Podstawowe założenia projektu Kodeksu zbiorowego prawa pracy
Prof. dr hab. Jakub Stelina
Uniwersytet Gdański
Podstawowe założenia projektu Kodeksu zbiorowego prawa pracy
W dniu 14.03.2018 r. zakończyła pracę Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy (dalej: Komisja) powołana w trybie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 9.08.2016 r. w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy . Zadaniem Komisji było opracowanie w ciągu 18 miesięcy dwóch projektów ustaw – Kodeksu pracy i Kodeksu zbiorowego prawa pracy. Skład Komisji miał charakter parytetowy – połowa jej członków została wybrana przez Prezesa Rady Ministrów spośród przedstawicieli środowiska naukowego, połowę zaś stanowili przedstawiciele rekomendowani przez partnerów społecznych zasiadających w Radzie Dialogu Społecznego (w większości również wywodzący się ze środowiska akademickiego). Komisja podzielona była na dwa zespoły, jeden przygotowywał projekt nowego kodeksu pracy, drugi – projekt kodeksu zbiorowego prawa pracy. Oba zespoły pracowały równolegle, przy czym ich skład pokrywał się tylko częściowo, gdyż w obu zespołach zasiadali członkowie rekomendowani przez partnerów społecznych oraz przewodniczący Komisji. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie najważniejszych założeń, które legły u podstaw projektu kodeksu zbiorowego prawa pracy. Z pewnością w najbliższym czasie możemy oczekiwać kolejnych prezentacji zarówno całego kodeksu, jak i poszczególnych instytucji w nim zawartych, ale także ożywionej dyskusji nie tylko wśród polityków i działaczy społecznych, ale także przedstawicieli nauki prawa pracy i prawników praktyków, tym bardziej że trochę na zasadzie faktów dokonanych teksty projektów zostały już włączone do domeny publicznej i – inaczej niż w przypadku projektów przygotowanych w 2007 r. – są one dostępne i znane szerszej publiczności.
Słowa kluczowe: kodeks pracy, zbiorowe prawo pracy, związki zawodowe, spory zbiorowe, rady zakładowe
The Basic Assumptions of the Draft Collective Labour Law Code
In the article, the author discusses the basic formal and substantive-law assumptions of the draft Collective Labour Law Code, prepared by the Commission for Labour Law Codification in March 2018. The draft included many new solutions to improve legal regulation of collective labour law. Among the most important ones were the proposals to extend the right of association in trade unions to persons employed under civil law contracts, to introduce a trade union delegate as the basic form of trade union representative, to make collective agreements more flexible, to facilitate the establishment of works councils or to reinforce representative relationships in the procedures of collective dispute resolution. The adoption of these proposals would positively affect the relationships between social partners in Poland.
Keywords: Labour Code, collective labour law, trade unions, collective disputes, works councils
Bibliografia:
Florek L., Kodyfikacyjne problemy prawa pracy, [w:] Problemy kodyfikacji prawa pracy. Wybrane zagadnienia zabezpieczenia społecznego, Gdańsk 2007
Goździewicz G., Czy należy kodyfikować zbiorowe prawo pracy w Polsce?, [w:] Problemy kodyfikacji prawa pracy. Wybrane zagadnienia zabezpieczenia społecznego, Gdańsk 2007
Kępiński M., Seweryński M., Zieliński A., Rola kodyfikacji na przykładzie prawa prywatnego w procesie legislacyjnym, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 1
Krzywoń A., Konstytucyjna ochrona pracy i praw pracowniczych, Warszawa 2017
Sanetra W., Niektóre sporne zagadnienia kodyfikacji prawa pracy, [w:] Problemy kodyfikacji prawa pracy. Wybrane zagadnienia zabezpieczenia społecznego, Gdańsk 2007
Seweryński M., Problemy rekodyfikacji prawa pracy i jej zasięg, [w:] Prawo pracy a wyzwania XXI wieku, Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego, red. M. Matey-Tyrowicz, L. Nawacki, B. Wagner, Warszawa 2002
Sobczyk A., Wolność pracy i władza, Warszawa 2015
Prof. dr hab. Łukasz Pisarczyk
Uniwersytet Warszawski
Model reprezentacji interesów pracowniczych w projekcie Kodeksu zbiorowego prawa pracy
Zdaniem Autora, projekt Kodeksu zbiorowego prawa pracy zawiera propozycje, które można uznać za próbę przebudowy modelu reprezentacji interesów pracowniczych, idąc znacznie dalej niż zmiany wprowadzone nowelą lipcową. U podstaw zaproponowanej koncepcji legło przekonanie, że dzisiejsza formuła reprezentacji nie promuje, a w pewnym zakresie wręcz utrudnia rozwój zbiorowej ochrony interesów osób zatrudnionych oraz ich najważniejszego przejawu, jakim są dobrowolne rokowania zbiorowe. Projekt zakładał utrzymanie dominującej roli związków zawodowych na poziomie zakładowym, wzmacniał jednocześnie pozycję przedstawicielstw wybieranych. Istotną zmianą miało być wprowadzenie instytucji delegata związkowego, dzięki której związki zawodowe mogłyby znacząco rozszerzyć krąg aktywności, zachowując jednocześnie możliwość kształtowania swoich struktur wewnętrznych. W projekcie zaproponowano zwiększenie roli związków reprezentatywnych oraz nowe metody stwierdzania reprezentatywności. Chciano wreszcie, aby pracownicy mogli w większym niż obecnie stopniu korzystać ze wsparcia stałych przedstawicielstw wybieranych. Rozbudowano również ich kompetencje, choć starano się, aby nie doprowadziło to do podważenia pozycji związków zawodowych w zakładzie pracy. Jakkolwiek jest mało prawdopodobne, aby propozycja została skierowana do prac legislacyjnych, zawarte w niej rozwiązania mogą stanowić punkt odniesienia dla toczącej się dyskusji na temat obecnej sytuacji oraz przyszłości zbiorowego prawa pracy w Polsce.
