Status prawny zarządcy sukcesyjnego
dr hab. Katarzyna Kopaczyńska-Pieczniak
Autorka jest profesorem nadzwyczajnym, kierownikiem Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Status prawny zarządcy sukcesyjnego
Ustawą z 5.07.2018 r. wprowadzona została do porządku prawnego nowa instytucja z zakresu prawa prywatnego w postaci zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ma ona zastosowanie wobec przedsiębiorców jednoosobowych będących osobami fizycznymi, które we własnym imieniu wykonują działalność gospodarczą, a jej celem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa w razie śmierci takiego przedsiębiorcy i zapewnienie sukcesji działającego przedsiębiorstwa. Zadania w tym zakresie powierzone zostały zarządcy sukcesyjnemu o określonym ustawowo statusie. Przede wszystkim wyznaczają go wymagania o charakterze podmiotowym, składające się na legitymację bierną do pełnienia tej funkcji. Istotnym kryterium jest też przyjęta w ustawie konstrukcja zastępstwa stanowiąca podstawę działania zarządcy sukcesyjnego, której ocena wymaga uwzględnienia cech zastępstwa bezpośredniego i pośredniego. Na jego status składa się również przyznany mu jako zarządcy wyodrębnionej masy majątkowej zakres kompetencji realizowanych w ramach prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz zasady odpowiedzialności ponoszonej z tego tytułu.
Słowa kluczowe: zarządca sukcesyjny, przedstawiciel, zastępca pośredni, przedsiębiorstwo w spadku, prowadzenie przedsiębiorstwa
The legal status of a successor manager
The law of 5 July 2018 introduced into the legal order a new private law institution: successor management of a natural person’s enterprise. It applies to sole traders (natural persons) who pursue business activity in their own name. It aims to ensure smooth functioning of the enterprise in case of death of such an entrepreneur and to ensure succession of an operating enterprise. The tasks in this field were entrusted to a successor manager, whose status is determined by statutory law. First of all, it is determined by the requirements pertaining to this person, which requirements constitute the locus standi to discharge this function. Another important criterion is the statutory construction which is the basis for actions of the successor manager. In order to assess it, one should take into account the features of direct and indirect agency. The status of such a manager comprises also the scope of powers granted to him/her as the manager of a separated estate, which powers he/she exercises as part of running the enterprise in succession, and the principles of liability incurred in so doing.
Keywords: successor manager, representative, indirect agent, enterprise in succession, running an enterprise
Bibliografia:
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Bielsko-Biała 1991, t. I.
Allerhand M., Prawo upadłościowe. Komentarz, Bielsko–Biała 1991.
Bednarek M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Broniewicz W., Stanowisko syndyka masy upadłości w procesach z jego udziałem, „Państwo i Prawo” 1993/2.
Budzinowski R., Status prawny rolnika jako przedsiębiorcy (zagadnienia wybrane), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002/3.
Fabian J., Pełnomocnictwo, Warszawa 1963.
Feliga P., Stanowisko prawne syndyka w procesie dotyczącym masy upadłości, Warszawa 2013.
Gawlik B. [w:] System prawa cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gil I., Sytuacja prawna syndyka masy upadłości, Warszawa 2007.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. I, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1974.
Habdas M., Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2002/2.
Harla A.G., Syndyk masy upadłości w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym), Warszawa 2007.
Hrycaj A., Odpowiedzialność syndyka masy upadłości, „Prawo Spółek” 2003/9.
Jacyszyn J., Odpowiedzialność cywilna syndyka, „Prawo Spółek” 2000/4.
Jacyszyn J., Odpowiedzialność syndyka masy upadłości, „Monitor Prawniczy” 1993/1.
Janczewski S., Prawo handlowe, wekslowe i czekowe, Warszawa 1946.
Janiak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Katner W.J., Podstawowe zagadnienia prawne nowej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/12.
Kędzierska-Cieślak A., Komis. Zagadnienia cywilnoprawne, Warszawa 1973.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2015.
Kidyba A., Przyleciały jaskółki czyli drgnęło coś w sprawie sukcesji, „Dziennik Gazeta Prawna” z 23.07.2018 r.
