Zakres tzw. konstytucji biznesu. Kontrowersje wokół pojęcia przedsiębiorcy w ustawie – Prawo przedsiębiorców z 2018 r.
Prof. zw. dr hab. Wojciech J. Katner, Uniwersytet Łódzki, Sędzia Sądu Najwyższego
Zakres tzw. konstytucji biznesu. Kontrowersje wokół pojęcia przedsiębiorcy w ustawie – Prawo przedsiębiorców z 2018 r.
Artykuł został przygotowany do Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Warszawa 2018
Bibliografia:
Etel M., Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim i Unii Europejskiej oraz w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2012.
Harla G., Pojęcie kupca i przedsiębiorcy w prawie polskim (1918–2005), „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/12.
Horosz P., Swoboda przedsiębiorczości w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, – przegląd orzecznictwa, „Glosa” 2018/2.
Katner W.J. [w:] Kodeks cywilny, część ogólna, komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014.
Katner W.J. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, podręcznik akademicki, red. W.J. Katner, Warszawa 2016.
Katner W.J., Działalność gospodarcza podmiotów niebędących przedsiębiorcami ze szczególnym rozważeniem statusu prawnego fundacji i stowarzyszeń [w:] Sine ira et studio, Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Katner W.J., Kupiec, podmiot gospodarczy, przedsiębiorca. Ewolucja pojęciowa, Gdańskie Studia Prawnicze 1999, t. V.
Katner W.J., Podstawowe zagadnienia prawne nowej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/12.
Katner W.J., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, orzecznictwo, piśmiennictwo, Warszawa 2003.
Katner W.J., Przedsiębiorca i konsument w projekcie księgi pierwszej nowego kodeksu cywilnego – do czego zmierza Komisja Kodyfikacyjna? [w:] Prawo handlowe XXI wieku. Czas stabilizacji, ewolucji czy rewolucji. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Okolskiego, red. M. Modrzejewska, Warszawa 2010.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2017.
Kosikowski C., Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 2001/4.
Naworski J.P., Przedsiębiorca v. konsument w prawie polskim, „Studia Prawa Prywatnego” 2018/1.
Naworski J.P., Przedsiębiorca w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym) de lege lata i de lege ferenda, Toruń 2011.
Okolski J., Modrzejewska M. (red.), Prawo handlowe, Warszawa 2012.
Pawełczyk M., Przedsiębiorca w świetle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, „Radca Prawny” 2005/6.
Walaszek-Pyzioł A., Status prawny przedsiębiorcy w świetle projektu ustawy – Prawo działalności gospodarczej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1999/5.
dr Beata Gessel-Kalinowska vel Kalisz
Autorka jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, założycielką oraz senior partner Kancelarii GESSEL, Członkiem Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego ICC w Paryżu i Honorowym Prezesem Sądu Arbitrażowego LEWIATAN w Warszawie.
Pojęcia interesu prawnego w powództwie o ustalenie a prawo do sądu – wprowadzenie do dyskusji. Analiza badań statystycznych
Pojęcie interesu prawnego w powództwie o ustalenie zawsze budziło wątpliwości stron procesowych ze względu na wieloznaczną redakcję przepisu art. 189 k.p.c. Autorka postanowiła przeanalizować dane statystyczne dotyczące liczby spraw o ustalenie i sposobu ich rozstrzygania w kontekście zasad sprawiedliwości proceduralnej. Wyniki analizy, zdaniem autorki, zdają się potwierdzać tezę, iż pojęcie interesu prawnego, wyinterpretowane przez sądy na podstawie art. 189 k.p.c. jest nadmiernie restrykcyjne i może stanowić nieuzasadnione ograniczenie prawa do sądu.
Słowa kluczowe: arbitraż, powództwo o ustalenie, sprawiedliwość proceduralna, interes prawny, prawo do sądu
The concept of legal interest in declaratory relief and access to justice problem: an introduction to the discussion. Analysis of the statistical data
The concept of legal interest in declaratory relief has always caused doubts of the parties due the vague regulation of Article 189 of the Code of Civil Procedure. The author decided to analyse the statistical data regarding the number of cases and the way they were decided in the context of procedural justice. In the author’s opinion, the results of the analysis appear to confirm the thesis that the interpretation of legal interest based on Article 189 CCP is excessive and may create unnecessary limitation upon access to justice.
