanie z utworów osieroconych - w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań legislacyjnych, “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2017/1, s. 161 i nast.
Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1996, s. 438.
Bulejak R., Czynności techniczno-procesowe w koncepcji prawnych form działania administracji publicznej, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, Prawo CCCXV/1, Wrocław 2013, s. 57 i nast.
Jarmuszkiewicz A., Utwory osierocone jako zagadnienie prawa i kultury, “Tematy i Konteksty. Pogranicza jako przestrzenie… konfliktów: Zło konieczne?” 2017/7, s. 359.
Jędrzejewska M., Problemy wynikające z regulacji zdolności sądowej w kodeksie postępowania cywilnego, “Przegląd Sądowy” 1993/10, s. 44
Kalisz A., Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Warszawa 2007, s. 199, 201-202
Koszowski M., Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem Unii Europejskiej po uwzględnieniu zmian spowodowanych wejściem w życie Traktatu z Lizbony, „Studia Prawa Prywatnego” 2012/2, s. 60-62
Łazowski A., Proeuropejska wykładnia prawa przez polskie sądy i organy administracji jako mechanizm dostosowania systemu prawnego do aquis communautaire, w: Prawo polskie a prawo UE, E. Piontek (red.), Warszawa 2003, s. 182–184, 187
Madeja A., Wykładnia prounijna w orzecznictwie Polskiego Trybunału Konstytucyjnego (1997–2005), “Studia Iuridica Toruniensia” 2011, Tom VIII, s. 142
Martysz Cz. Komentarz do art. 1 k.p.a., w: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Łaszczyca G., Martysz Cz., Matan A., Zakamycze 2005, s. 25 i nast.
Michalak A., Kierunki implementacji dyrektywy 2012/28/UE (dzieła osierocone) do prawa polskiego, “Europejski Przegląd Sądowy” 2013/10, s. 20 i nast.
Mik C., Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem Unii Europejskiej, w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, S. Wronkowska (red.), Kraków 2005, s. 124
Mizera M., Zdolność sądowa, interwencja uboczna oraz postępowanie nakazowe i upominawcze, “Nowe Prawo” 1990/11-12, s. 145
Piecha J., Milczące załatwienie sprawy w Kodeksie postępowania administracyjnego - rewolucja czy nie?, “Radca Prawny” 2017/2, s. 79 i nast.
Pietrzkowski H., Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych, Warszawa 2012, s. 106.
Płeszka K., Wykładnia rozszerzająca, Warszawa 2010, s. 240
Postulski W., Sądy państw członkowskich jako sądy wspólnotowe, w: Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, A. Wróbel (red.), Kraków 2005, s. 436
Poźniak-Niedzielska M., Niewęgłowski A., Dzieła osierocone - nowe wyzwania dla prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2013/5 i nast.
Rowiński W., Nakaz dokonywania wykładni prounijnej jako dyrektywa wykładni systemowej, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/1, s. 99 i nast.
Sieńczyło-Chlabicz E., Utwory osierocone - propozycje nowelizacji prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2014/126, s. 120-121.
Stanisławowska-Kloc S., Dyrektywa 2012/28/UE o utworach osieroconych - czy jesteśmy na właściwej drodze do rozwiązania problemu? “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013/1, s. 117
Szczepańska B., Dzieła osierocone. Palące problemy, propozycje rozwiązań, “EBIB. Biblioteki bez papieru” 2008/ 3 źródło: http://www.ebib.pl/2008/94/a.php?szczepanska, (dostęp na 19.4.2018 r.)
Ślęzak P., Komentarz do art. 358, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, P. Ślęzak (red.), Warszawa 2017, Legalis.
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Lex/el. 2013
Alicja Tarkowska
studentka Uniwersytet Łódzki
Zasady umownej eksploatacji autorskich praw majątkowych w prawie francuskim – przyczynek do dyskusji na temat trafności rozwiązań przyjętych w polskim prawie autorskim
Artykuł porusza zagadnienie umów o eksploatację autorskich praw majątkowych w prawie francuskim, ze szczególnym uwzględnieniem wątpliwości pojawiających się na tle ich stosowania, wynikających ze sposobu ukształtowania regulacji, odmiennego od rozwiązania przyjętego przez polskiego ustawodawcę.
Twórcy oraz pozostali uczestnicy obrotu autorskoprawnego we Francji, którzy wyposażeni zostali wyłącznie w umowę cesji, mogącą prowadzić, w zależności od woli stron, bądź do powstania stosunku o charakterze zobowiązującym, bądź też zobowiązująco-rozporządzającym, a nawet rozporządzającym, stają w obliczu zupełnie innych problemów prawnych, niż adresaci polskiej ustawy.
Brak ustawowego wyodrębnienia w systemie francuskim umowy licencyjnej nie oznacza, że nie jest ona powszechnie stosowana w praktyce. Zawarcie takiej umowy oraz określenie skutku, jaki spowoduje, budzi jednak wątpliwości, uzasadniające postulowane przez doktrynę jej kodeksowe uregulowanie.
Część przedstawicieli polskiej nauki ocenia natomiast negatywnie zbyt nieostre granice pomiędzy licencją a umową przenoszącą autorskie prawa majątkowe i jednocześnie stara się wykazać, że brak uregulowania umów szczególnych stanowi istotny niedostatek ustawy.
