Zmiany polskiego prawa arbitrażowego w zakresie arbitrażu korporacyjnego.
prof. dr hab. Andrzej Szumański
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz adwokatem (ORCID: 0000-0002-9847-2705).
Zmiany polskiego prawa arbitrażowego w zakresie arbitrażu korporacyjnego
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dokonana ustawą z 31.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych reguluje m.in. materię arbitrażu korporacyjnego, kładąc szczególny nacisk na najważniejsze z punktu widzenia potrzeb praktyki rozstrzyganie tzw. sporów uchwałowych, a więc możliwość zaskarżenia do sądu polubownego uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej powództwem o uchylenie tej uchwały albo stwierdzenie jej nieważności. Regulacja ta ma charakter ramowy, gdyż wprowadzenie pełnego i szczegółowego unormowania tej materii w Kodeksie postępowania cywilnego naruszyłoby systematykę polskiego prawa arbitrażowego przejmującego wzorce z Ustawy Modelowej UNCITRAL. Cały ciężar regulacji sporu uchwałowego w drodze arbitrażu handlowego ustawodawca przenosi na treść zapisu na sąd polubowny, pod rygorem bezskuteczności tego zapisu, tworząc jednak minimalne zasady umożliwiające udział w postępowaniu arbitrażowym tzw. wspólnikom (akcjonariuszom) „neutralnym”, którzy nie zaskarżyli do sądu polubownego uchwały zgromadzenia spółki. Nadto ustawodawca rozstrzyga kwestię łączenia postępowań w sprawie zaskarżenia tej samej uchwały zgromadzenia, gdy pozwy były wnoszone w różnym czasie, przez różne uprawnione do tego osoby. Niezależnie od powyższego poprzez postulowaną zmianę wadliwej redakcji przepisu art. 1157 k.p.c. regulującego zdatność arbitrażową ustawodawca zamyka wątpliwości prawne w kwestii dopuszczalności arbitrażu korporacyjnego, zwłaszcza w sporach uchwałowych. Równocześnie ustanawia ogólną zasadę wyboru arbitrów w arbitrażu wielostronnym (art. 1169 § 21 k.p.c.), która w praktyce będzie miała zastosowanie we wspomnianych wyżej sporach.
Słowa kluczowe: arbitraż korporacyjny, spory uchwałowe, zapis na sąd polubowny w umowie (statucie) spółki kapitałowej, zdatność arbitrażowa
prof. dr hab. Andrzej Szumański
The author is the head of the Chair of Private Commercial Law at the Jagiellonian University in Krakow and an advocate (ORCID: 0000-0002-9847-2705).
Amendments to the Polish Arbitration Law in the Area of Arbitration of Corporate Disputes
Amendments to the Code of Civil Procedure introduced by the Act of 31 July 2019 on Amendments to Certain Acts in Order to Limit Regulatory Burdens regulate, among other things, issues of arbitration of corporate disputes, placing special emphasis on what is the most important issue from the point of view of practical needs: resolving disputes relating to resolutions, that is, the possibility of challenging before an arbitration tribunal a resolution of the company’s general meeting by means of an action to have the resolution set aside invalidated. This regulation is a framework one, because introducing full and detailed regulation of these matters in the Code of Civil Procedure [CCP] would disturb the systematics of the Polish arbitration law, which takes over the models from the UNCITRAL Model Law. The law leaves the whole burden of regulating a dispute relating to a resolution through commercial arbitration to the contents of the arbitration clause, on pain of invalidity of this clause, but it does create minimum principles enabling participation in arbitration proceedings of the so-called ‘neutral’ members (shareholders), who have not challenged the resolution of the company’s general meeting before an arbitration tribunal. Moreover, the law resolves the issue of joining the proceedings in which the same GM resolution is challenged but actions were initiated at different times by different persons who had the right to do so. Regardless of the above, by means of the postulated amendment to the defective wording of Article 1157 CCP, which regulates arbitrability, the legislature dispels the legal doubts as to the permissibility of arbitration in corporate disputes, especially disputes relating to resolutions. At the same time, the law provides for a general principle of selection of arbitrators in multilateral proceedings (Article 1169(21) CCP), which will apply in practice in the aforementioned disputes.
Keywords: arbitration in corporate disputes, disputes relating to resolutions, arbitration clause in company articles of association, arbitrability [of a dispute]
Bibliografia / References:
Bielarczyk P., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie sądownictwa polubownego, „Monitor Prawniczy” – dodatek 2005/22.