Keywords: arbitration, declaratory relief, procedural justice, legal interest, right of access to justice
Bibliografia:
Błaszczak Ł., Pytanie o kwalifikację interesu prawnego do określonej kategorii norm i przesłanek. Skutek braku interesu prawnego w kontekście odrzucenia pozwu, oddalenia powództwa, względnie umorzenia postępowania [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, LEX 2017.
Czech B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Legalis 2016.
Dunaud P., Kostytska M., Declaratory Relief in International Arbitration, „Journal of International Arbitration” (2012) 29(1).
Jędrzejewska M., Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LexisNexis 2012.
Koncewicz T., Sądowa sprawiedliwość proceduralna w prawie europejskim, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/1.
Korzonek J., Powództwo o ustalenie według projektu K.P.C, „Głos Sądownictwa” 1930/11.
Kreindler R.H., Schäfer J.K., Wolff R., Schiedsgerichtsbarkeit – Kompendium für die Praxis, Frankfurt am Main 2006.
Musielak H.J., Voit W., Zivilprozessordnung, Verlag Franz Vahlen München 2018.
Niedużak M., Z praktycznych zagadnień sprawiedliwości proceduralnej: konflikt zasad na gruncie przepisu art. 11 k.p.c. w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2012/6.
Schneider M.E., Non-Monetary Relief in International Arbitration: Principles and Arbitration Practice [w:] Performance as a Remedy: Non-Monetary Relief in International Arbitration: ASA Special Series Nr. 30, red. M.E. Schneider, J. Knoll, Huntington, New York 2011.
Schwab K.H., Walter G., Schiedsgerichtsbarkeit – Systematischer Kommentar, München 2005.
Waincymer J., Procedure and Evidence in International Arbitration, Kluwer Law International 2012.
Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanka powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Wengerek E., Powództwo o ustalenie, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1959/1.
Zajkowski J., Wstęp do badań nad pojęciem interesu w prawie i procesie cywilnym, Wilno 1935.
dr hab. Dominika Wajda
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym w Warszawie.
Wpisy w Krajowym Rejestrze Sądowym wywołujące skutek deklaratoryjny
Przedmiotem analizy w poniższym opracowaniu są wpisy w Krajowym Rejestrze Sądowym dotyczące spółek kapitałowych, wywołujące skutek informacyjny. Pomimo że do zmiany stanu prawnego dochodzi wówczas wraz z dokonaniem w spółce kapitałowej stosownej czynności (np. podjęciem uchwały), to jednak przewidziane przez ustawodawcę domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru komplikuje sytuację prawną podmiotów rejestrowych. W sytuacji bowiem gdy nie doszło do wpisu oraz ogłoszenia dotyczącego danej zmiany stanu prawnego, stan ujawniony w rejestrze nie jest zgodny ze stanem rzeczywistym.
Słowa kluczowe: wpis w rejestrze, skutek deklaratoryjny, skutek konstytutywny, jawność materialna rejestru
Entries in the National Court Register having a declaratory effect
This paper contains an analysis of entries in the National Court Register concerning companies and having a declaratory effect. Even though the legal status changes when the relevant act is performed in the company (e.g. when a resolution is adopted), the legal situation of the registered entities is rendered more complex by the presumption of correctness of data entered into the register, provided for by the legislator. The problem is that unless an entry has been made and the change of the legal status has been announced, the information disclosed in the register is not accurate.
Keywords: entry in a register, declaratory effect, constitutive effect, presumption of correctness of information disclosed in a register
Bibliografia:
Bilewska K., Komentarz do uchwały SN z 21.07.2010 r., III CZP 49/10, „Monitor Prawa Handlowego” 2011/1.
Glicz M., Reprezentacja osoby prawnej przez odwołanego członka zarządu wpisanego do rejestru przedsiębiorców, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2009/3.
