Integralna filozofia prawa Ronalda Dworkina a problem klauzul generalnych. Klauzule generalne jako odesłania wewnątrzsystemowe
Prof. dr hab. Magdalena Wilejczyk
Uniwersytet Wrocławski
Integralna filozofia prawa Ronalda Dworkina a problem klauzul generalnych. Klauzule generalne jako odesłania wewnątrzsystemowe
Filozofia prawa Ronalda Dworkina cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem przedstawicieli teorii i filozofii prawa. Najbardziej znanym jej aspektem jest Dworkinowska koncepcja zasad prawa. Autorka nawiązuje do niej w celu lepszego naświetlenia problematyki klauzul generalnych. Ujęcie to ma być w tym sensie lepsze od przyjmowanego zazwyczaj w literaturze, w jakim próbuje wyjść poza utarty schemat charakterystyki klauzuli generalnej. W myśl bowiem tych ogólnie przyjętych, lecz w moim przekonaniu powierzchownych określeń, klauzula generalna jest zawartym w przepisie prawnym zwrotem niedookreślonym zawierającym odesłanie pozasystemowe. W niniejszym artykule, korzystając z Dworkinowskiej koncepcji systemu prawa jako obejmującego także zasady, Autorka dowodzi tezy, że klauzule generalne zawierają odesłanie wewnątrzsystemowe.
Słowa kluczowe: klauzule generalne, rządy prawa, pozasystemowe odesłanie, wewnątrzsystemowe odesłania
Integral philosophy of Ronald Dworkin’s law and the problem of general clauses. General clauses as intra-system references
In the article, by referring to the integral philosophy of Ronald Dworkin’s law, and particularly his concept of the rule of law, I am trying to present the issues of general clauses in a new light. This approach has to be better in the sense from the one generally adopted in the literature, in the way it tries to go beyond the usual scheme of the characteristics of the general clause. Because, according to these generally accepted, but in my opinion superficial, and at the same time strictly positivist terms, the general clause is a under-specified legal concept contained in the legal provision containing the non-system reference, while in this article, using the Dworkin concept of the law system, also containing rules, I am trying to prove the thesis, according to which general clauses contain the intra-system reference. The thesis is closely connected to the next statement, according to which the process of applying the general clause has nothing of the judge’s discretion, because in the process of this application, the judge is bound by the way of understanding the given general clause, shaped in the judicial practice and in the science of law, as well as by the constitutional axiology and the rules of the given branch of law.
Keywords: general clause, rule of law, non-system reference, intra-system reference
Bibliografia:
Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Kraków 1947.
Rott-Pietrzyk E., Klauzula generalna rozsądku w prawie prywatnym, Warszawa 2007.
Hart H.L.A., Pojęcie prawa, tłum. J. Woleński, Warszawa 1998.
Nowacki J., O przepisach zawierających klauzule generalne, [w:] Prawo i polityka, red. A. Bodnar, J. Wróblewski, Warszawa 1998.
Nowacki J., Problem blankietowości przepisów zawierających klauzule generalne, [w:] Prawo w zmieniającym się społeczeństwie, red. G. Skąpska, Kraków 1992.
Wróblewski J., Przepisy odsyłające, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne, seria I, nr 35, Łódź 1964.
Piasecki K., Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna, Kraków 2003.
Leszczyński L., G. Maroń, Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G, vol. LX, 2013, nr 1.
Leszczyński L., O aksjologii stosowania prawa, [w:] Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa, red. B. Czech, Katowice 1992.
Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.
Dochnal M., Rola krytyki pozytywizmu w teorii prawa Ronalda Dworkina, [w:] Prawo i prawoznawstwo wobec zmian społecznych, red. H. Rot, Wrocław 1990.
Pawełczyk M., Uwagi o „odsyłającym” charakterze klauzul generalnych, Studia Iuridica Silesiana 1984, t. 9.
Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014.
Zirk-Sadowski M., Wprowadzenie do filozofii prawa, Warszawa 2011.
Machnikowski P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016, s. 15.
W. Bryl P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Warszawa 1972.
Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, tłum. T. Kowalski, Warszawa 1998.
Trzaskowski R., Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych. Art. 3531 KC, Kraków 2005.
Grzybowski S., [w:] System prawa cywilnego, t. 1, red. S. Grzybowski, Wrocław 1985.
Grzybowski S., Struktura i treść przepisów odsyłających do zasad współżycia społecznego, Studia Cywilistyczne, t. 6, Kraków 1965.
Sołtysiński S., Ziembiński Z., Glosa do uchwały SN z 17.01.1974 r., III CZP 17/74, PiP 1978, nr 7.
Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, PiP 1988, nr 3, s. 22; J. Oniszczuk, Filozofia i teoria prawa, Warszawa 2008.
Kozłowski T., Autorytet versus przemoc. Ronald Dworkin w obronie imperium prawa, Studia Iuridica 1996, nr XXXI.
Zieliński T., Klauzule generalne w prawie pracy, Warszawa 1988.
Lang W., Wróblewski J., Współczesna filozofia i teoria prawa w USA, Warszawa 1986.
Lang W., Prawo i moralność, Warszawa 1989.
Pulka Z., Hart – Dworkin – dwa warianty „wewnętrznego” postrzegania prawa, Przegląd Prawa i Administracji XLII, Wrocław 1999.
Pulka Z., Prawo jako fakt interpretacyjny w filozofii prawa R. Dworkina, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 2032, Prawo CCLXII, Wrocław 1997.
Radwański Z., Zieliński M., [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Dr Małgorzata Żbikowska
Uniwersytet Szczeciński
Rola zasad procesu karnego w wnioskowaniach prawniczych
W niniejszym szkicu zaprezentowano próbę rozważenia znaczenia zasad procesu karnego we wnioskowaniach prawniczych. Problematyka ta, jak do tej pory nie była szerzej poruszana w nauce prawa karnego procesowego. Nie oznacza to jednak, że nie jest ona ważna. Niniejszy szkic nie stanowi więc pogłębionych rozważań nad analogią legis czy analogią iuris, ale wyłącznie nad rolą, jaką zasady procesu karnego pełnią na etapie dokonywania wykładni prawa. W artykule przesądzono, że zasady procesu karnego mogą pełnić realną oraz doniosłą rolę we wnioskowaniach prawniczych.