Ereciński T., Zdatność arbitrażowa [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowania doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, red. P. Nowaczyk i in., Warszawa 2008.
Ereciński T. [w:] J. Ciszewski, T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część 4. Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego. Część piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy), Warszawa 2006.
Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008.
Falkiewicz K., Kwaśnicki R.L., Arbitraż i mediacja w świetle najnowszej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/11.
Kąkolecki A., Nowelizacja k.p.c. w zakresie sądownictwa polubownego (arbitrażowego), „Radca Prawny” 2005/5.
Kos R., Zdatność arbitrażowa sporów o ważność uchwał spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/3.
Kurnicki T., Znowelizowane postępowanie przed sądem polubownym, „Monitor Prawniczy” 2005/22.
Łaszczuk M., Szpara J. [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Mistelis L., Arbitrability – International and Comparative Perspectives, Is Arbitrability a National or an International Law Issue? [w:] Arbitrability, International & Comparative Perspectives, red. L.A. Mistelis, S.L. Breakoulakis, Kluwer Law International 2008.
Mistelis L.A., Breakoulakis S.L. (red.), Arbitrability, International & Comparative Perspectives, Kluwer Law International 2008.
del Pilar Perales Viscasillas M., Arbitrability of (Infra-) Corporate Disputes [w:] Arbitrability International & Comparative Perspectives, red. L.A. Mistelis, S.L. Breakoulakis, Kluwer Law International 2008.
Poernbacher K., Dołgorukow A. [w:] Spory korporacyjne w praktyce arbitrażowej – perspektywa polska i niemiecka, red. W. Jurcewicz, K. Poernbacher, C. Wiśniewski, Warszawa 2017.
Sołtys B., Zapis na sąd polubowny w prawie spółek [w:] Kodeks spółek handlowych po pięciu latach, Wrocław 2006.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t, 3, Komentarz do artykułów 301–458, Warszawa 2008.
Suliński G., Dopuszczalność poddania sporu ze stosunku spółki pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/12.
Suliński G., Rozstrzyganie sporów ze stosunku spółki kapitałowej przez sąd polubowny, Warszawa 2008.
Suliński G., Spór wielostronny przed sądem polubownym na przykładzie sporu z art. 175 k.s.h. [w:] Księga Pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie: 1950–2010, red. J. Okolski i in., Warszawa 2019.
Szczurowski T., Wprowadzenie klauzuli arbitrażowej do umowy (statutu) spółki handlowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/1.
Szumański A., „Przeszkody prawne” w przyjęciu kognicji sądów arbitrażowych w sporach o zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych (uwagi de lege lata oraz de lege ferenda) [w:] Spory korporacyjne w praktyce arbitrażowej – perspektywa polska i niemiecka, red. W. Jurcewicz, K. Poernbacher, C. Wiśniewski, Warszawa 2017.
Szumański A., Dopuszczalność kognicji sądu polubownego w sprawach o zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, Kraków 2005.
Szumański A., Sąd polubowny a ugoda sądowa. Glosa do uchwały SN z 7.05.2009 r., III CZP 13/09, „Glosa” 2010/2.
Szumański A., Treść i forma zapisu na sąd polubowny w sporach korporacyjnych, „Monitor Prawa Handlowego” 2014/2.
Szumański A., Zapis na sąd polubowny w sprawie zaskarżania uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej [w:] Prawo w XXI wieku, Księga pamiątkowa 50-lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, red. W. Czapliński, Warszawa 2006.
Szumański A. [w:] Regulamin Arbitrażowy Sądu Arbitrażowego przy KIG. Komentarz, red. M. Łaszczuk, A. Szumański, Warszawa 2017.
Szumański A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Tomaszewski M., O zaskarżaniu uchwał korporacyjnych do sądu polubownego – de lege ferenda, „Przegląd Sądowy” 2012/4.
Uliasz R., Zdolność arbitrażowa sporów wynikłych z zaskarżenia uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Arbitraż i mediacja jako instrumenty wspierania przedsiębiorczości. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Zakład Prawa Handlowego i Gospodarczego Wydziału Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie w dniach 22–23 września 2006 roku, red. J. Olszewski, B. Sagan, R. Uliasz, Rzeszów 2006.
