The right to respect private life as a right to public and legal recognition. The judgment of the European Court of Human Rights of July 11, 2002 on Christine Goodwin’s case against the United Kingdom
Arkadiusz Barut
PhD, University of Wroclaw
The right to respect private life as a right to public and legal recognition. The judgment of the European Court of Human Rights of July 11, 2002 on Christine Goodwin’s case against the United Kingdom
The subject of the article is a theoretical and legal analysis of the judgment of the European Court of Human Rights (ECHR) in Strasburg of July 11, 2012 on Christine Goodwin’s case against the United Kingdom. The ECHR referred in this verdict to “the right to personal autonomy”, not included in the European Convention on Human Rights, interpreting as a right ensuring public and legal recognition of private choices (in this case, transsexual gender identity). According to the author, this judgment is characteristic of the legal and political self-understanding of modern Western societies, the basis of which is deconstructing the idea of an entity, both the individual and collective one, and thus changing the meaning of the idea of subjective law, statutory law and democracy.
Keywords: human rights, Goodwin, ECHR, transsexualism
Prawo do poszanowania życia prywatnego jako prawo do uznania publicznoprawnego. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 11.07.2002 r. w sprawie Christine Goodwin przeciwko Zjednoczonemu Królestwu
Przedmiotem artykułu jest teoretycznoprawna analiza wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) w Strasburgu z 11.07.2002 r. w sprawie Christine Goodwin przeciwko Zjednoczonemu Królestwu. W orzeczeniu tym ETPC powołał się na niezapisane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka „prawo do autonomii osobistej”, rozumiejąc je jako prawo zapewniające publicznoprawne uznanie wyborów dokonanych w sferze prywatnej (w rozpatrywanym przypadku – transseksualizmu). Według autora rozstrzygnięcie to jest znamienne dla samorozumienia prawno-politycznego współczesnych społeczeństw zachodnich, którego istotą jest dekonstrukcja idei podmiotu zarówno jednostkowego, jak i zbiorowego, a co za tym idzie zmiana znaczenia idei prawa podmiotowego, prawa przedmiotowego oraz demokracji.
Słowa kluczowe: prawa człowieka, Goodwin, ETPC, transseksualizm
Bibliografia:
Ackerman B., We the People, t. I., Foundations, Cambridge (Massachusetts) 1993;
Balibar É., Ambigous universality, „differences: A Journal of Feminist Cultural Studies” 1995/1(7);
Barut A., Dynamika praw człowieka jako źródło legitymacji władzy sądowniczej [w:] Prawowitość czy zgodność z prawem. Legitymacja władzy w państwach demokratycznych, red. A. Preisner, Wrocław 2010;
Barut A., Jurystokracja euroatlantycka [w:] Ład światowy w perspektywie relacji transatlantyckich, red. Wojciech Gizicki, Lublin 2014;
Barut A., Procedura prawna jako czynnik budowy kapitału społecznego [w:] Kapitał społeczny, red. M. Klimowicz, W. Bokajło, Warszawa 2010;
Barut A., Skarga konstytucyjna jako sposób realizacji programów nowych ruchów społecznych. Przestanki filozoficzne i inspiracje ideowe [w:] Księga jubileuszowa z okazji 5-lecia Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Menadżerskiej w Legnicy, t. II, red. N. Szczęch, Legnica 2010;
Barut A., Suwerenność sądu jako kryterium ludowładztwa. Apologia aktywizmu sędziowskiego w amerykańskiej myśli polityczno-prawnej w kontekście pytania o podmiot demokracji, „Studia Polityczne” nr 33;
Barut A., Wolne społeczeństwo i sędzia Herkules. Instytucjonalizacja dyskursu polityczno-prawnego w filozofii Ronalda Dworkina, „Studia Prawnicze KUL” 2010/4;
Bork R., Coercing Virtue: The Worldwide Rule of Judges, Waszyngton 2003;
Bork R., The Tempting of America, Nowy Jork 1997;
Burek W., Interpretacja ewolucyjna Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na przykładzie orzecznictwa w sprawach sytuacji prawnej transseksualistów pooperacyjnych, „Prawo i Medycyna” 2007/9(26);
Dijk van P., Hoof van G.J.H., Theory and practice of the European Convention on Human Rights, Haga 1998;
Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, tłum. T. Kowalski, Warszawa 1998;
Eisgruber Ch., Constitutional Self-Government, Cambridge–Londyn 2007;
Habermas J., Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek, Warszawa 2005;
Jasudowicz T., „Poskromienie złośnicy” – Europejski Trybunał Praw Człowieka wobec zmiany okoliczności [w:] Między wykładnią a tworzeniem prawa, red. C. Mik, K. Gałka, Toruń 2011;
Kalisz A., Leszczyński L., Liżewski B., Wykładnia prawa. Model ogólny a perspektywa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i prawa Unii Europejskiej, Lublin 2011;
Koffeman N.R., The right to personal autonomy in the case law of the European Court of Human Rights, Leiden 2010;
Letsas G., Strasbourg’s Interpretive Ethics: Lessons for the International Lawyer, “The European Journal of International Law” 2010/3(21);
Marienburg-Wachsmann A., La Folie dans la loi. Considérations critiques sur la nouvelle jurisprudence de la Cour Européenne des Droits de L’Homme en matière de transsexualisme. En marge des arrêts Christine Goodwin c. le Royaume-Uni et I. c. le Royaume-Uni du 11 juillet 2002, «Revue trimestrielle des droits de l'homme» 2013/56 ;
Michelman F., Brennan and democracy, “California Law Review” 1998/86;
Mik C., Koncepcja normatywna prawa europejskiego praw człowieka, Toruń 1994;
Nigro R., The Margin of Appreciation. Doctrine and the Case-Law of the European Court of Human Rights on the Islamic Veil, “Hum Rights Review” 2010/11;
Perry M. J., The Constitution, the Courts, and Human Rights, New Haven–London 1982;
Rancière J., Nienawiść do demokracji, Warszawa 2008;
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 2016;
Rousseau D., Constitutionnalisme et démocratie, www.laviedesidees.fr (dostęp 22.11.2014);
Rousseau D., La démocratie continue, Paryż 1995;
Rosanvallon P., La légitimité démocratique. Impartialité, reflexivité, proximité, Paryż 2008;
Souvignet X., Le modele politique de la Cour europeenne des droits de l’homme: du pouvoir du peuple a la souverainete du sujet, «Jurisdoctoria» 2010/5;
Wiśniewski A., Uwagi o interpretacji Europejskiej konwencji Praw Człowieka [w:] Między wykładnią a tworzeniem prawa, red. C. Mik, K. Gałka, Toruń 2011.