Słowa kluczowe: zasady prawa, zasady prawa karnego procesowego, wnioskowania prawnicze, analogia legis, analogia iuris, interpretacyjna funkcja zasad prawa
The Role of Principles of Criminal Procedure in Legal Inferences
This paper contains reflections about the importance of principles of criminal procedure in legal inferences. So far this issue has not been analysed in detail in academic papers from the field of criminal procedural law. However this does not mean that it is unimportant. This paper is not an in-depth analysis on the legis analogy or the iuris analogy, but only the role played by the principles of criminal procedure at the stage of interpreting the laws. The author determines that the principles of criminal procedure may play a real and important role in legal inferences.
Keywords: principles of law, principles of criminal procedure, legal inference, the legis analogy, the iuris analogy, interpretive function of principles of law
Bibliografia:
Alexy R., On the Structure of Legal Principles, Ratio Iuris 2002, vol. 13, nr 3.
Brożek B., Rationality and discourse. Towards a normative model of applying law, Warszawa 2007.
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
Gizbert-Studnicki T., Konflikt dóbr i kolizja norm, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1989, nr 1
Hotel M., Rychlewska A., Analogia jako metoda prawnicza, Kwartalnik Prawo–Społeczeństwo–Ekonomia 2015, nr 2.
Jeż-Ludwichowska M., Zasada prawdy w postępowaniu przygotowawczym oraz kształt kontradyktoryjności i oficjalności w jurysdykcyjnym stadium postępowania karnego – czy potrzebne są zmiany, [w:] Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2011.
Kaufmanna A., Analogie und Natur der Sache, Karlsruhe 1965.
Kobza E., Problem stosowania analogii w prawie cywilnym, Forum Prawnicze 2010, nr 9.
Kordela M., Możliwość konstruowania ogólnej teorii zasad prawa. Uwagi do koncepcji Roberta Alexy’ego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2007, nr 2.
Kordela M., Zasady prawa jako normatywna postać wartości, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2005, nr 1.
Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2014.
Kosiarski M., Zakres stosowania analogii legis w prawie administracyjnym (część I), Kwartalnik Prawa Publicznego 2003, nr 1.
Leszczyńki L., Maroń G., Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających – uwagi porównawcze, Annales UMCS 2013, Sectio G, vol. LX.
Leszczyński L., Zasady prawa – założenia podstawowe, Studia Iuridica Lublinensia 2016, vol. XXV, nr 1.
Maroń G., Zasady prawa. Pojmowanie i typologie a rola w wykładni prawa i orzecznictwie konstytucyjnym, Poznań 2011.
Nowacki J., Analogia legis, Warszawa 1966.
Oniszczuk J., Stosowanie prawa – wybrane zagadnienia, Warszawa 2000.
Paluszkiewicz H., Lojalność organów procesowych a kwestia wyodrębniania nowych zasad w systemie prawa karnego procesowego, [w:] Profesor Marian Cieślak – Osoba. Dzieło. Kontynuacje, red. W. Cieślak, S. Steinborn, Warszawa 2013.
Piechowiak M., W poszukiwaniu ontologicznych podstaw prawa. Artura Kaufmanna teoria sprawiedliwości, Warszawa–Poznań 1992.
Pogasz W., O legitymowaniu zasad prawa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1987, nr 2.
Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (od dogmatyki do teorii), Toruń 2014.
Wiliński P., [w:] System Prawa Karnego Procesowego, t. III, Zasady procesu karnego, cz. 1, red. P. Wiliński, Warszawa 2014.
Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.
Wronkowska S., Sposoby pojmowania „zasad prawa” (dyskusja w Komitecie Nauk Prawnych PAN), PiP 1972, nr 10.
Zieliński M., Municzewskiego A., Interpretacyjna rola zasad prawa, [w:] Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci Profesora Stanisława Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000.
Zieliński M., Konstytucyjne zasady prawa, [w:] Charakter i struktura norm Konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2002.
Mgr Łukasz Płoski
Uniwersytet Łódzki
Interpretacja a przepisywanie. Intencjonalizm prawniczy Stanleya Fisha
Artykuł stanowi próbę syntetycznego ujęcia intencjonalistycznych wątków dorobku Stanleya Fisha, z uwzględnieniem proponowanego przez niego rozróżnienia między interpretacją a przepisywaniem . W swojej pierwszej części tekst wskazuje na antyfundacjonalistyczne korzenie poglądów autora Is There a Text in This Class? Autor przechodzi następnie do charakterystyki przekonania Fisha o konieczności utożsamienia znaczenia tekstu z autorską intencją, wskazując że składają się na nie dwie tezy –teza autorska i teza interpretacyjna. Omówieniu intencjonalizmu Fisha towarzyszy w kolejnych partiach artykułu zreferowanie sposobu, w jaki amerykański autor ustosunkowuje się do zarzutów stawianych współcześnie intencjonalizmowi oraz przedstawienie jego koncepcji autora. Na koniec omówione zostaje rozróżnienie między interpretacją a przepisywaniem prawa, w ramach którego interpretacją jest wyłącznie proces poszukiwań znaczenia nadanego tekstowi przez autora, przepisywanie zaś wszystkim, co poza to wąsko zakreślone zadanie wykracza.
Słowa kluczowe: Stanley Fish, intencjonalizm, wykładnia, przepisywanie, antyfundacjonalizm
Interpretation and Rewriting. The Legal Intentionalism of Stanley Fish
The paper is an attempt to synthesise the intentionalist threads of Stanley Fish’s works, underlining the difference between interpretation and rewriting which he proposes. In its first part the article drafts the anti-foundationalist background of his beliefs. After that the author of the paper moves on to a detailed description of Fish’s belief on necessity of equating the meaning of the text with the intention of its author, pointing out that it consists of two theses: the author and the interpretation thesis. This description is accompanied by explanation of how Fish neutralises the critical remarks made about the intentionalist theses and presentation of his concept of the author, emphasising that he can only be seen as the real author of the text from the moment of its creation. The paper is then finalised by reporting the difference between interpretation and rewriting of law in which interpretation can only stand for process of finding the meaning of text meant by its author and rewriting stands for all the activities which go beyond this narrowly drafted task.
Keywords: Stanley Fish, intentionalism, interpretation, rewriting, anti-foundationalism
Bibliografia:
Roberts E.M., Something Fishy is Goig On: The Misapplication of Interpretive Communities in Literary Theory, The Delta 2006, nr 1.
Olson G.A., Stanley Fish, America's Enfant Terrible: The Authorized Biography, Carbondale 2016.