Goldiszewicz A., Odpowiedzialność ujawnionego w rejestrze byłego członka zarządu składającego w imieniu spółki z o.o. oświadczenia woli wobec osób trzecich działających w dobrej wierze – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 17.01.2017 r., IV CSK 143/16, „Glosa” 2018/2.
Grykiel J., Glosa do uchwały SN z 5.12.2008 r., III CZP 124/08, „Państwo i Prawo” 2009/9.
Kuniewicz Z., Glosa do uchwały SN z 5.12.2008 r., III CZP 124/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2010/1.
Kwaśnicki R.L., Romatowska M., Zabezpieczenie roszczenia przez zawieszenie postępowania rejestrowego, „Temidium” 2011/1.
Łazarewicz S., Spór o dopuszczalność zabezpieczenia powództwa o zaskarżenie uchwały wspólników spółki kapitałowej poprzez zawieszenie postępowania rejestrowego, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2016, t. XCIX.
Marszałkowska-Krześ E., Wpisy w rejestrze przedsiębiorców dotyczące spółek handlowych, Warszawa 2004.
Michnik M., Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, Warszawa 2013.
Nowacki A., Jawność materialna Krajowego Rejestru Sądowego, „Prawo Spółek” 2007/5.
Opalski A., Europejskie prawo spółek. Zasady prawa europejskiego i ich wpływ na polskie prawo spółek, Warszawa 2010.
Radwan A., Szantaż korporacyjny i sposoby jego ograniczenia de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/11.
Skowroński G., Zarzut nieważności czynności prawnej dokonanej przez byłego członka zarządu spółki z o.o. wpisanego do rejestru przedsiębiorców – glosa do uchwały SN z 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08, „Glosa” 2009/4.
Stawecki T., Rejestry publiczne. Funkcje instytucji, Warszawa 2005.
Szczurowski T., Wadliwość czynności prawnych spółek kapitałowych na tle sankcji kodeksu cywilnego, Warszawa 2012.
Szwaja J. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Zamojski Ł., Dopuszczalność zawieszenia postępowania rejestrowego przez sąd procesowy w ramach zabezpieczenia powództwa o uchylenie/stwierdzenie nieważności uchwały organu właścicielskiego spółki kapitałowej – glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 28.01.2014 r. (I ACz 62/14), „Glosa” 2015/3.
Zamojski Ł., Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, Warszawa 2009.
dr Paweł Widerski
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawniczej J. Tomaszewska, B. Tomaszewski sp.j. w Warszawie.
Prokura w spółce cywilnej (cz. I)
W dniu 30.04.2018 r. weszła w życie jak dotychczas największa nowelizacja przepisów o prokurze dokonana na podstawie ustawy z 6.03.2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej, która ogólnie rzecz ujmując, wprowadziła możliwość korzystania z instytucji prokury przez osoby fizyczne będące przedsiębiorcami. W związku z tym praktycznego znaczenia nabiera zagadnienie dość ogólnikowo omawiane dotychczas w piśmiennictwie, a mianowicie prokury w spółce cywilnej. Problematyka ta jest przedmiotem artykułu. Szczególną uwagę poświęcono kwestii dopuszczalności udzielenia prokury wspólnej, która umocowuje prokurenta do działania we wspólnym imieniu i na wspólny rachunek wspólników spółki cywilnej.
Słowa kluczowe: prokura, spółka cywilna, przedsiębiorca
Power of commercial representation in a civil-law partnership (part I)
On 30 April 2018 the biggest so far amendment to the provisions on power of commercial representation entered into force. The amendments were introduced by the Act of 6 March 2018 – Provisions Introducing the Act – Entrepreneurs Law and Other Acts Concerning Business Activity, which, generally speaking, made power of commercial representation available to natural persons doing business. As a consequence, the practical importance of power of commercial representation in a civil-law partnership grows. This issue has only been discusses in general terms in literature so far. These problems are discussed in this article. Particular attention is devoted to whether it is possible to grant a joint power of commercial representation, authorising the holder to act in the joint names and on the joint account of partners of a civil-law partnership.
Keywords: power of commercial representation, civil law partnership, entrepreneur
Bibliografia:
Bieniek G., Spółka cywilna. Problematyka prawna, Zielona Góra 2001.