Marika Scheibe-Dobosz
radca prawny, doktorantka w Katedrze Postępowania Administracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego
„Serwis nie jest wliczony w cenę” – czy interwencja publicznoprawna jest potrzebna?
Artykuł jest poświęcony częstej praktyce w restauracjach polegającej na umieszczaniu na rachunkach sformułowania „serwis nie jest wliczony w cenę”. W pierwszej kolejności, prezentacja tła faktycznego nakreśla, jak wprowadzająca w błąd jest taka informacja, a także, iż jest ona sprzeczna z rzeczywistością. Wyjaśniono również, że przedmiotowy czyn może powodować efekt wymuszenia pozostawienia napiwku. Następnie rozważane były możliwe scenariusze sięgnięcia po publicznoprawne środki zarówno na drodze legislacyjnej, jak i w aktach administracyjnych. Ostatecznie proponuje się, aby Prezes UOKiK wszczął postępowanie wobec naruszycielom. Niemniej nałożenie sankcji powinno zostać poprzedzone wydaniem wyjaśnień oraz decyzji zobowiązujących. Interwencja UOKiK jest rozważana jako przeciwdziałanie praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów.
Słowa kluczowe: serwis nie jest wliczony, informacja wprowadzająca w błąd, Prezes UOKiK, nieuczciwa praktyka rynkowa, interwencja publicznoprawna
“Service not included” – is public law intervention necessary?
The article is devoted to a rife practice in gastronomy consisting in inserting the phrase “service not included” on the bills. In the first place, a presentation of the factual background elucidates how misleading such information may be as well as contrary to facts. It is also explained that the act in question may have the effect of extorting a tip. Subsequently, possible scenarios including public-law measures have been contemplated, both in terms of legislation and administrative acts. Ultimately, it is proposed that the President of the Office of Competition and Consumer Protection (UOKiK) should initiate proceedings against the infringers. Nevertheless, the imposition of sanctions should be preceded by the issuance of guidelines and commitment decisions. An intervention of the UOKiK is considered as counteracting practices that violate collective consumer interests.
Keywords: service not included, misleading information, President of the Office of Competition and Consumer Protection, UOKiK, unfair market practice, public law intervention
Bibliografia:
Bork R.H., The Antitrust Paradox, Nowy Jork 1993;
Laszczyk A., Gajdus M., Wedle dobrych obyczajów czy zgodnie z zasadami współżycia społecznego? Uwagi na tle funkcjonowania klauzuli generalnej z Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2012/1;
Milgram S., Behavioral Study of Obedience, „Journal of Abnormal & Social Psychology”, 1963/4;
Oleksiewicz I., komentarz do art. 5 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym [w:] I. Oleksiewicz, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, LEX 2013;
Partyk A., Partyk T., komentarz do art. 4 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług [w] A. Partyk, T. Partyk, Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług. Komentarz, LEX 2014.
mgr Witold Górny
doktorant w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zakres prawa sportowego – analiza zjawiska
Prowadzone w dyskursie prawniczym dywagacje na temat zasadności wyodrębnienia dyscypliny prawa określanej mianem prawa sportowego oraz jego statusu i umiejscowienia w systemie prawa w większości przypadków sprowadzają się do odpowiedzi na pytanie dotyczące jego zakresu, tj. rodzajów regulowanych przez tą dziedzinę prawa stosunków społecznych. Klasyfikacja spraw prawnosportowych, stwarzając szeroki obraz pól podlegających regulacji tej dziedziny prawa, stanowi cenny materiał badawczy, mogący posłużyć jako argument w dyskusji na temat jej roli oraz charakteru.