Wiśniewski A.W., Rozstrzyganie sporów korporacyjnych spółek kapitałowych przez sądy polubowne w świetle nowej regulacji zdatności arbitrażowej sporów [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowania doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, red. P. Nowaczyk i in., Warszawa 2008.
Wiśniewski A.W. [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Maciej Bando
Autor jest byłym prezesem Urzędu Regulacji Energetyki. Od ponad 20 lat związany z energetyką w obszarze wytwarzania, dystrybucji i realizacji projektów (ORCID: 0000-0002-8776-9933).
prof. dr hab. Marek Wierzbowski
Autor jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, partnerem w kancelarii Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni, byłym doradcą Prezesa URE (ORCID: 0000-0002-4980-0557).
Charakter prawny i skutki oświadczenia odbiorcy przemysłowego
Polski system prawny przewiduje możliwość udzielania przedsiębiorstwom energochłonnym funkcjonującym w szczególnie wrażliwych sektorach ulg w realizacji obowiązku OZE. W celu skorzystania z ulg odbiorcy energochłonni, wykonujący działalność o PKD wskazanym w ustawie z 20.02.2015 r. o odnawialnych źródłach energii, składają do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE) oświadczenie, o którym mowa w art. 52 ust. 3 tej ustawy. W oparciu o złożone oświadczenia Prezes URE sporządza wykaz odbiorców przemysłowych. Autorzy poddają pogłębionej analizie obowiązujące przepisy bezpośrednio regulujące procedurę składania oświadczenia, jak również badają je w szerszym kontekście systemowym, biorąc pod uwagę dotychczasowy dorobek doktryny w tym zakresie oraz poglądy prezentowane w orzecznictwie, poddając ocenie dopuszczalność odejścia od literalnej wykładni przepisów. Finalnie, w oparciu o przeprowadzone badania prezentują własne stanowiska w sprawie.
Słowa kluczowe: odbiorcy przemysłowi, ulgi OZE, wykaz odbiorców przemysłowych, obowiązek OZE, oświadczenie odbiorcy, skutki oświadczenia
Maciej Bando
The author is a former president of the Energy Regulatory Office [ERO]. He has worked for more than 20 years in the field of energy generation, distribution and project implementation (ORCID: 0000-0002-8776-9933).
prof. dr hab. Marek Wierzbowski
The author is a full professor working at the University of Warsaw, a partner at Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni law office, a former advisor to the President of the ERO (ORCID: 0000-0002-4980-0557).
Legal Character and Effects of a Declaration of an Industry Consumer
The Polish legal system provides for the possibility of granting to energy-intensive enterprises operating in particularly sensitive sectors some reliefs in the discharge of their RES obligations. In order to benefit from the reliefs, energy-intensive consumers pursuing activity with PKD [Polish classification of business activity] code indicated in the Act of 20 February 2015 on Renewable Energy Sources submit to the President of the Energy Regulatory Office (President of the ERO) the statements referred to in Article 52(3) of said Act. On the basis of the submitted declarations, the President of the ERO compiles a directory of industrial consumers. The authors conduct an in-depth analysis of the applicable provisions that directly regulate the procedure of submitting declarations, as well as examine them in a broader systemic context, considering the existing legal literature in this field, as well as the views expressed in case law, evaluating the possibility of deviating from a literal interpretation of provisions. Finally, on the basis of the conducted research, they present their own standpoints in this matter.
Keywords: industrial consumers, RES reliefs, directory of industrial consumers, RES obligation, consumer’s declaration, effects of a declaration
Bibliografia / References:
Elżanowski F. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, CH Beck 2020, Legalis.
Frąckowiak A. [w:] Ustawa o odnawialnych źródłach energii. Komentarz, red. J. Baehr, P. Lissoń, J. Pokrzywniak, M. Szambelańczyk, WK 2016, LEX.
Muras Z. [w:] Prawo energetyczne, t. 1, Komentarz do art. 1–11s, red. Z. Muras, M. Swora, WK 2016, LEX.
Przybojewska I. [w:] Prawo energetyczne. Ustawa o odnawialnych źródłach energii. Ustawa o rynku mocy. Ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Komentarz, red. M. Czarnecka, T. Ogłódek, Warszawa 2020, Legalis
Przybysz P.M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, WKP 2017, LEX.
