Naruszanie dóbr osobistych członków organów spółek kapitałowych uchwałą zgromadzenia dotyczącą absolutorium
dr hab. Dominika Wajda
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym w Warszawie
Naruszanie dóbr osobistych członków organów spółek kapitałowych uchwałą zgromadzenia dotyczącą absolutorium
Przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu jest kwestia dotycząca naruszania dóbr osobistych członków organów spółek i spółdzielni uchwałami w przedmiocie absolutorium oraz ocena możliwości zastosowania przez nich rozmaitych konstrukcji prawnych dla ochrony swego dobrego imienia. Wprawdzie członek zarządu czy rady nadzorczej może dochodzić ochrony w oparciu o przepisy dotyczące dóbr osobistych, jednakże bardzo problematyczne może okazać się postępowanie sądowe mające służyć wyeliminowaniu wadliwej uchwały zgromadzenia czy też doprowadzeniu do podjęcia przez zgromadzenie uchwały o prawidłowej treści.
Słowa kluczowe: absolutorium, zaskarżanie uchwały, uzasadnienie, dobra osobiste
Infringement of personal interests of members of company governing bodies in a general meeting resolution concerning their discharge
The reflections in this paper concern the issue of infringement of personal interests of members of company or cooperative governing bodies in resolutions concerning their discharge (i.e. acknowledgement of their fulfilment of duties) and an assessment of the various legal constructions they can use to protect their reputation. Although a member of the management or supervisory board can seek protection on the basis of provisions concerning personal interests, yet judicial proceedings aimed at eliminating a defective resolution or at causing the general meeting to adopt a correct resolution may prove highly problematic.
Keywords: discharge (acknowledgement of fulfilment of duties), challenging a resolution, justification/statement of reasons, personal in-terests
Bibliografia:
Bilewska K., Naruszenie dóbr osobistych w uchwale walnego zgromadzenia dotyczącej absolutorium, „Palestra” 2006/7–8, s. 285.
Cern G, Podejmowanie uchwał przez organy spółek kapitałowych, Sopot 2010.
Gasiński Ł., Umowy akcjonariuszy co do sposobu wykonywania prawa głosu w prawie polskim i amerykańskim, Warszawa 2006.
Majszyk K., Słowik P., Nieudzielenie absolutorium trafi do sądu, „Dziennik Gazeta Prawna” z 28.11.2016 r.
Marszałkowska-Krześ E., Pojęcie uchwały negatywnej na tle przepisów kodeksu handlowego o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/1.
Pabis R., Nadzór wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013.
Pazdan M. [w] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Pinior P., Nadzór wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013, s. 150.
Romanowski M., Absolutorium w spółce kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/1.
Sadomski J., Konflikt zasad – ochrona dóbr osobistych a wolność prasy, Warszawa 2008.
Sołtysiński S. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2010.
Śledzikowski M., Dopuszczalność podjęcia przez walne zgromadzenie spółki kapitałowej tzw. uchwały negatywnej oraz możliwość jej dalszego zaskarżenia – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 3.06.2015 r., V CSK 592/14, „Glosa” 2018/2.
Śledzikowski M., Skutki prawne udzielenia absolutorium dla członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2018.
Tofel M., „Uchwały negatywne” na gruncie Kodeks spółek handlowych, „Prawo Spółek” 2007/2.
Wiśniewski A.W., „Uchwała negatywna” w spółce kapitałowej, „Radca Prawny” 1993/2.
Ariel Mucha
Autor jest doktorantem w Katedrze Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz współpracownikiem naukowym w Instytucie Allerhanda w Krakowie
dr hab. Krzysztof Oplustil
Autor jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Transgraniczne przekształcenie i przeniesienie siedziby polskiej spółki kapitałowej po wyroku Trybunału Sprawiedliwości C-106/16
W wyroku w sprawie Polbud-Wykonawstwo sp z o.o. Trybunał Sprawiedliwości uznał za niezgodny z traktatową swobodą przedsiębiorczości przepis art. 270 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych w zakresie, w jakim uzależnia on przeniesienie statutowej siedziby spółki z o.o. na terytorium innego państwa członkowskiego UE w celu przekształcenia się w spółkę prawa tego państwa, w zgodzie z warunkami ustanowionymi w jego ustawodawstwie, od przeprowadzenia likwidacji stosownie do przepisów prawa polskiego. Znaczenie tego judykatu jest jednak znacznie szersze, gdyż Trybunał Sprawiedliwości, akceptując dopuszczalność tzw. wyizolowanego transgranicznego przeniesienia siedziby statutowej, w istocie zredefiniował pojęcie swobody przedsiębiorczości uznając, że wynika z niej swoboda wyboru prawa korporacyjnego, któremu ma podlegać już istniejąca spółka, która może dokonać tego wyboru poprzez transgraniczne przeniesienie siedziby i przekształcenie. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie wpływu tego rozstrzygnięcia na pierwotne i wtórne prawo unijne, a także naszkicowania procedury transgranicznego przekształcenia polskiej spółki kapitałowej.