Słowa kluczowe: Prawo sportowe, sprawy prawnosportowe, stosunek prawny, klasyfikacja
The scope of sports law – analysis of the phenomenon
The deliberations present in the legal discourse as to the justified character of the separation of a discipline of law referred to as the sports law, and its status and positioning in the legal system, in most cases come down to answering the question concerning its scope, i.e. the types of social relations regulated by this domain. The classification of legal-sports issues, creating a wide picture of the fields that are subject to the regulation of this domain of law, is valuable research material that can serve as an argument in the discussion concerning its role and nature.
Keywords: sports law, legal-sports matters, legal relationship, classification
Bibliografia:
Bałaziński M., Nowe prawo transferowe w piłce nożnej, „Sport Wyczynowy” 2001/9–10;
Barta J., Markiewicz M., Widowisko sportowe, a prawo autorskie [w:] Sport i media – problemy prawne, red. R. Kępiński, Poznań 1997;
Collomb P., Justice d’Etat et resolution des litiges sportifs par les institutions sportives [w:] Seminaire sur le Sport et le Droit, Conseil de l’Europe, Paryż 1995;
Davis T., What is sports law? [w:] Lex Sportiva: What is Sports Law? red. R. Siekmann, J. Soek, Haga 2012;
Górny W., O prawie sportowym jako dynamicznie rozwijającej się – w znacznej mierze publicznoprawnej – dyscyplinie naukowej i dydaktycznej, „CASUS” 2017/3(86);
Grayson E., Sport and the Law, Londyn 1994;
Grzanka C., Finansowanie sportu powszechnego ze środków publicznych [w:] Unia Europejska i sport. Implikacje członkowstwa Polski w Unii Europejskiej dla polskiego sportu, red. J. Foks, Warszawa 2006;
Leciak M. (red.), Prawo sportowe, Warszawa 2018;
Małecki J., Źródła i metody finansowania sportu [w:] Prawne problemy sportu zawodowego, Poznań 1995;
Roth F., Die Tielahme am Sport aus der Sicht eines Sportverbandes, Heidelberg 1993;
Sznajder A., Marketing sportu, Warszawa 2015;
Tetłak K., Opodatkowanie dochodów sportowców biorących udział w międzynarodowych imprezach sportowych, Warszawa 2012;
Wach A., Alternatywne formy rozwiązywania sporów sportowych, Warszawa 2005;
Vieweg K., Faszination Sportrecht, Erlangen 2010 ;
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2012.
prof. dr hab. Wojciech Jakimowicz
Katedra Prawa Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
O normatywnej konstrukcji zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania od decyzji administracyjnej
W artykule omówiono normatywną konstrukcję zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania od decyzji administracyjnej wprowadzoną do polskiego porządku prawnego ostatnią nowelizacją Kodeksu postępowania administracyjnego. Podjęta została próba dokonania pełnej wykładni przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego odnoszących się do omawianego zagadnienia ze szczególnym uwzględnieniem aspektów systemowych i celowościowych wykładni prokonstytucyjnej oraz wykładni doktrynalnej. W warstwie teoretycznej wyeksponowano charakter prawa do wniesienia odwołania jako formalnego publicznego prawa podmiotowego ścisłe powiązanego z prawem do sądu w demokratycznym państwie prawa oraz gwarancyjne znaczenie dla podmiotów administrowanych zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego oraz zasady trwałości ostatecznej decyzji administracyjnej.
Słowa kluczowe: odwołanie, prawo do wniesienia odwołania, zrzeczenie się odwołania, prawo do sądu, zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, zasada trwałości ostatecznej decyzji administracyjnej
On the normative construction of the waiver of the right to appeal against an administrative decision
The article discusses the normative construction of the waiver of the right to appeal against an administrative decision introduced into the Polish legal order by the latest amendment to the Code of Administrative Procedure. An attempt was made to fully interpret the provisions of the Code of Administrative Procedure relating to the subject matter, with particular reference to the systemic and teleological aspects of pro-constitutional and doctrinal interpretation. The theoretical layer exposes the nature of the right to appeal as a formal public right of individuals that is closely related to the right to court in a democratic state of law, and the guarantee significance to the administered entities of the principle of two-instance administrative proceedings and the principle of durability of final administrative decisions.