Swora M., Muras Z., Kamiński J., Prawno-ekonomiczne przesłanki wyodrębnienia przemysłu energochłonnego, „Polityka Energetyczna” 2014/1.
dr Beata Gessel-Kalinowska vel Kalisz
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Gospodarki Cyfrowej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; Senior Partner kancelarii GESSEL (ORCID: 0000-0003-1289-0920).
Wyrok arbitrażowy w czasie pandemii – dopuszczalność współczesnych form elektronicznych
Ograniczenia w bezpośrednim komunikowaniu międzyludzkim, spowodowane pandemią COVID-19, wymusiły przyspieszenie rozwoju nowych form komunikacji w obrocie prawnym za pośrednictwem instrumentów elektronicznych. Jednym z problemów związanych z tym zjawiskiem jest kwestia prawidłowości wydawania wyroków arbitrażowych w postaci elektronicznej, to jest w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym lub zaawansowanym podpisem elektronicznym.
Słowa kluczowe: arbitraż, forma czynności prawnych, wyrok arbitrażowy, forma elektroniczna, prawo modelowe UNCITRAL, podpis elektroniczny
dr Beata Gessel-Kalinowska vel Kalisz
The author is an assistant professor at the w Department of Commercial Law and Digital Economy, Faculty of Law and Administration, Cardinal Wyszynski University in Warsaw; Senior Partner at GESSEL law firm (ORCID: 0000-0003-1289-0920).
Arbitral Award during the Pandemic. Permissibility of Contemporary Electronic Forms
The author examines whether an award signed electronically can be deemed to constitute an award in writing as provided for in Article 1197 of the Polish Civil Code, which reflects Article 31 of the UNCITRAL Model Law. Her conclusion is that an electronic signature as such is functionally equivalent to the written signature. That said, not all types of electronic signatures can be admitted in this respect. The eIDAS Regulation (Regulation No. 910/2014 of the European Parliament and of the Council on electronic identification and trust services) provides for three types of electronic signature: regular, advanced and qualified, stating that the qualified signature should be deemed as equivalent to the written signature. The author is of the opinion that both the advanced and qualified electronic signatures fulfil the requirements of the form ‘in writing’, ensuring the safeguards listed in Article 26 of the Regulation, specifically: it is uniquely linked to the signatory; it is capable of identifying the signatory; it is created using electronic signature creation data that the signatory can, with a high level of confidence, use under his/her sole control; and it is linked to the data signed therewith in such a way that any subsequent change in the data is detectable.
Keywords: arbitration, form of juridical acts, arbitral award, electronic form, UNCITRAL Model Law, electronic signature
Bibliografia / References:
Arkuszewska A.M., Informatyzacja postępowania arbitrażowego, WKP 2019, LEX.
Błaszczak Ł., Wyrok sądu polubownego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010.
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2013.
Cachard O., International Commercial Arbitration: Electronic Arbitration, New York: United Nations Conference on Trade and Development, 2003, http://www.unctad.org/en/docs/edmmisc232add20_en.pdf (dostęp: 29.04.2020 r.).
Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, LexisNexis 2008, LEX.
Gessel-Kalinowska vel Kalisz B., Zastrzeżenie formy pisemnej dla umowy o arbitraż jako zastrzeżenie formy pisemnej dla celów dowodowych, „Państwo i Prawo” 2015/12.
Gołaczyński J. [w:] System Prawa Handlowego, t. 9, Międzynarodowe prawo handlowe, red. W. Popiołek, Legalis 2013.
Goździaszek Ł., Identyfikacja elektroniczna i usługi zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Komentarz, Legalis.
Górecki J., Forma umów obligacyjnych i rzeczowych w prawie prywatnym międzynarodowym, Katowice 2007.
Górska K., Zachowanie zwykłej formy pisemnej czynności prawnej, Warszawa 2007.
Górski K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Legalis 2019.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2012.
Hauser-Morel M., Wiśniewski T. [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Jedliński A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, WKP 2012, LEX.
Kaspryszyn J., Podpis własnoręczny jako element zwykłej formy pisemnej czynności prawnych, Warszawa 2007.
Kocot W., Dalsza modernizacja kodeksowej regulacji formy pisemnej czynności prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/10.
Kocot W.J., Forma umowy o poddanie sporu pod kognicję sądu polubownego zawartej przez przystąpienie do wzorca zamieszczonego w internecie [w] Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 2, red. J. Gudowski, K. Weitz, LexisNexis 2011, LEX.