Słowa kluczowe: kodyfikacja, zbiorowe prawo pracy, pracownik, interesy, przedstawiciele, związki zawodowe
Model of Collective Representation of Employee Interests in Proposals of the Labour Law Codification Committee
The article discusses the proposals of the Labour Law Codification Committee in terms of collective bodies representing employee interests. The proposals can be considered as a response to the profound crisis of collective bargaining in Poland. Although there are various reasons for the crisis, an important factor is the legal framework for collective bodies representing employee interests (trade unions and elected representatives). The author describes the current situation and tries to indicate those provisions of law that can be obstacles to the development of social dialogue (e.g. the requirement for trade unions to establish company-level organizations, weak position of work councils, complicated procedures provided for collective negotiations). Then the article presents the main assumptions of the reform: the extension of collective representation and an increase in coverage by collective agreements. In the last part, the author discusses the most important innovations proposed by the Commission: a new form of trade union representation at the company level (trade union delegate), changes in the structure and competences of elected bodies, as well as a new concept of the protection of employee representatives.
Keywords: codification, collective, employee, interests, representatives, trade unions
Bibliografia:
Baran K.W., O zakresie prawa koalicji w związkach zawodowych po nowelizacji prawa związkowego z 5 lipca 2018 r., Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2018, nr 9
Baran K.W., Refleksje o ochronie stosunku zatrudnienia działaczy związkowych na poziomie zakładowym po nowelizacji ustawy związkowej z 5 lipca 2018 r., Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2018, nr 10
Czarnecki P., Bariery prawne w zakresie rokowań zbiorowych w sektorze prywatnym w Polsce, [w:] Rokowania zbiorowe w cieniu globalizacji, red. J. Czarzasty, Warszawa 2014
Czarnecki P., Grzebyk P., Reda-Ciszewska A., Surdykowska B., Ustawa o związkach zawodowych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem, Warszawa 2019
Duraj T., Prawo koalicji osób pracujących na własny rachunek, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia, red. J. Stelina, J. Szmit, Warszawa 2018
Florek, Zakres podmiotowy wolności związkowej, [w]: Zbiorowe prawo zatrudnienia, red. J. Stelina, J. Szmit, Warszawa 2018
Gersdorf M. Prawo zatrudnienia, Warszawa 2013
Gładoch, Kilka uwag o przyczynach kryzysu układów zbiorowych pracy, [w:] Prawo pracy. Między gospodarką a ochroną pracy, red. M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk, Warszawa. 2016
Goździewicz G., Układy zbiorowe pracy jako podstawowy instrument działalności związków zawodowych, [w:] Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku, red. A. Wypych-Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina, Gdańsk 2010
Hajn Z., Ustawowy model organizacji polskiego ruchu związkowego i jego wpływ na zbiorowe stosunki pracy, [w:] Prawo pracy a wyzwania XXI wieku. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego, red. M. Matey-Tyrowicz, L. Nowacki, B. Wagner, Warszawa 2002
Hajn Z., Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu, Warszawa 2013
Latos-Miłkowska, Przedstawiciele pracowników wyłaniani w trybie przyjętym u pracodawcy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2010, nr 10
Latos-Miłkowska M., Międzyzakładowa organizacja związkowa, [w:] Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy, red. Z. Hajn, Warszawa 2012
Laulom S., From Decentralisation of Collective Bargaining to De-collectivisation of Industrial Relations Systems?, [w]: Collective Bargaining Developments in Times of Crisis, red. S. Laulom, Bulletin of Comparative Labour Relations 2017, nr 99
Musiała A., Reperkusje pojęcia „worker” w polskim prawie pracy, Monitor Prawa Pracy 2018, nr 5
Podgórska-Rakiel E., Rekomendacje MOP dotyczące wolności koalicji związkowej i ochrony działaczy, Monitor Prawa Pracy 2013, nr 2
Rączka, Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy działacza związkowego, [w:] Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku, red. A. Wypych-Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina, Gdańsk 2010
Sanetra W., Dialog społeczny jako element ustroju społecznego i politycznego państwa w świetle Konstytucji RP, [w:] Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku, red. A. Wypych-Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina, Gdańsk 2010
Seweryński M., Problemy legislacyjne zbiorowego prawa pracy, [w:] Prawo pracy RP w obliczu przemian, red. M. Matey-Tyrowicz, T. Zieliński, Warszawa 2006
Seweryński M., Zakładowe struktury związkowe w projekcie zbiorowego kodeksu pracy, [w:] Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy, red. Z. Hajn, Warszawa 2012
Skąpski M., Inkluzywny charakter i budowanie kapitału społecznego jako założenia systemu reprezentacji pracowniczej w projekcie kodeksu zbiorowego prawa pracy, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia, red. J. Stelina, J. Szmit, Warszawa 2018
Sobczyk A., Zakładowy i niezakładowy związek zawodowy a problem demokracji zakładowej, [w:] Demokracja w zakładzie pracy. Zagadnienia prawne, red. Z. Hajn, M. Kurzynoga, Warszawa 2017
Stelina J., Nowa koncepcja reprezentatywności organizacji związkowej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2008, nr 2
Szmit J., Delegat związkowy. Propozycja regulacji, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia, red. J. Stelina, J. Szmit, Warszawa 2018
Świątkowski A.M., Obowiązek władz państwowych promowania rokowań w sprawie układów zbiorowych pracy, [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin Profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013
Świątkowski A.M., Prawo do wolności zrzeszania się i uprawnień pokrewnych, Monitor Prawa Pracy 2015, nr 9
Prof. dr hab. Andrzej M. Świątkowski
Akademia Ignatianum w Krakowie
Projekt Kodeksu pracy. Kontrowersje wokół podstawowych definicji i założeń
W marcu 2018 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poddało pod dyskusję projekt nowych przepisów prawa pracy, w tym nowej regulacji kodeksowej. Autor podejmuje problematykę rozróżnienia niezależnego i zależnego zatrudnienia w kontekście odróżnienia pracowników od samozatrudnionych, które to rozróżnienie stanowi istotny element zabezpieczenia społecznego osób pracujących. W artykule poddano krytyce posłużenie się przez projektodawców ekonomicznymi kryteriami, co prowadzi do poszerzenia ustawowej regulacji, a zarazem w tym samym momencie ograniczenia konstytucyjnej wolności wyboru zatrudnienia.
