Postępowanie administracyjne na rozdrożu?
Prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
Uniwersytet Łódzki
Postępowanie administracyjne na rozdrożu?
Autor opisuje zjawisko dekodyfikacji postępowania administracyjnego operując przykładem procedur trzeciej generacji. Tylko w określonym stopniu stosuje się w nich przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Tworzone rozwiązania wykazują w związku z tym cechy procedur hybrydowych. W opinii Autora, rozwój prawa o postępowaniu administracyjnym będzie przebiegał dwutorowo, według schematu: ogólny i szczególny porządek prawny. W konkluzji artykułu opowiedział się on za stosowaniem techniki odesłań do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i włączania do procedur administracyjnych trzeciej generacji nowych instytucji prawnych tego kodeksu.
Słowa kluczowe: dekodyfikacja postępowania administracyjnego, nowa administracyjna koncepcja zarządzania, trzecia generacja procedur administracyjnych, procedury hybrydowe, decyzja administracyjna
Administrative Procedure at the Crossroads
The author describes the phenomenon of de-codification of the administrative procedure by means of third-generation procedures. The regulations of the Code of Administrative Procedure are applied in them to some extent. In this situation, the created solutions display certain features of hybrid procedures. In the author’s opinion, the development of law on administrative procedure will follow two patterns: as the general legal order and as the special legal order. In the conclusion of the article, the author supports applying the technique of references as regards the rules of the Code of Administrative Procedure and introducing new legal institutions of that Code to the procedures of the third generation.
Keywords: de-codification of administrative procedure, new administrative concept of governance, third generation of administrative procedures, hybrid procedures, administrative decision
Bibliografia:
Auby J.-B., General Report, [w:] Codification of Administrative Procedure, red. J.-B. Auby, Bruxelles 2014
Barnes J., Introduction. Reform and Innovation in Administrative Procedure, [w:] Transforming Administrative Procedure, red. J. Barnes, Seville 2008
Bąkowski T., Transkodeksowa migracja regulacji administracyjnoprawnych, [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018
Błońska B., Specustawy jako źródła szczególnych regulacji administracyjnoprawnych – na przykładzie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, [w:] Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, Warszawa 2014
Bogusz M., Kodyfikacja postępowania administracyjnego a pojęcie postępowania administracyjnego, [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018
Borkowski J., System regulacji prawa procesowego administracyjnego, [w:] System prawa administracyjnego, t. 9, Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2010
Filipek J., Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, Kraków 2001
Gajda-Durlik M., Dekodyfikacja postępowania administracyjnego, [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego. Zjazd Katedr Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego. Zakopane, 24–27 września 2006 r., red. J. Zimmermann, Warszawa 2007
Jaśkowska M., Atomizacja procedury administracyjnej a tworzenie specustaw inwestycyjnych, [w:] Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, Warszawa 2014
M. Jaśkowska, Kodyfikacja administracyjnych postępowań uproszczonych – postulaty de lege ferenda, [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018
Kamiński M., Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego a procedury administracyjne regulacyjne. Uwagi teoretyczne i prawnoporównawcze, [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018
Kijowski D. R., Tendencje dekodyfikacji ogólnego postępowania administracyjnego w XXI w., [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018
Kmieciak Z., Idea procedur administracyjnych trzeciej generacji (na przykładzie postępowania w sprawach dofinansowania projektów w ramach programów operacyjnych), PiP 2015, nr 5
Kmieciak Z, Jednolitość procedury – mit, standard legislacyjny czy niezrealizowany postulat w sferze regulacji prawa administracyjnego? – dwugłos, [w:] Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, Warszawa 2014
Kmieciak Z., Koncepcja trybu uproszczonego w postępowaniu administracyjnym ogólnym, PiP 2014, nr 8
Knysiak-Sudyka H., Klat-Wertelecka L., Model administracyjnego postępowania uproszczonego, PiP 2016, nr 7
Litwin J., Postępowanie administracyjne, postępowanie karno-administracyjne, postępowanie przymusowe w administracji objaśnione orzecznictwem Sądów Najwyższych i okólnikami ministerialnymi, Łódź 1948
Orzechowski R., [w:] J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1985
Stewart I., Australia, [w:] Codification of Administrative Procedure, red. J.-B. Auby, Bruxelles 2014
Tarno J. P., Psucie Kodeksu postępowania administracyjnego, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Wach A., Dezintegracja przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w praktyce organów administracji publicznej (wybrane przykłady), [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Wasilewski A., Kodyfikacja prawa administracyjnego. Idea i rzeczywistość, Warszawa 1988
Zhang L., China, [w:] Codification of Administrative Procedure, red. J.-B. Auby, Bruxelles 2014
Dr Wojciech Burek
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Zakres podmiotowy ustawy o Karcie Polaka
Przedmiotem artykułu jest zakres podmiotowy Karty Polaka. Pomimo głosów wskazujących na wątpliwości natury prawnej (z punktu widzenia Konstytucji RP oraz prawa UE), w ustawie o Karcie Polaka z 2007 r. przyjęto poważne ograniczenie geograficzne jej zastosowania. O dokument mogli ubiegać się jedynie obywatele piętnastu państw postradzieckich. Nowelizacje ustawy w l. 2016-2017 dodatkowo ograniczyły, i tak już wąski zakres podmiotowy jej obowiązywania. W ostatniej nowelizacji (z maja 2019 r.) zrezygnowano z ograniczenia geograficznego Karty Polaka, jednak nie wycofano się ze zmian wprowadzonych w l. 2016-2017. Artykuł, opisując ewolucję zakresu podmiotowego Karty Polaka, zawiera postulaty de lege ferenda, wzywające do dalszego rozszerzenia zakresu podmiotowego ustawy.