Marucha-Jaworska M., Podpisy elektroniczne, biometria, identyfikacja elektroniczna, LEX 2015.
Morek R., Online Arbitration: Admissibility within the current legal framework, https://www.academia.edu/30536877/Online_Arbitration_Rafal_Morek (dostęp: 18.06.2020 r.).
Nowaczyk P., Szumański A., Szymańska M., Regulamin Arbitrażowy UNCITRAL. Komentarz, Warszawa 2011.
Qouteshat O.H., Challenges of authentication and certification of e-awards in Dubai and before the Dubai International Financial Center Court: the electronic signature, „Digital Evidence and Electronic Signature Law Review” 2016/13.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2002.
Rejdak M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 5, Komentarz. Art. 1096–1217, red. A. Marciniak, Legalis.
Rodziewicz P., Czy istnieje potrzeba wprowadzenia instrumentu prawnego dotyczącego Online Dispute Resolution (ODR) w zakresie rozstrzygania sporów wynikłych z transgranicznych transakcji handlu elektronicznego?, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2012/1.
Strumiłło T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 730–1217, red. J. Jankowski, Legalis 2019.
Szostek D., Czynność prawna a środki komunikacji elektronicznej, Kraków 2004.
T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 6, Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), red. T. Ereciński, WK 2017, LEX.
Tomczyk B., The electronic signature – validating documents at a time of social distancing, http://bpcc.org.pl/contact-magazine/issues/33/categories/152/articles/948 (dostęp: 18.06.2020 r.).
Zieliński A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2008.
Piotr Modrzejewski
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz prawnikiem w kancelarii Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. w Warszawie (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Andrzej Potasz
Autor jest adwokatem w kancelarii Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. w Warszawie (ORCID: 0000-0002-5763-4181).
Umorzenie dokumentów akcji a obowiązek dematerializacji akcji
W związku z ustawowym nakazem dematerializacji akcji spółek, w tym spółek niepublicznych (wprowadzonym ustawą o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw), stanowiącym novum w polskim systemie prawnym, pojawiają się liczne problemy, które muszą zostać rozwiązane przez judykaturę i doktrynę. Jednym z nich jest potencjalny brak dokumentów akcji, co uniemożliwia złożenie ich w spółce ergo uniemożliwia ich dematerializację. W niniejszym artykule zostaną przedstawione możliwe rozwiązania powyższego problemu. Rozpoczynając od wskazania innych sytuacji, w których posiadanie dokumentów akcji jest konieczne oraz opisania głównych założeń procesu dematerializacji akcji, poprzez omówienie podstawowych problemów i założeń procedury umarzania dokumentów akcji przewidzianej dekretem o umarzaniu utraconych dokumentów oraz odpowiedzialności członków zarządu, aż po zaproponowanie szybszego, tańszego i łatwiejszego rozwiązania, na które zezwala art. 357 § 2 k.s.h. – uregulowania procedury umarzania dokumentów akcji w statucie spółki. Problemy związane z dematerializacją akcji, zwłaszcza ze względu na brak ich całościowego i szczegółowego omówienia, zasługują na uwagę polskiej doktryny, a dzięki przedstawieniu kwestii uregulowania procedury umarzania dokumentów akcji w statucie spółki mają silny wymiar praktyczny.
Słowa kluczowe: dematerializacja akcji, posiadanie dokumentów akcji, umorzenie dokumentów akcji, odpowiedzialność członków zarządu, postanowienia statutu
Piotr Modrzejewski
The author is a doctoral student at the Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a lawyer at Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. law firm in Warsaw (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Andrzej Potasz
The author is an advocate at Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. law firm in Warsaw (ORCID: 0000-0002-5763-4181).
Annulment of Share Documents in the Light of the Obligation to Dematerialize Shares
The statutory obligation to dematerialize company shares, including non-public companies (introduced by the Act Amending the Act – Code of Commercial Partnerships and Companies and Certain Other Acts), constitutes a novelty in the Polish legal system. This is why there are numerous problems that have to be resolved by case law and legal literature. One of them is the potential loss of share documents, which makes it impossible for their holders to submit them to a company, thus preventing their dematerialization. This article presents the possible solutions to the above-mentioned problem. First, it describes situations in which the possession of share documents is necessary. Secondly, it presents the main assumptions of the process of share dematerialization, by discussing the basic problems of the procedure of annulling share documents provided by the decree on the annulment of lost documents. The liability of board members connected with dematerialization of share documents is discussed as well. Then a faster, cheaper and easier solution permitted under Article 357(2) of the Polish Code of Commercial Partnerships and Companies is presented: namely regulating the procedure of annulment of share documents in the company's articles of association. Problems related to the dematerialization of shares merit the attention of Polish legal scholars, while, thanks to the presentation of the issue of regulating the procedure for annulment of share documents in the company's articles of association, they have a strong practical dimension.