Słowa kluczowe: kategorie podstaw zatrudnienia, projekt Kodeksu pracy z 2018 r., rodzaje stosunków pracy, wolność wyboru zatrudnienia, zatrudnienie „zależne” i „niezależne”
Draft Labour Code: Controversies around Basic Definitions and Assumptions
In March 2018, a preliminary, provisional version of the Labour Code was presented for the purposes of discussion and correction, and submitted to the Minister of Family, Labour, and Social Policy. The author examines a fundamental distinction between dependent and independent employment in the process of classifications of workers as either employees or self-employed persons, which distinction is important for the scope of employment protection and social security. He writes about the boundaries between the various forms of dependent and independent employment. He criticizes the use of economic criteria, which tends to result both in widening the scope of statutory protection and at the same time in considerably restricting the fundamental constitutional principle of freedom of choice of employment.
Keywords: categories of basis of employment, draft Labour Code 2018, kinds of employment relationships, freedom of choice of employment, ‘dependent’ and ‘independent’ employment
Bibliografia:
Świątkowski A.M., Nowe, nietypowe formy zatrudnienia w epoce postindustrialnej, Polityka 2019, nr 1
Świątkowski A.M., Elektroniczne platformy zatrudnienia, Monitor Prawa Pracy 2019, nr 7
Świątkowski A.M., Cywilnoprawne zatrudnienie niepracownicze, [w:] System Prawa Pracy, t. VII, Zatrudnienie niepracownicze, red. K.W. Baran, Warszawa 2015
Święcicki M., Prawo dnia powszedniego, Warszawa 1971
Dr Mariola Żak
Uniwersytet Warszawski
O możliwych zastosowaniach idei good governance w naukach prawnych i praktyce prawniczej
W niniejszym artykule została podjęta próba udzielenia możliwie najkrótszej odpowiedzi na pytanie, co może dać nauce prawa idea good governance. Warto też rozważyć, czy określone fakty (instytucje, praktyki, skutki systemowe) potwierdzają tezę, że dotychczasowy paradygmat prawa, ukształtowany pod wpływem hierarchicznego modelu rządzenia (w znaczeniu government), jest już nie w pełni adekwatny. Konsekwentnie należy sprawdzić, czy paradygmat prawa uwzględniający ideę good governance umożliwia lepsze zrozumienie sposobu działania współczesnego prawa. Wydaje się bowiem, że idea good governance wywołała zmiany w praktyce zarządzania sektorami i może być podstawą do wytyczania nowych zmian. Autorka zastrzega, że istnieje zasadnicza różnica między governance a good governance. Governance jest kategorią analityczną, opisującą sterowanie procesami społecznymi w obrębie multicentrycznego systemu prawa, zaś good governance oznacza normatywnie wyrażoną ideę zarządzania sprawami społecznymi przez „miękkie” standardy, takie jak: zaufanie, partycypacja, elastyczność, deliberacja, transparentność, wzajemne uczenie się. Artykuł ma na celu ukazanie najważniejszych przykładów instytucji prawnych podatnych na wpływ omawianej idei.
Słowa kluczowe: dobre rządzenie, sieci społeczne, reguły prawne i standardy prawne, tworzenie prawa, stosowanie prawa, wykładnia prawa
On the Possible Applications of the Idea of Good Governance in Legal Studies and Legal Practice
The purpose of this article is to present the current applications of the idea of good governance in the sphere of legal relations. Existing research indicates that the category of good governance has evolved from a managerial concept to a specific normative standard. Good governance is undoubtedly a new phenomenon in Polish legal studies, which prompts us to raise the fundamental question about the mechanisms of how the law works. In view of the above, it is necessary to solve the academic problem, namely to determine the place of the good governance standard in the Polish legal order. Threads concerning the idea of good governance and its relation to the law have already appeared in the literature. However, what is new is the author's attempt to show the relationship between the idea of good governance and the institutional reality of law from the perspective of the theory and philosophy of law. First, the circumstances confirming the institutionalization of the good governance standard are presented. Next, the basic problems of contemporary jurisprudence in the light of the idea of good governance are analysed and the influence of this idea on the paradigm of the law is shown.