Słowa kluczowe: Polbud C-106/16, mobilność spółek, transgraniczne przekształcenie spółki, przeniesienie siedziby polskiej spółki za granicę
Cross-border transformation and transfer of the registered office of a Polish company after judgment of the Court of Justice in case C-106/16
In the Polbud-Wykonawstwo sp z o.o. judgment, the Court of Justice pronounced Art. 270(2) of the Code of Commercial Partnerships and Companies inconsistent with the treaty-based freedom of establishment to the extent to which this provision makes a transfer of the statutory registered office of a limited liability company to another EU Member State in order to transform said company into a company incorporated in accordance with the laws of that state, in accordance with the conditions set out in these laws, conditional upon conducting liquidation pursuant to the Polish law. However, the importance of this judgment is much greater, because the Court of Justice, by accepting the permissibility of the so-called isolated cross-border transfer of statutory registered office, in fact redefined the notion of freedom of establishment, holding that it entailed freedom to choose the corporate law to govern an already existing company, which can make such a choice by means of a cross-border transfer of registered office and transformation. This article aims to present the influence of this decision on primary and secondary EU law, and give an outline of the procedure of cross-border transformation of a Polish company.
Keywords: Polbud C-106/16, mobility of companies, cross-border transformation of a company, transfer of the registered office of a Polish company abroad
Bibliografia:
Barnard C., The Substantive Law of the EU, Oksford 2016.
Błaszczyk P., Transgraniczne przekształcenie spółki jako sposób korzystania ze swobody przedsiębiorczości – glosa do wyroku TS z 12.07.2012 r., w sprawie C-378/10 VALE Építési Kft, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/11.
Borkowski M., Przeniesienie siedziby spółki za granicę a wymóg wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców w państwie utworzenia (emigracji) – glosa do wyroku TS z dnia 25 października 2017 r., C-106/16, LEX/el. 2017.
Brożek B., Rationality and Discourse: Towards a Normative Model of Applying Law, Warszawa 2007.
Davies P.L. i in., The Commission’s 2018 Proposal on Cross-Border Mobility – An Assessment, 27.9.2018, artykuł dostępny na SSRN: https://ssrn.com/abstract=3257846 (dostęp: 4.10.2018 r.).
Giedrewicz-Niewińska A., Uczestnictwo pracowników w spółce europejskiej, Warszawa 2015.
Godlewska M., Pojęcie nadużycia prawa w prawie UE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/6 (cz. I), „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/7 (cz. II).
Hoffmann J. [w:] Münchener Handbuch des Gesellschaftsrechts Band 6, Internationales Gesellschaftsrecht, Grenzüberschreitende Umwandlungen, München 2013.
Hotel M., Podmiotowa restrukturyzacja spółki a wygaśnięcie uprawnień osobistych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/8.
Hotel M., Rychlewska A., Analogia jako metoda prawnicza, „Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia” 2015/2.
Karczewski Ł., Transgraniczne przekształcenie spółki, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/12.
Knaier R., Unionales Umwandlungsrecht –Die Zukunft der Unternehmensmobilität im Binnenmarkt, GmbHR 2018/12.
Kozieł G., Dopuszczalność i zasady przeniesienia siedziby statutowej polskiej spółki handlowej do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 25.10.2017 r., C-106/16, Polbud-Wykonawstwo sp. z o.o., „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/2.
Looijestijn-Clearie A., Centros ltd: a Complete U-turn in the Right of Establishment for Companies?, „The International and Comparative Law Quarterly” 2000/3.
Mataczyński M., Seat of the Company in the Private International Law, Poznań 2018.
Miś G., Przekształcanie spółek handlowych, Warszawa 2005.
Mucha A., Oplustil K., Redefining the Freedom of Establishment under EU Law as the Freedom to Choose the Applicable Company Law, „European Company and Financial Law Review” 2018/2.
Mucha A., Opodatkowanie transgranicznego przekształcenia spółki w polskim prawie w świetle orzeczenia TSUE w sprawie C-371/10 National Grid Indus BV oraz projektu dyrektywy przeciw unikaniu opodatkowania, „Internetowy Przegląd Prawniczy” 2016/8.
Mucha A., Przeniesienie siedziby polskiej spółki z o.o. za granicę (uwagi na tle pytań Sądu Najwyższego do Trybunału Sprawiedliwości) – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 22.10.2015 r. (IV CSK 664/14), „Glosa” 2016/3.