Keywords: dematerialization of shares, possession of share documents, annulment of share documents, liability of management board members, provisions of the articles of association
Bibliografia / References:
Bronowska M., Matraszek J., Blockchain a rejestr akcjonariuszy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/4.
Koziński M.H. [w:] M. Bączyk i in., Papiery wartościowe, Kraków 2000.
Michalski M., Uwagi krytyczne w zakresie zniesienia anonimowości jako cechy konstytutywnej spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018, LEX.
Szpunar A., Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001.
Zwolińska-Doboszyńska A., Przymusowa dematerializacja akcji i rejestr akcjonariuszy w świetle ostatnich zmian legislacyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3.
dr Maciej Giaro
Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski (ORCID: 0000-0001-5073-6612).
dr Bogusław Lackoroński
Katedra Studiów Regionalnych i Globalnych Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski (ORCID: 0000-0003-2245-6036).
Dopuszczalność tzw. czystych umownych terminów zawitych
Dopuszczalność zastrzegania tzw. czystych umownych terminów zawitych jest przedmiotem rozbieżności doktrynalnych. Prezentowane są zarówno poglądy dopuszczające zastrzeganie takich terminów, jak i poglądy uznające zastrzeżenia takie za nieważne, zwłaszcza z uwagi na ich niezgodność z uznawanymi za imperatywne przepisami o przedawnieniu. W orzecznictwie sądów powszechnych przeważa stanowisko, zgodnie z którym owe czyste umowne terminy zawite są niedopuszczalne. Jednakże Sąd Najwyższy dopuszcza ich zastrzeganie, czemu dał wyraz w wyroku z 23.03.2017 r., V CSK 449/16. Niniejsze opracowanie prezentuje argumenty przemawiające za tym właśnie stanowiskiem.
Słowa kluczowe: umowny termin zawity, warunek, roszczenie, przedawnienie, prekluzja
dr Maciej Giaro
Department of Comparative Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0001-5073-6612).
dr Bogusław Lackoroński
Department of Regional and Global Studies, Faculty of Political Science and International Studies, University of Warsaw (ORCID: 0000-0003-2245-6036).
Admissibility of the So-Called Time-Bar Clauses
The admissibility of the so-called time-bar clauses is a subject of discrepancies in the civil law literature. Legal scholars present both views that permit the time-bar clauses as well as views according to which such clauses are null and void, because they do not correspond to the provisions of law on statutory limitation periods, which are deemed traditionally as indispensable. A negative stance towards the time-bar clauses prevails in the case law of [Polish] ordinary courts. However, the Polish Supreme Court approves the time-bar clauses, which view it expressed in the judgement passed on 23 March 2017, in case V CSK 449/16. This paper presents the reasons justifying and supporting the Supreme Court’s point of view as regards the time-bar clauses.
Keywords: time-bar clause, condition, claim, statutory limitation period, expiration of claims
Bibliografia / References:
Berti St.V., Obligationenrecht. Teilband V 1h. Das Erlöschen der Obligationen. Art. 127-142 OR, Zürich 2002.
Bucher E., Schweizerisches Obligationenrecht. Allgemeiner Teil, Zürich 1988.
Bytnerowicz P., Kofluk M., Klauzula 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC, „Biuletyn Konsultant” 2012/26.
Chłopecki A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 października 2016 r., II CSK 549/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/3, poz. 24.
Däppen R.K. [w:] Basler Kommentar. Obligationenrecht I. Art. 1-529 OR, red. H. Honsell, N.P. Vogt, W. Wiegand, Basel 2011.
Däppen R.K. [w:] Kurzkommentar. Obligationenrecht, red. H. Honsell, Basel 2014.
Draft Common Frame of Reference (DCFR). Full Edition, red. Ch. von Bar, E. Clive, Monachium 2009.
Drapała P., Umowny termin zawity we wzorcu FIDIC – klauzula 20.1. Glosa do wyroku SN z 23.03.2017 r., V CSK 449/16, „Państwo i Prawo” 2020/1.