Keywords: good governance, social networks, legal rules and legal standards, lawmaking, application of law, legal interpretation
Bibliografia:
Błachucki M., Współdziałanie organów administracji publicznej na szczeblu krajowym i europejskim w świetle nowelizacji KPA, Radca Prawny. Zeszyty Naukowe 2017, nr 2
Challenges of Good Governance in the European Union, red. R. Grzeszczak, Baden-Baden 2016
Chauvin T., Czy możliwa jest bezstronność prawodawcy?, [w:] Państwo, prawo, polityka w przestrzeni konstytucyjnej, red. J. Majchrowski, Warszawa 2007
Claes M., de Visser M., Are You Networked Yet? On Dialogues in European Judicial Networks, Utrecht Law Review 2012, nr 2
Colombi Ciacchi A. Judicial Governance in Private Law through the Application of Fundamental Rights, Austrian Law Journal 2014, nr 1
Czepita S., Sylogistyczny model stosowania prawa, [w:] Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych, red. O. Nawrot, S. Sykuna, J. Zajadło, Warszawa 2012
Ferrarese M.R., Governance. A Soft Revolution with Hard Political and Legal Effects, Soft Power 2014, nr 1
Gasparski W., Lewicka-Strzałecka A, Rok B., Szulczewski G., Rola i znaczenie programów i kodeksów etycznych, [w:] Etyka biznesu w zastosowaniach praktycznych: inicjatywy, programy, kodeksy, red. W. Gasparski, A. Lewicka-Strzałecka, G. Szulczewski, Warszawa 2002
Grzeszczak R., Dobre rządy i kryzys Unii Europejskiej, [w:] Prawo organizacji międzynarodowych wobec wyzwań współczesnego świata, red. B. Mikołajczyk, J. Nowakowska-Małusecka, Katowice 2014
Haczkowska M., Partycypacja społeczna w procesie stanowienia prawa, [w:] Partycypacja społeczna i ekonomiczna w administracji, red. P. Zamelski, Opole 2015
Kabat-Rudnicka D., Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej a sądownictwo konstytucyjne. Wielopoziomowa współpraca czy rywalizacja?, Warszawa 2016
Kenig-Witkowska M.M., Międzynarodowe prawo środowiska. Wybrane zagadnienia systemowe, Warszawa 2011
Kjaer P.F., European crises of legally-constitued public power: from the ‘law of corporatism’ to the ‘law of governance’, European Law Journal 2017, nr 23
Korkea-aho E., What Is New About New Governance? Making Sense of the Institutional Conditions and Constitutional Implications of New Modes of Governance, Retfaerd Årgag 2009, nr 1
Kotowski A., Modele dyskursów prawniczych, Toruń 2013
Kustra E., Rozwojowy model tworzenia prawa, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Prawo 1996, nr 307
Łętowska E., Prawo w „płynnej nowoczesności”, PiP 2014, nr 3
Małecka-Łyszczek M., Współpraca administracji publicznej z podmiotami ekonomii społecznej. Aspekty administracyjnoprawne, Warszawa 2017
Menkes M., Governance gospodarczy – studium prawnomiędzynardowe, Warszawa 2016
Mercado Pacheco P, Experimentalismo democrático, nuevas formas deregulación y legitimación del Derecho, Analesde la Cátedra Francisco Suárez 2012, nr 46
Mitten M.J., Davis T., Smith R.K., Shropshire K.L., Osborne B., Sports Law. Governance and Regulation, New York 2016
Morawski L., Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe, Toruń 1988
Partycypacja w postępowaniu administracyjnym. W kierunku uspołecznienia interesu prawnego, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017
Meulen B.M.J. van der, Governance in Law: Charting LegalIntuition, [w:] Law & Governance-Beyond the Public-Private Law Divide?, red. A.L.B. Colombi Ciacchi, M.A. Heldeweg, B.M.J. van der Meulen, A.R. Neerhof, Hague 2013
Peters A, Soft Law as a New Mode of Governance, [w:] The Dynamics of Change in EU Governance, red. U. Diedrichs, W. Reiners, W. Wessels, Cheltenham, Northampton 2011
Skuczyński P., Etyka legislatora a racjonalne tworzenie prawa, [w:] Leges ab omnibus intelligi debent. Księga XV-lecia Rządowego Centrum Legislacji, red. W. Brzozowski, A. Krzywoń, Warszawa 2015
Skuczyński P., Instytucjonalizacja dialogu społecznego w sądownictwie i zawodach prawniczych, Iustitia 2014, nr 1
Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011
Staśkiewicz W., Stare i nowe modele legislacji, [w:] Dyskrecjonalność w prawie, red. W. Staśkiewicz, T. Stawecki, Warszawa 2010
Stawecki T., Prawo w książkach i prawo na dyskach – konsekwencje dla praktyki wykładni prawa, [w:] Prawo, język, logika. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Malinowskiego, red. S. Lewandowski, H. Machińska, J. Petzel, Warszawa 2013
Stępniak K., Relacje między Zasadami Techniki Prawodawczej a Zasadami Poprawnej Legislacji w procesie stanowienia prawa, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2017, nr 1
Szot A., The Influence of European Court of Human Rights‘ Jurisprudence on Public Administration Governance Processes, [w:] Global Governance and Its Effects on State and Law, red. M. Belov, Frankfurt am Main 2016
Szwedo P., O pojęciu globalnego prawa administracyjnego, Forum Prawnicze 2011, nr 6
Wegner-Kowalska J., Idea governance a współczesne kierunki rozwoju prawa, PiP 2016, nr 5
Whytock Ch.A., Private-Public Interaction in Global Governance: The Case of Transnational Commercial Arbitration, Business and Politics 2010, nr 3
Williams A.T., Taking Values Seriously: Towards a Philosophy of EU Law, Oxford Journal of Legal Studies 2009, nr 3
Wronkowska S., Polski proces prawotwórczy – między autonomią a polityką, Ius et Lex 2005, nr 1
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988
Zachariasz I., Koncepcja województwa stołecznego a perspektywa metropolitan governance, Samorząd Terytorialny 2013, nr 11
Zachariasz I., Public governance a interes prawny – różne wzorce procesu administrowania?, [w:] Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i w Europie, red. A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2010
Żak M., Racjonalność komunikacyjna jako podstawa legitymizacji good governance, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2017, nr 2
Żak M., Role zawodowe prawników w świetle modelu good governance, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2018, nr 1
Żak M., Idea multi-level governance (MLG) w sferze unijnych stosunków prawnych, Prawo Europejskie w Praktyce 2019, nr 5–6
Prof. dr hab. Magdalena Fedorowicz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
O znaczeniu konstrukcji prawnej finansowego stosunku prawnorynkowego w kontekście unijnych i krajowych działań prawodawczych
Celem opracowania „O znaczeniu konstrukcji prawnej finansowego stosunku prawnorynkowego w kontekście unijnych i krajowych działań prawodawczych i regulacyjnych” jest analiza oraz sprawdzenie aplikowalności koncepcji finansowego stosunku prawnorynkowego w kontekście działań ustawodawczych i regulacyjnych na potrzeby bardziej przejrzystego procesu stanowienia prawa i również nadzorowania rynku finansowego. Propozycja ta wpisuje się zarazem w zagadnienia, które mogą być rozpatrywane w nurcie tworzącej się teorii prawa rynku finansowego. Obszar prawa rynku finansowego jest specyficznym obszarem badawczym tak z naukowego, jak i praktycznego punktu widzenia, bowiem dla pełnej analizy uwzględnić tutaj trzeba interferujące ze sobą normy prawa publicznego i prywatnego tego prawa, rozwiązania nadzoru mikrostrożnosćoiwego i makroostrożnościowego oraz podwójne, gdyż unijno-krajowe źródła regulacji materii prawa rynku finansowego. Tym samym obszar prawa rynku finansowego stanowi wyzwanie prawodawcze i regulacyjne. Zadania i cele prawodawcze istotne dla prawa rynku finansowego zostały w opracowaniu przedstawione przy uwzględnieniu proponowanej konstrukcji finansowego stosunku prawnorynkowego.