Mucha A., Transgraniczne przekształcenie polskiej spółki kapitałowej – uwagi na temat niezgodności art. 270 pkt 2 oraz art. 459 pkt 2 k.s.h. z prawem europejskim, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2015/4.
Mucha A., Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki w prawie unijnym – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 25.10.2017 r., Polbud-Wykonawstwo sp. z o.o. w likwidacji, „Glosa” 2018/2.
Napierała J., Przekształcenie spółki zagranicznej w spółkę krajową w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Vale, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2013/1.
Napierała J., Przeniesienie siedziby polskiej spółki kapitałowej za granicę jako przyczyna jej rozwiązania w świetle kodeksu spółek handlowych i swobody przedsiębiorczości, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/2.
Napierała J., Transgraniczna fuzja spółek na przykładzie wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Sevic Systems, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/5.
Napierała J., Transgraniczne przekształcenie spółki [w:] Problemy polskiego i europejskiego prawa prywatnego. Księga pamiątkowa Profesora Mariana Kępińskiego, red. K. Klafkowskiej-Waśniowskiej, M. Mataczyńskiego, R. Sikorskiego, M. Sokołowskiego, Warszawa 2012.
Nowacki J., Analogia legis, Warszawa 1966.
Opalski A., Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz. Art. 491–633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Oplustil K. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 5, Pozakodeksowe prawo handlowe. Komentarz, Warszawa 2015.
Oplustil K., Transgraniczne przekształcenie i podział spółki w świetle prawa europejskiego i polskiego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2014/1.
Oplustil K., Transgraniczne przekształcenie spółki, „Monitor Prawa Handlowego” 2012/4.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz. Art. 491-633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012.
Sachanbińska O., Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki kapitałowej – potrzeba działania unijnego i polskiego prawodawcy, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2015/3.
Schmidt J., EU Company Law Package 2018 – Mehr Digitalisierung und Mobilität von Gesellschaften (Teil 2), Der Konzern 2018/7.
Siemiątkowski T., Potrzeszcz R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 4, Tytuł IV. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Tytuł V. Przepisy karne. Tytuł VI. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i przepisy końcowe, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Skibińska E., O zgodności art. 270 pkt 2 i art. 469 pkt 2 k.s.h. z prawem Unii Europejskiej [w:] Kodeks spółek handlowych po 15 latach obowiązywania, Warszawa 2018.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 459–633, Warszawa 2012.
Szydło M., Cross-border conversion of companies under freedom of establishment: Polbud and beyond, „Common Market Law Review” 2018/5.
Tofel M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2015.
Tofel M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2017.
Witosz A., Przekształcenia spółek w kodeksie spółek handlowych, Bydgoszcz–Katowice 2001.
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001.
Wyrozumska A. [w:] Instytucje i prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Warszawa 2011.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2006.
dr Magdalena Zmysłowska
Autorka jest adwokatem
Praca powstała w wyniku realizacji projektu badawczego o nr 2015/19/N/HS5/03309 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.
Ochrona interesów akcjonariuszy mniejszościowych w przypadku rezygnacji ze statusu spółki giełdowej w świetle regulacji państw Unii Europejskiej
Przedmiotem artykułu są mechanizmy prawne stosowane w celu zapewniania ochrony interesów akcjonariuszy mniejszościowych w przypadku rezygnacji przez emitenta ze statusu spółki giełdowej oraz skuteczność tych mechanizmów. Zasady uzyskania statusu spółki giełdowej oraz ich funkcjonowanie na rynku kapitałowym zostały zharmonizowane na poziomie Unii Europejskiej. Z kolei wymogi prawne stawiane w przypadku delistingu są ustalane odrębnie przez poszczególne państwa członkowskie. Niniejszy artykuł przedstawia istniejące sposoby ochrony akcjonariuszy mniejszościowych w przypadku rezygnacji ze statusu spółki giełdowej w państwach Unii Europejskiej w kontekście wartości chronionych przez tę instytucję prawną oraz modele regulacyjne delistingu występujące w państwach Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: rezygnacja ze statusu spółki giełdowej, akcjonariusze mniejszościowi, ochrona akcjonariuszy mniejszościowych
Protection of interests of minority shareholders if a company is delisted in the light of regulations of European Union states
This paper concerns the legal mechanisms applied in order to protect the interests of minority shareholders if the issuer is delisted and the efficiency of these mechanisms. The principles of acquiring the status of a listed company and their functioning on the capital market have been harmonised at the European Union level. On the contrary, the legal requirements set in case of delisting are determined by each Member State separately. This paper presents the existing methods of protecting minority shareholders if the company chooses to be delisted in European Union states in the context of values protected by this legal institution and the regulatory models of delisting that exist in European Union states.