Słowa kluczowe: Karta Polaka, zakres podmiotowy, polityka wobec diaspory
Persons to Whom the Act on the Polish Card Applies
This article deals with the group of persons eligible for the Polish Card. Despite legal concerns being voiced (from the perspective of the Constitution of Poland and EU law), the 2007 Act on the Polish Card contained a serious restriction on its geographical scope of application. Only citizens of 15 post-Soviet states were entitled to apply for the document. The amendments from 2016 and 2017 further restricted the already narrow group of persons to whom the Act applied. In the last amendment (from May 2019) the geographical restriction was erased. However, the amendments from 2016 and 2017 remained in force. This article, presenting the evolution of the group of persons eligible for the Polish Card, also contains proposals of amendments aimed at further widening of the group persons to whom the Act on the Polish Card applies.
Keywords: Polish Card, persons to whom an instrument applies, kin-state policy
Bibliografia:
Ahlt M., Szpunar M., Prawo europejskie, Warszawa 2011
Bartoszewicz H., Polsko-sowiecka umowa repatriacyjna z 6 lipca 1945 r., Przegląd Historyczny 1996, t. LXXXVII, z. 3
Ciarciński D., Karta Polaka – w trosce o Polaków na Wschodzie, [w:] Odkryte karty historii. Podsumowanie ustawy o Karcie Polaka, Warszawa 2015
Czaplińska A., Znaczenie zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową dla kształtowania koncepcji obywatelstwa Unii Europejskiej w zakresie praw i wolności osobistych, [w:] Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej. 20 lat – osiągnięcia i wyzwania na przyszłość, red. A. Bodnar, G. Baranowska, A. Gliszczyńska-Grabias, Warszawa 2015
Jagielski J., Pudzianowska D., Ustawa o Karcie Polaka. Komentarz, Warszawa 2008
Jasudowicz T., Powrót do obywatelstwa polskiego odebranego przez Związek Sowiecki w czasie lub w związku z II wojną światową, [w:] Obywatelstwo w Europie Środkowo-Wschodniej: materiały z konferencji „Prawo do posiadania obywatelstwa w Europie Środkowo-Wschodniej”, Jabłonna 15–17 grudnia 1995, red. P. Bajda, Warszawa 1996
Kowalski M., Raport z badań na temat posiadaczy Karty Polaka, [w:] Odkryte karty historii. Podsumowanie ustawy o Karcie Polaka, Warszawa 2015
Łodziński S., Opinia na temat senackiego projektu „Ustawy o Karcie Polaka i trybie przynależności do Narodu Polskiego osób narodowości polskiej lub polskiego pochodzenia” (Druk Sejmowy nr 1206)
Morwiński J., W sprawie projektu ustawy Karta Polaka. Opinia prawna, Zeszyty Prawnicze BAS 2017, nr 3
Pieprzny S., Posiadacz Karty Polaka jako cudzoziemiec szczególnej kategorii, Studia Iuridica Lublinensia 2009, t. 12
Prandota-Prandecka E., Karta Polaka i stwierdzenie przynależności do Narodu Polskiego – propozycje rozwiązań legislacyjnych, Administracja: teoria, dydaktyka, praktyka 2008, nr 3
Ramus W., Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980
Wojnarska-Krajewska E., Karta Polaka – pierwsze podsumowania, INFOS Zagadnienia społeczno-gospodarcze 2008, nr 15
Wołłejko M., Realizacja ustawy o Karcie Polaka w latach 2008–2011 – sukces czy porażka?, Bezpieczeństwo Narodowe 2011, nr 20
Wróbel A., [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. I, red. A. Wróbel, Warszawa 2012
Dr Marcin Górski
Uniwersytet Łódzki
Standardy ochrony wolności wypowiedzi akademickiej w perspektywie porównawczej
Artykuł omawia standardy ochrony swobody wypowiedzi akademickiej wynikające z instrumentów międzynarodowych i krajowych regulacji konstytucyjnych, a także ukształtowane na ich podstawie orzecznictwo ETPC, Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, niemieckiego Federalnego Sądu Konstytucyjnego i francuskiej Rady Konstytucyjnej oraz polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W oparciu o tak ustalony standard można postawić tezę, że wypowiedź akademicka korzysta ze wzmożonej ochrony, a jej swoboda stanowi w pierwszym rzędzie kategorię interesu powszechnego. Aby uznać wypowiedź za „akademicką” należy ustalić, czy jest to wypowiedź pochodząca od osoby zajmującej się nauką, czy sformułowano ją w ramach dziedziny naukowej uprawianej przez autora, czy oparto ją o dostępną wiedzę naukową, a także, czy wypowiedź została wygłoszona w celu poszerzenia zakresu wiedzy odbiorcy. Dla bytu „akademickiego” pierwiastka wypowiedzi nie ma natomiast znaczenia jej zgodność z prawdą, zaś forum, na którym doszło do wygłoszenia wypowiedzi, ma tylko takie znaczenie, że zależnie od możliwości percepcyjnych odbiorców za usprawiedliwione należy uznać posłużenie się określoną formą wypowiedzi.