Mając na uwadze opisaną różnicę oraz zgłaszane w piśmiennictwie postulaty, wyjaśnienie reguł rządzących umową cesji oraz porównanie rozwiązań przyjętych w obu systemach prawnych stanowi niezwykle interesujący punkt wyjścia dla rozważań prawnoporównawczych.
Dlatego też celem artykułu jest nie tylko analiza charakteru prawnego umowy cesji unormowanej we francuskim Kodeksie Własności Intelektualnej i wskazanie jej podstawowych elementów, lecz także próba przeprowadzenia oceny rozwiązań w zakresie eksploatacji autorskich praw majątkowych.
Słowa kluczowe : prawo autorskie, licencja, cesja, przeniesienie autorskich praw majątkowych, eksploatacja autorskich praw majątkowych, prawo francuskie
Principles governing contractual exploitation of author’s economic rights in French Law. A contribution in the discussion about the correctness of solutions adopted in the Polish copyright law
The article deals with the issue of agreements concerning the exploitation of author’s economic rights in French law, with particular emphasis on doubts arising from the application of such agreements and resulting from the way the regulation is structured, which is different from The authors and other actors of the copyright market in France, whose only option is an assignment agreement, which could lead, depending on the parties’ intention, to creation of either an obliging relationship, or an obliging-dispositive one, or even a dispositive relationship, face completely different legal problems than recipients of the Polish statute. The lack of a statutory separation of a licence agreement in the French system does not mean that it is not commonly used in practice. But the conclusion of such an agreement and the determination of the effect that it will produce raises doubts justifying its regulation in the code, as postulated by legal scholars. On the other hand, some Polish academics evaluate negatively the blurring of the boundaries between the licence agreement and the agreement transferring author’s economic rights, while trying to show that the lack of regulation of specific contracts is a significant deficiency of the Intellectual Property Code. Bearing in mind the described difference and the proposals presented in literature, an explanation of the rules governing the assignment agreement and a comparison of solutions adopted in both legal systems are a very interesting starting point for comparative law considerations. Therefore, the purpose of the article is not only to analyse the legal character of the assignment agreement regulated in the French law and to indicate its fundamental elements, but also to try to evaluate solutions in the field of exploitation of author’s economic rights.
Keywords: copyright law, license, assignment, transfer of author’s economic rights (copyright), exploitation of author’s economic rights, French law
Bibliografia:
Barta J. (red.), Prawo autorskie. System prawa prywatnego, t. 13, Warszawa 2007;
Bertrand A. R., Le droit d’auteur et les droits voisins, Paryż 1999;
Bruguière J.-M., Vivant M., Droit d’auteur, Paryż 2005;
Caron C., Droit d’auteur et droits voisins, Paryż 2017;
Desbois H., Le droit d’auteur en France, Paryż 1978;
Durrande S., L’arrêt ‘Perrier’, un prétexte pour s’attarder sur les sous-cessions en matière de droit d’auteur, Międzynarodowy Przegląd Prawa Autorskiego, kwiecień 1995, s. 3;
Giesen B., Umowa licencyjna w prawie autorskim. Struktura i charakter prawny, Warszawa 2013;
Huguet A., L’ordre public et les contrats d’exploitation de droit d’auteur, Paryż, 1962;
Lucas A., Lucas H.-J., Traité de la propriété littéraire et artistique, Paryż 2001;
Pollaud-Dulian F., Le droit d’auteur, Paryż 2005;
Targosz T., Włodarska-Dziurzyńska K., Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010;
Traple E., Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010;
Zoll F., Polska ustawa o prawie autorskim i konwencja berneńska, Warszawa – Kraków – Lwów 1926
Joanna Banasiuk
Uniwersytet w Białymstoku
Uzasadnienie wyczerpania prawa autorskiego (w świetle poglądów niemieckiej doktryny i judykatury)
Konstrukcja wyczerpania prawa umożliwia osiągnięcie swoistej równowagi pomiędzy konkurującymi ze sobą interesami podmiotu uprawnionego z tytułu praw autorskich i nabywcy egzemplarza dzieła, przy jednoczesnym uwzględnieniu konieczności zapewnienia swobodnego obrotu handlowego egzemplarzami utworów i dostrzeżeniu interesu publicznego w zakresie cyrkulacji wiedzy i opinii. Pełne uwzględnienie wskazanych wyżej interesów w zakresie uzasadnienia konstrukcji wyczerpania prawa do korzystania z utworu na polu wprowadzenia do obrotu jest możliwe przy łącznym ujmowaniu teorii wyjaśniających instytucję wyczerpania praw, a mianowicie teorii własności, teorii pewności (zaufania) i bezpieczeństwa obrotu, teorii swobody przepływu towarów oraz teorii wynagrodzenia. Ujmowane kumulatywnie nie tworzą przeciwwagi dla ochrony interesów podmiotu uprawnionego, a raczej wskazują na konieczność rozstrzygnięcia kolizji i określenia momentu przekształcenia dobra niematerialnego w ekonomicznie opłacalne, będące przedmiotem obrotu handlowego dobro (egzemplarz dzieła).