Komosa T., Tropaczyńska J., Charakter prawny przedsiębiorstwa, „Przegląd Prawa Handlowego” 1996/8.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Przedsiębiorca według przepisów kodeksu cywilnego [w:] Prawo cywilne – stanowienie, wykładnia i stosowanie. Księga pamiątkowa dla uczczenia setnej rocznicy urodzin Profesora Jerzego Ignatowicza, red. M. Nazar, Lublin 2015.
Korzan K., Stanowisko prawne syndyka masy upadłości i jego kwalifikacje, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/5.
Korzan K., Syndyk masy upadłości, „Radca Prawny” 1993/2.
Kosiński E., Rolnictwo a publicznoprawna ochrona konkurencji w wybranych systemach prawnych, cz. I, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005/1–2.
Kubala W., Prowadzenie działalności gospodarczej przez spółki handlowe, „Prawo Spółek” 2001/1.
Litwińska M., Pojęcie przedsiębiorstwa w prawie handlowym i cywilnym. Przedsiębiorstwo jako przedmiot obrotu, cz. I, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/1, cz. II, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/2, s. 7.
Maj K., Czynności notarialne związane z ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2018/2.
Moskwa L. [w:] Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego, red. J. Napierała, Warszawa–Poznań 1992.
Mróz T., Bieniek-Koronkiewicz E., Kontrowersje wokół pojęcia „przedsiębiorca”, „Prawo Spółek” 2003/6.
Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Komentarz, Warszawa 1934, t. I.
Naworski J.P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2008.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Pełczyński P., Charakter prawny przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, „Rejent” 1998/1, s. 71.
Piasecki K., Prawo upadłościowe i prawo o postępowaniu układowym. Komentarz, Bydgoszcz 1992.
Pokora A., Kilka uwag na temat relacji między syndykiem masy upadłości a podmiotami zajmującymi analogiczne stanowisko oraz zagadnienia pozycji prawnej zarządcy odrębnego majątku w postępowaniu upadłościowym [w:] Wokół problematyki cywilnoprocesowej. Studium teoretycznoprawne. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Profesora Kazimierza Korzana, red. A. Nowak, Katowice 2001.
Poźniak-Niedzielska M., Pojęcie przedsiębiorstwa a jego majątek, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” sectio G, 1982, vol. XXIX, 8.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2007.
Sieradzka M., Swoboda działalności gospodarczej. Komentarz, LEX 2010.
Smyk M., Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego, Warszawa 2010.
Szymański A., Stanowisko prawne zarządcy przymusowego, „Polski Proces Cywilny” 1939/7–8.
Świderski K., W kwestii pojęcia przedsiębiorstwa w kodeksie cywilnym (art. 551 k.c.), „Rejent” 1999/12.
Świeboda Z., Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2004.
Świeboda Z., Wybrane zagadnienia z zakresu prawa upadłościowego, „Przegląd Sądowy” 1992/7–8.
Trzaskowski R., Działalność gospodarcza w rozumieniu przepisów prawa cywilnego na tle orzecznictwa, „Glosa” 2006/2.
Walaszek B., Krytyczny przegląd teorii dotyczących stanowiska prawnego wykonawcy testamentu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1959/6.
Walaszek B., Stanowisko prawne wykonawcy testamentu, „Nowe Prawo” 1959/4.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1994.
Widło J., Pojęcie przedsiębiorstwa, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/7.
Widło J., Przedsiębiorstwo w świetle zmian Kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2004/1.
Wieczorek E. [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, red. A. Powałowski, ABC 2007.
Zedler F., Prawo upadłościowe i układowe, Toruń 1999.
dr hab. Marcin Krajewski
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz sędzią Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej
Zmiany regulacji przedawnienia roszczeń
Celem opracowania jest wstępna analiza zmiany regulacji przedawnienia roszczeń w Kodeksie cywilnym, która weszła w życie 9.07.2018 r. Przedstawione zostały przede wszystkim skutki wprowadzenia obowiązku uwzględniania z urzędu upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, gdyż konsekwencje tej zmiany mogą potencjalnie wywoływać najwięcej wątpliwości w praktyce. Mniej kontrowersyjne, choć również doniosłe, jest skrócenie ogólnego terminu przedawnienia do sześciu lat oraz wprowadzenie zasady, zgodnie z którą termin przedawnienie upływa z końcem roku kalendarzowego.