Keywords: delisting, minority shareholders, protection of minority shareholders
Bibliografia:
Atanasov V., Black B., Ciccotello C.S., Gyoshev S.B., How Does Law Affect Finance? An Examination of Financial Tunneling in an Emerging Market, ECGI, Finance Working Paper nr 123/2006, http://www.ecgi.org/competitions/rof/files/ABCG_20080125_ECGI.pdf (dostęp: 6.09.2018 r.).
Bharath S.T., Dittmar A.K., To Be or Not to Be (Public), Using going private transactions to examine why firms go public, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=951710 (dostęp: 6.09.2018 r.).
Chłopecki A., Regulacje spółki publicznej a kodeks spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/4.
Djama C., Martinez I., Serve S., What do we know about delistings? A survey of the literature, https://halshs.archives-ouvertes.fr/hal-00937899/document (dostęp: 6.09.2018 r.).
Enriques L., Hansmann H., Kraakman R. [w:] R. Kraakman i in., The Anatomy of Corporate Law. A Comparative and Functional Approach, Oxford 2009.
Grabowski K., Dyrektywa o prawach akcjonariuszy. Studium tworzenia prawa i przewodnik po dyrektywie, Kraków–Warszawa 2014.
Martinez I., Serve S., Djama C., Reasons for Delisting and Consequences: A Literature Review and Research Agenda, http://ssrn.com/abstract=2591449 (dostęp: 6.09.2018 r.).
Maume P., The Parting of the Ways – Delisting under German and UK Law, „European Business Organization Law Review” 2015/16.
Michalski M., O pojęciu i zakresie regulacji spółki publicznej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/1.
Moloney N., EU Securities and Financial Markets Regulation, Oxford 2014.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Puchalski A., Funkcje i konstrukcja prawna wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółki publicznej w prawie polskim i europejskim, Warszawa 2016.
Rock E., Davies P., Kanda H., Kraakman R., Fundamental Changes [w:] R. Kraakman i in., The Anatomy of Corporate Law. A Comparative and Functional Approach, Oxford 2009.
Rock E., Securities Regulation as Lobster Trap: A Credible Commitment Theory of Mandatory Disclosure, 23 Cardozo Law Review 675 (2002).
Romanowski M., W sprawie pojęcia i natury spółki publicznej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/3.
Ventoruzzo M., Freeze-Outs: Transcontinental Analysis and Reform Proposals, „Virginia Journal of International Law” 2010/50(4).
Zetzsche D.A., Going Dark Under German Law – Towards an Efficient Regime for Regular Delisting, Center for Business and Corporate Law Research Paper Series (CBC-RPS) – Heinrich-Heine-University Düsseldorf; IFS – Propter Homines Chair Working Paper Series – University of Liechtenstein, http://ssrn.com/abstract=2387712 (dostęp: 6.09.2018 r.).
dr hab. Piotr Zakrzewski, prof. KUL
Autor jest kierownikiem II Katedry Prawa Cywilnego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Dziedziczenie udziału zmarłego członka spółdzielni
Na tle art. 16a pr. spółdz. pojawiają się wątpliwości dotyczące charakteru następstwa prawnego na wypadek śmierci, którego przedmiotem jest udział, kręgu spadkobierców oraz wzajemnych relacji art. 16a z art. 16 § 3 i art. 25 § 2 w zw. z art. 26 § 1 pr. spółdz. Podzielić należy dominujący pogląd, że w art. 16a pr. spółdz. chodzi o dziedziczenie, z tym że nie jest to dziedziczenie praw i obowiązków zmarłego członka, lecz tzw. udziału wniesionego, który powinien być rozumiany jedynie jako wyrażona w jednostkach pieniężnych wartość bilansowa, którą członek uczestniczy finansowo w spółdzielni. Jednocześnie opowiedzieć się należy za rozszerzającą wykładnią art. 16a pr. spółdz., która zakłada, że udział wniesiony przypada tylko tym spadkobiercom, którzy byli członkami spółdzielni lub złożyli deklarację przystąpienia do niej do chwili śmierci członka, ale ze względu na to, że mamy tu do czynienia z dziedziczeniem, to wartość pieniężna tego udziału jest doliczana do spadku i przypada wszystkim spadkobiercom. Artykuł 16 § 3 pr. spółdz. jest lex specialis wobec art. 16a pr. spółdz., a ten z kolei jest lex specialis wobec art. 25 § 2 w zw. z art. 26 § 1 pr. spółdz.