Słowa kluczowe : wyczerpanie prawa autorskiego, prawo autorskie
Justifying copyright exhaustion (in the light of views expressed in German literature and case law)
The construction of copyright exhaustion aims at achieving a balance between the competing interests of the copyright holder and the buyer of a copy, while taking into account both the need to ensure free circulation of copies of works and the public interest in the circulation of knowledge and opinion. Full consideration of the above-mentioned interests in justifying the construction of exhaustion is possible with the cumulative understanding of theories explaining exhaustion, namely the theory of ownership, theory of confidence (trust) in and safety of trade, theory of free movement of goods, and theory of remuneration. Taken jointly, they do not create a counterweight to protecting the interests of the copyright holder, but rather point to the necessity of resolving the conflict and determining the moment when an intangible good is transformed into an economically viable product (copy of the work).
Keywords: copyright exhaustion, copyright
Bibliografia:
Barta J., Markiewicz R., Ochrona autorskich praw majątkowych, w: J. Barta, R. Markiewicz (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, wyd. V, Warszawa 2011
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2013Berger C., Die Erschöpfung des urheberrechtlichen Verbreitungsrechts als Ausprägung der Eigentumstheorie des BGB, Archiv für die civilistische Praxis, 201. Bd., H. 3 (2001)
Błeszyński J., Ochrona majątkowych praw autorskich na drodze cywilnej, w: J. Barta (red.), System Prawa Prywatnego, tom 13: Prawo autorskie, Warszawa 2017
Blachian H., Die Lehre von der Erschöpfung des Verbreitungsrechts im Urheberrecht, Monachium 1964
Böttcher H., Die urheberrechtliche Erschöpfung und ihre Bedeutung im digitalen Umfeld, Bern 2013
Brinkmann T., Die Vermietung von Videokassetten aus urheberrechtlicher Sicht, „Neue Juristische Wochenschrift” (NJW) 1983/12
Gellner F., Das Eigentum als Grenze des ausschließlichen Verbreitungsrechts, Berlin 1911
Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001, Komentarz do art. 140, LEX/el.
Goldstein P., Copyright, Law and Contemporary Problems, Vol. 55, No. 2, Copyright and Legislation: The Kastenmeier Years (Spring 1992)
Gołąb A., Ustawa o prawie autorskiem z dnia 29 marca 1926 r. z materjałami, Warszawa 1928
Heerma J.D., Komentarz do §15 UrhG, nb. 34, w: A.A. Wandtke, W. Bullinger, Praxiskommentar zum Urheberrecht, 4 wydanie, München 2014
Joos U., Die Erschöpfungslehre im Urheberrecht. Eine Untersuchung zu Rechtsinhalt und Aufspaltbarkeit des Urheberrechts mit vergleichenden Hinweis auf Warenzeichenrecht, Patentrecht und Sortenschutz, München 1991
Koehler P., Der Erschöpfungsgrundsatz des Urheberrechts im Online-Bereich, München 2000
Kohler J., Neuerliche Auswüchse der Urheberrechtslehre, GRUR 1906/11
Kulpe C., Der Erschöpfungsgrundsatz nach Europäischem Urheberrecht. Eine Analyse unter besonderer Berücksichtigung der digitalen Übertragungsmöglichkeiten, Frankfurt am Main 2012
Matlak A., Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca koordynacji pewnych aspektów prawa autorskiego i praw pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, ZNUJ PWOWI 2001/78
Niethammer A., Erschöpfungsgrundsatz und Verbraucherschutz im Urheberrecht, Nomos 2005
Nowak-Gruca A., Cywilnoprawna ochrona autorskich praw majątkowych w świetle ekonomicznej analizy prawa, Warszawa 2013, LEX/el.
Paschke M., Strukturprinzipien eines Urhebersachenrechts, "Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 1984/12
Perzanowski A., Schultz J., Digital Exhaustion, 58 „UCLA Law Review” 889 (2010)
Pyziak-Szafnicka M., Komentarz do art. 57 KC, w: P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, wydanie II, LEX/el.
Reimer D., Der Erschöpfungsgrundsatz im Urheberrecht und gewerblichen Rechtsschutz unter Berücksichtigung der Rechtsprechung des Europäischen Gerichtshofs, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht. Internationaler Teil” (GRUR Int.) 1972/7
Ritterman S., Komentarz do ustawy o prawie autorskim, Kraków 1937
Rub G.A., Rebalancing Copyright Exhaustion, „Emory Law Journal” 2015, vol. 64
Safjan M., Zasady prawa prywatnego, w: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, tom 1: Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2012
Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998
Traple E., Autorskie prawa majątkowe. Komentarz do art. 17, w: J. Barta, R. Markiewicz (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2011
Traple E., Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, Uniwersytet Jagielloński. Rozprawy habilitacyjne nr 179, Kraków 1990
Ulmer E., BGH 27.02.1981 1 ZR 186/78 „Schallplattenimport”, GRUR Int. 19818/9
Skubisz R., Wyczerpanie prawa ochronnego na znak towarowy, w: R. Skubisz (red.), System Prawa Prywatnego, tom14B: Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2017
Szczotka J., Najem i użyczenie egzemplarzy utworu jako odrębne pola eksploatacji, Warszawa 2013
Targosz T., Komentarz do art. 51, w: M. Bukowski, D. Flisak (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2014, LEX/el.