Drong L., Od konwencjonalizmu do normatywizmu. Kilka uwag o ewolucji poglądów teoretyczno-literackich Stanleya Fisha, Er(r)go 2006, nr 12.
Płoski Ł., Znaczenie i interpretacja tekstu prawnego w świetle myśli Stanleya Fisha, Uniwersytet Łódzki 2016, praca magisterska niepubl.
Robertsona M., Stanley Fish on Philosophy, Politics and Law. How Fish works, Cambridge 2014.
Stoljar N., Survey Article: Interpretation, Indeterminacy and Authority: Some Recent Controversies in the Philosophy of Law, Journal of Political Philosophy 2003, nr 11.
Fish S., Doing What Comes Naturally. Change, Rhetoric, and the Practice of Theory in Literary and Legal Studies, Durham 1989.
Fish S., Intention Is All There Is: A Critical Analysis of Aharon Barak's Purposive Interpretation in Law, Cardozo Law Review 2008, vol. 29, nr 3.
Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, Kraków 2007.
Fish S., Interpretation Is Not a Theoretical Issue, Yale Journal of Law & the Humanities 1999, nr 11.
Fish S., Is There a Text in This Class? The Authority of Interpretive Communities, Cambridge (Massachusetts) 1980.
Fish S., Profesjonalna poprawność. Badania literackie a polityczna zmiana, Poznań 2012.
Fish S., The Intentionalist Thesis Once More, [w:] The Challange of Originalism. Theories of Constitutional Interpretation, Cambridge 2011.
Fish S., There’s No Such Thing As Free Speech And It’s A Good Thing, too, New York 1994.
Wójtowicz S., Neopragmatyzm Stanleya Fisha a polskie spory o kształt literaturoznawstwa po 1989 roku, Poznań 2014.
Prof. dr hab. Zdzisław Brodecki
Uniwersytet Gdański
Dr hab. Katarzyna Malinowska
Akademia Leona Koźmińskiego
Regulacja odpowiedzialności za szkodę i jej ubezpieczenia w przyszłym polskim ustawodawstwie kosmicznym
Artykuł opisuje źródła, przedmiot, zakres i ograniczenia projektu polskiego prawa kosmicznego, przyjętego przez polskie władze po długim okresie debaty. Analizę rozpoczyna prezentacja kontekstu przyjęcia projektu oraz omówienie zasad prawa międzynarodowego odnoszących się do regulacji przestrzeni kosmicznej. W artykule ponadto omówiono narodowe rozwiązania ustawowe odnoszące się do analizowanego tematu. Szczególną uwagę autorzy przywiązują do delimitacji czynności kosmicznych zaproponowanych w projekcie polskiej regulacji. Celem artykułu jest omówienie proponowanych rozwiązań na tle najnowszych tendencji w obszarze prawa kosmicznego, a także z uwzględnieniem kierunków rozwoju przemysłu kosmicznego. Zdaniem autorów przyszłe polskie regulacje w istotnym zakresie odpowiadają tym tendencjom oraz wykazują podobieństwo do zagranicznych rozwiązań ustawowych.
Słowa kluczowe: przestrzeń kosmiczna, działalność kosmiczna, krajowe prawo kosmiczne, odpowiedzialność w prawie kosmicznym, polskie prawo kosmiczne
Regulation of liability and insurance in the future Polish Space Law
This article describes the origins, subject-matter, scope, and limitations of the Polish Space Law Bill adopted as an official bill by the Polish government after a long history of attempts. The analysis begins with the basis for adopting a space law in Poland. These are the principles of international outer space law included in the Outer Space Treaty of 1967 and the concepts concerning national space laws elaborated in course of numerous debates at international level. Special focus is on delimitation of the space activities proposed in the bill and on the consequences in the field of liability in damages. The aim of the article is to analyse the Polish Space Law Bill in the context of the recent trends within the international space industry and law. This approach seemed necessary in view of the fact that the endeavours in the field of outer space exploration are inherently of cross-border nature. As it is important that the future Polish law not only complies with the public international obligations of Poland, but also matches the trends and main concepts in national space laws of other countries. On the other side, however, it should take into account the particularities and interests of the Polish space industry and law.
Keywords: outer space, space activity, national space law, liability in space law, Polish space law
Bibliografia:
Kerrest A., Liabiliy for damage caused by space activities, [w:] Space Law: Current Problems and Perspectives for Future Regulation, red. M. Benkö,
K.-U. Schrogl, D. Digrell, E. Jolley, Eleven 2005.
Kotarski A., Krajowe prawo kosmiczne, aspekty prawne i organizacyjne polskiej polityki kosmicznej, [w:] Wykorzystanie przestrzeni kosmicznej. Świat – Europa – Polska, red. Z. Galicki, T. Kamiński, K. Myszona-Kostrzewa, Warszawa 2010.
Soucek A., International Law, [w:] Outer Space in Society, Politics and Law, red. A. Soucek, Ch. Brunner, Wien–New York 2011 .
Schaefer B.M., The Need for Federal Preemption and International Negotiations Regarding Liability Caps and Waivers of Liability Caps and Waivers of Liability in the U.S. Commercial Space Industry, Berkley Journal of International Law 2015, vol. 33, nr 1.
Parquet C.A, Allocation of potential liabilities and risks in launch services agreements, Project 2001 Plus workshop, 29–30 January 2004.
Carpanelli E., Cohen B., Interpreting ‘Damage Caused by Space Objects’ under the 1972 Liability Convention, [w:] Proceedings of the International Institute of Space Law, red. C. Jorgenson, Eleven 2013.
von der Dunk F.G., International space law, [w:] Handbook of space law, red. F.G. von der Dunk, F. Tronchetti, Cheltenham, Northhampton 2015.
von der Dunk F.G., The Legal Framework for Space Projects in Europe: Aspects of Applicable Law and Dispute Resolution – Space and Telecommunications Law Program. Faculty Publications 2011.
Hertzfeld H.R., Issues in Developing National Space Policy and Laws, U.N. Workshop on Space Law, Abuja, Nigeria, November 2005.
Bryła J., Delimitacja przestrzeni kosmicznej: cel, zasadność, rywalizacja interesów, Prace i Studia Geograficzne 2014, t. 54.
Malinowska K., Space Insurance – international legal aspects, Alphenaan den Rijn 2017.
Malinowska-Kamińska K., Konstrukcja claims made policy na gruncie prawa polskiego, Prawo Asekuracyjne 2001, nr 1.
Horl K.U., Legal Aspects of Risks Involved in Commercial Space Activities, Montreal 2003.