Keywords: appeal, the right to appeal, waiver of appeal, the right to court, the principle of two-instance administrative proceedings, the principle of durability of final administrative decisions
Bibliografia:
Adamiak B., Konstytucyjna zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego [w:] Pozycja samorządowych kolegiów odwoławczych w postępowaniu administracyjnym, red. C. Martysz, A. Matan, Kraków 2005;
Adamiak B., Odwołanie w polskim systemie postępowania administracyjnego, Wrocław 1980;
Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017;
Adamiak B., Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego w świetle zmian struktury organizacyjnej organów Administracji publicznej. Miejsce zasady dwuinstancyjności w systemie gwarancji praw jednostki [w:] Jednostka wobec działań administracji publicznej, red. E. Ura, E. Feret, S. Pieprzny, Rzeszów 2016;
Boć J., Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 1998;
Dauter B. [w:] B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016;
Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962;
Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego. Tom 2, Warszawa 1999;
Garlicki L., Wojtyczek K., komentarz do art. 78 Konstytucji RP [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016;
Golęba A., komentarz do art. 134 k.p.a. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Molczyk Warszawa 2015;
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002;
Jakimowicz W., Wykładnia w prawie administracyjnym, Kraków 2006;
Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924;
Kasznica S., Polskie prawo administracyjne, Poznań 1947;
Kmieciak Z., Dylematy reformy prawa o postępowaniu administracyjnym, „Państwo i Prawo” 2016/1;
Longchamps F., Problem trwałości decyzji administracyjnej, „Państwo i Prawo” 1961/12;
Malanowski J. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2017;
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2016;
Płeszka K., Językowe znaczenie tekstu prawnego jako granica wykładni [w:] Filozoficzno-teoretyczne problemy sądowego stosowania prawa, red. M. Zirk-Sadowski, Łódź 1997;
Płeszka K., Uzasadnianie decyzji interpretacyjnych przez ich konsekwencje, Kraków 1996;
Woś T., Reforma sądownictwa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2001/7;
Wronkowska S., Sytuacje wyznaczane przez normy prawne [w:] A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1992;
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 1997;
Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław 1990;
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1972;
Woś T., Moc wiążąca aktów administracyjnych w czasie, Warszawa 1978;
Wyrzykowski M., Ziółkowski M., Konstytucyjny status proceduralny jednostki jako adresata działań organów Administracji [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, System prawa administracyjnego, t. 2, Konstytucyjne podstawy funkcjonowania Administracji publicznej, Warszawa 2012;
Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986;
Zimmermann J., Aksjologia administracyjnego toku instancji [w:] Samorządowe kolegia odwoławcze jako gwarant prawa do dobrej Administracji, red. K. Sieniawska, Warszawa 2009;
Zimmermann J., Kilka refleksji o nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2017/8;
Zimmermann J., Polska jurysdykcja administracyjna, Warszawa 1996;
Zimmermann J., Prawo do sądu w prawie administracyjnym, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/2;
Zimmermann M., Pojęcie administracji publicznej a „swobodne uznanie”, Warszawa 2009;
Zimmermann M., Z rozważań nad postępowaniem jurysdykcyjnym i pojęciem strony w kodeksie postępowania administracyjnego [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967;
Jakimowicz W., Wolność zabudowy w prawie administracyjnym, Warszawa 2012.
dr Sebastian Gajewski
Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie
Charakter prawny odmowy wydania zaświadczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i jej sądowa kontrola
Zgodnie z art. 83b ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przypadkach, gdy przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego przewidują wydanie postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, Zakład Ubezpieczeń Społeczenych wydaje decyzję. Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń może zakończyć się na dwa sposoby: wydaniem zaświadczenia albo postanowieniem o odmowie wydania zaświadczenia. W orzecznictwie obecnie z reguły przyjmuje się – mimo teoretycznych wątpliwości podnoszonych niekiedy w literaturze – że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o odmowie wydania zaświadczenia, która może zostać zaskarżona do sądu powszechnego. W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia nie ma charakteru postanowienia kończącego postępowanie. Z tego powodu w postępowaniu przez Zakładem Ubezpieczeń Społecznych odmowa wydania zaświadczenia nie może przybrać formy decyzji, która podlegałaby kontroli sądu powszechnego. Potwierdza to okoliczność, że wydanie zaświadczenia nie może być traktowane jako sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Jedyną drogą weryfikacji postanowienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o odmowie wydania zaświadczenia jest postępowanie przed sądem administracyjnym. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że postanowienie to – stosownie do art. 83b ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – nie podlega zaskarżeniu w administracyjnym toku instancji za pomocą zażalenia. Może być jednak traktowane jako inny akt z zakresu administracji publicznej dotyczący uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 3 § 2 pkt 4 ustawy – Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Słowa kluczowe: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaświadczenie, odmowa wydania zaświadczenia, postanowienie kończące postępowanie, sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych
The legal nature of the refusal to issue a certificate by the Social Insurance Institution and its judicial review
According to Art. 83b par. 1 of the Act on the social insurance system, in cases where the provisions of the Code of Administrative Procedure provide for the issuance of a decision terminating proceedings in a case, the Social Insurance Institution issues a decision. The procedure for issuing certificates can be completed in two ways: by issuing a certificate or by a decision to refuse to issue a certificate. In case-law nowadays it is generally accepted – despite the theoretical doubts sometimes raised in the literature – that the Social Insurance Institution issues decisions refusing to issue a certificate, which can be appealed to a common court. In this context, it should be noted that the decision to refuse to issue a certificate is not a final decision. For this reason, in proceedings before the Social Insurance Institution, refusal to issue a certificate cannot take the form of a decision that would be subject to review by a court of law. This conclusion is also confirmed by the fact that the issuance of a certificate cannot be treated as a matter of social insurance. The only way to verify a decision of the Social Insurance Institution refusing to issue a certificate, is proceedings before the administrative court. It should be noted that this provision – pursuant to Art. 83b par. 2 of the Act on the social insurance system – is not subject to appeal via administrative proceedings by means of a complaint. It may, however, be treated as a different public administration act regarding the rights or obligations arising from legal provisions (Art. 3 § 2 point 4 of the Act on proceedings before administrative courts).