Słowa kluczowe: przedawnienie, nowelizacja, zarzut przedawnienia, konsument, zrzeczenie się przedawnienia, termin przedawnienia
Amendments to the regulations on limitation of claims
The aim of this paper is to provide a preliminary analysis of the amendments to the regulation of limitation of claims in the Civil Code, which amendments entered into force on 9 July 2018. The paper presents mainly the consequences of the new duty that the lapse of the limitation period in case of claims against consumers has to be considered ex officio. It is the consequences of this change that can potentially cause the greatest number of doubts in practice. Less controversial - though also important - changes involve shortening the general period of limitation to six years and a new principle that the period of limitation lapses at the end of a calendar year.
Keywords: limitation, amending statute, defence of limitation, consumer, waiver of the defence of limitation, period of limitation
Bibliografia:
Cudna-Wagner A., Odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela, Warszawa 2002.
Dobrzański B., Problemy kodyfikacyjne przedawnienia. Uwagi na marginesie artykułu J. Gwiazdomorskiego pt. „Podstawowe problemy przedawnienia”, „Nowe Prawo” 1955/2.
Gwiazdomorski J., Podstawowe problemy przedawnienia, „Nowe Prawo” 1955/1.
Gwiazdomorski J., Przedawnienie czy zarzut przedawnienia?, „Nowe Prawo” 1955/4.
Janiszewska B., Przedawnienie roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela przeciwko ubezpieczonemu sprawcy szkody komunikacyjnej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2007/1.
Józefiak A., Przedawnienie roszczeń deliktowych w świetle art. 4421 KC, „Przegląd Sądowy” 2008/4.
Kłoda M., Problematyka międzyczasowa zmiany przepisów o przedawnieniu z 2018 r., „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/8.
Krajewski M., Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego, Warszawa 2011.
Księżak P., Kucharski B., Glosa do uchwały SN z 16.11.2012 r., III CZP 61/12, „Prawo Asekuracyjne” 2014/2.
Kuźmicka-Sulikowska J., Idea przedawnienia i jej realizacja w polskim kodeksie cywilnym, Wrocław 2015, dostępna pod adresem: http://repozytorium.uni.wroc.pl/publication/73284 (dostęp: 24.10.2018 r.).
Lutkiewicz-Rucińska A., Pytanie o wygaśnięcie roszczenia wskutek przedawnienia, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2016/1.
Machnikowski P., Nowelizacja przepisów Kodeksu cywilnego o przedawnieniu roszczeń, „Przegląd Sądowy” 2018/9.
Machnikowski P., Regulacja przedawnienia roszczeń w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2014–2015 [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Mikłaszewicz P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2018.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2011.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
dr Olga M. Piaskowska
Autorka jest adiunktem na Wydziale Prawa Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego
Zarys odpowiedzialności kontraktowej mediatora
Mediacja staje się coraz bardziej powszechna. Możliwość jej przeprowadzenia przewidują w chwili obecnej zarówno procedura cywilna, jak i karna oraz administracyjna. I choć cel mediacji na gruncie każdej z nich jest inny, samą instytucję należy traktować jako jednolitą. Z tego też względu w artykule odwołano się do rozwiązań funkcjonujących w każdej z tych procedur. Niezależnie jednak od celu, w każdym przypadku w postępowaniu mediacyjnym bierze udział osoba trzecia (mediator), a pomiędzy uczestnikami mediacji i mediatorem powstaje więź obligacyjna. Z tego też względu kwestią istotną, także z praktycznego punktu widzenia, pozostaje problematyka odpowiedzialności cywilnej (umownej) mediatora oraz jej podstaw. Rozważenie tej kwestii wymagało omówienia sposobu powstania więzi obligacyjnej, która powstaje w związku ze skierowaniem sprawy do postępowania mediacyjnego. Omówiono także charakter prawny umowy o mediację oraz problematykę obowiązków mediatora, mając jednocześnie na względzie kwalifikacje, jakich od osób prowadzących mediację wymaga się na gruncie każdej z procedur. Wszystkie te zagadnienia pozwalają na zakreślenie problematyki odpowiedzialności kontraktowej mediatora, jej źródeł oraz scharakteryzowania należytej staranności, jaką podczas mediacji powinien się on wykazać.