Drapała P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Engel P., Traité des obligations en droit suisse, Berne 1997.
Fuchs B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gauch P., Schluep W.R., Emmenegger S., Schweizerisches Obligationenrecht. Allgemeiner Teil, t. 2, Zürich 2008.
Giaro M., Transakcje tzw. sprzedaży kuponów w ramach zakupów grupowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/3.
Giaro M., Wpływ umownego odroczenia wymagalności roszczenia już wymagalnego na początek biegu przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2017/5.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353-626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Killias L., Wiget M. [w:] Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Obligationenrecht. Art. 1-183 OR, red. A. Furrer, A.K. Schnyder, Zürich 2012.
Klafkowski Z., Przedawnienie w prawie cywilnym, Warszawa 1970.
Kordasiewicz B. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Korzonek J. [w:] J. Korzonek, I. Rosenblüth, Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. 1, Kraków 1934.
Kuźmicka-Sulikowska J., Idea przedawnienia i jej realizacja w polskim kodeksie cywilnym, Wrocław 2015.
Lizer-Klatka A., Skuteczność umownych terminów zawitych w kontraktach FIDIC w świetle prawa polskiego, „e-Przegląd Arbitrażowy” 2012/1.
Łolik M., Charakter prawny terminów umownych do dochodzenia roszczeń, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/4.
Łolik M., Możliwość zastrzegania umownych terminów zawitych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.03.2017 r., V CSK 449/16, „Glosa” 2018/4.
Łolik M., Raz jeszcze o umownych terminach zawitych w kontekście przedawnienia roszczeń majątkowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/11.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Nowakowski T., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2016 r., III CZP 19/16, „Palestra” 2018/3.
Oser H., W. Schönenberger, Zürcher Kommentar. Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch. V Band: Das Obligationenrecht. Erster Halbband: Art. 1-183, red. A. Egger, A. Escher, R. Haab, H. Oser, Zürich 1929.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2012.
Pichonnaz P. [w:] Commentaire Romand. Code des obligations I. Art. 1–529 CO, red. L. Thévenoz, F. Werro, Basel 2012.
Piekarski M. [w:] Prawo cywilne z orzecznictwem, literaturą i przepisami związkowymi, red. W. Święcicki, Warszawa 1958.
Podrecka M., Rozwiązanie umowy zobowiązującej i zobowiązująco-rozporządzającej za zgodą stron, Bydgoszcz–Kraków 2003.
Preussner-Zamorska J., Glosa do wyroku SN z dnia 12 maja 2000 roku, V CKN 1029/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2002/1, poz. 1.
Pyrzyńska A., Rozwiązanie umowy przez strony, Warszawa 2000.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Sommerstein N., Rola zobowiązania moralnego w nowoczesnej cywilistyce. Przyczynek do nauki o zobowiązaniach niezupełnych, Lwów 1934.
Stangret-Smoczyńska A., Umowne terminy zawite, „Przegląd Sądowy” 2011/1.
Strugała R., Umowne terminy zawite – kwalifikacja prawna oraz dopuszczalność ich stosowania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/3.
Swaczyna B., Warunkowe czynności prawne, Warszawa 2012.
Szlęzak A., Dopuszczalność zastrzegania umownych terminów zawitych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.03.2017 r., V CSK 449/16, „Glosa” 2018/1.
Szlęzak A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 22 czerwca 2016 r., III CZP 19/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/10.
Szlęzak A., Krytycznie o koncepcji umownych terminów zawitych jako naruszających zakaz kontraktowanej ingerencji w terminy przedawnienia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/12.
Szlęzak A., O umownych terminach zawitych bez kontekstu przedawnienia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/11.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem. W poszukiwaniu sankcji skutecznych i proporcjonalnych, Warszawa 2013.
Tuhr A. v., Siegwart A., Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrecht, t. 2, Zürich 1944.
Warciński M., Umowne prawo odstąpienia, Warszawa 2010.
Weiss M., Teoretycznoprawne aspekty umownych terminów zawitych w umowie o roboty budowlane, „Studia Prawnicze” 2018/1.
Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.), „Przegląd Sądowy” 2018/7–8.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Zawadzka J., Warunek w prawie cywilnym, Warszawa 2012.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353-626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Zrałek J., Przedawnienie w międzynarodowym obrocie handlowym, Kraków 2005.