Słowa kluczowe: prawa człowieka, wolność wypowiedzi, wolność wypowiedzi akademickiej
Standards of Protection of Freedom of Academic Expression from a Comparative Perspective
This article discusses the standard of protection of freedom of academic expression resulting from international instruments and national constitutions, as well as the related case law of the ECtHR, the Supreme Court of the United States, the Federal Constitutional Court of Germany, and the Polish Constitutional Court. Having defined this standard one may claim that academic expression is subject to enhanced protection and its freedom is predominantly a category of public interest. To recognize that a given expression is an ‘academic’ one it needs to establish whether it came from a person active in the field of science (academia), whether the expression in question was formulated within the area of scientific expertise of its author, whether it was based on scientific evidence, and whether it was aimed to extend the knowledge of the audience. As for the ‘academic element’ of a given expression, it is indifferent whether it was in fact true or false, and as for the forum where the expression was communicated, it is only relevant in reference to the acceptable form of expression, which depends on the perceptual capacities of the audience.
Keywords: human rights, freedom of expression, freedom of academic expression
Bibliografia:
Beiter K.D., Karran T., Appiagyei-Atua K., "Measuring" the Erosion of Academic Freedom as an International Human Right: A Report on the Legal Protection of Academic Freedom in Europe, Vanderbilt Journal of Transnational Law 2016, vol. 49, nr 3
Brzozowski W., Konstytucyjna wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników, [w:] Prawo nauki. Zagadnienia wybrane, red. A. Jakubowski, A. Wiktorowska, Warszawa 2014
Cottier T., Khorana S., Linkages between Freedom of Expression and Unnfair Competition Rules in International Trade: the ‘Hertel’ Case and Beyond, [w:] Human Rights and International Trade, red. T. Cottier, J. Pauwelyn, E. Bürgi, Oxford 2005
Derlatka M., Garlicki L., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Glenn C.L., University mission and academic freedom: Are they irreconcilable?, European Journal for Education Law and Policy 2000, nr 4
Gliszczyńska-Grabias A., [w:] Międzynarodowy pakt praw obywatelskich (osobistych) i politycznych. Komentarz, red. R. Wieruszewski, LEX 2012
Graber Ch.B., The ‘Hertel’ Case and the Distinction between Commercial and Non-Commercial Speech, [w:] Human Rights and International Trade, red. T. Cottier, J. Pauwelyn, E. Bürgi, Oxford 2005
Jaskiernia J., Rola prawa Rady Europy w kreowaniu ogólnoeuropejskiej przestrzeni prawnej (artykuł recenzyjny), PiP 2007, nr 8
Jaskiernia J., Znaczenie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy we wspieraniu demokracji w państwach członkowskich, Europejski Przegląd Sądowy 2017, nr 2
Levinson R., Academic Freedom and the First Amendment, American Association of University Professors 2007
O’Neil R.M., Free Speech in the College Community, Bloomington i Indianapolis 1997
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013
Sobczak J., Wolność badań naukowych – złudzenia a rzeczywistość, [w:] Dylematy praw człowieka, red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2010
Stańczyk T., Atak na „encyklopedystów”, Rzeczpospolita z 13.10.2008 r.
Dr hab. Bartłomiej Swaczyna
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Umowne prawo odstąpienia a przeniesienie własności nieruchomości
Od wielu lat toczy się dyskusja wokół zastrzeżenia umownego prawa odstąpienia w umowach, których przedmiotem jest przeniesienie własności nieruchomości. Kwestią sporną są skutki owego zastrzeżenia w zakresie wspomnianego rozporządzenia. Zagadnienie obrosło bogatą bibliografią, kilkakrotnie było także podejmowane w orzecznictwie. Prima facie wszystko już zostało powiedziane i pozostaje jedynie przytoczenie sformułowanych dotychczas argumentów. Wydaje się jednak, że wciąż możliwe jest rzucenie nowego światła na tę kontrowersyjną kwestię.
Słowa kluczowe: umowne prawo odstąpienia, warunek, przeniesienie własności nieruchomości
Contractual Right of Withdrawal and Transfer of Immovable Property Ownership
The contractual right to withdraw from a contract is not comparable to the stipulation of a condition precedent. Therefore applying by analogy Article 157(1) of the Civil Code, which provides that transfer of immovable property ownership cannot be conditional, would be incorrect in the context of reservation of the right to withdraw. Regardless of the view on the exercise of the right of withdrawal, such a contract can – according to Article 155(1) of the Civil Code – transfer the ownership of immovable property. It is also permissible to conclude a contract in the performance of an obligation resulting from a previously concluded contract, which obliged a party to transfer ownership of immovable property while stipulating the right of withdrawal.