Keywords: Social Insurance Institution, certificate, refusal to issue a certificate, termination of proceedings, matter regarding social insurance
Bibliografia:
Brzozowski P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2008 r., II UZP 8/07, „Gdańskie Studia Prawnicze-Przegląd Orzecznictwa” 2008/4;
Dauter B., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016;
Gudowska B., Strusińska-Żukowska J. (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2014;
Gudowski J., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. III, Warszawa 2016;
Hauser R., Wierzbowski M. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2015;
Jankowiak J., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2007 r., II UZP 4/07, LEX 2008;
Kisielewicz A., Akty i czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [w:] red. J. Posłuszny, Z. Czarnik, R. Sawuła, Instytucje procesu administracyjnego i sądowoadministracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. nadz. dr. hab. Ludwikowi Żukowskiemu, Przemyśl-Rzeszów 2009;
Klat-Wertelecka L., Zaświadczenie w prawie administracyjnym, Warszawa 2001;
Klonowski K., Kontrola sądowoadministracyjna "innych aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa" z art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/5;
Kmiecik Z.R., Charakter prawny zaświadczenia a możliwość ustalania i weryfikacji jego treści, „Państwo i Prawo” 2004/10;
Kmiecik Z.R., Instytucja zaświadczenia w prawie administracyjnym, Lublin 2002
Łaszczyca G., Postanowienie administracyjne w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011;
Marciniak A., Piasecki K. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2016;
Obrębski R., Pojęcie postanowień kończących postępowanie w sprawach cywilnych, „Przegląd Sądowy” 1999;
Romańska M., Sądowa kontrola postanowień – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Glosa” 2001/11;
Skoczylas A., Szustakiewicz P. (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016;
Stankiewicz R., Inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej jako przedmiot kontroli sądu administracyjnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010/11;
Stankiewicz R., Postanowienia organu administracji jako przedmiot kontroli sądu administracyjnego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2009/3–4;
Tarno J.P., Niektóre problemy procesowe w świetle doświadczeń i orzecznictwa samorządowych kolegiów odwoławczych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1998/1;
Wantoch-Rekowski J., Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2015;
Wierzbowski M., Wiktorowska A., Prawne formy działania administracji [w:] red. M. Wierzbowski, Prawo administracyjne, Warszawa 2013;
Wierzbowski M., Zasady i tryb wydawania zaświadczeń według kodeksu postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1981/1;
Woś T. (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016;
Zieliński A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2016;
Ziemski K., Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań 2005.
mgr Anna Kuleszyńska
doktorantka w Katedrze Prawa Gospodarczego Prywatnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, aplikantka radcowska w OIRP w Warszawie, prawnik w kancelarii prawnej radcy prawnego, absolwentka Akademii Dyplomatycznej w Wiedniu
Pomoc państwa a zamówienia publiczne – kiedy zamówienie publiczne nie powoduje wystąpienia pomocy państwa?
Przedmiotem artykułu jest obszar interakcji pomiędzy przepisami o pomocy państwa a prawem zamówień publicznych. Wychodząc od literalnej oraz systemowej wykładni prawa, nasuwa się wniosek o podległości prawa zamówień publicznych przepisom o pomocy państwa, które jako umiejscowione w unijnym akcie najwyższego rzędu – Traktacie, są usytuowane niewątpliwie wyżej w hierarchii unijnych źródeł prawa niż uregulowane w dyrektywach prawo zamówień publicznych. Z tego względu nie można znaleźć prawnej podstawy do automatycznego wyłączenia prawa zamówień publicznych z obszaru oddziaływania przepisów o pomocy państwa. Na uwagę zasługuje także fakt, że przesłanki konstytuujące pomoc państwa mogą być wypełnione przez każde praktycznie zamówienie publiczne, które ze swej natury jest finansowane ze środków państwowych, ma selektywny charakter, a ze względu na znaczną wartość może potencjalnie zakłócić konkurencję na rynku wewnętrznym. Tym samym nasuwa się pytanie: kiedy zamówienie publiczne nie stanowi pomocy państwa? Zasadnym staje się dokonanie analizy funkcjonalnej omawianych przepisów nie tylko pod kątem aspektu konkurencyjności, który obecny jest w obu obszarach prawa, ale przede wszystkim pod kątem celu, jakiemu zamówienia publiczne mają służyć. Bezrefleksyjne stosowanie reguł pomocy państwa do zamówień publicznych mogłoby bowiem utrudnić udzielenie zamówienia publicznego i sprawne nabycie usług czy też przeprowadzenie dostaw lub robót budowlanych w ramach zamówień publicznych, co jest przecież istotą przyjęcia przepisów z zakresu zamówień publicznych. Stanowiłoby również nie tylko blokadę dla realizacji różnorodnych potrzeb państwa, ale wprowadzałoby niepewność dla wykonawców, którzy nieustannie narażeni byliby na konsekwencje uznania danego zamówienia publicznego za formę pomocy państwa z wszelkimi tego dotkliwymi konsekwencjami. Celem zamówień publicznych jest nie tyle poprawa konkurencyjności, co racjonalizacja wydatkowania środków publicznych. Analizując więc ewentualne