Smith L.J., A. Kerrest, [w:] Cologne Commentary on Space Law, 2013, vol. 2.;
Smith L.J., The principles of international space law and their relevance to space industry contracts, [w:] Contracting for Space: Contract Practice in the European Space Sector, red. L.J. Smith, I. Baumann, London, New York 2011.
Couston M., Droit Spatial, Paris 2014.
Nowacki M., [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, t. II, red. K Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, Warszawa 2012.
Mendes de Leon P., van Traa H., The practice of shared responsibility and Liability in Space Law, Amsterdam Center for International Law, Shares Research Paper 70, 2015.
Sikora P., Serwach M., Zakres ochrony ubezpieczeniowej w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej – aktualne problemy prawne, Rozprawy Ubezpieczeniowe 2011, nr 11(2).
Spencer R.L., International Space Law: Basis for National Regulation, [w:] National Space Regulation of Space Activities, red. Ram S. Jakhu, Dordrecht–Heidelberg–London–New York 2010.
Hobe S., The Impact of New Developments on International Space Law (New Actors, Commercialisation, Privatisation, Increase in the Number of “Space-faring Nations”), Revue de droit uniforme 2010, vol. XV, nr 3–4.
Masson-Zwaan T., Liability and Insurance for Suborbital Flights, [w:] Proceedings of the 5th IAASS Conference A Safer Space for Safer World, Noordwijk, Netherlands: European Space Agency 2012.
Masson-Zwaan T., Registration of Small Satellites and the Case of the Netherlands, [w:] Small Satellites: Regulatory Challenges and Chances, Leiden–Boston 2016.
Friedman T.L., The World is Flat, London 2006.
Brodecki Z., Liability in international law, Gdynia 2000.
Brodecki Z., Proces zbliżania prawa zobowiązań w ubezpieczeniach, [w:] W kierunku europeizacji prawa prywatnego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Rajskiemu, red. A. Brzozowski, W. Kocot, Michałowska K., Warszawa, 2007.
Prof. dr hab. Małgorzata Król
Uniwersytet Łódzki
Prof. dr hab. Sylwia Wojtczak
Uniwersytet Łódzki
Dwugłos w sprawie dopuszczalności sporządzenia przez radcę prawnego opinii o naruszeniu przez innego radcę prawnego zasad etyki zawodowej
Autorki zauważają potrzebę prowadzenia dyskusji deontologicznej w ramach praktyki stosowania prawa i nauki prawa. Potrzeba ta ma związek z kształtowaniem świadomości etycznej środowiska prawniczego i wypracowywaniem właściwych postaw etycznych w praktyce stosowania prawa. Reguły deontologiczne rodzą jednak w praktyce dylematy moralne. W artykule autorki prezentują dylemat wyłaniający się z art. 52 ust. 3 i 4 w związku z art. 46 Kodeksu Etyki Radców Prawnych. Jego ilustracją są dwie rozbieżne merytorycznie, choć obie uzasadnione, opinie etyczne. Pierwsza z nich skutkuje odmową radcy prawnego sporządzenia opinii etycznej o naruszeniu reguły etycznej przez innego radcę prawnego, druga zaś uznaje za dopuszczalne wydanie opinii przez radcę prawnego o naruszeniu reguły etycznej przez innego radcę prawnego. Artykuł stanowi przejaw refleksji nad podstawowymi problemami z zakresu etyk prawniczych i ich stosowania w praktyce.
Słowa kluczowe:kodeks etyki, dyskusja deontologiczna, radca prawny
Divided Opinions about the Permissibility of an Attorney at Law Preparing an Opinion about Violation of Principles of Professional Ethics by Another Attorney at Law
The authors notice the need for a deontological discussion in the practice of applying the law and in the science of law. This need is connected with the emergence of ethical awareness among lawyers and with the development of the proper ethical attitudes in the practice of applying the law. But deontological principles give rise to moral dilemmas in practice. In the article, the authors present the dilemma arising from Article 52 paras 3 and 4 in conjunction with Article 46 of the Code of Ethics of Attorneys at Law. It is illustrated by two substantially different - though both justified - ethical opinions. One of them results in an attorney at law refusing to prepare an ethical opinion concerning a violation of a rule of ethics by another attorney at law, while in accordance with the other an attorney at law can issue an opinion about such a violation. The article contains reflections about the basic problems form the area of legal ethics and their practical application.
Keywords: code of ethics, deontological discussion, attorney at law
Bibliografia:
Boon A., The Ethics and Conduct of Lawyers in England and Wales, Oxford 2014.
Schjatvet C., The Patron-Client Relation Visualized, [w:] Legal Stagings. The Visualization, Medialization and Ritualization of Law in Language, Literature, Media, Art and Architecture, red. Modéer K.A., Sunnqvist M., Copenhagen 2012.
Etyka adwokacka i radcowska. Komentarz, orzecznictwo i kazusy, red. M. Król, Warszawa 2016.
Skuczyński P., Status etyki prawniczej, Warszawa 2010.
Susskind R., Tomorrow’s Lawyers. An Introduction to Your Future, Oxford 2017.
Wojtczak S., [w:] Etyka adwokacka i radcowska. Komentarz, orzecznictwo i kazusy, red. M. Król, Warszawa 2016.
Wojtczak S., Czy prawnikom potrzebna jest mitologia?, [w:] Etyka, deontologia, prawo, red. P. Steczkowski, Rzeszów 2008.
Wojtczak S., Problem odesłań pozasystemowych do norm niezgodnych z porządkiem prawnym, Studia Prawno-Ekonomiczne 2010, nr 81.
Słownik języka polskiego, t. 3, red. M. Szymczak, Warszawa 1981.
Pietrzykowski T., Czy prawnicy mają szczególne powinności moralne?, [w:] Etyka prawnicza: stanowiska i perspektywy, red. H. Izdebski, P. Skuczyński, Warszawa 2008.
Dr Witold Jurcewicz
Warszawa
Zarzut potrącenia w projekcie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego
W ramach prac nad usprawnieniem funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości 27.11.2017 r. przedstawiony został projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego. Ogólnym założeniem proponowanej nowelizacji jest lepsza organizacja postępowania cywilnego, mająca na celu wyeliminowanie przyczyn jego przewlekłości, w tym m.in. wprowadzenie na nowo odrębnego postępowania gospodarczego. Artykuł omawia najważniejsze założenia proponowanej nowej regulacji.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, nowelizacja, postępowanie gospodarcze, zarzut potrącenia
The Right of Set-Off in the Bill to Amend the Code of Civil Procedure
As part of the work on improving the administration of justice, on 27 November 2017 the bill to amend the Code of Civil Procedure was presented. The general assumption behind the proposed amendments is to achieve better organisation of the civil procedure, with the aim of eliminating the reasons why proceedings are protracted, including, among other things, reintroduction of separate proceedings in commercial matters. The article discusses the most important assumptions for the proposed new regulation.