Frąckowiak J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan Warszawa 2012.
Frąckowiak J., Jednostka organizacyjna jako substrat osoby prawnej i ustawowej [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Gniewek E., Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2017.
Grykiel J., Powstanie prokury, Warszawa 2008.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Grzybowski S., Spółka prawa cywilnego a konstrukcja umowy jako źródło zobowiązań, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1968/3.
Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, t. 3, cz. 2, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2008.
Herbet A., Pojęcie i koncepcja legislacyjna prokury – uwagi na tle art. 1091 i n. k.c. oraz art. 168 i n. projektu księgi pierwszej kodeksu cywilnego [w:] Instytucje prawa handlowego w przyszłym kodeksie cywilnym, red. T. Mróz, M. Stec, Warszawa 2012.
Herbet A., Spółka cywilna. Konstrukcja prawna, Warszawa 2008.
Jędrzejewska A., Istota spółki cywilnej jako podmiotu gospodarczego, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/2.
Jędrzejewska A., Podmiotowość prawna spółki cywilnej będącej podmiotem gospodarczym, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/4.
Jędrzejewska A., Typy spółki cywilnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 1993/3.
Jezioro J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Kasprzyk M., Prokura, Kraków 1999.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–300, Warszawa 2017.
Kidyba A., Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Kidyba A., Nowe rozwiązania kodeksu cywilnego dotyczące prokury [w:] Państwo. Prawo. Myśl prawnicza. Prace dedykowane Profesorowi Grzegorzowi Leopoldowi Seidlerowi w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Korobowicz, L. Leszczyński, A. Pieniążek, Lublin 2003.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2011.
Konieczny K., Charakter prawny spółki cywilnej – ewolucja poglądów w orzecznictwie i doktrynie, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/7.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Korzan K., Współuczestnictwo wspólników w sprawach odpowiedzialności za długi spółki cywilnej zewnętrznej i wewnętrznej, „Rejent” 2000/1.
Kosiński E., Podmiotowość spółki cywilnej, „Monitor Prawniczy” 2002/12.
Kruczalak K., Spółka cywilna jako forma organizacyjnoprawna działalności gospodarczej [w:] Kodeks spółek handlowych. Studia i materiały, red. R. Sztyk, Poznań–Kluczbork 2001.
Kubala W., Spółka cywilna jako podmiot działalności gospodarczej, „Prawo Spółek” 1997/1.
Lic J., Skutki braku podmiotowości spółki cywilnej prowadzącej działalność gospodarczą, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/1.
Lic J., Spółka cywilna. Problematyka podmiotowości prawnej, Warszawa 2013.
Litwińska M., Spółka cywilna w świetle nowych regulacji prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2001/7.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Moskwa L., Moskwa P. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Naworski J.P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Nowacki A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3B, Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Osajda K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające. Część ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Pinior P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Podleś M., Siwik L., Spółka cywilna w obrocie gospodarczym, Warszawa 2015.
Promińska U. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014.
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, Warszawa 2013.
Rudnicki S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, t. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2014.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Siemiątkowski T., Instytucja prokury w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2002/5.
Siemiątkowski T., W sprawie tzw. prokury oddziałowej, „Palestra” 1995/5–6, s. 31.
Sieradzka M. [w:] M. Zdyb, M. Sieradzka, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2013.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające. Część ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Sójka T. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Sójka T., Szyszko R. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Szajkowski A., Tarska M., Prawo spółek handlowych, Warszawa 2005.
Szwaja J., Mika I.B. [w:] System Prawa Handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Uliasz R., Komentarz do art. 1091–1099 Kodeksu cywilnego, LEX 2010.
Wajda D., Prokura – problemy praktyczne, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/6.
Widerski P., Pełnomocnictwo w prawie polskim, Warszawa 2018.
Widerski P., Udzielenie prokury przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – uwagi na tle nowelizacji Kodeksu cywilnego z 6.3.2018 r. – cz. I, „Monitor Prawniczy” 2018/15.
Widerski P., Udzielenie prokury przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – uwagi na tle nowelizacji Kodeksu cywilnego z 6.3.2018 r. – cz. II, „Monitor Prawniczy” 2018/16.