Słowa kluczowe: spółdzielnia, dziedziczenie udziału wniesionego, skutki śmierci członka spółdzielni
Succession of the share of a deceased cooperative member
Against the background of Art. 16a of the Cooperative Law Act (CLA) there appear doubts about the character of legal succession of a share in case of death; the group of heirs, and the mutual relations between Art. 16a and Art. 16(3) and Art. 25(2) in conjunction with Art. 26(1) CLA. One should support the dominant view that Art. 16a CLA concerns succession, however, this is not succession of the rights and obligations of the deceased member, but of the so-called contributed share, which should be understood only as a monetary accounting value corresponding to the member’s financial share in the cooperative. At the same time, one should opt for a broadening interpretation of Art. 16a CLA, which assumes that the contributed share may be inherited only by those heirs who were cooperative members or had filed membership declarations before that member died, but have we are dealing with succession, the monetary value of the share is added to the estate and divided among all heirs. Art. 16(3) CLA constitutes lex specialis in relation to Art. 16a CLA, while the latter constitutes lex specialis in relation to Art. 25(2) in conjunction with Art. 26(1) CLA.
Keywords: cooperative, succession of the contributed share, consequences of death of a cooperative member
Bibliografia:
Borysiak W., Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, Warszawa 2013.
Dyoniak A., Ochrona rodziny w razie śmierci jednego z małżonków, Warszawa–Poznań 1990.
Kryla-Cudny K. [w:] Prawo spółdzielcze i mieszkaniowe, t. 6a, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Księżak P., Prawo spadkowe, Warszawa 2017.
Księżak P., Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2010.
Kuźmicka-Sulikowska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017
Meyer E.H., Meulenbergh H.G., Beuthien V., Genossenschaftsgesetz mit Umwandlungsrecht, München 2000.
Piątowski J.St. [w:] System prawa cywilnego, t. 4, Prawo spadkowe, red. J.St. Piątowski, Ossolineum 1986.
Pietrzykowski K., Powstanie i ustanie stosunku członkostwa w spółdzielni, Warszawa 1990.
Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2016.
Schiemann G., Kündigung und Übertragung des Geschäftsanteils nach neuem Genossenschaftsrecht, „Zeitschrift für das gesamte Genossenschaftswesen” 1976/1.
Stefaniak A., Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, LEX 2014.
Zakrzewski P., Majątek spółdzielni, Warszawa 2003.
Zakrzewski P., Pojęcie udziału w polskim i obcym prawie spółdzielczym, „Studia Prawnicze” 2006/2.
Zalcewicz A., Bank spółdzielczy. Aspekty prawne tworzenia i funkcjonowania, Warszawa 2009.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Jarosław Brzeziński
Autor jest doktorantem w Katedrze Europejskiego Prawa Gospodarczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
Transnarodowe aspekty ochrony własności inwestorskiej
Słowa kluczowe: korporacje transnarodowe, międzynarodowy arbitraż inwestycyjny, umowy inwestycyjne, inwestycje zagraniczne, ochrona własności prywatnej
Traktaty inwestycyjne zapewniają szeroką ochronę obcych korporacji przed działaniami państwa przyjmującego, obniżającymi wartość inwestycji. Nie ulega wątpliwości, że nieuprawniona deprecjacja powinna pociągać za sobą skutek odszkodowawczy, lecz nie jest już tak oczywiste, jaka forma odszkodowania byłaby właściwa i jakie aktywa powinny być chronione traktatowymi standardami prawnymi. Ponadto trybunały skłaniają się ku rozszerzaniu zakresu ochrony międzynarodowej przyznawanej własności prywatnej, a przy tym czynią to w zakresie wykraczającym poza zakres takiej ochrony w prawie krajowym. Ponieważ ochrona prawnomiędzynarodowa opiera się na szczególnych koncepcjach doktrynalnych i procedurach prawnych nieuwzględniających prawa zwyczajowego i zasad ogólnych prawa międzynarodowego, można uznać je za przejaw zachowań prawnych o charakterze transnarodowym.
Słowa kluczowe: korporacje transnarodowe, międzynarodowy arbitraż inwestycyjny, umowy inwestycyjne, inwestycje zagraniczne, ochrona własności prywatnej
Transnational aspects of investor property protection
Abstract: Investment treaties provide foreign corporations with broad protection against the host state's actions dimishing the value of their investments. There is no question that unjustified depreciation has to be compensated for, but it is much less obvious what kind of compensation should be regarded as appropriate and what assets are covered by the treaty legal standards. Moreover, the tribunals tend to regularily expand the ambit of international protection accorded to private property, doing it to a degree that exceeds the scope of protection granted to private property in national law. Since international protection is based on specific doctrinal concepts and legal procedures that disregard the general principles of international law and customary law, they can be classifed as transnational legal behaviours.