Keywords: civil procedure, amendments, proceedings in commercial matters, right of set-off
Bibliografia:
Torbus A., Umowa jurysdykcyjna w systemie międzynarodowego postepowania cywilnego, Toruń 2012.
Fountoulakis Ch., Set-off Defence in International Commercial Arbitration, a Comparative Analysis, Oxford and Portland, Oregon 2011.
Doerndorfer J., [w:] K.J. Binz, J. Doerndorfer, R. Petzold, W. Zimmermann, Gerichtskostengesetz, Gesetz ueber Gerichskosten in Familiensachen, Justizverguetungs und entschaedigungsgesetz und weitere kostenrechliche Vorschriften. Kommentar, Munchen 2014.
Krajewski J., Z zagadnień potrącenia w procesie cywilnym, Nowe Prawo 1972.
Mucha J., Zawisłość sprawy w procesie cywilnym, Warszawa 2014.
Stępniak L., Potrącenie w systemie polskiego prawa cywilnego, Wrocław 1975.
Pyziak-Szafnicka M., Potrącenie w prawie cywilnym, Kraków 2002.
Wiśniewsk T. i, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, t. III, cz. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Jurcewicz W., Uwagi o zarzucie potrącenia w postępowaniu procesowym, [w:] Prawo prywatne i arbitraż. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Maciejowi Tomaszewskiemu, red. J. Poczobut, Wiśniewski A.W., Warszawa 2016.
Dr Sebastian Kowalski
Uniwersytet Zielonogórski
Uwagi o karnoprawnych kwalifikacjach wystawienia faktury w sposób nierzetelny
Opracowanie poświęcone jest zagadnieniom karnoprawnych kwalifikacji wystawienia faktury w sposób nierzetelny, związanym ze zmianami legislacyjnymi dokonanymi w Kodeksie karnym i Kodeksie karnym skarbowym w 2017 r., a zwłaszcza z wprowadzeniem do prawa karnego powszechnego nowego typu przestępstwa: występku fałszu intelektualnego faktury, którego typy kwalifikowane stanowią zbrodnie. Autor krytycznie ocenia niedawno przeprowadzone przez ustawodawcę zmiany, wskazując na niewłaściwy sposób typizacji czynów zabronionych, kontrowersyjne określenie niektórych ustawowych znamion czynów zabronionych, nadmierny zakres kryminalizacji oraz zaburzenie wzajemnych relacje pomiędzy przestępstwami i przestępstwami skarbowymi. W opracowaniu zawarte są między innymi propozycje kwalifikacji prawnych czynów zabronionych polegających na poświadczeniu nieprawdy w fakturze, a także postulaty de lege ferenda, z których najdalej idący dotyczy skreślenia przepisów art. 62 § 2 i § 2a k.k.s. oraz zmiany treści art. 62 § 5 k.k.s. i treści art. 271a k.k.
Słowa kluczowe: faktura, poświadczenie nieprawdy, przestępstwo, przestępstwo skarbowe
Comments on Criminal-Law Consequences of Fraudulently Issued Invoices
This study is dedicated to the issue of criminal-law classification of an invoice issued fraudulently, resulting from the legislative amendments introduced into the Criminal Code and the Fiscal Penal Code in 2017, particularly the introduction of a new type of offence into the general criminal law: a misdemeanour of intellectual falsehood of an invoice, the aggravated types of which are crimes. The author critically evaluates the changes recently introduced by the legislator, pointing out the inadequate descriptions of the prohibited acts, the controversial definitions of selected statutory features of the prohibited acts, excessive criminalisation, and the imbalance in the mutual relationships between crimes and fiscal crimes. The study, among others, contains proposals of legal classification of prohibited acts consisting in attesting an untruth on an invoice, as well as de lege ferenda postulates, of which the furthest-going pertains to deleting the regulations of Article 62(2) and (2a) of the Fiscal Penal Code (FPC) and amending Article 62(5) FPC and Article 271a of the Criminal Code.
Keywords: invoice, attesting an untruth, crime, fiscal offence
Bibliografia:
Liszewska A., Odpowiedzialność karna za wystawienie faktury w sposób nierzetelny lub używanie takiej faktury po nowelizacji Kodeksu karnego, Przegląd Podatkowy 2017, nr 9.
Spotowski A., Pomijalny (pozorny) zbieg przepisów ustawy i zbieg przestępstw, Warszawa 1976, s. 69–73; wyrok SN z 27.02.1971 r., I KR 231/70, Biuletyn SN 1971, nr 6, poz. 116.
Wąsek A., Problemy z przestępstwem ciągłym, [w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1993.
Mik B., Wielka afera fakturowa – nowe przepisy niewiele zmienią w walce z karuzelami wyłudzeń VAT, Rzeczpospolita z 18.03.2017 r.
Stefańska B., Wypadek mniejszej wagi w polskim prawie karnym, Ius Novum 2017, nr 1.
Artymiak G., O konstrukcji zbiegu idealnego – uwagi na tle uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r., I KZP 19/12, Wojskowy Przegląd Sądowy 2015, nr 1.
Łabuda G., uwagi nr 29 do art. 62, [w:] P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2017, Lex/el.
Duda J., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2013 r., I KZP 19/12, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2013, nr 1.
Kanarek J., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2013 r., I KZP 19/12, OSP 2013.
Majewski J., [w:] System prawa karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2013.
Piórkowska-Flieger J., Fałsz dokumentu w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
Radzikowski K., Nowelizacja kodeksu karnego i kodeksu karnego skarbowego w zakresie tzw. przestępstw fakturowych, Przegląd Podatkowy 2017, nr 3.
Radzikowski K., Nowelizacja kodeksu karnego i kodeksu karnego skarbowego w zakresie tzw. przestępstw fakturowych, Przegląd Podatkowy 2017, nr 3.
Gardocki L., Typowe zakłócenia funkcji zasady nullum crimen sine lege, Studia Iuridica 1982, nr X.