Słowa kluczowe: koncepcja finansowego stosunku prawnorynkowego, prawo rynku finansowego, teoria prawa rynku finansowego, nadzór finansowy, stabilność finansowa
On the Meaning of the Concept of Financial Market Law Privity in the Context of European Union and National Lawmaking Processes
The aim of this paper is to explain the applicability of the concept of financial market law privity in the context of lawmaking and regulatory activities at the EU and national levels, which is necessary to ensure more transparent process of enacting laws and supervising the financial market. This paper discusses also the process of the public and private norms on the financial market interfering with one another, using the example of the financial market law privity, whose twofold nature results from the legal sources in both – EU and national – legal systems. This paper shows how the creation of the financial market law privity in literature could help in the lawmaking activities at the EU and national levels and recognize the specific aims and functions of the financial market law in the theoretical approach.
Keywords: concept of financial market law privity, financial market law, financial market law theory, financial supervision, financial stability
Bibliografia:
Fedorowicz M., Koncepcja prawna finansowego stosunku prawnorynkowego. Zarys założeń, Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, 2018, nr 2
Fedorowicz M., Nadzór nad rynkiem finansowym Unii Europejskiej, Warszawa 2013
Fedorowicz M., Ochrona konsumenta w kontekście działań unijnych organów nadzoru nad rynkiem finansowym, [w:] Ochrona konsumenta na polskim i międzynarodowym rynku finansowym, red. J. Monkiewicz, E. Rutkowska-Tomaszewska, Warszawa 2019
Fedorowicz M., O normatywnym pojęciu stabilności finansowej na rynku finansowym Unii Europejskiej w nowej architekturze nadzorczej, Studia Europejskie 2017, nr 4
Fedorowicz M., Postanowienia ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego a zapobieganie kryzysom bankowości hipotecznej, Studia Prawa Publicznego 2017, nr 4
Fedorowicz M., Prawne ujęcie nadzoru makroostrożnościowego w świetle krajowych projektów ustaw o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym w ramach przedsejmowego etapu legislacyjnego, [w:] Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, red. A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2016
Fedorowicz M., Rola i zadania teorii prawa rynku finansowego UE, Bezpieczny Bank 2016, nr 1
Fojcik-Mastalska E., Prawo rynku finansowego w systemie prawa, [w:] Prawo rynku finansowego. Doktryna. Instytucje. Praktyka, red. A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2016
Frątczak P., Umowy bankowe a stabilność finansowa, Bezpieczny Bank 2015, nr 4
Jurkowska-Zeidler A., Bezpieczeństwo rynku finansowego w świetle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008
Jurkowska-Zeidler A., Prawo Unii Bankowej, [w:] Prawo rynku finansowego. Doktryna. Instytucje. Praktyka, red. A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2016
Jurkowska-Zeidler A., Rola państwa w rozwiązywaniu kolizji interesów na rynku usług finansowych, Gdańskie Studia Prawnicze 2017, tom XXXVII
Kasiewicz S., Kurkliński L., Szpringer W., Zasada proporcjonalności. Przełom w ocenie regulacji, Warszawa 2014
Kosikowski C., Nowe prawo rynku finansowego Unii Europejskiej, [w:] Prawo rynku finansowego. Doktryna. Instytucje. Praktyka, red. A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak, Warszawa 2016
Kosikowski C., Olszak M., Od prawa bankowego do prawa rynku finansowego, [w:] System Prawa Finansowego, red. J. Głuchowski, t. IV, Warszawa 2010
Nadolska A., Stabilność finansowa jako naczelna zasada prawa rynku finansowego, Monitor Prawa Bankowego 2015, nr 1
Nieborak T., Tworzenie i stosowanie prawa rynku finansowego a proces ekonomizacji prawa, Poznań 2016.
Olszak M., Bankowe normy ostrożnościowe, Białystok 2011
Rutkowska-Tomaszewska E. (red.), Ochrona klienta na rynku usług finansowych w świetle aktualnych problemów i regulacji prawnych, Warszawa 2017
Zalcewicz A., Principles of banking law: Comments in the Light of Amendments to the EU and national Law, Ius Novum 2018, nr 2
Zalcewicz A., Stabilność krajowego systemu finansowego jako określenie służące wyrażeniu normy prawnej (referat udostępniony za zgodą Autorki), Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rola bankowości centralnej w zapewnieniu stabilności finansowej rynku finansowego”, Wrocław, dnia 17.05.2013 r.
Zawadzka P., Zimmerman P., Sura R. (red.), Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Komentarz, Warszawa 2017
Dr Mariusz Nawrocki
Uniwersytet Szczeciński
O sposobie ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej
Niniejszy artykuł porusza problematykę sposobu ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej, o której ustawodawca stanowi wprost w art. 10 § 1 k.k. Wzorem innych państw w polskim prawie karnym, ani w obowiązującym poprzednio, ani obowiązującym aktualnie, nie było i nie ma górnej granicy wieku limitującej zdolność do ponoszenia odpowiedzialności karnej . Należy zatem przyjąć, że człowiek ponosi odpowiedzialność karną tak długo, jak długo żyje. Warto również podkreślić, że wiek sprawcy jako warunek przypisania winy nie podlega ocenie, lecz jedynie ustaleniu.