wystąpienie pomocy państwa w danym przypadku zamówienia publicznego, należy cel ten brać pod uwagę. Zgodnie z poglądami wskazywanymi w orzecznictwie i doktrynie, niewystąpienie pomocy państwa w przypadku zamówienia publicznego zależy przede wszystkim od prawidłowości jego przeprowadzenia (w zgodzie z unijnym i krajowym prawem zamówień publicznych) oraz od niewystąpienia korzyści ekonomicznej. Jednak według Autorki korzyść ekonomiczna w przypadku zamówień publicznych nie może być postrzegana tak jak jest to czynione na gruncie przepisów o pomocy państwa, gdzie podstawowym kryterium jest skutek, jaki dane działanie wywiera na rynek wewnętrzny. Na gruncie prawa zamówień publicznych kluczowy jest bowiem wspomniany cel działania, a nie skutek, jaki może ono wywierać. Należy wysnuć wniosek, że sam skutek w przypadku zamówień publicznych jest neutralizowany dzięki zgodnemu z prawem przeprowadzeniu zamówienia, stąd staje się drugoplanowy, a znaczenia nabiera, dopiero jeżeli dane zmówienie publiczne naruszyło prawo bądź nie jest zamówieniem sensu stricto. Autorka postuluje więc niejako odmienne stosowanie kryteriów ustalania, czy korzyść ekonomiczna wystąpiła na gruncie prawa zamówień publicznych w porównaniu do sposobu postępowania w tym zakresie w obszarze przepisów o pomocy państwa. Pewien ślad takiego podejścia odnaleźć można w orzecznictwie i może stanowić ono podstawę do skonkretyzowania kryteriów korzyści ekonomicznej dla potrzeb identyfikacji pomocy państwa na gruncie prawa zamówień publicznych.
Słowa kluczowe: pomoc państwa, zamówienia publiczne, korzyść ekonomiczna
State aid and public procurement – when does public procurement not constitute state aid?
The paper analyses the area of interaction between state aid rules and public procurement rules. In the course of interpretation of the law system as a whole, as well as a literal interpretation of law, a conclusion is being made that public procurement law must be seen as subordinate to state aid rules; the latter being placed in the primary law of the European Union – the Treaty, and as such higher in the hierarchy of sources of EU law, in opposition to public procurement rules, which are issued in the form of directives – a lower rank document. Further it is assumed that due to that placement in the sources of EU law, there is no legal base to automatically exclude public procurement law from the area of influence of state aid rules. It is worth noting that all the premises constituting state aid can easily be met by practically any public procurement. By virtue of its structure, a public procurement is financed by public means, it is selective in nature, and it usually is of a significant value. Therefore, it potentially may imbalance the competition in the internal market. This leads to the question: when does public procurement not constitute state aid? In order to answer the above question it is legitimate to apply a purposive approach, and interpret the public procurement law according to its purpose and not only taking into account the competition aspect, which is present in both areas of law. A thoughtless application of State aid rules to public procurement could impede awarding a public contract and the efficient purchase of services or carrying out deliveries or construction works as part of public procurement, which is the essence of the adoption of public procurement regulations. It would not only block a prompt response to relevant state needs, but it would additionally result in the creation of legal uncertainty for contractors, as their businesses would be exposed to the harmful consequences of considering public procurement as a form of state aid. After all, the main purpose of the public procurement system is rational public spending and not strengthening competition in the internal market. This main goal must be taken into account when analysing whether public procurement can be seen as state aid. According to the views indicated in case law and doctrine, non-state aid in the case of public procurement depends primarily on the correctness of its implementation (in accordance with EU and national public procurement law) and on the non-existence of an economic advantage. However, according to the author, the economic advantage in the case of public procurement cannot be perceived as it is done on the basis of state aid regulations, where the basic criterion is the effect that the given action has on the internal market. On the basis of public procurement law, a key aspect is the above-mentioned purpose of the action and not the effect it might potentially have. It should be assumed that in case of public procurement this potentially negative effect on competition in the internal market is neutralised by the lawful performance of the contract, hence it becomes secondary, and only becomes meaningful if the public procurement in question has infringed the law or is not an order sensu stricto. Thus, the author calls for a different application of the criteria for determining whether the economic advantage occurred on the basis of public procurement law as compared to the procedure in the area of state aid regulations. A certain trace of such an approach can be found in the case-law and may constitute a basis for determining the criteria of economic benefit for the purposes of identifying state aid under public procurement law.