von Ungern-Sternberg J., Erschöpfung des Verbreitungsrechts und Vermietung von Videokassetten, GRUR 1984/4
Janusz Piotr Kolczyński
Autor jest doktorantem, radcą prawnym, parterem zarządzającym w Kancelarii C.R.O.P.A. w Warszawie
Tantiemy audiowizualne w zarysie: charakter prawny, podstawy reprezentacji organizacji właściwej oraz problem tak zwanych starych tabel wynagrodzeń autorskich
Polski ustawodawca wprowadził w art. 70 ust. 21 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych odrębne od majątkowych praw autorskich prawo podmiotowe (do niezrzekalnego wynagrodzenia) z jego własnym zakresem ochrony, zakresem podmiotowym i przedmiotowym, którego samodzielne ustalanie przez organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi, poza sytuacją skorzystania z zatwierdzonej tabeli wynagrodzeń autorskich, jest zasadniczo niedozwolone. Autorowi niniejszego opracowania bliżej do koncepcji względnego podmiotowego prawa do wynagrodzenia, niż do postrzegania go jako element treści bezwzględnego majątkowego prawa autorskiego. Chodziłoby o prawo samoistne, normę prawną modyfikującą stosunki umowne zawierane przez producenta (lub samych uprawnionych) z korzystającymi z dzieł audiowizualnych na korzyść współtwórców utworów audiowizualnych lub artystów wykonawców. W tym sensie można mówić o rozszerzonym skutku prawa do tantiem. Autor twierdzi, że ponieważ ustawa nazywa tantiemy „wynagrodzeniem stosownym”, kieruje to uwagę na wynagrodzenie wynikające z umowy i relację uprawniony-korzystający z pośrednikiem „w tle”, choć działającym jako strona umowy. Według jego opinii bardziej przekonujący wydaje się więc autorowi argument upatrujący w tej relacji instytucji zastępstwa pośredniego, co zakłada istnienie stosunku podstawowego między OZZ a uprawnionym, na którego rzecz ta pierwsza ma działać występując jednak wobec korzystających we własnym imieniu; skoro korzystający (dłużnik) ma (obowiązkowo) za jej pośrednictwem wypłacać uprawnionemu (wierzycielowi) tantiemy. Autor twierdzi również, że organizacja zbiorowego zarządzania nie może – co do zasady – w oderwaniu od powierzenia praw w zbiorowy zarząd, ustalać wysokości tantiem audiowizualnych. Wysokość ta może jednak wynikać z decyzji władczej KPA zatwierdzającej tabelę wynagrodzeń autorskich.
Wreszcie autor uważa, że przy założeniu racjonalnego działania ustawodawcy oraz uwzględniając wykładnię przepisów dokonaną przez Trybunał Konstytucyjny można przyjąć, że tzw. dawne tabele wynagrodzeń autorskich zatwierdzane na podstawie uchylonych przez Trybunał przepisów, przywrócono w 2010 r. ze skutkiem na przyszłość (ex nunc), co uzależniono od działania samej OZZ, o czym może świadczyć specyficzna procedura definitywnej utraty wspomnianej mocy wiążącej przez dawne tabele.
Słowa kluczowe: zbiorowe zarządzanie prawami, majątkowe prawa autorskie, prawo do wynagrodzenia, tabele wynagrodzeń autorskich, przedawnienie roszczeń, wygaśnięcie prawa
An outline of audiovisual royalties: legal character, grounds for representation by a relevant organisation, and the problem of the so-called old royalty tables
The Polish law introduced, in Art. 70(2 1 ) of the Act on Copyright and Related Rights, in addition to author’s economic rights, a separate legal right (to remuneration, which cannot be waived) with its particular type of protection, group of rightholders and scope, which in principle cannot be determined by an organisation for collective management of copyright and related rights, with the exception of using an approved royalty table. The author of this article tends to share the view about an inter-partes character of the right to the remuneration in question, rather than perceiving it as an element of an absolute author’s economic right. It would be an independent right, a legal norm that modifies the contractual relationship between the producer (or the rightholders themselves) and the users of audiovisual works for the benefit of the joint authors of audiovisual works or artistic performers. In this sense one can speak of an extended effect of the right to royalties. The author believes that since the statute refers to royalties as ‘equitable remuneration’, this draws attention to the contractual remuneration and the relationship between the righholder and the user, with the intermediary ‘in the background’, though acting as a party to the contract. In the author’s view, there more convincing arguments in support of the thesis that this relationship is one of indirect agency, which assumes the existence of a basic relationship between the collective management organisation and the rightholder in whose interest the CMO is to act, yet acting in its own name vis-à-vis the users, once the user (debtor) is required (mandatorily) to pay royalties to the rightholder (creditor) via the CMO. The author also believes that a CMO cannot, as a rule, determine the amounts of audiovisual royalties in abstract from it being entrusted with the rights under collective management. Yet this amount can result from an authoritative decision of the Copyright Commission approving a royalty table. Finally, the author believes that – with the assumption of a rational legislator and considering the interpretation of provisions made by the Constitutional Tribunal – it can be accepted that the so-called old royalty tables approved on the basis of provisions repealed by the Constitutional Tribunal were reinstated in 2010 with effect for the future (ex nunc), which effect was made conditional upon the operation of a CMO, as can be demonstrated by the specific procedure of definitive loss of the aforementioned binding force by the old tables.
Keywords: collective management of rights, author’s economic rights, right to remuneration, royalty tables, limitation of claims, extinction of a right
Bibliografia:
Barta J., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Markiewicz R., Traple E., Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Warszawa 2011.
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, 4 wyd., Warszawa 2016.
Barta J. (red.) System prawa prywatnego, Prawo autorskie, t. 13, Warszawa 2017.