Keywords: contractual right of withdrawal, condition, transfer of immovable property ownership (conveyance)
Bibliografia:
Bieniek G. (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2011
Breyer S., Dwugłos w kwestii odstąpienia od umowy obligacyjno-rzeczowej i jej rozwiązania, Palestra 1977, nr 3–4
Breyer S., Przeniesienie własności nieruchomości, Warszawa 1975
Drozd E., Glosa do uchwały SN (7) z dnia 30 listopada 1994 r., III CZP 130/94, Przegląd Sądowy 1995, nr 6
Drozd E., Przeniesienie własności nieruchomości, Warszawa 1974
Dybowski T., Ochrona własności w polskim prawie cywilnym. Rei vindicatio, actio negatoria, Warszawa 1969
Dyoniak A., Wygaśnięcie zobowiązania z innych przyczyn niż zaspokojenie wierzyciela, Nowe Prawo 1985, nr 2
Gniewek E. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, Warszawa 2013
Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001
Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017
Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2016
Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. I. Art. 1–44911, Warszawa 2016
Jelonek-Jarco B., Umowne prawo odstąpienia od umowy (art. 395 k.c.), Przegląd Sądowy 2008, nr 6
Kidyba A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2014
Kućka M., Skutek zastrzeżenia umownego prawa odstąpienia w umowach przenoszących własność nieruchomości, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013
Kunicki A., Przeniesienie własności w projekcie kodeksu cywilnego, Palestra 1960, nr 6
Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017
Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. I. Art. 1–44911, Warszawa 2015
Radwański Z. (red.), System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, Ossolineum 1981
Safjan M. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2012
Swaczyna B., Warunkowe czynności prawne, Warszawa 2012
Szlęzak A., Umowne prawo odstąpienia, Przegląd Sądowy 2012, nr 6
Warciński M., Umowne prawo odstąpienia, Warszawa 2010
Wasilkowski J. ¸ Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963
Wasilkowski J., Prawo rzeczowe w zarysie, Warszawa 1957
Wasilkowski J., Prawo własności w PRL. Zarys wykładu, Warszawa 1969
Woźniak Z., Wpływ zastrzeżenia umownego prawa odstąpienia na sferę stosunku obligacyjnego, [w:] O źródłach i elementach stosunków cywilnoprawnych. Księga pamiątkowa ku czci prof. Alfreda Kleina, red. E. Gniewek, Kraków 2000
Dr Jacek Trzewik
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
O formie testamentu na tle regulacji rozporządzenia eIDAS
Wprowadzone w ostatnim czasie zmiany polskiego prawa, związane z ustanowieniem nowoczesnych form czynności prawnych oraz wejściem w życie obowiązującego bezpośrednio w państwach członkowskich rozporządzenia eIDAS, mają znaczenie dla wszelkich zachowań ocenianych z perspektywy kodeksowych regulacji o formie czynności prawnych. Ich obowiązywanie wpływa także na ocenę dotrzymania wymogów co do formy testamentu holograficznego, zwłaszcza w razie złożenia przez spadkodawcę w formie elektronicznej oświadczenia swej ostatniej woli opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym i kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu. Przedstawione rozważania należy traktować jako głos w dyskusji nad potrzebą wyodrębnienia samodzielnej formy testamentu elektronicznego.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, elektroniczny testament, dziedziczenie, prawo UE
On the Form of Testament against the Background of eIDAS Regulation
Recent legislative amendments in Poland, which were connected with the introduction of modern forms of juridical acts and the entry into force of eIDAS Regulation (it is directly effective in the Member State)s, are important for all behaviours assessed from the point of view of the Civil Code regulations on the form of juridical acts. The entry into force of said amendments also affects the assessment whether or not the requirements of form of a handwritten testament are met, especially if the testator files in the electronic form a declaration of his/her last will with a qualified electronic signature and a qualified electronic time stamp. The reflections presented here should be seen as a voice in the discussion on the need for a separate form of electronic testament.
Keywords: private law, electronic testament, inheritance, European Union law
Bibliografia:
Adamczyk J., Nowe formy szczególne czynności prawnych w Kodeksie cywilnym – dokumentowa oraz elektroniczna – a obowiązywanie rozporządzenia eIDAS, Prawo Mediów Elektronicznych 2017, nr 4
Bieliński A., Forma elektroniczna czynności prawnej – realna nowość czy jedynie formalne usankcjonowanie dotychczas wypracowanych rozwiazań?, Prawo Mediów Elektronicznych 2016, nr 2
Gajek K., Zasada swobody formy a oświadczenia woli wyrażane w postaci elektronicznej, Casus 2013, nr 69
Giaro M., Cywilnoprawne pojęcie pisemności w społeczeństwie informacyjnym, PiP 2009, nr 10
Gołaczyński J., Wpływ rozporządzenia eIDAS na polskie prawo prywatne, [w:] Media elektroniczne. Współczesne problemy prawne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2016
Informatyzacja postępowania cywilnego. Komentarz, red. J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2016
Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018
Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016
Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2018
Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018
Kotecka S., Podpis elektroniczny, [w:] Technologia informacyjna dla prawników, red. A. Burdziak, Ł. Cieślak, Ł. Goździaszek, S. Kotecka, P. Pęcherzewski, P. Rodziewicz, A. Zalesińska, Wrocław 2011
Kruszewski A.K., Nowelizacja przepisów o formie czynności prawnych, Monitor Prawniczy 2016, nr 2
Księżak P., Prawo spadkowe, Warszawa 2017
Kucia B., Forma testamentu w systemach common law, Warszawa 2017
Kucia B., Testament elektroniczny – aktualne tendencje w wybranych systemach prawnych, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017