Słowa kluczowe: prawo karne, wiek sprawcy, granica odpowiedzialności karnej, nieletni, zakaz analogii
On the Method of Determining the Minimum Age of Criminal Responsibility
The article discusses the issue of how to set the minimum age of criminal responsibility, which the legislator expressly determines in Article 10(1) of the Polish Criminal Code. The criminal law literature proposes that this age should be determined by reference to the civil law method for calculating the age of a natural person (Article 112, second sentence of the Polish Civil Code). Although it is an interesting proposal, one which can certainly contribute to a systematic harmonization of the method of determining the age of a person, it is, however, a proposal that cannot be accepted in criminal law. This is mainly due to the contradiction of this proposal with the solutions having the nature of guarantees, mainly the nullum crimen sine lege stricta principle and the guarantees resulting from the prohibition of interpretation to the perpetrator’s disadvantage and the prohibition of applying analogies.
Keywords: criminal law, perpetrator’s age, minimum age of criminal liability, juvenile, prohibition of applying analogies
Bibliografia:
Banasik K., Przedawnienie w prawie karnym w systemie kontynentalnym i anglosaskim, Warszawa 2013
Ciszewski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2014
Dereń E., Polański E., Wielki słownik języka polskiego, Kraków 2015
Dębski R. (red.), System Prawa Karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, Warszawa 2017
Doroszewski W. (red.), Słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa 1976
Drabik L., Sobol E., Słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa 2004
Drabik L., Sobol E., Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2007
Gaberle A., Odpowiedzialność karna nieletnich (uwagi na tle art. 10 § 2 k.k.), [w:] Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, red. J. Giezek, Kraków 2006
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2012
Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015
Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2014
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017
Kaczmarek T., Psychologiczne i ustawowe kryteria odróżniania nieletnich od dorosłych w polskim prawie karnym, Nowe Prawo 1990, nr 1–3
Kidyba A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Część ogólna, Warszawa 2012
Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016
Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do artykułów 1–116, Warszawa 2015
Maraszek M., Dolna granica wieku odpowiedzialności karnej w prawie polskim, Warszawa 2012
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2015
Stefańska B.J., Zatarcie skazania, Warszawa 2014
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015
Świda W., Prawo karne, Warszawa 1978
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001
Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2012
Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część ogólna, t. I, Komentarz do art. 53–116, Warszawa 2016
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012
Dr Ariadna H. Ochnio
Instytut Nauk Prawnych PAN
Przepadek narzędzi przestępstwa prania pieniędzy w świetle ewaluacji Moneyval
Przepadek narzędzi przestępstwa prania pieniędzy regulują przepisy ogólne o przepadku zawarte w art. 44 k.k. Obowiązujący stan prawny nie przewiduje obligatoryjnego przepadku narzędzi przestępstwa prania pieniędzy oraz nie daje podstaw do objęcia zakresem takiego przepadku narzędzi przekazanych osobom trzecim, czyli nie należących do sprawcy. Na ten mankament regulacji przepadku MONEYVAL zwrócił uwagę podczas trzeciej i czwartej rundy ewaluacji polskiego systemu zwalczania prania pieniędzy pod kątem zgodności ze standardami międzynarodowymi. Rekomendacje MONEYVAL do chwili obecnej nie zostały wdrożone, natomiast art. 299 § 7 k.k. zawierający przepisy szczególne o przepadku za przestępstwo prania pieniędzy nowelizowany był tylko raz w 2000 r. W niniejszym artykule przeanalizowano wyniki ewaluacji MONEYVAL w kontekście dotychczasowych procesów legislacyjnych dotyczących modyfikacji przepisów o przepadku oraz sformułowano propozycję zmiany art. 299 k.k. w sposób odpowiadający standardom międzynarodowym zwalczania prania pieniędzy oraz zaleceniom MONEYVAL.
Słowa kluczowe: przepadek narzędzi prania pieniędzy, standardy międzynarodowe przeciwko praniu pieniędzy, Moneyval
Forfeiture of the Instrumentalities of Money Laundering in the Light of MONEYVAL Evaluation
Forfeiture of the instrumentalities of money laundering is governed by the general rules on forfeiture contained in Article 44 of the Penal Code. The provisions of law in force do not provide for mandatory forfeiture of the instrumentalities of money laundering and do not give grounds for such forfeiture to include also instrumentalities that have been transferred to third parties, i.e. ones that do not belong to the perpetrator. MONEYVAL drew attention to this gap in the regulations on forfeiture during the third and fourth round of evaluation of the Polish anti-money laundering system in terms of its compliance with international standards. MONEYVAL recommendations have not been implemented yet and Article 299(7) of the Penal Code containing special provisions on forfeiture in cases of money laundering offences was amended only once in 2000. This article analyses MONEYVAL’s evaluations in the context of legislative processes aimed at modification of the provisions on forfeiture and presents a proposal to amend Article 299 of the Penal Code in line with anti-money laundering international standards and MONEYVAL recommendations.