Barta J., Poselski projekt ustawy o zmianie prawa autorskiego, KKP, 2000 z. 4.
Bukowski M., Targosz T., Tomczyk R., Problemy prawne związane z nowelizacją przepisów o organizacjach zbiorowego zarządzania – problemy związane z uchyleniem art. 108 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ZNUJ, PPWI, 2008 z. 1 (101).
Czajkowska-Dąbrowska M., Rozpowszechnianie utworów poprzez publiczny odbiór programów radiowych i telewizyjnych”, PIWUJ, 2007, z. 100.
Czajkowska-Dąbrowska M., Pola eksploatacji utworów, czyli o dezintegracji pojęcia w: Spory o własność intelektualną, księga jubileuszowa dedykowana Profesorom J. Barcie i R. Markiewiczowi, Warszawa, 2013.
Czajkowska-Dąbrowska M., Negotiorum gestio w zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi lub pokrewnymi, [w:] Szczepanowska-Kozłowska K. (red.), Oblicza prawa cywilnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Błeszyńskiemu, Warszawa 2013.
Czajkowska-Dąbrowska M., Rozszerzony zarząd zbiorowy prawami autorskimi i pokrewnymi w świetle orzecznictwa sądów polskich na tle prawa europejskiego, Prawo w działaniu, Sprawy Cywilne, 24/2015.
Traple E., Wynagrodzenie autorskie w świetle art. 70 ust. 3 i 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, PUG 1995, nr 8
Sokołowska D., Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim, Poznań 2013, s. 156.
Błeszyński J., Wynagrodzenie autorskie w świetle art. 70 ust. 3 i 5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, PUG 1995, nr 8.
Błeszyński J., Błeszyńska-Przybylska M., Uwagi szczegółowe do projektu ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, PUG, 2017, Nr 6.
Błeszyński J., Zmiany w art. 70 ust. 2 pr. aut. (uwarunkowania, perspektywy, tendencje) – PIPWIUJ, 2007, z. 100.
Poźniak-Niedzielska M., Szczotka J., Mozgawa M., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Lublin 2007.
Safjan M. (red.), System prawa prywatnego, Prawo cywilne – część ogólna, t. 1, Warszawa 2012.
Matusiak I., Konsekwencje (braku) zmian przepisów prawa autorskiego a status prawny gier komputerowych, BSP, Białystok 2015.
M. Bukowski M., Flisak D. (red.), Okoń Z., Podrecki P., Raglewski J., Stanisławska-Kloc S., Targosz T., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Warszawa 2015.
Ślęzak P., Wynagrodzenie twórców filmowych i artystów wykonawców, PIP nr 10/2008.
Szczotka J., Najem i użyczenie egzemplarzy utworu jako odrębne pola eksploatacji, Warszawa 2013.
Maciej Gil
Doktorant Uniwersytet Warszawski
Dodatkowe świadectwo ochronne na produkty lecznicze (SPC), cz. I – zagadnienia podstawowe
Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych materialnoprawnych zasad kształtujących system dodatkowych świadectw ochronnych na produkty lecznicze (SPC). W szczególności zostały omówione geneza i ratio legis systemu, katalog źródeł prawnych regulujących udzielanie SPC, podstawowe pojęcia, którymi posługuje się rozporządzenie 469/2009, przesłanki uzyskania SPC, a także reguły ustalania okresu ważności SPC.
Należy wskazać na zasadniczo pozytywną rolę Trybunału Sprawiedliwości w rozstrzyganiu wątpliwości wiążących się ze stosowaniem rozporządzenia 469/2009. Spośród omówionych w niniejszym artykule zagadnień najbardziej problematyczną kwestią jest ustalenie wymaganego poziom szczegółowości określenia produktu w zastrzeżeniach patentu podstawowego. Choć pożądane jest sformułowanie czytelnego kryterium w tym zakresie, to niewątpliwie będzie ono pozostawiać szerokie pole do interpretacji i nie pozwoli na uniknięcie wszelkiej niepewności w tym zakresie. Nie powinno być jednak wystarczające dla uzyskania SPC na mieszaninę aktywnych składników określenie drugiego (lub dowolnego kolejnego) składnika aktywnego mieszaniny jedynie jako „inny składnik terapeutyczny”.
W drugiej części artykułu omówione zostaną zagadnienia związane z określeniem przedmiotowych granic ochrony wynikającej z przyznania SPC, ze szczególnym uwzględnienia analizy pojęcia produktu.
Słowa kluczowe: SPC, dodatkowe prawo ochronne, ochrona patentowa produktów leczniczych, prawo UE, rozporządzenie 469/2009
Supplementary protection certificate for medicinal products (SPC) part I. Basic issues
The aim of the paper is to present the basic substantive principles governing the system of supplementary protection certificates for medicinal products (SPCs). In particular, the origin and ratio legis of the system, the catalogue of legal sources regulating the gra nting of SPCs, the basic concepts used in Regulation 469/2009, the prerequisites for obtaining SPCs, as well as the rules for determining the duration of SPCs are discussed. The Court of Justice has played a generally positive role in resolving the questions raised by the application of Regulation 469/2009, the most problematic of which is the determination of the degree of specificity of product description required in the claims of the basic patent. Although it is desirable to formulate a clear criterion in this respect, it will undoubtedly leave wide scope for interpretation and will not remove all uncertainty in this respect. However, it should not be sufficient for the grant of an SPC for a combination of active ingredients to designate the second (or any subsequent) active ingredient of the combination only as a ‘different therapeutic ingredient’. The second part of the paper will discuss issues related to the determining the scope of the protection resulting from the granting of SPCs, with particular emphasis on the analysis of the concept of a product.