Keywords: transnational corporations, international investment arbitration, investment treaties, foreign investments, protection of private property
Bibliografia:
Arato J., Corporations as Lawmakers, Harvard International Law Journal, Vol. 56, No. 2, Cambridge U.S. 2015.
Cotterrell R., What is Transnational Law?, Law and Social Inquery, Journal of American Bar Foundation, Chicago, Vol. 37, Issue 2, Spring 2002.
Dagan H., Property: Values and Institutions, Oxford University Press 2011.
Dolzer R., Schreuer Ch., Principles of International Investment Law, Oxford University 2012.
Heidemann M., Does International Trade Need a Doctrine of Transnational Law? Some Thoughts at the Launch of a European Contract Law, Springer Briefs in Law, Springel, Heidelberg et al., 2012.
Jennings R., Watts A., Oppenheim’s International Law, 9th ed., Longman 1996.
Jeżewski M., Międzynarodowe prawo inwestycyjne, Warszawa 2011.
Kelsen H., Czysta teoria prawa (Reine Rechtslehre), Warszawa 2014.
Kułaga Ł., Ochrona praw człowieka w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym, „Forum Prawnicze” 2014/1.
Lowenfeld A.F., International Economic Law, Oxford University Press 2008.
Newcombe A.P., Paradell L., Law and Practice of Investment Treaties, Kluwer Law Ineternational B.V., Alphen aan den Rijn 2009.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2012.
Rosand E., The Security Council as „Global Legislator”: Ultra Vires or Ultra Innovative?, 28 Fordham Int’l L.J., New York 2004.
Schill S.W., Transnational Legal Approaches to Administrative Law: Conceptualizing Public Contracts in Globalization, “Jean Monnet Working Paper” No. 05/2013, New York 2013.
Schreuer Ch.H., The ICSID Convention: A Commentary, Cambridge University Press 2009.
Shea R., The Calvo Clause: A Problem of Inter-American and International Law and Diplomacy, University of Minnesota Press, Minneapolis 1955.
Shill S.W., General Principles of Law and International Investment Law, 165ff, in: T. Gazzini, E. de Brabandere (eds.), International Investment Law – The Sources of Rights and Obligations, Martinus Nijhoff, Leiden 2012.
Verdross A., Protection of Private Property under Quasi-International Agreements, Nederlands Tijdschrift voor Internationaal Recht, Leiden, 1960.
Yackee J.W., Pacta Sunt Servanda and State Promises to Foreign Investors Before Bilateral Investment Treaties: Myth and Reality, Fordham International Law Journal, Cornell, New York 2009, https://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2165&context=ilj (dostęp: 30.08.2018 r.).
dr hab. Andrzej Szlęzak
Autor jest profesorem Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie oraz Of Counsel w kancelarii „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak”
O umownych terminach zawitych bez kontekstu przedawnienia – polemika
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, umowy, umowne terminy zawite, terminy przedawnienia
On contractual prescription terms without the context of the statute of limitations
The author disagrees with M. Łolik’s view that as it is forbidden by law to interferere in the statute of limitations, then all the more does the law prohibit the parties to agree that with the lapse of time, or upon fulfillment of a dissolving condition, their claim (subjective right) will expire. In the author’s opinion, there is no room for a fortiori reasoning, as the two legal institutions are incomparable. The contractual prescription terms should be considered as a ”term” under Articles 110 – 116 of the Civil Code (in conjunction with Articles 89 et seq. of the Civil Code); in turn, the admissibility of stipulating a ”term” should be analysed from the perspective of freedom of contract (and its limits), as well as from the point of view of lawful content of a legal transaction (Articles 58 and 94 of the Civil Code), and not by analogy to the Civil Code’s prohibitions regarding the contractual interference in the statute of limitations (Article 119 of the Civil Code).
Keywords: civil law, obligations, contracts, contractual prescription terms, statute of limitations
Bibliografia:
Łolik M., Ponownie o umownych terminach zawitych w kontekście przedawnienia roszczeń majątkowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/7, s. 39–44.
Pyrzyńska A., Trwanie w czasie stosunku zobowiązaniowego poręczenia [w:] Societates et obligationes – tradycja, współczesność, przyszłość, red. T. Sójka i in., Poznań 2018.
Szlęzak A., Krytycznie o koncepcji umownych terminów zawitych jako naruszających zakaz kontraktowej ingerencji w terminy przedawnienia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/12.
Szlęzak A., Dopuszczalność zastrzegania umownych terminów zawitych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.03.2017 r., V CSK 449/16, „Glosa” 2018/1.
Kordasiewicz B. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Szlęzak A., Glosa do uchwały SN z 22.06.2016 r., III CZP 19/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/10, poz. 94.