Osajda K., Wpływ rozwoju techniki na uregulowanie formy testamentu – rozważania de lege ferenda, Rejent 2010, nr 5
Rudnicki J., Rola formy testamentu. Uwagi na tle porównawczym, Forum Prawnicze 2013, nr 2
Rzewuski M., Konwersja testamentu, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego, Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015
System prawa cywilnego, t. IV, Prawo spadkowe, red. J.S. Piątowski, Ossolineum 1986
System Prawa Prywatnego, t. II, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008
System Prawa Prywatnego, t. X, Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015
Szanciło T., Forma dokumentowa zawarcia umowy w świetle nowelizacji kodeksu cywilnego, [w:] Iusest a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, M. Tomalak, Warszawa 2017
Szostek D., Nowelizacja formy czynności prawnej w prawie cywilnym, Prawo Mediów Elektronicznych 2017, nr 2
Szostek D., Quo vadis? Pięćdziesiąt lat kodeksu cywilnego, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015
Tkaczyński A., Rejestry notarialne w Polsce – teraźniejszość i przyszłość, [w:] Acta Erasmiana VI. Ze studiów nad prawem, administracją i ekonomią, red. M. Sadowski, A. Spychalska, K. Sadowa, Wrocław 2014
Zakrzewski P., Kierunki zmian polskiego prawa spadkowego, Przegląd Prawno-Ekonomiczny 2008, nr 3
Zalucki M., Śmierć a dane w systemach teleinformatycznych – przyczynek do dyskusji, [w:] Media elektroniczne – współczesne problemy prawne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2016
Załucki M., „Facebook”, „Twitter”, „My Space”… wirtualny świat serwisów społecznościowych mortis causa. Zarys problematyki, Wrocławskie Studia Sądowe 2014, nr 4
Załucki M., Forma testamentu w perspektywie rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego. Czas na rewolucję?, PiP 2017, nr 3
Załucki M., Perspektywy rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015
Załucki M., Videotestament. Prawo spadkowe wobec nowych technologii, Warszawa 2018
Załucki M., Współczesne tendencje rozwoju dziedziczenia testamentowego – czyli nie tylko o potrzebie wprowadzenia wideotestamentu do nowego kodeksu cywilnego, Roczniki Nauk Prawnych 2012, nr 2
Dr Piotr F. Piesiewicz
Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS
Zarys problematyki odpowiedzialności cywilnej za naruszenie dóbr osobistych w postaci wpisów umieszczanych na forach internetowych
Niniejszy tekst stanowi analizę obecnego stanu prawnego w zakresie wskazania podstawy prawnej odpowiedzialności za umieszczanie tego rodzaju treści na portalach. Przede wszystkim, na podstawie analizy orzecznictwa, należy odpowiedzieć na pytanie, jakie są przesłanki oceny, czy dana wypowiedź narusza dobra osobiste określonej osoby. Następnie, należy ustalić, jakie podmioty i w jakich przypadkach będą ponosić odpowiedzialność za opublikowane w Internecie treści naruszające dobra osobiste osób trzecich, wraz ze wskazaniem podstawy prawnej odpowiedzialności tych podmiotów, oraz jaki sąd jest właściwy miejscowo do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o naruszenie dóbr osobistych w tego rodzaju sprawach.
Słowa kluczowe: naruszenie dóbr osobistych, podmiot odpowiedzialny, Internet, dane osobowe, service provider, materiał prasowy, prasa internetowa, sąd właściwy
An outline of the Problem of Civil Liability for Infringements of Personal Interests in the Form of Posts on Internet Forums
The article discusses the legal basis for the liability for infringements of personal interests on Internet forums. While analyzing the case law, the author answers the following questions: what are the grounds for evaluating whether a given statement violates the personal interests of a person; who and when is liable for the infringement, and on what legal basis. The last issue brought up in the article is the territorial jurisdiction of courts in these cases.
Keywords: infringement of personal interests, responsible entity, the Internet, personal data, service provider, press material, internet press, court having jurisdiction
Bibliografia:
Brzozowska M., Naruszenie dóbr osobistych w Internecie na forach internetowych, Monitor Prawniczy 2014, nr 22
Dmowski S., Trzaskowski R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część Ogólna, red. J. Gudowski, LEX 2014
Grzybowski S., Ochrona dóbr osobistych w przepisach ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957
Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013
Modrzejewski P., Odpowiedzialność innych podmiotów niż sprawca za naruszenie dóbr osobistych w Internecie, Przegląd Prawa Handlowego 2017, nr 3
Pacek G.J., Wybrane zagadnienia związane z odpowiedzialnością dostawców usług hostingowych, Prawo Mediów Elektronicznych 2007, nr 6
Pazdan M., [w:] Kodeks Cywilny, t. I, Komentarz do artykułów 1–44911, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2005
Piątowski J.S., Ewolucja ochrony dóbr osobistych, [w:] Tendencje rozwoju prawa cywilnego: zbiór studiów, red. E. Łętowska, Wrocław 1983
Piesiewicz P.F., Piaskowska O.M., Ustalenie danych osobowych sprawcy naruszenia dóbr osobistych w Internecie celem dochodzenia ich ochrony w postępowaniu cywilnym, Zeszyty Naukowe KUL 2018, nr 2
Sarnecki P., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, wyd. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Sośniak M., Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone, Kraków 1959
Szczechowicz J., Prawne aspekty ochrony dóbr osobistych, Media-kultura-komunikacja społeczna 2012, nr 8
Żerański P., Odszkodowawcza odpowiedzialność cywilna dostawcy usług hostingowych za naruszenia praw własności intelektualnej w Internecie w prawie unijnym i polskim na tle prawnoporównawczym, Przegląd Prawa Handlowego 2013, nr 3
Mgr Dominika Sokołowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Erozja państwowego prawa karania jako systemowy skutek istnienia regulacji zawartej w uchylonym art. 59a k.k.