Keywords: SPC, supplementary protection certificate, patent protection of medicinal products, EU law, Regulation 469/2009
Bibliografia:
Boldrin M., Levine D.K., Against intellectual monopoly, Cambridge 2008 r.
Brückner C., von Czettritz P., Ergänzende Schutzzertifikate mit pädiatrischer Laufzeitverlängerung / Supplementary Protection Certificates with Paedriatic Extension of Duration, Kolonia 2011 r.
Delcourt D., Public health and the preservation of economic competitiveness: the European supplementary protection certificate for medicinal products, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2009/4/6, s. 439.
Garland P., Larusson K., Data exclusivity, bolar exemption and generic drugs in the EU, „European Intellectual Property Review” 2007/4, s. 128.
Huenges M., Bühler D., Patent term extension, „Managing Intellectual Property” 2008/4, dodatek „IP Focus”, s. 92.
Katzka C., Interpretation of the term ‘product’ in EU Council Regulations 1768/92 and 1610/96 on Supplementary Protection Certificates, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2008/3/10, s. 650.
Klafkowska-Waśniowska K., Sikorski R., Przedmiotowe granice ochrony przyznanej dodatkowym świadectwem ochronnym (SPC), w: J. Kępiński,
K. Klafkowska-Waśniowska, R. Sikorski (red.), Zarys prawa własności intelektualnej, t. 4, Rynek farmaceutyczny a prawo własności intelektualnej, Warszawa 2013 r.
Krzymowski W., Rechinbach A, Dodatkowe prawo ochronne dla produktów leczniczych w prawie polskim, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego, 2014/1, s. 87.
de Lange M, "Just one SPC per patent": time for some number-crunching, „The SPC Blog”, http://thespcblog.blogspot.com/2012/01/just-one-spc-per-patent-time-for-some.html
(dostęp: 2.01.2018 r.).
Lidén C., "One SPC per patent"? Not in Sweden!, „The SPC Blog”, http://thespcblog.blogspot.com/2012/02/one-spc-per-patent-not-in-sweden.html
(dostęp: 2.01.2018 r.).
Markgraf A. (red.), Ergänzende Schutzzertifikate - Patent Term Extensions, Baden-Baden 2015 r.
von Morzé H., Ju[s]t one SPC per patent? What the Court of Justice really said,
„The SPC Blog”, http://thespcblog.blogspot.com/2012/01/jut-one-spc-per-patent-what-court-of.html (dostęp: 2.01.2018 r.).
Nowicka A., Dodatkowe prawo ochronne, (w:) System Prawa Prywatnego, t. 14a, Prawo własności przemysłowej, R. Skubisz (red.), Warszawa 2017 r.
Pacud Ż, Ochrona patentowa produktów leczniczych, Warszawa 2013 r.
Philips J., Portugal: the mystery deepens, „The SPC Blog”, http://thespcblog.blogspot.com/2013/07/portugal-mystery-deepens.html
(dostęp: 2.01.2018 r.).
Sołtysiński S., O niektórych aspektach ochrony własności intelektualnej i szansach poprawy innowacyjności polskiej gospodarki: refleksje agnostyka, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej”2014, nr 4, s. 160.
Suchy H., Patentrestlaufzeit neuerer pharmazeutischer Wirkstoffe, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” 1992, s. 7.
Whitehead B., Jackson S., Kempner R., Managing generic competition and patent strategies in the pharmaceutical industry, „Journal of Intellectual Property Law & Practice”2008 r., nr 3 (4), s. 226.
du Vall M., Prawo patentowe, Warszawa 2008 r.
Zbierska K., Kontrowersje wokół dodatkowych świadectw ochronnych dla produktów leczniczych (SPC) o „ujemnym” i „zerowym” okresie ochrony, „Polsko-angielski informator prawniczy” 2009, kwiecień, www.iln.com/articles/pub_1134.pdf (dostęp: 2.01.2018 r.).
Marek Salamonowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurki w Olsztynie
Wpływ doktryny posprzedażowej konfuzji oraz funkcjonalności estetycznej na zakres ochrony zewnętrznej postaci produktu – trade dress – w Stanach Zjednoczonych
W artykule wskazano na dwa testy zaistnienia ryzyka konfuzji wypracowane przez orzecznictwo: tzw. test Polaroid oraz Sleekcraft. Zaprezentowano także tendencję do poszerzania ochrony zewnętrznej postaci produktu, występującą zarówno w sferze legislacji (projekt Design Piracy Prohibition Act), jak i orzecznictwa. Zwalczanie naśladownictwa w rodzaju tego ze sprawy Adidas v. Payless, nie wydaje się mieć silnych podstaw w Lanham Act, czy prawie znaków towarowych. Prowadzić może do utrzymywania i umacniania silnej pozycji rynkowej dotychczasowych graczy poprzez zawłaszczanie cech estetycznych produktu. Stąd tak daleko idąca ochrona jest dyskusyjna z perspektywy fundamentów i założeń systemu ochrony własności intelektualnej. Utożsamianie postaci zewnętrznej produktu ze znakiem towarowym często skłania sądy do podejścia nakierowanego na ochronę prawa majątkowego do znaku towarowego i zewnętrznej postaci produktu, a nie podejścia od strony wprowadzającej w błąd praktyki przejęcia zewnętrznej postaci produktu (trade dress). Sformułowana w orzecznictwie doktryna funkcjonalności estetycznej jest przejawem odmiennej tendencji zmierzającej do zawężania ochrony zewnętrznej postaci produktu. Wyraźnie podkreśla się przy tym zakotwiczenie ochrony postaci produktu w prawie nieuczciwej konkurencji i zwalczanie wprowadzania klienteli w błąd, a nie zwalczanie naśladownictwa w ogóle.