Keywords: state aid, public procurement, economic advantage
Bibliografia:
Bovis C.H., EU Public Procurement Law, Cheltenham 2012;
Bovis C.H., Public procurement, state aid and services of general economic interest, http://www.era-comm.eu/uncrpd/kiosk/speakers_contributions/111DV67/Bovis_paper.pdf (dostęp 30.07.2018)ł
Dudzik S., Pomoc państwa dla przedsiębiorstw publicznych w prawie Wspólnoty Europejskiej, Kraków 2002;
Emmert F., Morawiecki M., Prawo europejskie, Warszawa–Wrocław 2001;
Friederiszick H. W., Tröge M., Applying the Market Economy Investor Principle to State Owned Companies – Lessons Learned from the German Landesbanken Cases, “Competition Policy Newsletter” 2006/1;
Gałązka K., Pomoc Publiczna dla Przedsiębiorców, Warszawa, 2012;
Jankowska A., Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw w świetle uregulowań wspólnotowych. Zasady i ograniczenia uregulowań, Warszawa 2005;
Jankowska A., Marek M., Dopuszczalność pomocy publicznej. Uregulowania wspólnotowe i krajowe, Warszawa 2009;
Kowalik-Bańczyk K. (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. II. do Art. 107, Warszawa 2012;
Kulesza M., Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw w RP. Uwagi wstępne na tle postanowień Traktatu Rzymskiego i Układu o stowarzyszeniu [w:] Współczesne problemy administracji publicznej, „Studia Iuridica”, t. 32, Warszawa 1996;
Lichére F., Caranta R., Treumer S. (red.), Modernising public procurement: the New Directive, “European Procurement Law Series” 2014/6;
Nykiel A., Pojęcie pomocy państwa w prawie Unii Europejskiej, w: Prawo gospodarcze Wspólnoty Europejskiej na progu XXI wieku, red. Mik C., Toruń 2002;
Piga G., Treumer S., The Applied Law and Economics of Public Procurement, Routledge 2013;
Piontek E., Ewolucja podejścia Wspólnoty Europejskiej do pomocy państwa dla przedsiębiorstw [w:] Ochrona Konkurencji i konsumentów w Polsce i Unii Europejskiej, red. C. Banasiński, Warszawa 2005;
Piróg J., Prawo Zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2013;
Poradowski P., Prawo pomocy publicznej dla przedsiębiorców, Warszawa 2004;
Postuła I., Werner A., Prawo pomocy publicznej, Warszawa 2008;
Ross M., State aid and national courts: definitions and other problems – a case of premature emancipation, “Common Market Law Review” 2000/37;
Sanchez-Graells A., Public Procurement and the EU Competition Rules, Oxford 2011;
Sanchez-Graells A., Public procurement and State Aid – Reopening the Debate? “Public Procurement Law Review” 2012;
Slocock B., The Market Economy Investor Principle, “Competition Policy Newsletter” 2002/2;
Tosics N., Gaál N., Public procurement and State aid control — the issue of economic advantage, “Competition Policy Newsletter” 2007/3;
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2014 roku, Warszawa 2015.
dr Wioleta Baranowska-Zając
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, radca prawny
Pozycja, zasady i tryb powoływania oraz zadania pełnomocnika do spraw tworzenia nowej gminy lub łączenia gmin oraz pełnomocnika do spraw tworzenia nowego powiatu lub łączenia powiatów
Ustawa o samorządzie gminnym oraz ustawa o samorządzie powiatowym przewidują instytucję pełnomocnika do spraw tworzenia nowej jednostki samorządu terytorialnego oraz łączenia jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w tych ustawach. Obydwa akty prawne w sposób bardzo ogólny określają jednak zakres podmiotowy, tryb ustanawiania oraz zadania przedmiotowego pełnomocnika. Rozwiązanie takie powoduje szereg wątpliwości dotyczących statusu i pozycji, zasad i trybu powoływania oraz zakresu zadań i kompetencji pełnomocnika do spraw tworzenia nowej gminy lub powiatu albo łączenia gmin lub powiatów. W związku z tym artykuł dokonuje analizy pozycji, zasad i trybu powoływania oraz zadań pełnomocnika do spraw tworzenia nowej gminy lub łączenia gmin, a także pełnomocnika do spraw tworzenia nowego powiatu lub łączenia powiatów, ze wskazaniem na niewystarczającą i budzącą zastrzeżenia regulację prawną w tym zakresie.
Słowa kluczowe: pełnomocnik, tworzenie nowej gminy, łączenie gmin, tworzenie nowego powiatu, łączenie powiatów
The position, rules and procedure of appointment as well as the tasks of the plenipotentiary for the creation of a new municipality or a merger of municipalities, and the plenipotentiary for the creation of a new county or a merger of counties
The Local Government Act and the County Self-Government Act provide for the institution of a plenipotentiary for the creation of a new local government unit and the merger of local government units referred to in these laws. However, both acts define the scope of the subject, the mode of appointment and the tasks of the plenipotentiary in question in a very general way. Such a solution raises a number of doubts regarding the status and position, rules and procedure of appointment as well as the scope of tasks and powers of the plenipotentiary for the creation of a new municipality or country or the merger of municipalities or counties. Therefore, the article analyses the position, the rules and procedure of appointment as well as the tasks of the plenipotentiary for the creation of a new municipality or a merger of municipalities, as well as the plenipotentiary for the creation of a new county or a merger of counties, indicating insufficient or questionable legal regulations in this respect.