Instytucja uregulowana w uchylonym już art. 59a k.k. stanowiła novum w systemie polskiego prawa karnego. O doniosłości zmian, jakie wywołało jej ustanowienie, świadczą przede wszystkim związane z tym kontrowersje pojawiające się zarówno wśród teoretyków, jak i praktyków prawa. Twierdzono w szczególności, że art. 59a k.k. był przejawem nieakceptowalnej prywatyzacji prawa karnego, stawiającej zamożnych sprawców przestępstw w uprzywilejowanej pozycji. Wydaje się jednak, że pośród sporów o społeczny wymiar i charakter nowo powołanej instytucji zabrakło analizy niejako z szerszej perspektywy – w jaki sposób umorzenie kompensacyjne przemodelowało dotychczasowy system reagowania na drobną i średnią przestępczość. Dyskusję na temat znaczenia komentowanej regulacji definitywnie zatrzymało jej wyeliminowanie z porządku prawnego z dniem 15.04.2016 r. Warto jednak mieć na uwadze, że z jednej strony uchylenie art. 59a k.k. nie wyklucza jego zastosowania na zasadzie reguły lex mitior retro agit, z drugiej zaś – umorzenie kompensacyjne już nawet jako instytucja o charakterze historycznym może stanowić przyczynek do wciąż aktualnej debaty nad optymalnym sposobem ukształtowania systemu karnoprawnej reakcji w odniesieniu do spraw o mniejszym ciężarze gatunkowym, przy jednoczesnym uwzględnieniu roli pokrzywdzonego oraz konieczności zapewnienia ochrony jego interesów. Obserwowany na gruncie ostatnich zmian w prawie karnym punitywny zwrot, w który wpisuje się m.in. właśnie uchylenie art. 59a k.k., nie jest zjawiskiem nowym. Mając zaś w pamięci negatywne skutki takiego skrajnego podejścia w zwalczaniu przestępczości, w szczególności pogłębiające się nadmierne obciążenie wymiaru sprawiedliwości oraz wzrost populacji więziennej, można się spodziewać, że ów kierunek zaostrzonej represyjności z czasem zostanie porzucony na rzecz poszukiwania alternatywnych rozwiązań, a wówczas także i tematyka związana z umorzeniem kompensacyjnym stanie się na powrót aktualna.
Słowa kluczowe: umorzenie kompensacyjne, państwowe prawo karania, społeczna szkodliwość czynu, funkcje prawa karnego, oportunizm
Erosion of National Law on Punishments as a Systemic Result of the Existence of the Regulation Contained in Article 59a of the Polish Criminal Code (Now Repealed)
The article is an attempt to describe model forms of response to small-scale and medium-scale criminality during the period of compensatory discontinuation of proceedings. In this context, the repealed Article 59a of the Polish Criminal Code is still an interesting contribution to the debate on the optimum shape of the system of criminal law response to less serious crimes. The author puts forward the thesis that the social harmfulness of a certain category of prohibited acts can be examined from two perspectives: that of the disturbed relationship between the perpetrator and the victim and that between the perpetrator and the state. Depending on whether the focus is on the former or the latter, it will be possible or impossible to refrain from implementing the national law on punishments in resolving the conflict between the perpetrator and the victim. Subsequently, the relationship between the functions of criminal law in the context of the use of compensatory discontinuation of proceedings is analysed. The conclusion drawn from the analysis is that these functions remain consistent and complementary, while the method of their implementation is different. Finally, attention is drawn to the opportunistic nature of the mechanism in point, which nevertheless has strong roots in the substantive law.
Keywords: compensatory discontinuation of proceedings, national law on punishments, social harmfulness of a prohibited act, criminal law functions, opportunism
Bibliografia:
Araszkiewicz M., Gizbert-Studnicki T., Teoria praw podstawowych Roberta Alexy’ego, Przegląd Sejmowy 2011, nr 3
Chojniak Ł., Jasiński W., Opinia prawna dotycząca projektu ustawy o zmianie ustawy – kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 1 lipca 2013 r. Sprawozdanie podkomisji stałej do spraw nowelizacji prawa karnego, druki sejmowe nr 870, 945 oraz 378
Chojniak Ł., Umorzenie restytucyjne – odpowiedź na zjawisko nadmiernej kryminalizacji i penalizacji?, [w:] Granice kryminalizacji i penalizacji, red. S. Pikulski, M. Romańczuk-Grądzka, Olsztyn 2013
Czarnecki P., Mamak K., Tryumfy funkcji kompensacyjnej w prawie karnym na marginesie art. 59a k.k., [w:] Nowelizacja części ogólnej Kodeksu karnego – nieunikniona konieczność czy pozorna potrzeba, red. E. Grzęda, J. Machlańska, Kraków 2013
Hałas R., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2018
Hofmański P., Paprzycki L.K., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016
Hofmański P., Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013
Hofmański P., Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2015
Jezusek A., Tzw. umorzenie konsensualne – węzłowe problemy wiążące się z wykładnią art. 59a k.k., Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2014, nr 4
Koper R., Warunki umorzenia postępowania karnego w trybie art. 59a k.k., Ius Novum 2014, nr 3
Królikowski M., Szczucki K., [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. II, Komentarz. Art. 32–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2015
Lach A., Ocena projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, kodeks karny i niektórych innych ustaw z dnia 4 marca 2013 r.