Słowa kluczowe: funkcjonalność estetyczna, posprzedażowa konfuzja, zewnętrzna postać produktu, znak towarowy
The impact of post-sale confusion and aesthetic functionality doctrine on the scope of trade dress protection in the United States of America
The article discusses two judicial tests for the occurrence of the risk of confusion developed by U.S. courts the so-called: Polaroid and Sleekcraft tests. There is also a presentation of trend of expanding the protection of trade dress, which is visible both in the sphere of legislation (The Design Piracy Prohibition Act bill) and case law. Combating certain types of imitation, such as in Adidas v. Payless case, does not seem to have a strong foundation in the Lanham Act or the law of trademarks. It may lead to maintaining and strengthening the strong market position of the existing players by appropriating the aesthetic features of the product. Thus, such far-reaching protection is debatable from the perspective of the foundations and assumptions of the system of intellectual property protection. Identifying products’ trade dress with the trademark often leads the courts to adopt an approach oriented towards protecting property rights to the trademark and the trade dress, and not an approach based on the misleading practice of taking over the external form of a product. The doctrine of aesthetic functionality formulated in case law is a manifestation of a different trend aimed at narrowing down the protection of the products’ trade dress. It clearly emphasizes the anchoring of products’ trade dress protection in the unfair competition law and combating the misleading of customers rather than combating imitation in general.
Keywords: esthetic functionality, post-sale confusion, trade dress, trademark
Bibliografia:
Allen J. M., The Role of Actual Confusion Evidence in Federal Trademark Infringement Litigation, Campbell Law Review 1994, nr 16 (1), s. 23
Bartow A., Counterfeits, copying and class, “Houston Law Review” 2011, Nr 48/4, s. 730
Beebe B., An Empirical Study of the Multifactor Tests for Trademark Infringement, “California Law Review” 2006, Nr 94/6, s. 1581
Bone R. G., Taking the Confusion Out of Likelihood of Confusion: Toward a More Sensible Approach to Trademark Infringement, “Northwestern University Law Review” 2012, Nr 106/3, s. 1337
Burack A., Is Fashion an Art Form That Should Be Protected or Merely a Constantly Changing Media Encouraging Replication of Popular Trends, “Villanova Sports & Entertainment Law Journal” 2010, Nr 17/2, s. 622
Colman Ch. E., A Red-Leather Year for Aesthetic Functionality, “Landslide” 2011, Nr 4/1, s. 27
Cusson S. M., Reverse Confusion: Modifying the Polaroid Factors to Achieve Consistent Results, „Fordham Intellectual Property, Media & Entertainment Law Journal” 1995, Nr 6/1, s. 210
Daniels C., Made in America: Is the IDPPPA the Answer to the United States Fashion Industry's Quest for Design Protection, “University of Miami Business Law Review” 2011, Nr 20/1, s. 121
Davczyk S., Aesthetic Functionality in Trade Dress: Post-Secondary Aesthetic Functionality Proposed, “Commercial Law Journal” 2000, Nr 105/3, s. 327
Dillon J. L., The Effect of Incontestability in Trademark Litigation, “Denver University Law Review” 1991, Nr 68/2, s. 279
Dinwoodie G. B., Trade Dress Protection and the Functionality Doctrine, “International Intellectual Property Law & Policy” 2003, Nr 5, s. 16-3
Eguchi A., Curtailing Copycat Couture: The Merits of the Innovative Design Protection and Piracy Prevention Act and a Licensing Scheme for the Fashion Industry, “Cornell Law Review” 2011, Nr 97/1, s. 132
Ellis S. R., Copyrighting Couture: An Examination of Fashion Design Protection and Why the DPPA and IDPPPA are a Step towards the Solution to Counterfeit Chic, “Tennessee Law Review” 2010, nr 78/1, s. 166
Fletcher A. L., Curious Doctrine of Reverse Confusion - Getting It Right in Reverse, “The Trademark Reporter” 2005, Nr 95/6, s. 1293
Fletcher A. L., The Paradox of Aesthetic Functionality, “The Trademark Reporter” 2014, Nr 104/3, s. 733
Garner B. A., Black's Law Dictionary, West 2009
Grace J., The End of Post-Sale Confusion: How Consumer 3D Printing will Diminish the Function of Trademarks, “Harvard Journal of Law & Technology” 2014, Nr 28/1, s. 272
Holloway D., Unfair Competition - Trade Mark Infringement - Judicial Treatment of the Confusion Test, “North Dakota Law Review” 1964, Nr 40/1, s. 111
Howard L., An Uningenious Paradox: Intellectual Property Protections for Fashion Designs, “Columbia Journal of Law and the Arts” 2008-2009, Nr 32/3, s. 341