Wręczycka K., Status prawny spółki cywilnej, „Prawo Spółek” 1998/7–8.
Wyrwiński M., Udzielenie prokury przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, „Monitor Prawniczy” 2005/1.
Zejda J., Spółka cywilna, „Palestra” 1994/5–6.
dr Marcin Borkowski
Auto jest radcą prawnym oraz of counsel w Kancelarii Prawnej GWW Grynhoff i Partnerzy Radcowie Prawni i Doradcy Podatkowi sp.p.
Skutki działania fałszywego piastuna organu osoby prawnej na tle regulacji rejestrowych
Wpis określonej osoby do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) w charakterze członka zarządu korzysta z domniemania co do jego prawdziwości. Odnosi się to również do sytuacji, gdy w KRS wpisana jest osoba, której mandat jako członka zarządu przestał obowiązywać. System domniemań przewidzianych w przepisach rejestrowych istotnie ogranicza możliwość kwestionowania danych wynikających z KRS. Co więcej, w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że wspomniane domniemania modyfikują sankcję związaną z naruszeniem przepisów dotyczących reprezentacji osób prawnych. Więcej argumentów przemawia jednak za tym, że osoba trzecia powinna mieć możliwość podważenia danych ujawnionych w KRS. W szczególności osoba trzecia powinna móc kwestionować skuteczność czynności prawnej podejmowanej przez fałszywego piastuna osoby prawnej. Przeszkodą ku temu nie powinien być fakt, że jest on nadal ujawniony w KRS.
Słowa kluczowe: zarząd, członek zarządu, fałszywy piastun, Krajowy Rejestr Sądowy, domniemanie prawne, mandat, przedstawicielstwo, pełnomocnik, teoria organów, bezskuteczność zawieszona, nieważność czynności prawnej
Consequences of activities of a false holder of an office in a legal person’s governing body against the background of regulations concerning registers
If a certain person is entered in the National Court Register (Polish abbreviation ‘KRS’) as a management board member, this person enjoys the presumption that the entry is correct. This also applies to situations when a person whose mandate as a management board member expires is still disclosed in the KRS. The system of presumptions established in the provisions on the register significantly limits the possibility of challenging the information resulting from the KRS. Moreover, in case law an assumption is made that the aforementioned presumptions modify the sanction for infringement of provisions on representation of legal persons. However, there are more arguments in favour of the possibility for third parties to challenge the information disclosed in the KRS. In particular, a third party should be able to challenge the validity of a juridical act undertaken by a false holder of an office in a legal person. The fact that this person is still disclosed in the KRS should not be an obstacle.
Keywords: management board, management board member, false office holder, National Court Register, legal presumption, penal ticket, agency, attorney in fact, theory of governing bodies, suspended ineffectiveness, invalidity of an act in law
Bibliografia:
Borkowski M., Konsekwencje prawne działania „fałszywego” piastuna organu osoby prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/7.
Borkowski M., Reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2009.
Grykiel J., Glosa do uchwały SN z 5.12.2008 r., III CZP 124/08, „Państwo i Prawo” 2009/9, s. 128–134.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2006.
Kuniewicz Z., Reprezentacyjna funkcja zarządu spółki kapitałowej, Szczecin 2005.
Kwaśnicki R.L., „Specjalne” zasady reprezentacji spółek handlowych posiadających zarząd, „Prawo Spółek” 2004/3.
Piasecki K., Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna, Kraków 2003.
Sołtysiński S., Czy „istnieją” uchwały „nieistniejące” zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/2.
Sołtysiński S., Skutki działań piastunów wadliwego składu zarządu lub rady nadzorczej w spółkach kapitałowych oraz spółdzielniach [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Witosz J.A., Glosa do uchwały SN z 5.12.2008 r., III CZP 124/08, „Przegląd Sądowy” 2009/10.
dr hab. Andrzej Szlęzak
Autor jest profesorem Uniwersytetu SWPS w Warszawie oraz Of Counsel w kancelarii „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak”.