Majewski J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015
P. Kardas, [w:] System Prawa Karnego, t. 4, Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, red. L. Paprzycki, Warszawa 2013
Pilch A., Umorzenie kompensacyjne (art. 59a k.k.), [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015
Rogacka-Rzewnicka M., Zasada legalizmu i zasada oportunizmu, [w:] System Procesu Karnego, t. III, cz. 1, Zasady procesu karnego, red. P. Wiliński, Warszawa 2014
Sakowicz A., Opinia prawna na temat projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – kodeks karny i niektórych innych ustaw z dnia 27 lutego 2013 r.
Sepioło I., Pojednanie pokrzywdzonego ze sprawcą jako podstawa do umorzenia postępowania w świetle projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2013, nr 2
Skorupka J., [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015
Stefański R. A., Umorzenie restytucyjne – odstępstwem od zasady legalizmu, [w:] Zasada legalizmu w procesie karnym, t. 1, red. B. Dudzik, J. Kosowski, I. Nowikowski, Lublin 2015
Steinborn S., Ekspertyza prawna projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny i niektórych innych ustaw
Wróbel W., Umorzenie kompensacyjne z art. 59 a k.k. – problemy do rozstrzygnięcia, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 2015, nr 2
Wróbel W., Znaczenie zgody następczej oraz rezygnacji przez dysponenta dóbr prawnych z ochrony prawnokarnej w perspektywie zasady ultima ratio prawa karnego, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. 2, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013
Zalewski W., Nauka niemiecka o idei kompensacji w prawie karnym – wybrane zagadnienia, Studia Prawnicze 2002, nr 2
Prof. dr hab. Ewa Bagińska
Uniwersytet Gdański
Prawo deliktów w przyszłym kodeksie cywilnym (propozycje założeń)
Tort Law in the Future Civil Code (Proposed Assumptions)
This article aims to initiate an academic debate on changes in tort law in the new Civil Code. Firstly, the reasons for the possible tort law reform are identified. A suggestion is presented for several assumptions to be made concerning the scope of this regulation, its systematics, including the place of provisions on protection of personal interests. Moreover, the clause of liability for a culpable act and the clause of strict liability are considered. The article also discusses several specific issued concerning the selected grounds for tortious liability. The reflections take into account the development of civil liability laws in other European countries and the solutions adopted in the latest codifications. There are also references to the amendments proposed by the Civil Law Codification Committee.
Słowa kluczowe: prawo cywilny, delikty, kodeks cywilny, reforma prawa cywilnego, zasada ryzyka, ochrona dóbr osobistych, odpowiedzialność cywilna
Keywords: civil law, torts, Civil Code, civil law reform, principle of strict liability, protection of personal interests, civil liability
Bibliografia:
Bagińska E., Tendencje rozwojowe odpowiedzialności deliktowej w Europie w końcu XX i początkach XXI wieku, [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012
Bagińska E., [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski A. Wróbel Warszawa 2010
Bagińska E., Damages for Violations of Human Rights: A Comparative Analysis, [w:] Damages for Violations of Human Rights. A Comparative Study of Domestic Legal Systems, red. E. Bagińska, Cham–Heidelberg–New York–Dordrecht–London 2015
Bagińska E., Dopuszczalność dochodzenia przez osoby bliskie zadośćuczynienia w związku z doznaniem poważnej szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego, Kwartalnik SSP „Iustitia” 2016, nr 2
Bar C. von i in., Principles, definitions, and model rules in European private law: Draft Common Frame of Reference (DCFR),t. 4, New York 2010
Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu, Toruń 2013
Burián L., Podstawowe zasady odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej w nowym węgierskim kodeksie cywilnym, Przegląd Prawa Handlowego 2013, nr 9
Całus A., Konstrukcja i rodzaje osób prawnych, ich rejestracja i zakres regulacji w kodeksie cywilnym, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 1
Czachórski W., [w:] System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, red. Z. Radwański, Wrocław-Warszawa-Gdańsk-Łódź 1981
Dajczak W., Römisch-rechtliche Tradition in Polen – unbekannte Aspekte zur kulturellen Einheit der Privatrechtswissenschaft im Europa, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht 2009, vol. 2, nr 17
European Group on Tort Law, Principles of European Tort Law, Text and Commentary, Wiedeń 2005
Fuglinszky A., Risks and Side Effects: Five Questions on the ‘New’ Hungarian Tort Law, ELTE Law Journal 2014, nr 2
Górnicki L., Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939, Wrocław 2000
Hrádek J., A. Bell, The New Czech Civil Code and Compensation for Damage: Introductory Remarks, Journal of European Tort Law 2016, nr 3.