Mamak K., Niejasny opis typu czynu a zasada nullum crimen sine lege, [w:] Nullum crimen sine lege, red. I. Sepioło, Warszawa 2013.
Wilk L., J. Zagrodnik, Prawo karne skarbowe, Warszawa 2009.
Wilk L., W sprawie autonomii materialnego prawa karnego skarbowego, PiP 2009, nr 8.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2013, s. 209; wyrok SN z 22.11.1994 r., II KRN 227/94, OSNKW 1995, nr 1–2, poz. 5.
Gabriel-Węglowski M., Kwalifikacja prawna czynu zabronionego wystawienia nierzetelnej faktury VAT, Warszawa 2014
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej oraz Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego za 2013 r., Ius Novum 2014, nr 1.
Włodkowski O., Reguła wyłączności polskiego ustawodawstwa karnego skarbowego w zakresie typizacji czynu zabronionego jako „przestępstwa skarbowego’’ lub „wykroczenia skarbowego”, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2013, nr 2.
Włodkowski O., Zmiany normatywne w obrębie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych stypizowanych w art. 62 KKS, [w:] Problematyka obrotu fakturami wystawionymi w sposób nierzetelny. Zagadnienia prawa materialnego i procesowego, red. S. Kowalski, H. Paluszkiewicz, O. Włodkowski, Warszawa 2019.
Kardas P., Karnoprawne aspekty posłużenia się fakturą nierzetelną, Prokuratura i Prawo 2007, nr 2
Baniak S., Prawo karne skarbowe, Warszawa 2009.
Kowalski S., Faktura, jako przedmiot bezpośredniego działania sprawcy czynu zabronionego stypizowanego w art. 271a § 1 KK, [w:] Problematyka obrotu fakturami wystawionymi w sposób nierzetelny. Zagadnienia prawa materialnego i procesowego, red. S. Kowalski, H. Paluszkiewicz, O. Włodkowski, Warszawa 2019.
Kowalski S., Fałsz materialny i intelektualny faktury na tle lutowej nowelizacji Kodeksu karnego, Monitor Podatkowy 2017, nr 8.
Kowalski S., Włodkowski O., Kodeks karny skarbowy. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2016.
Bojarski T., Odmiany podstawowych typów przestępstw w polskim prawie karnym, Warszawa 1982.
Konarska-Wrzosek V., [w:] V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski, J. Skorupka, Prawo i postępowanie karne skarbowe, Warszawa 2010.
Konarska-Wrzosek V., Przestępstwa fakturowe – ich waga, kwalifikacja prawna i miejsce w systemie polskiego prawa karnego, Ius Novum 2017, nr 2.
Wróbel W., Spór o „dostateczny poziom represyjności” prawa karnego w płaszczyźnie legislacyjnej, [w:] Represyjność polskiego prawa karnego, red. A.J. Szwarc, Poznań 2008.
Siwik Z., Główne kierunki zmian dokonanych w Kodeksie karnym skarbowym z 1999 roku. Ogólna charakterystyka, [w:] Kodeks karny skarbowy po dziesięciu latach obowiązywania – ocena i perspektywy zmian, red. Z. Siwik, Wrocław 2010.
Siwik Z., Podstawy prawa karnego skarbowego, Wrocław 1983.
Dr Maria Górnicka
Uniwersytet Wrocławski
Elementy kontradyktoryjności w dobrowolnym poddaniu się karze
Problem, uwidoczniony nowelizacją kodeksu postępowania karnego z 27.09.2013 r., dotyczący spójności pomiędzy zasadą kontradyktoryjności a stosowaniem trybów konsensualnych nie stracił na znaczeniu po wprowadzeniu zmian ustawą z 11.03.2016 r. Chociaż ustawa ta dąży do ograniczenia kontradyktoryjności i stosowania trybów konsensualnych to nie jest prostym odwróceniem nowelizacji z 27.09.2013 r. Wciąż pozostaje zagadnienie czy instytucje te się wykluczają. Jednym z trybów konsensualnych jest dobrowolne poddanie się karze, do którego ogranicza się niniejszy artykuł ze względu na zawężone ramy tego opracowania. Artykuł ma na celu poszukanie elementów kontradyktoryjności w dobrowolnym poddaniu się karze. Następuje to poprzez krótkie opisanie instytucji dobrowolnego poddania się karze, przedstawienie elementów kontradyktoryjności, jakie należy zbadać, a także sprawdzenie ich w ramach dobrowolnego poddania się karze. Chodzi o takie elementy jak sporność w ogólności, maksymalna określoność sprawy, istnienie niezależnych stron i sądu jako niezależnego arbitra, formalna równość stron i minimum dyspozycyjności.
Słowa kluczowe: dobrowolne poddanie się karze, kontradyktoryjność, sporność, określoność sprawy, niezależność, równość stron, dyspozycyjność, postępowanie karne
Adversarial Elements in Voluntary Submission to Punishment
The problem emphasised by the amendments to the Code of Criminal Procedure passed on 27 September 2013, namely the problem of coherence between the principle of adversarial proceedings and the application of consensual procedures had not lost importance after the amendments introduced by the Act of 11 March 2016. Although the Act tries to reduce the adversarial system and to promote application of consensual procedures, it is not a simple reversal of the amendments of 27 September 2013. The question whether these two mechanisms are mutually exclusive remains valid. One of the consensual procedures is voluntary submission to punishment, which is the only procedure discussed in this article due to limitations of space. This article looks for adversarial elements in voluntary submission to punishment. This is done by briefly describing the mechanism of voluntary submission to punishment, presentation of the elements of adversarial system to be examined, as well as checking them in the context of voluntary submission to punishment. This concerns such elements as the general contentious nature, the highest possible definiteness of the case, the existence of independent parties and the court as an independent arbitrator, the formal equality of the parties, and the least possible dispositive nature of the law.
Keywords: voluntary submission to punishment, adversarial nature, contentious nature, definiteness of the case, independence, equality of parties, dispositive nature of the law, criminal procedure
Bibliografia:
A. Kiełtyka, Zasada równości wobec prawa w procesie karnym, Ius et Administratio 2004, nr 1.
A. Lach, Zasada kontradyktoryjności w postępowaniu sądowym w procesie karnym de lege lata i de lege ferenda, Palestra 2012, nr 5–6.