Słowa kluczowe: mediacja, mediator, umowa mediatorska, odpowiedzialność odszkodowawcza, należyta staranność
Basic information about the mediator’s contractual liability
Mediation is becoming more and more common. The possibility of mediation is currently provided for in civil, criminal and administrative procedures. Moreover, although the purpose of mediation in each of these procedures is different, the mechanism itself should be treated as homogenous. For this reason, the article refers to solutions used in each of these procedures. However, regardless of the purpose, in each case, a third person (mediator) takes part in mediation proceedings, and a relationship of obligation is formed between the mediation participants and the mediator. For this reason, the issue of the civil (contractual) liability of the mediator and its basis is also an important issue, including from a practical point of view. In order to consider this issue, one has to discuss the manner in which the relationship of obligation is created. This relationship arises in connection with the case being referred for mediation. The legal character of the mediation agreement and the issues relating to the mediator's duties are also discussed. At the same time attention is paid to the qualifications required of a mediator in each procedure. All these issues allow for determining the contractual liability of the mediator, indicating its sources, and characterising the due diligence that a mediator should demonstrate during mediation.
Keywords: mediation, mediator, agreement to mediate, liability for damages, due diligence
Bibliografia:
Antolak-Szymanski K. [w:] Mediacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz, K. Antolak-Szymanski, O.M. Piaskowska, Warszawa 2017.
Banaszewska A., Umowa mediatorska [w:] Mediacja w sprawach gospodarczych – praktyka, teoria, perspektywy, red. A. Torbus, Warszawa 2015.
Błaszczak Ł., Charakter prawny umowy o mediację, „Kwartalnik ADR” 2008/1.
Cielecki T., Bezdroża mediacji [w:] Mediacja, red. L. Mazowiecka, Warszawa 2009.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania – zarys wykładu, Warszawa 2004.
Czarnecka-Dzialuk B., Wójcik D., Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań, Warszawa 2001.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, LEX 2017.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2006.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Gmurzyńska E., Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce, Warszawa 2007.
Golat R., Polubowne rozstrzyganie sporów, Warszawa 2007.
Hanks M., Perspectives on mandatory mediation, University of New South Wales Law Journal 2012, Volume 35(3).
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do artykułów 1–296, red. P. Hofmański, Warszawa 2007.
Kmieciak Z., Postępowanie mediacyjne i uproszczone przed sądem administracyjnym, „Państwo i Prawo” 2003/10.
Koszowski M., Prawno-etyczne aspekty wykonywania zawodu mediatora (zasady etyki mediatora) z uwzględnieniem standardów europejskich, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2008/77.
Kulski R., Umowy procesowe w postępowaniu cywilnym, Kraków 2006.
Kuźmicka-Sulikowska J., Podstawa prawna odpowiedzialności cywilnej mediatora, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008/3.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2013.
Macyszyn M., Śledzikowski M., Umowa o mediację w polskim prawie – wybrane uwagi, „Kwartalnik ADR” 2015/3.
Malczyk M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2015.
Morek R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis.
Morek R., Mediacja i arbitraż. Art. 1831–18315, 1154–1217 KPC. Komentarz, Warszawa 2006.
Morek R., Umowa o mediację i jej charakter prawny [w:] Europeizacja prawa prywatnego, t. 1, red. M. Pazdan, W. Popiołek, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2008.
Morek R., Wprowadzenie [w:] Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2009.
Murzynowski A., Mediacja w postępowaniu przygotowawczym, „Jurysta” 2002/9.
Murzynowski A., Refleksje na temat kształtu procedury karnej w XXI wieku, „Prokuratura i Prawo” 2001/7–8.
Ogiegło L. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2011.
Ogiegło L., Usługi jako przedmiot stosunków obligacyjnych, Katowice 1989.
Pazdan M., Prawa i obowiązki oraz odpowiedzialność cywilna mediatora [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Pazdan M., Umowa o mediację [w:] Księga pamiątkowa ku czci profesora Janusza Szwaji, red. E. Nowińska, M. du Vall, Kraków 2004.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2005.
Romanowski G., Kara umowna a obowiązek wykazania szkody, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/11.
Siedlecka-Andrychowicz A. , Mediacja w sprawach karnych [w:] Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2009.
Sobolewski P., Mediacja w sprawach cywilnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/2.
Szpunar A. [w:] System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Telenga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–729, red. A. Jakubecki, LEX 2018.
Telenga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2012.