Hrádek J., The Czech Republic, [w:] European Tort Law 2012, red. K. Oliphant, B. Steininger, Berlin–Boston 2013
Jagielska M., Odpowiedzialność za produkt. Dostosowanie prawa wewnętrznego państw Unii Europejskiej do wymogów Dyrektywy 374/85, Kraków 1999
Karner E., Oliphant K., Steininger B. (red.), European Tort Law. Basic Texts, Wien 2018
Koch B.A., Koziol H., Comparative conclusions, [w:] Unification of tort law: Strict liability, red. B.A. Koch, H. Koziol, The Hague–London–New York 2002
Kocot W., Odpowiedzialność przedkontraktowa, Warszawa 2013
Kocot W., Systematyka prawa zobowiązań umownych w przyszłym kodeksie cywilnym, PiP 2018, nr 3
Koziol H., Basic questions of tort law from a germanic perspective, Wien 2012
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Deliktowa odpowiedzialność za własne czyny w prawie cywilnym krajów europejskich, Kwartalnik Prawa Prywatnego 1998, nr 2
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody(art. 453 k.c.), Warszawa 1967
Longchamps de Berier R., Zobowiązania, oprac. J. Górski, Poznań, 1948
Loser P., Switzerland, [w:] European Tort Law 2002, red. H. Koziol, B.C. Steininger, Wien–New York 2003
Łętowska E., Stratyfikacja odpowiedzialności deliktowej, PiP 1971, nr 6
Machnikowski P., O potrzebie zmiany przepisów normujących przedawnienie roszczeń, PiP 2018, nr 6
Machnikowski P., Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy, Wrocław 2010
Mączyński A., Zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę spowodowaną naruszeniem dobra osobistego. Geneza, charakterystyka i ocena obowiązującej regulacji, [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004
Menyhárd A., Hungary, [w:] European Tort Law 2013, red. E. Karner, B. Steininger, Berlin 2014.
Menyhárd A., Hungary, [w:] European Tort Law 2016, red. E. Karner, B. Steininger, Berlin 2017
Nesterowicz M. (red.), Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., Warszawa 2012
Nesterowicz M., [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, red. J. Winiarz, Warszawa 1988
Nesterowicz M., Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa (Uwagi de lege ferenda i o stosowaniu prawa), PiP 1999, nr 1
Nesterowicz M., Tendencje rozwojowe odpowiedzialności deliktowej w końcu XX i początkach XXI wieku a ochrona poszkodowanego w prawie polskim, [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012
Olejniczak A., Małoletni jako sprawca lub poszkodowany czynem niedozwolonym w świetle prac nad nowym kodeksem cywilnym, [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012
Oliphant K., Cultures of Tort Law in Europe, Journal of European Tort Law 2012, nr 3
Pazdan M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007
Pisuliński J., Struktura części ogólnej prawa zobowiązań (wprowadzenie do dyskusji), Transformacje Prawa Prywatnego 2017, nr 2
Radwański Z. (red.), Zielona księga, optymalna wizja Kodeksu cywilnego w Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2006
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014
Safjan M., Odpowiedzialność deliktowa osób prawnych. Stan obecny i kilka uwag de lege ferenda, Studia Iuridica 1994, t. XXI
Serwach M., Ochrona ubezpieczeniowa pacjentów przed negatywnymi skutkami leczenia, Kraków 2018
Szpunar A., Czyny niedozwolone w kodeksie cywilnym, Studia Cywilistyczne 1970, t. XV
Śmieja A., [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2009
Śmieja A., Odpowiedzialność deliktowa za własne i cudze czyny – uwagi de lege ferenda, [w:] [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów Toruń 24–25 czerwca 2011 r., red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012
Wilburg W., The development of a flexible system in the area of private law, Wien–Manz 2000
Zoll F., Czy należy powrócić do dyskusji o strukturze przyszłego kodeksu cywilnego?, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Pazdan, M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017
Dr Jakub Szmit
Uniwersytet Gdański
Doraźna czynność związkowa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 14.12.2017 r., II PK 322/16
Glosowany wyrok Sądu Najwyższego dotyczy kwestii, którą bez wątpienia można uznać za jedną z ważniejszych w praktyce funkcjonowania ruchu związkowego. Przedmiotem orzeczenia była bowiem ocena uprawnienia do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z pełnienia funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy (art. 31 ust. 3 ustawy z 23.05.1991 r. o związkach zawodowych ; dalej: u.z.z.). Analogiczne unormowanie zawiera art. 25 ust. 5 u.z.z, przy czym przepis ten odnosi się do funkcji związkowej pełnionej poza zakładem pracy (np. w strukturach krajowych danego związku zawodowego).
Słowa kluczowe: związki zawodowe, prawo pracy, Sąd Najwyższy, czynność doraźna
Ad hoc Trade Union Action. Commentary on Supreme Court Judgment of 14 December 2017, II PK 322/16
The author critically analyses the Supreme Court's considerations regarding the understanding of the concept of ‘as hoc action’, which concept is crucial considering the right of trade union activists to ignore the obligation to perform work. In the author's opinion, the position of the Supreme Court with regard to characterizing the features of a given action that determine its qualification as an ad hoc action is too narrow. In particular, one cannot agree with the statement that only sudden and short-term actions are ad hoc ones, without taking note of other circumstances, in particular the specific unusual nature of the action and lack of decisive influence of the trade union on the time and date when the action must be carried out.
Keywords: trade unions, labour law, Supreme Court, ad hoc action
Bibliografia:
Baran K.W., Zbiorowe prawo pracy, Warszawa 2010
Cudowski B., Doraźne zwolnienia od pracy pracowników pełniących funkcje związkowe, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2004, nr 8
Jackowiak U., Uziak W., Wypych-Żywicka A., Prawo pracy. Podręcznik dla studentów prawa, Warszawa 2012
Kulig K., Doraźne czynności związkowe. Prawo podmiotowe pracownika czy prawo organizacji związkowej?, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2015, nr 8
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010
Piątkowski J., Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, Toruń 2008
Rączka K., Urlopy bezpłatne i zwolnienia od pracy działaczy związkowych, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2013, nr 11
Żołyński J., Ustawa o związkach zawodowych. Komentarz, Warszawa 2014, s. 241