Keywords: forfeiture of the instrumentalities of money laundering, anti-money laundering international standards, Moneyval
Bibliografia:
Damais A., The Financial Action Task Force, [w:] Anti-Money Laundering: International Law and Practice, red. W.H. Muller, Ch.H. Kälin, J.G. Goldsworth, Chichester 2007
Kern A., The International Anti‐Money‐Laundering Regime: The Role of the Financial Action Task Force, Journal of Money Laundering Control 2001, vol 4, nr 3
Mik B., Nowela antykorupcyjna z dnia 13 czerwca 2003 r. Rys historyczny i podstawowe problemy interpretacyjne, Kraków 2003
Nance M.T., Re-thinking FATF: an experimentalist interpretation of the Financial Action Task Force, Crime, Law and Social Change 2018, vol. 69, nr 2
Nance M.T., The regime that FATF built: an introduction to the Financial Action Task Force, Crime, Law and Social Change 2018, vol. 69, nr 2
Ochnio A.H., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z 26.08.2015 r., V KK 20/15, OSP 2016, nr 7–8
Ochnio A.H., Glosa do uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z 24.06.2015 r., I KZP 5/15, OSP 2017, nr 1
Sykes R., Some questions on the FATF 40+9 and the Methodology for Assessing Compliance with the FATF 40+9 Recommendations, Journal of Banking Regulation 2007, vol 8, nr 3
Prof. dr hab. Jarosław Warylewski
Uniwersytet Gdański
Pornografia dziecięca w świetle prawa krajowego, międzynarodowego i unijnego
Artykuł pt.: „Pornografia dziecięca w świetle prawa krajowego, międzynarodowego i unijnego” podejmuje próbę opisania i zdefiniowania znamienia treści pornograficzne oraz „treści pornograficzne z udziałem małoletniego” w świetle art. 202 Kodeksu karnego z 1997 r. Autor oprócz klasycznych definicji wskazuje na przykłady zachowań, które mogą być współcześnie uznane za takie treści. Wskazuje na funkcjonowanie (obowiązywanie) w polskim systemie prawa czterech różnych definicji pornografii dziecięcej, zawartych w aktach prawa międzynarodowego i unijnego. Omówiony jest wpływ tych definicji na stosowanie art. 202 k.k., w szczególności art. 202 § 4 k.k. oraz kryteria wyboru jednej z czterech konkurujących ze sobą, różnych definicji pornografii dziecięcej w konkretnej sprawie karnej. Dodatkowo została przedstawiona problematyka udziału biegłych z zakresu seksuologii w postepowaniach karnych dotyczących pornografii dziecięcej, z przybliżeniem stosowanego przez nich instrumentarium (skala COPINE, skala SAP). Poruszony został też problem przypadków granicznych, związanych z uznawaniem samej nagości za treści pornograficzne („pornografię dziecięcą”).
Słowa kluczowe: pornografia, treści pornograficzne, treści pornograficzne z udziałem małoletniego, pornografia dziecięca, skala Copine, skala SAP, przestępstwa seksualne, prawo międzynarodowe, prawo unijne
Child Pornography under Domestic, International and EU Law
The article attempts to describe and define the meaning of ‘pornographic content’ and ‘pornographic content involving a minor’ under Article 202 of the Polish Criminal Code of 1997. In addition to the classic definitions, the author points to examples of behaviours that may be considered as such at present. He indicates the functioning (applicability) in the Polish legal system of four different definitions of child pornography, contained in acts of international and EU law. The author also discusses the impact of these definitions on the application of Article 202 of the Polish Criminal Code, in particular paragraph 4 of this Article, and criteria for selecting one of the four competing different definitions of child pornography in a specific criminal case. Additionally, the issue of participation of experts in the field of sexology in criminal proceedings concerning child pornography, as well as the instruments they use (COPINE scale, SAP scale) is presented. The issue of borderline cases related to the recognition of nakedness as pornographic content (‘child pornography’) is also discussed.
Keywords: pornography, pornographic content, pornographic content involving a minor, child pornography, COPINE scale, SAP scale, sexual offences, international law, EU law
Bibliografia:
Adamski A., Karnoprawna ochrona dziecka w sieci Internet, Prokuratura i Prawo 2003, nr 9
Derlatka M., Definicja pornografii a zasada nullum crimen sine lege, Prokuratura i Prawo 2005, nr 11
Filar M., Pornografia, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1993, nr 8–9
Filar M., Pornografia. Studium z dziedziny polityki kryminalnej, Toruń 1977
Gienas K., Zjawisko rozpowszechniania pornografii dziecięcej za pośrednictwem Internetu, Palestra 2004, nr 3–4
Jakubski K.J., Rozpowszechnianie pornografii w sieci komputerowej Internet, Prokuratura i Prawo 1997, nr 7–8
Krawulska-Ptaszyńska A., Smelkowska-Zdziabek A., Pornografia dziecięca – analiza zjawiska, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1997, nr 3
Nijakowski L., Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki, Warszawa 2010
Lew-Starowicz Z., Seksuologia sądowa, Warszawa 2000
Podufalski D., Pornografia z sieci, Prokuratura i Prawo 2005, nr 1
Pudo T., Pornografia w Internecie – aspekty prawnokarne, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2005, nr 2
Taylor M., Quayle E., Holland G., Child Pornography, the Internet and Offending, The Canadian Journal of Policy Research 2001, vol. 2
Warylewski J., Pornografia w Internecie – wybrane zagadnienia karnoprawne, Prokuratura i Prawo 2002, nr 4,
Warylewski J., Przestępstwa seksualne, Gdańsk 2001
Mgr Marcin Burdzik
Śląski Uniwersytet Medyczny
Mgr Agnieszka Nowak
Śląski Uniwersytet Medyczny
Dr hab. Czesław Chowaniec
Śląski Uniwersytet Medyczny
Tajemnica lekarska w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z 10.06.2016 r.
Tajemnica lekarska, jako jeden z podstawowych imperatywów moralnych lekarza stanowi jednocześnie nieodzowny element ochrony konstytucyjnych praw pacjenta. Regulacje prawne dozwalające na jej ograniczenie muszą uwzględniać rangę chronionych dóbr. Celem artykułu jest analiza zmian wprowadzonych ustawą z 10.06.2016 r., które stają w opozycji do fundamentalnych założeń tej instytucji prawnej. Prywatność pacjenta, która – co do zasady - powinna być chroniona również po jego śmierci staje się sferą łatwo dostępną dla bliżej nieokreślonej, szerokiej grupy podmiotów. Wadliwość wprowadzonych regulacji rodzi konsekwencje na wielu płaszczyznach.
Słowa kluczowe: tajemnica lekarska, prywatność, prawa pacjenta, autonomia jednostki
Medical Confidentiality in the Light of Amendments to the Code of Criminal Procedure of 10 June 2016
Medical confidentiality as one of physicians’ fundamental moral imperatives is also an indispensable element of protection of the patient`s constitutional rights. Legal regulations which allow limiting the scope of such confidentiality must take into consideration the importance of the protected values. The purpose of this article is to analyse the legislative amendments introduced by the Act of 10 June 2016, which stand in opposition to basic assumptions of medical confidentiality. A patient`s privacy, which as a rule should be protected even after his/her death, becomes easily available for an unspecified, wide group of entities. The faults in the introduced regulations cause negative consequences in multiple areas.