Weitz K., Gajda-Roszczynialska K., Mediacja w sprawach gospodarczych [w:] System Prawa Handlowego, t. 7, Postępowanie sądowe w sprawach z udziałem przedsiębiorców, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Weitz K., Mediacja w sprawach gospodarczych [w:] System Prawa Handlowego, t. 7, Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2007.
Woś T. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. T. Woś, LEX 2016.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, LEX 2013.
Robert Obrzud, LL.M.
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Handlowego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz radcą prawnym
Upadłość koncernu w świetle nowej regulacji niemieckiego prawa insolwencyjnego
Niemiecki parlament uchwalił nowelizację w zakresie upadłości koncernu, która weszła w życie 21.04.2018 r. Nowelizacja wprowadziła szereg rozwiązań prawnych umożliwiających usprawnienie postępowań upadłościowych dotyczących podmiotów wchodzących w skład koncernu. Dotychczasowe przepisy prawa insolwencyjnego w Niemczech nie przewidywały jednego postępowania dla takiej grupy spółek tworzących koncern, co powodowało utrudnienia w koordynacji każdorazowego postępowania upadłościowego dotyczącego jednego z podmiotów. Istotnymi zmianami umożliwiającymi efektywną koordynację postępowań upadłościowych jest m.in. wprowadzenie jurysdykcji jednego sądu upadłościowego dla każdego z postępowań upadłościowych dotyczących danego podmiotu wchodzącego w skład koncernu. Dodatkowo przewidziano możliwość przekazania już wszczętego postępowania upadłościowego na rzecz sądu właściwego dla wszystkich postępowań. Wzmocniono także rozwiązania dotyczące koordynacji działań sądów upadłościowych, zarządców masy upadłości, jak również zgromadzeń wierzycieli.
Słowa kluczowe: prawo insolwencyjne w Niemczech, upadłość koncernów, postępowanie upadłościowe
A company's bankruptcy in the light of new regulation of German insolvency law
The German parliament passed an amendment concerning the bankruptcy of a concern, which came into force on 21 April 2018. The amendment introduced a number of legal solutions enabling the streamlining of bankruptcy proceedings regarding entities included in the concern. Previously, the insolvency law in Germany did not provide a single proceedings for such a group of companies forming a concern, which caused difficulties in coordinating each bankruptcy proceeding concerning one of the entities. Another significant change enabling effective coordination of bankruptcy proceedings is the introduction of jurisdiction of one bankruptcy court for all of the bankruptcy proceedings, each regarding one the entities within the concern. Additionally, it is now possible to transfer a bankruptcy proceeding already initiated to the court competent for all proceedings. Moreover, the arrangements in the area of coordination of bankruptcy courts, insolvency administrators, as well as creditor meetings have also been improved.
Keywords: insolvency law in Germany, bankruptcy of concerns, bankruptcy proceedings
Bibliografia:
Braun B., Insolvenzordnung. Kommentar, 7. Auflage 2017, München.
Brünkmans Ch., Die Koordinierung von Insolvenzverfahren konzernverbundener Unternehmen nach deutschem und europäischem Insolvenzrecht, Beiträge zum Europäischen Wirtschaftsrecht, Band 55, Berlin 2009.
Haack T., Unternehmensbeteiligungsgesellschaften, Schriften zum Wirtschaftsrecht, Band 159, 2003 Berlin.
Jensen Ch., Der Konzern in der Krise: Aktuelle Rechtsfragen im Kontext deutscher und europäisch-grenzüberschreitender Konzerninsolvenzen, Schriften zum deutschen, europäischen und internationalen Insolvenzrecht, Band 27, Berlin/Boston 2018.
Kindler P. [w:] Handelsgesetzbuch. Groβkommentar, red. C.-W. Canaris, M. Habersack, C. Schäfer, 5. Auflage, Sechster Band, Berlin 2011.
Opalski A., Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012.
Schmidt A., Hamburger Kommentar zum Insolvenzrecht, 6. Auflage 2017, Jurion Recht, wersja online; G. Kayser, Ch. Thole, Insolvenzordnung, 8. Auflage 2016, Heidelberg.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Włodyka S., Lic J., System Prawa Handlowego, t. 5, Prawo Umów Handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2017.