A. Ważny, [w] K.T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012.
A. Zachuta, Proces karny skrócony, Palestra 2000, nr 7–8.
B. Myrna, Skazanie bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2004, nr 16.
B. Nita, A. Światłowski, Kontradyktoryjny proces karny (między prawdą materialną a szybkością postępowania, PiP 2012, nr 1.
C. Kulesza, Ł. Budźko, Antycypacja odpowiedzialności oskarżonego jako podstawa angażowania się obrońcy w porozumienia procesowe, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Warszawa 2009.
D. Kużelewski, Wpływ prawa karnego materialnego na mediacje między pokrzywdzonym i oskarżonym – wybrane aspekty, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Warszawa 2009.
D. Nowocień, Instytucja „dobrowolnego poddania się karze” w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2001, t. 7.
D. Świecki, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, red. D. Świecki, Warszawa 2013.
J. Duży, Porozumienia procesowe określone w art. 335 i 387 k.p.k. a przyszłość wymiaru sprawiedliwości, Przegląd Sądowy 2011, nr 10.
J. Giezek, Konsensualizm w procesie karnym a zasady etyki adwokackiej, [w:] Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2015.
J. Giezek, P. Kardas, O etycznych i deontologicznych standardach aktywnej obrony w zmodyfikowanym modelu procedury karnej oraz wiążącej adwokata tajemnicy zawodowej, [w:] Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2015.
P. Kardas, O potrzebie zmiany paradygmatu obrony w sprawach karnych w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego – kilka uwag o ustawowych determinantach powinności obrońcy w postępowaniu karnym, [w:] Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2015.
K. Girdwoyń, Konsensualny wymiar kary. Instytucje powszechnego procesu karnego, Warszawa 2006.
K. Kułak, Kwestia niezależności prokuratora w nowej ustawie – Prawo o prokuraturze, Studia Iuridica Lublinensia 2016, vol. XXV, nr 4.
K. Kurowska, Instytucje konsensusu z perspektywy pozycji oskarżonego. Analiza badań nad praktycznym wykorzystaniem art. 335 i 387 k.p.k., Studia Iuridica 2004, vol. XLIII.
K. Lewczuk, Glosa do wyroku SN z dnia 27 maja 2002 r., II KKN 371/00, Przegląd Sądowy 2003, nr 9.
K. Nowicki, [w] Proces karny, red. J. Skorupka, Warszawa 2017.
K.T. Boratyńska, P. Starzyński, R. Broniecka, Wybrane formy konsensualnego zakończenia postępowania karnego – refleksje na tle praktycznym, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Warszawa 2009.
M. Zbrojewska, Dobrowolne poddanie się karze w kodeksie postępowania karnego, Białystok 2002.
P. Kardas, Konsensualne sposoby rozstrzygania w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z dnia 10 stycznia 2003 r., Prokuratura i Prawo 2004, nr 1.
R. Ponikowski, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015.
S. Cora, Glosa do wyroku SN z dnia 30 marca 2005 r., WA 4/05, Wojskowy Przegląd Prawniczy 2005, nr 4.
S. Steinborn, Formalne porozumienia procesowe w świetle konstytucyjnej zasady równości, Prokuratura i Prawo 2004, nr 2.
S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013.
T. Grzegorczyk, Wniosek oskarżonego o skazanie go bez przeprowadzenia postępowania dowodowego na rozprawie, Przegląd Sądowy 2000, nr 1..
W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012.
W. Jasiński, Instytucje skazania bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) oraz dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej (art. 387 k.p.k.) na tle naczelnych zasad procesu karnego, Prokuratura i Prawo 2005, nr 9.
W. Jasiński, Przyznanie się do winy jako warunek skazania bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) i dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej (art. 387 k.p.k.) – wnioski de lege ferenda, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2005, nr 18.;
Z. Świda, J. Skorupka, [w:] Postępowanie karne. Część ogólna, red. J. Skorupka, Warszawa 2012
Prof. dr hab. Aleksander Cieśliński
Uniwersytet Wrocławski
Jednolity rynek usług transportowych? (artykuł recenzyjny)
Płaca minimalna obowiązuje w większości państw Unii Europejskiej, a więc również przyjęcie niemieckich przepisów w tym zakresie mogłoby wydawać się niekontrowersyjne, gdyby nie bardzo szeroki zakres ich zastosowania. Książka pod redakcją Jana Barcza i Przemysława Saganka (pt. Jednolity rynek usług transportowych? Uwagi na tle książki Polskie firmy transportowe a niemiecka płaca minimalna w świetle prawa Unii Europejskiej) wychodzi naprzeciw oczekiwaniom czytelnika i czyni to w bardzo udany sposób. Wśród autorów są osoby o wybitnych osiągnięciach naukowych z zakresu prawa unijnego i międzynarodowego, łączące je z niekwestionowanym doświadczeniem stosunków zagranicznych Rzeczypospolitej, praktycy stosowania prawa, a nawet działalności w sektorze międzynarodowego transportu drogowego. Dzięki temu można zaprezentować opracowanie na dobrym poziomie naukowym, a zarazem właściwie uargumentowane polskie stanowisko broniące przed ograniczeniami w swobodzie świadczenia usług transportowych. Jego zaletą jest przekrojowa analiza problemu z uwzględnieniem wszystkich niezbędnych perspektyw badawczych i dziedzin prawa unijnego, co nie zdarza się często, ze względu na preferowanie przez literaturę koncentrowania się odrębnie na każdej z nich.
Słowa kluczowe: płaca minimalna, prawo UE, transport drogowy, prawo międzynarodowe
A Single Market of Transport Services? (a review article)
Most European Union states have a minimum wage, thus also the adoption of German provisions in this regard might seem uncontroversial, but for their very broad scope of application. The book edited by Jan Barcz and Przemysław Saganek (titled Jednolity rynek usług transportowych? Uwagi na tle książki Polskie firmy transportowe a niemiecka płaca minimalna w świetle prawa Unii Europejskiej) meets the reader’s expectations and does so very successfully. The contributors include outstanding academics specialising in EU and international law, who at the same time have unquestionable experience in the field of foreign relations of the Republic of Poland, practitioners applying the law, as well as persons with experience in the business of international road transport. These factors mean the book has high academic level and presents sound arguments justifying the Polish standpoint, which opposes restrictions on the freedom to provide transport services. It is an advantage of the book that the problem is analysed in a comprehensive manner, from all necessary research perspectives and from the point of view of branches of EU law, which is infrequent, as the literature usually focuses on each of these aspects separately.