Israelsen R. G., Searching for a Trademarks Test: The Ninth Circuit's Query in Network Automation, “Brigham Young University Law Review” 2012, nr 2, s. 525
Khagi I. O., Who's Afraid of Forever 21: Combating Copycatting through Extralegal Enforcement of Moral Rights in Fashion Designs, “Fordham Intellectual Property, Media & Entertainment Law Journal” 2016, Nr 27/1, s. 83
Krieger D. J., The Broad Sweep of Aesthetic Functionality: A Threat to Trademark Protection of Aesthetic Product Features, “Fordham Law Review” 1982, Nr 51/2, s. 374
Kuncheria J., Trademark Law - Determining a Likelihood of Confusion - The Southern District of New York Improperly Denies Preliminary Injunction Due to Its Misconstruction of the Relevant Standard and Misapplication of the Polaroid Factors, “Journal of Air Law and Commerce” 2008, Nr 73/1, s. 100
Lemley M. A., McKenna M., Owning Mark(et)s, “Michigan Law Review” 2010, Nr 109/2, s. 141
Levine S., The origins of the Lanham act, “Journal of Contemporary Legal Issues” 2010, Nr 19/1, s. 22
Litman J., The Problem of Functional Features: Trade Dress Infringement under Section 43(a) of the Lanham Act, “Columbia Law Review” 1982, Nr 82/1, s. 77
Loberg K., Value of good idea: Protecting intellectual property in an information economy, Los Angeles 2004, s. 184
Lord T., Aesthetic Functionality on the Retreat, “Managing Intellectual Property" 2007, Nr 169, s. 29
Marchisotto P. A., Gibson v. PRS: The Applicability of the Initial Interest Confusion Doctrine to Trademarked Product Shapes, “Cardozo Arts & Entertainment Law Journal” 2006, Nr 24/2, s. 883
McCarthy A. M., The Post-Sale Confusion Doctrine: Why the General Public Should Be Included in the Likelihood of Confusion Inquiry, “Fordham Law Review” 1999, Nr 67/9, s. 3345.
Mireles M. S. Jr, Aesthetic Functionality, “Texas Intellectual Property Law Journal” 2013, Nr 21/2, s. 155
Morris P. S., Guess What Gucci? Post-Sale Confusion Exists in Europe, “Valparaiso University Law Review” 2012, nr 47/1, s. 10
Opderbeck D. W., An Economic Perspective on Product Configuration Trade Dress, “Seton Hall Legislative Journal” 2000, Nr 24/2, s. 341
Parkar N., Gently Weeping Guitars and Intellectual Property: Amplifiers, Effects and Digital Emulation, “University of La Verne Law Review” 2013, Nr 35/1, s. 156
Powell C. D., We all Know it's a Knock Off - Re-Evaluating the Need for the Post-Sale Confusion Doctrine in Trademark Law, “North Carolina Journal of Law & Technology” 2012, Nr 14/1, s. 23
Reed D. M., Use of Like/Love Slogans in Advertising: Is the Trademark Owner Protected, “San Diego Law Review” 1989, Nr 26/1, s. 126
Robins M. D., Actual Confusion in Trademark Infringement Litigation: Restraining Subjectivity through a Factor-Based Approach to Valuing Evidence, “Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property” 2004, Nr 2/2, s. 119 i 147.
Rubano D., Trade Dress: Who Should Bear the Burden of Proving or Disproving Functionality in a Section 43(a) Infringement Claim, “Fordham Intellectual Property, Media & Entertainment Law Journal” 1995, nr 6/1, s. 345
Salamonowicz M., Przesłanki i zakres ochrony zewnętrznej postaci produktu - trade dress - w prawie Stanów Zjednoczonych, [w:] American and European Intellectual Property Law: Theoretical Reflections and Contemporary Challenges, Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph, (planowane wydanie czerwiec 2018)
Sandberg S. C., Trade Dress: What Does It Mean?, “Franchise Law Journal” 2009, Nr 29/1, s. 10
Smedresman S. M., Fixing Nominative Fair Use: An Analysis of Nominative Use Jurisprudence and a Suggestion on How to Resolve Its Conflicts, “University of Baltimore Intellectual Property Law Journal” 2007, Nr 15/2, s. 106
Tan I., Knock it Off, Forever 21 - The Fashion Industry's Battle against Design Piracy, “Journal of Law and Policy” 2010, Nr 18/2, s. 914
Thompson L., Due Diligence: Trademark Searches and Opinion Letters, “Journal of Contemporary Legal Issues” 2001, Nr 12/1, s. 107
Tichane D. M/, The Maturing Trademark Doctrine of Post-Sales Confusion, “The Trademark Reporter” 1995, Nr 85/4, s. 401
Ubarieke P., Flaherty S., Louis Vuitton v. Dooney & Bourke: The Lanham Act Meets Haute Couture, “Journal of Contemporary Legal Issues” 2010, Nr 19/1, s. 333
Wong T., To Copy or Not to Copy, That is the Question: The Game Theory Approach to Protecting Fashion Designs, “University of Pennsylvania Law Review” 2012, Nr 160/4, s. 1144 i 1153
Woods N. R., Initial Interest Confusion in Metatag Cases: The Move from Confusion to Diversion, “Berkeley Technology Law Journal” 2007, Nr 22/1, s. 395