Weronika Herbet
Autorka jest absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz prawnikiem w Kancelarii BWHS Bartkowiak Wojciechowski Hałupczak Springer sp.k.
Rezygnacja członka organu spółki kapitałowej w świetle nowelizacji Kodeksu spółek handlowych z 9.11.2018 r.
Ustawą z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym znowelizowany został szereg przepisów Kodeksu spółek handlowych. Jedną ze zmian było wprowadzenie przepisów precyzyjnie regulujących sposób składania rezygnacji przez ostatnich członków organów spółek kapitałowych. Celem niniejszego artykułu jest analiza oraz ocena nowych regulacji, jak również polemika z dotychczas zgłaszanymi w tym kontekście zastrzeżeniami przedstawicieli doktryny.
Słowa kluczowe: rezygnacja, spółki kapitałowe, zarząd, rada nadzorcza, zasady reprezentacji
Weronika Herbet
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a lawyer at BWHS Bartkowiak Wojciechowski Hałupczak Springer sp.k. law firm.
Resignation of a Company Governing Body Member in the Light of Amendments to the Code of Commercial Partnerships and Companies of 9 November 2018
The Act of 9 November 2018 on Amendments to Certain Acts Aimed at Simplifying Tax Law and Commercial Law for Entrepreneurs amended a number of provisions of the Code of Commercial Partnerships and Companies. One of the amendments was the introduction of provisions which regulate in detail how members of company governing bodies should submit their resignations. The purpose of this paper is to analyse and evaluate the new regulations, as well as to engage in a polemic with the objections raised in this context so far by legal scholars.
Keywords: resignation, companies, management board, supervisory board, principles of representation
Bibliografia / References:
Adamus R., Rezygnacja członka zarządu spółki kapitałowej, „Przegląd Sądowy” 2012/4.
Bartoszewicz M., Priorytet równości i niedyskryminacji jako tendencja ustawodawcza. Szkic do rozważań, „Przegląd Sejmowy” 2013/6.
Borkowski M., Reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2009.
Borysiak W., Bosek L. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Dąbrowski D., Rezygnacja z członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2001/3.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. K. Kruczalak, Warszawa 2001.
Garlicki L., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2010.
Kułak K., Stosunek członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej, Warszawa 2015.
Kuniewicz Z., Rezygnacja jako przesłanka wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej, „Studia Prawnicze” 2007/2.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2019.
Kwaśnicki R.L., Rezygnacja członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – artykuł z wzorem szablonu, „Prawo Spółek” 2003/4.
Naworski J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz, Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2011.
Pietraszewski M., Adresat uprawniony do przyjęcia oświadczenia o złożeniu rezygnacji z funkcji członka zarządu w spółkach kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/5.
Pinior P., Rezygnacja członka organu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/6.
Popardowski P., Rezygnacja piastunów spółek kapitałowych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Glosa” 2016/4.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015.
Radwański Z. [w:] A. Olejniczak, Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Rodzynkiewicz M., Kilka uwag o rezygnacji piastunka spółki kapitałowej z zajmowanego stanowiska, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/5.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009.
Romanowski M., Niebezpieczne zmiany w prawie spółek, https://www.prawo.pl/biznes/nowelizacja-ksh-opiniaprof-michala-romanowskiego,307156.html (dostęp: 28.04.2020 r.).
Rudnicki K., Ustanie funkcji i wygaśnięcie mandatu członka zarządu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/9.
Sołtysiński S., Adresat oświadczenia o rezygnacji z pełnienia funkcji piastuna spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/12.
Strzępka J.A., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, J.A. Strzępka (red.), Warszawa 2013.
Szajkowski A., Tarska M., Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2005.
Szpunar A. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Warszawa 1976.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szwaja J. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Uliasz R. [w:] Rezygnacja członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z członkostwa [w:] Prawo handlowe XXI wieku. Czas stabilizacji, ewolucji czy rewolucji. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Okolskiego, red. M. Modrzejewska, Warszawa 2010.
Wajda D., Rezygnacja z członkostwa w zarządzie spółki kapitałowej, „Prawo Spółek” 2008/6.
Weber-Elżanowska A., Rezygnacja z pełnienia funkcji przez „ostatniego” członka zarządu. Uwagi na tle nowelizacji art. 202 § 6 KSH, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/2.