Dawid Marciniak
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Moment podwyższenia kapitału zakładowego w konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy w Prawie restrukturyzacyjnym
Przedmiotem artykułu jest wskazanie, de lege lata, chwili, w której dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego spółki kapitałowej w konwersji wierzytelności na kapitał, prowadzonej w oparciu o przepisy ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, co ma znaczenie nie tylko czysto teoretyczne, ale także wiąże się z istotnymi konsekwencjami praktycznymi w zakresie obrotu prawami udziałowymi oraz obowiązkami informacyjnymi spółek publicznych zarówno będących dłużnikami, jak i wierzycielami w postępowaniach restrukturyzacyjnych. Autor omawia powoływane w doktrynie argumenty przemawiające zarówno za konstytutywnym, jak i deklaratoryjnym charakterem wpisu ww. podwyższenia kapitału zakładowego do KRS, poddając je krytycznej analizie, odwołując się zarówno do argumentów jurydycznych, jak i wskazania praktycznych konsekwencji opowiedzenia się za poszczególnymi koncepcjami.
Słowa kluczowe: podwyższenie kapitału zakładowego, konwersja wierzytelności na kapitał, Prawo restrukturyzacyjne, układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym, postępowanie układowe
The moment of share capital increase in case of conversion of loans into equity in the Restructuring Law
The subject of this article is indicating, on the basis of laws currently in force, the moment when share capital of a company is increased in case of conversion of loans into equity, effected on the basis of the Restructuring Law. This moment is important not only from a purely theoretical point of view, but it has significant practical consequences in the area of trade in equity interests and results disclosure obligations for public companies, as both debtors and creditors in restructuring proceedings. The author discussed the arguments made in the literature, supporting both the constitutive character of entry of the aforementioned increase in the National Court Register, and its declaratory character. He critically analyses these arguments, referring to jurisprudence and indicating the practical consequences of support for either conception.
Keywords: share capital increase, conversion of loans into equity, Restructuring Law, arrangement in restructuring proceedings, arrangement proceedings
Bibliografia:
Giliciński L., Moskala P., Konwersja wierzytelności na udziały lub akcje w prawie restrukturyzacyjnym, „Monitor Prawa Bankowego” 2015/12.
Godlewski G., Krzanicka-Burda A., Konwersja wierzytelności na udziały/akcje w toku postępowania restrukturyzacyjnego, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2017/9.
Groele B. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. P. Filipiak, A. Hrycaj LEX 2017.
Kotowicz M., Kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – skuteczny instrument ochrony wierzycieli?, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2014/3.
Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1994.
Witosz A.J. [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. A. Torbus, A.J. Witosz, A. Witosz, LEX 2016.
Zamojski Ł., Przepisy przymuszające stosowane przez sąd rejestrowy zawarte w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/2.
Agata Krajewska
Autorka jest absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz uczestniczką trzeciego roku prawniczego seminarium doktorskiego w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie
Problematyka dopuszczalności weksla w stosunkach pracy
Obecne przepisy prawa pracy w sposób niewystarczający regulują obszar ochrony pracodawcy. Zabezpieczenie wekslowe w ramach stosunku pracy gwarantuje najbardziej efektywne zabezpieczenie interesu zatrudniającego. W przypadku naruszenia mienia pracodawca powinien mieć takie narzędzia ochrony, które pozwolą mu na jak najbardziej efektywną realizację swoich roszczeń. Obecnie w przypadkach, w których zabezpieczenie wekslowe jest stosowane pomimo braku regulacji, nie zapewnia to jednoznacznej ochrony żadnej ze stron stosunku pracy.
Słowa kluczowe: zabezpieczenie wekslowe, stosunek pracy, zabezpieczenie wierzytelności
Problems of admissibility of promissory notes in employment relationships
The current labour law provisions insufficiently regulate the area of employer’s protection. The use of a promissory note within the framework of employment relationships guarantees the most effective protection of the employer’s interest. In case of damage to property, the employer should possess such legal instruments of protection as would allow for the most efficient realisation of legal claims. At present, in the cases in which a promissory note is applied, despite lack of proper regulations, it does not unequivocally ensure protection for either party of the employment relationship.
Keywords: promissory note, employment relationship, security for liability
Bibliografia:
Bagińska L., Prawo wekslowe i czekowe, Warszawa 2008.
Barzycka-Banaszczyk M., Dopuszczalność zabezpieczenia wekslowego w prawie pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2009/12.
Bieniek G., Odpowiedzialność materialna pracowników w praktyce, Warszawa 1998.