Keywords: medical confidentiality, privacy, patient`s rights, individual’s autonomy
Bibliografia:
Augustynowicz A., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2010
Bernatek-Zaguła I., Pacjent – konsument czy podopieczny, [w:] Przegląd Prawa i Administracji, t. LX, red .B. Banaszak, Wrocław 2004
Braciak J., Prawo do prywatności, Warszawa 2004
Degórska K., Prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego, [w:] Prawa i wolności I i II generacji, red. B. Bolechow, Toruń 2006
Dukiet-Nagórska T., Lekarski obowiązek współdziałania z organami ścigania a tajemnica lekarska, Prawo i Medycyna 2002, nr 12
Filar M., Lekarskie prawo karne, Zakamycze 2000
Fiutak A., Prawo w medycynie, Warszawa 2016
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszaw 2015
Górski A. (red.), Leksykon prawa medycznego. 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2012
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza w polskim procesie karnym, Warszawa 2006.
Jaskuła A., Płończyk K, Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej w postępowaniu przygotowawczym, Prokuratura i Prawo 2017, nr 3
Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2016
Karlik P., Tajemnica zawodowa lekarza w procesie karnym w świetle ostatnich zmian, Medyczna Wokanda 2016, nr 8
Kopeć M. (red.), Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Warszawa 2016.
Królikowski M. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t II, Komentarz. Art. 222–316, Warszawa 2017
Kubiak R., Prawo medyczne, Warszawa 2017
Kubiak R., Tajemnica medyczna, Warszawa 2015
Mednis A., Prawo do prywatności a interes publiczny, Zakamycze 2006
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2017
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2016
Ogiegło L., Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Warszawa 2016
Olejniczak M., Kodeks Etyki Lekarskiej: odcinek 29: tajemnica lekarska i jej znaczenie nawet po śmierci chorego, Medycyna Praktyczna 2015, nr 12
Plebanek E., Rusinek M., Ujawnienie tajemnicy zawodowej w procesie karnym a odpowiedzialność karna, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2007, nr 1
Pryciak M., Prawo do prywatności, Wrocławskie Studia Erazmiańskie 2010, t. IV
Rusinek M., Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, Warszawa 2007
Safjan M., Prawo do ochrony życia prywatnego, [w:] Szkoła Praw Człowieka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2006
Safjan M., Problemy prawne tajemnicy lekarskiej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 1995.
Safjan M. (red.), System Prawa Medycznego, Warszawa 2018
Sobczak J., Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione w sieci a kwestia prywatności, [w:] Prawo prywatności jako reguła społeczeństwa informacyjnego, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, Warszaw 2017
Sobczak J., Tajemnica lekarska, Medyczna Wokanda 2016, nr 8
Sobczak J., Tajemnica lekarska w obliczu zmian, Medyczna Wokanda 2017, nr 9
Szeroczyńska M., Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej na kanwie artykułu A. Jaskuły i K. Płończyk, Prokuratura i Prawo 2017, nr 9
Szewczyk M., Prawnokarna ochrona tajemnicy zawodowej lekarza, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2000, nr 1
Wilk L., Obowiązek denuncjacji w prawie karnym, Prawo i Prokuratura 1999, nr 1
Zdyb M. (red.), Odpowiedzialność w ochronie zdrowia, Warszawa 2018
Zielińska E. (red.), Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Warszaw 2014
Dr Przemysław Tarwacki
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Naprawienie szkody i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wyroku skazującym. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5.04.2017r., III KK 418/16
W glosowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy zajął się wykładnią art. 46 § 1 k.k. Interpretacja tego przepisu wywołała pewne trudności w praktyce. Jak pokazuje praktyka, w realiach poszczególnych spraw można wśród niektórych uczestników postępowania, w tym także tych kwalifikowanych, spotkać się z obiekcjami, czy w świetle jego treści dopuszczalne jest jednoczesne orzeczenie naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wątpliwości te rozstrzygnął Sąd Najwyższy w postanowieniu z 9.07.2013 r. Sąd stanął na stanowisku, że: „Dyspozycja art. 46 § 1 k.k. zawiera alternatywę łączną wskazującą na uprawnienie sądu do jednoczesnego orzeczenia wobec skazanego obowiązku naprawienia szkody majątkowej (odszkodowania) i wynagrodzenia za szkodę niemajątkową (krzywdę) w postaci zadośćuczynienia”. Zdaniem Autora, realia procesowe glosowanej sprawy wymagały z kolei rozstrzygnięcia, czy rzeczony przepis „jedynie” uprawnia sąd do orzeczenia zarówno obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienia za doznaną szkodę, czy też niekiedy obliguje go do takiego orzeczenia.
Słowa kluczowe: odszkodowanie, odszkodowanie pieniężne, zadośćuczynienie niepieniężne, wynagrodzenie krzywdy
Repairing Damage and Redressing the Harm Suffered in the Judgment of Conviction. Commentary on Supreme Court Judgment of 5 April 2017, III KK 418/16
Article 46(1) of the Penal Code concerns ruling on the obligation to repair the damage caused, upon request of the person entitled to make such a request. In case III KK 418/16, the Supreme Court dealt with the question whether this provision authorized or obliged the court to order the convicted person to both pay pecuniary damages and redress the harm suffered by the victim. The Supreme Court correctly indicates that this provision creates an obligation to award both pecuniary damages and redress when the entitled person requests them, on condition that both types of damage occurred and there were no circumstances that would exclude awarding both types of compensation. Contrary to the stance presented in the judgment subsequently quashed by the Supreme Court, the literal, systemic, and functional interpretation of the provision support the arguments presented by the Supreme Court.
Keywords: damages, pecuniary damages, (non-pecuniary) redress, compensation for the damage suffered
Bibliografia:
T. Bąkowski, [w:] Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, red. T. Bąkowski, P. Bielski, K. Kaszubowski, M. Kokoszyński, J. Stelina, J. K. Warylewski, G. Wierczyński, LEX 2003
R. Stefański, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Legalis 2016