Poręczenie i umowa gwarancyjna jako instrumenty obrotu wierzytelnościami szpitalnymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego
Autor komentuje orzeczenia Sądu Najwyższego odnoszące się do umów poręczenia i gwarancji, wykorzystywanych w transakcjach obrotu „wierzytelnościami szpitalnymi”. Autor jest zdania, że Sąd Najwyższy nietrafnie uznał poręczenie za instytucję, która ma na celu zmianę wierzyciela (w rozumieniu art. 53 ust. 6 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej); Sąd Najwyższy powinien był raczej uznawać takie umowy za zawierane in fraudem legis. Natomiast Sąd Najwyższy trafnie, co do zasady, odczytuje konstrukcję prawną umowy gwarancyjnej z art. 391 Kodeksu cywilnego; jej wykonanie nie prowadzi do subrogacji dłużnika z takiej umowy w prawa zaspokojonego wierzyciela (beneficjenta gwarancji). Wykonując umowę gwarancji, dłużnik spełnia własne świadczenia, a nie świadczenie na poczet długu cudzego.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, poręczenie, gwarancja, subrogacja
Surety and Guarantee Agreements as the Instruments Used in „Hospital Liabilities” Transactions in the Jurisprudence of the Supreme Court
The author comments on the decisions of the Supreme Court related to surety and guarantee contracts, applied in „hospital receivables” transactions. The author believes that the Supreme Court was incorrect in considering a surety contract as an institution which is aimed at a change of creditor (in the meaning of Art. 53 Sec. 6 of the Law on Health Facilities and Art. 54 Sec. 5 of the Law on Health Care Activity); rather, the Supreme Court should have considered such a contract as made in fraudem legis. On the other hand, the author believes that the Supreme Court is right in their reading of the legal structure of the guarantee contract stipulated in Art. 391 of the Civil Code; its performance does not subrogate the debtor under the guarantee contract into the rights of the satisfied creditor (a beneficiary of the guaranty). By exercising a guarantee contract, the debtor performs its own debt, and not a debt of another.
Keywords: civil law, obligations, surety contract, guarantee contract, subrogation
Bibliografia:
Jastrzębski J., Klauzule indemnifikacyjne w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/6.
Łętowska E., Osajda K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Szlęzak A., Kilka uwag o umowach gwarancyjnych – na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 9.10.2014 r. (IV CSK 29/14), „Przegląd Sądowy” 2015/7–8.
Szlęzak A., O klauzulach indemnifikacyjnych, representations and warranties i instytucjach pokrewnych w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/11.
Szlęzak A., O umownej odpowiedzialności „na zasadzie ryzyka” – słów kilka [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Jagielska, M. Pazdan, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017.
Karolina Słowińska
Autorka jest uczestnikiem prawniczego seminarium doktoranckiego w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie
Klauzula indeksacyjna w kredytach hipotecznych denominowanych we frankach szwajcarskich – istota problemu
Artykuł porusza tematykę kredytów hipotecznych denominowany we frankach szwajcarskich, które był zawierane przez konsumentów z bankami w Polsce w latach 2006–2008. Istotą problemu, który został omówiony w artykule, jest klauzula indeksacyjna stanowiąca istotny element umowy o kredyt hipoteczny denominowany w CHF. Podkreślić należy, że bank jednostronnie ustalał ten istotny składnik umowy nie tylko na etapie wypłaty kredytu (tj. poszczególnych transz), ale czynił tak również w trakcie wykonywania ww. umowy. Arbitralnie ustalany kurs wymiany waluty warunkował koszt udzielonego kredytu, przy czym konsument nie tylko nie miał wiedzy co do ww. kosztów, ale nie miał też wpływu na kształtowanie się kursu przeliczeniowego. W dalszej części artykułu podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy klauzula waloryzacyjna stosowana przez banki w umowach o kredyt hipoteczny denominowany w CHF, według której banki były uprawnione do jednostronnego kształtowania kursów wymiany walut, mieści się w granicach swobody umów w relacji z konsumentem. Odwołano się także do elementów definicyjnych umowy kredytu, podając w wątpliwość wskazanie kwoty kredytu w umowach o kredyt hipoteczny denominowany w CHF. Klauzula indeksacyjna jest poddana analizie także w kontekście stosowania przez banki klauzul abuzywnych (m.in. z uwagi na fakt, że rażąco narusza interes konsumenta, jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, nie została z konsumentem indywidualnie uzgodniona).