Borek-Buchajczuk R., Dopuszczalność i konsekwencje stosowania weksla w stosunku pracy – wybrane uwagi [w:] Pracodawca jako podmiot ochrony w stosunku pracy, red. T. Wyka, A. Nerka, Warszawa 2017.
Bosek L., Szydło M. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Czechowski M., Weksel jako zabezpieczenie roszczeń pracodawcy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008/4.
Dąbrowa J. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. W. Czachórski, Ossolineum 1986.
Gonera K., Zabezpieczenie wekslowe roszczeń pracodawcy, „Monitor Prawa Pracy” 2006/10.
Jastrzębski R., Wykorzystanie weksla gwarancyjnego in blanco w prawie pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2012/7.
Jura P., Wpływ ustawowego zakresu odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę w powierzonym mieniu na charakter zobowiązania z weksla in blanco (wybrane zagadnienia), „Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej” 2001/14.
Kamińska-Pietnoczko A. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, Warszawa 2017.
Korus P. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2015.
Latos-Miłkowska M., Ochrona interesu pracodawcy, Warszawa 2013.
Nycz T.M., Niedopuszczalność stosowania weksla przez pracodawcę, https://www.prawo-pracy.pl/niedopuszczalnosc_stosowania_weksla_przez_pracodawce-a-105.html (dostęp: 26.09.2018 r.).
Piekarski M., Aktualna problematyka wekslowa w sprawach mankowych, „Palestra” 1961/2.
Piekarski M., Odpowiedzialność odszkodowawcza za niedobory, Warszawa 1977.
Roszewska K., Klauzula niesprzeczności przepisów kodeksu cywilnego z zasadami prawa pracy w odesłaniu do art. 300 k.p., „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2004/6.
Rylski M., Weksel między stronami stosunku pracy, Warszawa 2015.
Salwa Z., Odpowiedzialność materialna pracownika, „Państwo i Prawo” 1957/4–5.
Stelina J. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2015.
Wąż P., Zobowiązania wekslowe w prawie pracy (na tle zagadnienia odpowiedzialności materialnej pracownika), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2007/12.
Wratny J., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016.
Żabski A., Glosa do wyroku SN z 21.05.1981 r., IV PRN 6/81, „Państwo i Prawo” 1983/4.
Karolina Pietrzykowska
Autorka jest absolwentką Wydziału Prawa i Administracji UKSW
Leasing w lotnictwie w ujęciu międzynarodowym
W artykule w szczegółowy sposób omówiono tematykę̨ leasingu w lotnictwie w zakresie regulacji międzynarodowych. Poruszono w nim kwestię zarówno teoretycznej, jak i praktycznej strony leasingu. Opisano historyczne ujęcie leasingu oraz jego aktualne oblicze. Zasadniczą kwestią jest natomiast indywidualna charakterystyka poszczególnych rodzajów leasingów, a praktycznym aspektem – analiza wzrastającego znaczenia tych umów dla rozwoju lotnictwa. Podkreślić́ należy, że podstawowym źródłem niniejszego opracowania są akty międzynarodowe.
Słowa kluczowe: leasing finansowy, Japanese Leveraged Leases, US Leveraged Leases, Extendible Operating Leases, European Leveraged Leases, leasing operacyjny, wet lease, dry lease, Japanese Operating Lease
Lease in aviation in an international perspective
The publication discusses in detail the subject of leasing in aviation in the field of international regulations. In addition, it addresses the theoretical side of leasing as well as practical. The work mentioned both the historical approach to leasing and its current side. On the other hand, the individual characterization of individual types of leasing is a key issue, and the practical aspect is the analysis of the growing importance of these contracts for the development of aviation. It should be emphasized that the main sources of this study were international acts.
Keywords: finance lease, Japanese Leveraged Leases, US Leveraged Leases, Extendible Operating Leases, European Leveraged Leases, operating lease, wet lease, dry lease, Japanese Operating Lease
Bibliografia:
Bryła E., Rząd tworzy Polską Grupę Lotniczą I zainwestuje 1,2 mld zł w leasing samolotów. „Marże są wysokie, a ryzyko niskie”, http://wyborcza.pl/7,155287,22850491,rzad-zainwestuje-1-2-mld-zl-w-leasing-samolotow-marze-sa-wysokie.html (dostęp: 7.11.2018 r.).