Keywords: plenipotentiary, creation of a new municipality, merger of municipalities, creation of a new county, merger of counties
Bibliografia:
Byjoch K., Sulmierski J., Tarno J.P., Samorząd terytorialny po reformie ustrojowej państwa, Warszawa 2000;
Czechowski P., Piątek S. (red.), Prawo samorządu terytorialnego. Przepisy z komentarzem, Warszawa 1997;
Dolnicki B., komentarz do art. 4-4b ustawy o samorządzie gminnym [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2016;
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2014;
Leoński Z., Samorząd terytorialny w RP, Warszawa 1998;
Marchaj R., komentarz do art. 4c ustawy o samorządzie gminnym [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2016;
Marchaj R., komentarz do art. 4e ustawy o samorządzie gminnym [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2016;
Niewiadomski Z., Grzelczak W., Ustawa o samorządzie terytorialnym z komentarzem, Warszawa 1990;
Sobczak J., Procedura zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego [w:] Samorząd gminny w III Rzeczypospolitej. Doświadczenia i perspektywy, red. M. Klimek, J. Czerw, B. Więckiewicz, Lublin 2013;
Szewc A. [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2012;
Wierzbica A., Referendum i wybory oraz zarządzenia i uchwały jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2014;
Złakowski Ł. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, Warszawa 2011.
Prof. nadzw. dr hab. Monika Augustyniak
Associate Professor Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University
Commissions and other consultative bodies in local governments at the level of the voivodeship in Poland and the region in France – contribution to the discussion
As a de lege ferenda conclusion, it is necessary to postulate the creation of advisory commissions in the voivodeship self-government, cooperating as obligatory consultative bodies with the voivodeship executive board, which requires statutory changes. An important element of the consultative policy in the voivodeship self-government also seems to be the establishment of obligatory bodies such as CESER. In the Polish system of self-governmental law, this commission would be tasked with informing the governing body of the effects of regional policy and participating in consultations at the voivodeship level. It would be worth introducing a commission to the organisational structure of the voivodeship that would be an emanation of a legislative body, as in the French regulations, and equip it with similar competences constituting a permanent commission (la commission permanente). It is postulated to introduce in the Polish legislative body, at the voivodeship level, a wider range of committees, commissions and consultative bodies with the participation of the inhabitants of the voivodeship. However, this requires legislative changes that are worth introducing.
Keywords: commissions, consultative bodies of an obligatory and optional nature
Komisje i inne ciała konsultacyjne w samorządzie terytorialnym na szczeblu województwa w Polsce i regionu we Francji – przyczynek do dyskusji
Jako wniosek de lege ferenda należy wysunąć postulat utworzenia komisji doradczych w samorządzie województwa współpracujących jako obligatoryjne ciała konsultacyjne z zarządem województwa, co wymaga zmian ustawowych. Istotnym elementem polityki konsultacyjnej w samorządzie województwa wydaje się też powołanie obligatoryjnych ciał, takich jak CESER. Komisja ta w polskim systemie prawa samorządowego miałaby za zadanie informowanie organu stanowiącego o skutkach polityki regionalnej oraz uczestniczenie w konsultacjach na poziomie województwa. Warto byłoby wprowadzić do struktury organizacyjnej w województwie komisję, będącą emanacją organu stanowiącego, na wzór regulacji francuskich, i wyposażyć ją w podobne kompetencje stanowiące jak komisję stałą (la commission permanente). Postuluje się wprowadzenie w polskim organie stanowiącym na szczeblu województwa szerszej gamy komitetów, komisji i ciał konsultacyjnych z udziałem mieszkańców województwa. Wymaga to jednak zmian ustawowych, które warto poczynić.
Słowa kluczowe: komisje, ciała konsultacyjne o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym
Bibliografia:
Audoit C., Roturier L., L’acte III de la décentralisation. Une nouvelle donne pour les territoires, Paris 2017 ;
Augustyniak M., Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym w Polsce i we Francji. Studium administracyjnoprawne na tle porównawczym, Warsaw 2017;
Augustyniak M., Organizacja i funkcjonowanie rady gminy, Warsaw 2012;
Beckerich-Davilma S., L’assemblée régionalest-ell uneassemblée politique? Etude comparée des divergences lexicalesen droit français, italien et espagnol [in:] L’Assemblée délibérante, avenir de la démocratie locale? ed. J.F. Brisson, Paris 2015;
Boeuf J.L., Un seul lit pour deuxrêves. La France et sesrégions, Paris 2017;
Chapsal P., Les collectivités territoriales en France, Paris 2015;
Cybulska R. [in:] Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, ed. B. Dolnicki, Warsaw 2012;
Dolnicki B., Samorząd Terytorialny, Warsaw 2016;
Faure B., Droit des collectivités territoriales, Paris 2016;
Faure B., Droit des collectivités territoriales, Paris 2014;
Ferstenbert J., Priet F., Quilichini P., Droit des collectivités territoriales, Paris 2016;
Leprêtre P., Les collectivites territoriales, Paris 2016;
Martysz Cz. [in:] Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, ed. B. Dolnicki, Warsaw 2012;
Oberdorff H., Kada N., Institutions administratives, Paris 2013;
Sitniewski P., Zasada jawności obrad rad miast wojewódzkich. Analiza statutów [in:] Jawność w samorządzie terytorialnym, ed. B. Dolnicki, Warsaw 2015;
Szewc A., Komisje samorządowych organów stanowiących w latach 1990–2010 [in:] „Zeszyty Prawnicze Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Bytomiu” 2010;
Thoumelou M., Collectivités territoriales. Quelavenir? Paris 2016;
Verpeaux M., Les collectivités territoriales en France, Paris 2011;
Verpeaux M., Janicot L., Droit des collectivités territoriales, Paris 2015.