Keywords: minimum wage, EU law, road transport, international law
Bibliografia:
Polskie firmy transportowe a niemiecka płaca minimalna w świetle prawa Unii Europejskiej, red. J. Barcz, P. Saganek, Warszawa 2016.
Dr Eliza Maniewska
Uniwersytet Warszawski
Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Przegląd orzecznictwa z pierwszego półrocza 2017 r.
Swoistość argumentacji konstytucyjnej sądu polega na uzasadnieniu decyzji sądowej poprzez zastosowanie co najmniej jednego z wymienionych zabiegów: zastosowania Konstytucji w przyjętym procesie decyzyjnym; odwołania się do sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego; odwołania się do wykładni przepisu Konstytucji przyjętej przez Trybunał Konstytucyjny lub odwołanie się do wykładni przepisu ustawowego lub podustawowego przyjętej przez ten Trybunał. W orzecznictwie Sądu Najwyższego – Izby Pracy argumentacja konstytucyjna na ogół dotyczy uzasadnienia, dlaczego przyjęto taką, a nie inną normatywną podstawę decyzji lub dlaczego przyjęto taką, a nie inną wykładnię mających zastosowanie w sprawie przepisów. Artykuł analizuje wypadki zastosowania argumentacji konstytucyjnej w wybranym orzecznictwie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego
Słowa kluczowe: argumentacja konstytucyjna, stosowanie prawa, orzecznictwo Sądu Najwyższego, Trybunał Konstytucyjny, Konstytucja
Constitutional Argumentation in the Case Law of the Labour Law, Social Insurance and Public Affairs Chamber of the Supreme Court. Review of Case Law from the First Half of 2017
The particular nature of constitutional argumentation of a court consists in justifying a court decision by at least one of the following: applying the Constitution in the adopted decision-making process; referring to the operative part of a judgment of the Constitutional Tribunal; referring to an interpretation of a constitutional provision adopted by the by the Constitutional Tribunal or referring to the Tribunal’s interpretation of a statutory provision or a provision of a lower-ranking instrument. In the case law of the Labour Law Chamber of the Supreme Court, constitutional argumentation usually features in the statement of reasons, that is, it explains why a certain normative basis for the decision was adopted or why a certain interpretation of the provisions applicable in the case was adopted. This article analyses the cases when constitutional argumentation was used in the case law of the Labour Law, Social Insurance and Public Affairs Chamber of the Supreme Court.
Keywords: constitutional argumentation, applying the law, case law of the Supreme Court, Constitutional Tribunal, Constitution
Bibliografia:
Maniewska E., Pojęcie argumentacji konstytucyjnej i jej ewolucja w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [w:] Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym, red. A. Kotowski, E. Maniewska, Warszawa 2017.
Prof. dr hab. Jarosław Zagrodnik
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Stosowanie kodeksu postępowania karnego w postępowaniu dyscyplinarnym uregulowanym przepisami ustawy o radcach prawnych. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 14.09.2017 r., I KZP 9/17
Stanowisko wyrażone w glosowanej uchwale dotyczy odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu postępowania karnego na gruncie postępowań dyscyplinarnych, przewidzianych w ustawach szczególnych. Kwestia ta stale powraca, absorbując uwagę najwyższej instancji sądowej , a nierzadko również doktryny prawa karnego procesowego. Glosowane orzeczenie stanowi kolejną odsłonę zmagań z tym problemem, tym razem w aspekcie dotyczącym nowej instytucji, wprowadzonej do kodeksu postępowania karnego w rozdziale 55a ustawy z 11.03.2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw , mianowicie instytucji skargi na wyrok sądu odwoławczego uchylający zaskarżony wyrok i przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania (wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego). Rozumowanie sądu budzi zastrzeżenia autora.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność dyscyplinarna radców prawnych, postępowania dyscyplinarne, zaskarżenie orzeczenia sądu apelacyjnego, stosowanie prawa, zakres odesłania
Application of the Criminal Procedure Code in Disciplinary Proceedings Regulated by the Act on Attorneys at Law. Commentary on Supreme Court Resolution of 14 September 2017, I KZP 9/17
The commentary concerns the resolution of the Supreme Court on the admissibility of application mutatis mutandis of Chapter 55a of the Criminal Procedure Code in relation to attorneys at law in disciplinary proceedings. The said provisions deal with the issue of complaints filed against judgments of appellate courts revoking judgments of the courts of first instance and referring the case for re-examination. The main part of the commentary is an analysis of the scope of reference to application mutatis mutandis of the provisions of the Criminal Procedure Code (Article 741(1) in principio of the Act on Attorneys at Law). The analysis leads to the conclusion that the issue of filing complaints against judgments of appellate courts in disciplinary proceedings is regulated by Article 62(2)(1) of the Act on Attorneys at Law concerning a cassation appeal with the Supreme Disciplinary Court and therefore it does not fall within the notion of ‘unregulated matters’ referred to in Article 741(1) of the Act on Attorneys at Law. This provides grounds for the position that the regulation contained in Chapter 55a of the Criminal Procedure Code remains outside the scope of reference to application mutatis mutandis of the Code in disciplinary proceedings against attorneys at law.
Keywords: disciplinary liability of attorneys at law, disciplinary proceedings, complaint against judgments of appellate court, application of law, scope of reference
Bibliografia:
Zagrodnik J., Metodyka pracy obrońcy i pełnomocnika w sprawach karnych i karnych skarbowych, Warszawa 2016.
Dudka K., Stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego w postępowaniach dyscyplinarnych uregulowanych w prawie o adwokaturze oraz ustawie o radcach prawnych, Prawo w działaniu 2014.
Zbrojewska M., Rola i stanowisko prawne Sądu Najwyższego w procesie karnym, Łódź 2013.
Czarnecki P., Postępowanie dyscyplinarne wobec osób wykonujących prawnicze zawody zaufania publicznego, Warszawa 2013.
Zagrodnik J., Problematyka postępowania wyjaśniającego w sprawach dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej doradców podatkowych, Monitor Podatkowy 2008.
Czarnecki P., Skarga na wyrok sądu odwoławczego. (Non)sens nowego rozdziału 55 a k.p.k., Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2016, nr 2.
Steinborn S., Skarga na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego na tle systemu środków zaskarżenia w polskim procesie karnym, [w:] Verba volant, scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, red. T. Grzegorczyk, R. Olszewski, Warszawa 2017.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014.
Daszkiewicz W., Nowak T., Stachowiak S., Proces karny. Część szczególna, Poznań 1996.