Maciej Zejda
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Handlowego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego
Zastosowanie Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów – problematyka umów licencyjnych w kontekście obowiązku przeniesienia prawa własności
Przedmiotem artykułu jest analiza charakteru prawnego umów dotyczących oprogramowania komputerowego oraz ustalenie, w jakim zakresie możliwe jest zastosowanie do nich Konwencji wiedeńskiej, z uwzględnieniem poglądów doktryny dotyczących natury oprogramowania komputerowego. W dotychczasowej literaturze głównie dyskutowano nad kwestią kwalifikowania oprogramowania komputerowego jako towaru w rozumieniu Konwencji wiedeńskiej. Umowa obejmująca oprogramowanie komputerowe, z uwagi na specyfikę jej przedmiotu oraz odmienność środowiska cyfrowego zawiera postanowienia upoważniające do korzystania z praw autorskich do programu, co ma istotny wpływ na kwestię zastosowania Konwencji wiedeńskiej do transakcji, których przedmiotem jest oprogramowanie. Postanowienia te wprowadzają często ograniczenia w swobodnym korzystaniu z oprogramowania komputerowego ponad ograniczenia wynikające z przepisów o ochronie prawnoautorskiej. Głównym aspektem poruszonym w niniejszym artykule jest analiza na gruncie przepisów Konwencji relacji zachodzącej pomiędzy uprawnieniami wynikającymi z umowy sprzedaży a uprawnieniami oraz obowiązkami wynikającymi z umowy licencyjnej – zwłaszcza dopuszczalnością modyfikowania obowiązków sprzedającego w zakresie przeniesienia własności.
Słowa kluczowe: Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, oprogramowanie komputerowe, umowa licencyjna, obowiązek przeniesienia prawa własności
Application of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods. Problems of licence agreements in the context of the obligation to transfer ownership
The subject of the article is an analysis of the legal nature of agreements concerning software and the extent to which the Vienna Convention may apply to them, considering the views of legal scholars regarding the nature of software. So far in literature the main topic of discussions has been qualifying software as a good within the meaning of the Vienna Convention. However, an agreement concerning software, due to the particularity of its subject-matter and the distinctness of the digital environment, includes provisions authorizing the use of copyright in the program, which may have impact on the application of the Vienna Convention to transactions involving software. These provisions often introduce restrictions on the free use of computer software beyond limitations provided by copyright protection laws. The main aspect discussed in this article is an analysis, on the basis of the Vienna Convention, of the relationship between the rights of the buyer arising from the sale agreement and the rights and obligations arising from the licence agreement, in particular, the admissibility of modifying the seller’s obligation to transfer ownership.
Keywords: United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, software, licence agreement, obligation to transfer ownership
Bibliografia:
Barta J., Markiewicz R., Główne problemy prawa komputerowego, Warszawa 1993.
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016.
Bonell M.J., Liguori F., The U.N. Convention on the International Sale of Goods: A Critical Analysis of Current International Case Law, Uniform Law Review 1997.
Cox T., Chaos Versus Uniformity: The Divergent Views Of Software In The International Community, „Vindobona Journal of International Commerical Law & Arbitration” 2000/4.
Diedrich F., Maintaining Uniformity in International Uniform Law Via Autonomous Interpretation: Software Contracts and the CISG, 8 Pace International L. Rev. 1996.
Diedrich F., The CISG and Computer Software Revisited, 6 Vindobona Journal of International Commercial Law and Arbitration, Supplement 2002.
Fawcett J.J., Harris J.M., Bridge M., International Sale of Goods in the Conflict of Laws, Oxford University Press 2005.
Ferrari F., Brief Remarks on Electronic Contracting and the United Nations. Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG), 6 Vindobona Journal of International Commercial Law and Arbitration, 2002.
Golat R., Programy komputerowe w prawie cywilnym i podatkowym. Zagadnienia praktyczne, Gdańsk 2005.
Green S., Saidov D., Software as Goods, Journal of Business Law, Sweet&Maxwell Marzec 2007.
Jagielska M. [w:] System Prawa Handlowego, t. 9, Międzynarodowe prawo handlowe, red. W. Popiołek, Warszawa 2013.
Larson M., Applying Uniform Sales Law to International Software Transactions: The Use of the CISG, its Shortcomings, and a Comparative Look at How the Proposed U.C.C. Article 2B would Remedy Them, 5 Tulane Journal of International & Comparative Law.
Lookofsky J., In dubio pro conventione? Some Thoughts About Opt-Outs, Computer Programs and Preëmption Under the 1980 Vienna Sales Convention (CISG), 13 Duke Journal of Comparative & International Law, 2003.