Gospodarowicz M., Fundusze leasingu samolotów, https://www.viem.pl/pl/twoje-finanse/fundusze-leasingu-samolotow (dostęp: 6.11.2018 r.)
Morrell P.S., Airline Finance, Hampshire-England i Burlington-USA 2007.
Sipiński D., Państwo kupi LOT-owi samoloty. Co to znaczy dla branży i pasażerów?, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1733380,1,panstwo-kupi-lot-owi-samoloty-co-to-znaczy-dla-branzy-i-pasazerow.read (dostęp: 7.11.2018 r.).
Walków M., Powstanie Polska Grupa Lotnicza pod skrzydłami PLL LOT z miliardem złotych na nowe samoloty, https://businessinsider.com.pl/firmy/strategie/polska-grupa-lotnicza-z-pll-lot-tworzy-lotniczy-fundusz-leasingowy/esfbphc (dostęp: 7.11.2018 r.).
Żylicz M., Prawo lotnicze międzynarodowe, europejskie i krajowe, Warszawa 2011.
dr Patrycja Dolniak
Autorka jest asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym Katowice-Wschód w Katowicach
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych jako mechanizm przeciwdziałania opóźnieniom w zapłacie
Celem ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jest stworzenie mechanizmów przeciwdziałających opóźnieniom w zapłacie. Jednym z narzędzi, które mają gwarantować osiągnięcie powyższego założenia, są odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Kształt obowiązujących przepisów, mimo nowelizacji z 9.10.2015 r., rodzi szereg problemów interpretacyjnych. Niejednoznaczny jest przede wszystkim zakres roszczeń, które uprawniają wierzyciela do powiększenia dochodzonych roszczeń o odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Jak wynika z praktyki, odsetki te są niejednokrotnie naliczane od roszczeń związanych z nieprawidłowym wykonaniem umowy bądź od kar umownych, co, w świetle przepisów ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jawi się jako niedopuszczalne. Mimo nowelizacji ustawy nadal niejednoznaczny pozostaje również stosunek odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych do odsetek ustawowych za opóźnienie przewidzianych w Kodeksie cywilnym. Wątpliwości budzi również możliwość zastrzeżenia przez strony transakcji handlowej odsetek umownych przekraczających wysokość odsetek umownych przewidzianych w Kodeksie cywilnym.
Słowa kluczowe: odsetki, opóźnienie w zapłacie, transakcja handlowa
Default interest in commercial transactions as a mechanism to counteract late payments
The objective of the Act on Payment Periods in Commercial Transactions is to create mechanisms to counteract late payments. One of the tools guaranteeing that the above objective will be achieved is default interest in commercial transactions. The applicable provisions, despite having been amended on 9 October 2015, give rise to a number of interpretation problems. What is unclear is, first of all, the range of claims that give the creditor the right to add default interest in commercial transactions to the claims pursued. Practice shows that the interest is often charged on claims relating to improper performance of the contract or on contractual penalties [liquidated damages], which does not seem permissible under the Act on Payment Periods in Commercial Transactions. Despite the amendments, it is still unclear what the relationship is between default interest in commercial transactions and default interest provided for in the Civil Code. It is also doubtful whether the parties of a commercial transaction can stipulate a higher rate of default interest than the rate provided for in the Civil Code.
Keywords: interest, late payment, commercial transaction
Bibliografia:
Glapiński B., Odsetkowy zawrót głowy, „Rzeczpospolita” z 3.06.2016 r.
Juśko M., Zakres zastosowania ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, „Monitor Prawniczy” 2017/2.
Marcisz E., Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Komentarz, LEX 2014.
Sekinda P., Nowe zasady stosowania i obliczania odsetek w obrocie cywilnoprawnym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/6.
Wojewoda M., Robaczyński W., Granice swobody umów w odniesieniu do odsetek w transakcjach handlowych, „Monitor Prawniczy” 2017/13.
Wojewoda M., Robaczyński W., Nowa regulacja odsetek w transakcjach handlowych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki odsetek prolongacyjnych, „Monitor Prawniczy” 2017/5.
Wojewoda M., Robaczyński W., O odsetkach po roku obowiązywania nowych rozwiązań, „Monitor Prawniczy” 2017/1.
Wojewoda M., Robaczyński W., Problematyka odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych w znowelizowanym systemie prawnym, „Monitor Prawniczy” 2017/9.