Słowa kluczowe: kredyt hipoteczny, kredyt hipoteczny denominowany we frankach szwajcarskich, klauzula indeksacyjna, klauzula abuzywna
Indexation Clause in Mortgage Loans Denominated in the Swiss Franc: the Essence of the Problem
This article discusses the issue of agreements relating to mortgage loans denominated in the Swiss franc, which were concluded between consumers and banks in Poland in 2006–2008. The essence of the problem analysed in the article is the indexation clause, which was an important element of an agreement for a mortgage loan denominated in CHF. It should be stressed that a bank unilaterally determined this important element of agreements, not only at the stage of disbursement of the loan (i.e. individual drawdowns), but also during performance of such agreements. The currency exchange rate, which the bank determined in an arbitrary manner, influenced the cost of the loan, the customer being unaware of such costs, but also deprived of any influence on the exchange rate. Later in the article, the author attempts to answer the question whether the revaluation clause inserted by banks in CHF-denominated mortgage loan agreements and giving banks the power to unilaterally determine the currency exchange rates can be justified by the freedom of contract in relationships with customers. References are also made to the defining elements of a loan agreement. The author challenges the specification of the loan amount in CHF-denominated mortgage loan agreements. The indexation clause is also analysed in the context of banks applying abusive clauses (the reasons being that it is clearly detrimental to consumers’ interests, contrary to good commercial customs and was not individually negotiated with the customer).
Keywords: mortgage loan, mortgage loan denominated in the Swiss franc, indexation clause, abusive clause
dr Aleksandra Sikorska-Lewandowska
Autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Handlowego, Katedry Prawa i Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz radcą prawnym.
Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w świetle ustawy – Prawo przedsiębiorców
Przedmiotem publikacji jest analiza zasad prowadzenia działalności gospodarczej zawartych w przepisach ustawy – Prawo przedsiębiorców. Obecna regulacja została porównana z przepisami wcześniej obowiązującymi w celu ustalenia zakresu i charakteru zmian dotyczących tych zasad. Dokonano również analizy charakteru prawnego zasad zawartych w ustawie oraz oceny skutków ich naruszenia.
Słowa kluczowe: Prawo przedsiębiorców, działalność gospodarcza, zasady działalności gospodarczej
Principles of Pursuit of Business Activity in the Light of the Entrepreneurs Law Act
This paper contains an analysis of the principles of pursuit of business activity set forth in the Entrepreneurs Law Act. The current regulation is compared with the previous provisions in order to determine the scope and character of amendments affecting these principles. Also the legal character of the principles set forth in the Act is analysed and the consequences of violating them are assessed.
Keywords: Entrepreneurs Law, business activity, principles of business activity
Bibliografia:
Garlicki L., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Katner W.J., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo, Warszawa 2003.
Kosikowski C., Potrzeba i koncepcja nowego prawa działalności gospodarczej, „Państwo i Prawo” 2014/7.
Kosikowski C., Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2009.
Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Warszawa 1995.
Kubala W., Zasady ogólne podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, „Radca Prawny” 2000/3.
Kuciński H., Trzciński Z., Nowa regulacja ustawowa działalności gospodarczej w Polsce, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2000/3.
Romańska M., Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, „Państwo i Prawo” 2012/12.
Sieńczło-Chlabicz J., Bieniek-Koronkiewicz E. [w:] E. Bieniek-Koronkiewicz, J. Sieńczyło-Chlabicz, Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, Warszawa 2002.
Sieńczyło-Chlabicz J. [w:] E. Bieniek-Koronkiewicz, J. Sieńczyło-Chlabicz, Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, Warszawa 2002.
Trzciński K. [w:] Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, red. A. Powałowski, Warszawa 2009.
Walaszek-Pyzioł A., Swoboda działalności gospodarczej. Studium prawne, Kraków 1994.
Wasilewski A., Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1988/5–6.
Zdyb M., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz do ustawy z dnia 19 listopada 1999 r., Kraków 2000.