Mowbray J., The Application of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods to E-Commerce Transactions: The Implications for Asia, „(7) Vindobona Journal of International Commercial Law &Arbitration” 121, 2003.
Pazdan M. [w:] Konwencja wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Komentarz, red. M. Pazdan, Kraków 2001.
Pearson H.E., Computer Contracts – An International Guide to Agreements and Software Protection, Kluwer Law and Taxation Publishers Deventer/Netherlands 1984.
Perovi J., Selected Critical Issues Regarding the Sphere of Application of the CISG, Belgrade Law Review 2011/3.
Primak L.S., Computer Software: Should the U.N. Convention on Contracts for the International Sale of Goods Apply? A Contextual Approach to the Question, 11 Computer L.J. 197, 1991.
Schlechtriem P. [w:] P. Schlechtriem, I. Schwenzer, Commentary on the UN Convention on the International Sale of Goods (CISG), Oxford University Press, Oxford 2005.
Schlechtriem P., Requirements of Application and Sphere of Applicability of the CISG, Victoria University of Wellington Law Review 2005/4.
Schwenzer I., Fountoulakis C., Dimsey M., International Sales Law. A Guide to the CISG, Hart Publishing, Oregon 2012.
Sikorski R., Licencje na korzystanie z elektronicznych baz danych, Warszawa 2006.
Sono H., The applicability and non-applicability of the CISG to software transactions [w:] Sharing international commercial law across national boundaries: Festschrift for Albert H. Kritzer on the occasion of his eightieth birthday, red. C.B. Andersen, U.G. Schroeter, Wildy, Simmonds & Hill Publishig 2008.
Szymanek T., Umowy z zakresu własności intelektualnej i przemysłowej, Warszawa 2009.
Ślęzak P., Prawo autorskie Wzory umów z komentarzem, Warszawa 2012.
Traple E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2013.
Aleksandra Krawczyk-Giehsmann, LL.M. corp. restruc. (Heidelberg)
Autorka jest adwokatem i doradcą restrukturyzacyjnym w Kancelarii Prawnej SDZLEGAL Schindhelm we Wrocławiu
Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody a odpowiedzialność z art. 299 k.s.h.
Członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają za jej zobowiązania, jeżeli egzekucja prowadzona przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Odpowiedzialność ma charakter odszkodowawczy i służy zapewnieniu ochrony wierzycielom spółki. Podobną funkcję spełniają przepisy karne, sankcjonujące np. pokrzywdzenie czy udaremnianie zaspokojenia wierzycieli. W razie skazania członka zarządu, sąd karny może orzec, a w określonych wypadkach orzeka obowiązek naprawienia szkody. Artykuł zawiera analizę problematyki konkurencyjności podstaw orzekania względem członka zarządu obowiązku odszkodowawczego wobec wierzycieli spółki z o.o. Autorka stara się udzielić odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest wyeliminowanie kumulacji tytułów egzekucyjnych odnośnie do tej samej szkody, a jeżeli nie, to w jaki sposób członek zarządu może się bronić przed skutkami takiej kumulacji.
Słowa kluczowe: naprawienie szkody, odpowiedzialność, upadłość, bezskuteczna egzekucja
Court order to redress damage versus liability under Article 299 of the Code of Commercial Partnerships and Companies
Members of the management board of a limited liability company are liable for the company’s obligations if execution against the company turns out to be ineffective. The liability is of a compensatory nature and serves to provide protection to company creditors. A similar function is played by the criminal provisions, which establish sanctions for e.g. causing detriment to creditors or preventing them from satisfying their receivables. If a management board member is convicted by a court judgment, the criminal court may, in certain conditions, order that he/she redress the damage. The article contains an analysis of the problems of competitiveness of grounds for adjudicating in respect of a board member the duty to redress damage caused to creditors of a limited liability company. The author tries to answer the question whether it is possible to eliminate an overlap of writs of execution concerning the same damage and, if not, how a board member can defend him/herself against the effects of such an overlap.
Keywords: redressing a damage, liability, bankruptcy, ineffective execution
Bibliografia:
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2017.
Kozłowska-Kalisz P. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX 2017.
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363 k.k., red. A. Zoll, LEX 2016.
Ociessa S. [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A.J. Witosz, A.S. Witosz, LEX 2014.
Raglewski J., Kodeks spółek handlowych. Komentarz do przepisów karnych, LEX 2008.
Rogoziński P. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, red. S. Steinborn, LEX 2016.
Wiórek P.M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł IV. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Tytuł V. Przepisy karne. Tytuł VI. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i przepisy końcowe, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, LEX. 2011.
Witosz A.J., Glosa do uchwały SN z 7.11.2008 r., III CZP 72/08, „Prawo Spółek” 2009/11.
