Wokół problematyki dyskrecjonalności.
dr hab. Rafał Mańko
Centre for the Study of European Contract Law, Uniwersytet Amsterdamski
Wokół problematyki dyskrecjonalności
Problematyka prawniczej władzy dyskrecjonalnej jest jednym z najdonioślejszych problemów badawczych teorii i filozofii prawa, a jednocześnie jednym z najistotniejszych aspektów praktycznych wykładni i stosowania prawa przez organy administracji publicznej i sądy. W niniejszym artykule podjęto rozważania na temat dyskrecjonalności w nawiązaniu do wydanej niedawno monografii zbiorowej pt. „Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control” pod redakcją profesora Leszka Leszczyńskiego i dra Adama Szota. Artykuł zwraca uwagę na interesujące paralele pomiędzy stanowiskami zajętymi przez niektórych współautorów monografii a stanowiskiem konsekwentnie prezentowanym przez krytyczną teorię prawa, a także na podobne paralele w odniesieniu do projektu juryscentryzmu Artura Kozaka.
Słowa kluczowe: dyskrecjonalność, granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej, wykładnia prawa
dr hab. Rafał Mańko
Centre for the Study of European Contract Law, University of Amsterdam
Issues of discretionality
The issue of lawyers’ discretionary power is one of the most significant research problems of theory and philosophy of law, and at the same time one of the most important practical aspects of interpretation and application of law by the public administration and the judiciary. The present article provides some reflections on the topic of discretionality on the basis of a recently published collective monograph entitled “Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control”, edited by Professor Leszek Leszczyński and Dr. Adam Szot. The article points to interesting parallels between the views presented by some of the co-authors and the position consequently defended by critical legal theory, as well as to similar parallels concerning Artur Kozak’s project of juriscentrism.
Keywords: discretionality, limits of lawyers’ discretional power, legal interpretation
Bibliografia:
Adamiak B., Procedural discretion in public administration [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Benditt T.M., The Concept of Interest in Political Theory, “Political Theory” 1975/3
Bekrycht T., Transcendentalna filozofia prawa. O zewnętrznym obowiązywaniu i uzasadnianiu istnienia prawa, Łódź 2015
Chmielnicki, P., Miejsce norm prawnych w porządku instytucjonalnym [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014
Collins H., Marxism and Law, Oxford 1988
Douzinas C., Gearey A., Critical Jurisprudence: The Political Philosophy of Justice, Oxford 2005
Dziedziak W., Some Remarks on Good Law and Good Administration [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Jabłoński P., Kaczmarek P., Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej tradycji socjologicznej, Kraków 2017
Jaśkowska M., Discretionality, Margin of Decision and Administrative Discretionary Authority – an Attempt at Terminological Clarification [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Kalisz A., Communication in Legal Decision-Making and Public Administration Discretionary Power [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Kamiński M., Intensity of judicial control of discretionary administrative power. Theoretical remarks from a comparative law perspective [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
K. Kelemen, B. Fekete, How Should the Legal Systems of Eastern Europe Be Classified Today? [w:] International Conference for the 10th Anniversary of the Institute of Comparative Law of the University of Szeged, red. A. Badó, Potsdam 2014
Kennedy D., A Critique of Adjudication {fin de siècle}, Cambridge MA 1997
Kennedy D., Legal Reasoning: Collected Essays, Aurora 2008
Kennedy D., The Hermeneutic of Suspicion in Contemporary American Legal Thought, „Law and Critique” 2015/25
Kmieciak Z., Wegner-Kowalska J., Abuse of Administrative Discretion [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Kmiecik Z.R., Komierzyńska-Orlińska E., The Manifestations of Public Administration’s Discretionary Power in the Control of Administrative Decisions [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Korybski A., Statutory interpretation and its role in administrative application of law [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Kozak A., Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej, red. M. Pichlak, Wrocław 2009
Kozak A., Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej, Wrocław 2002
Kukovec D., Hierarchies as Law, „Columbia Journal of European Law” 2014/21
Leszczyński L., Podejmowanie decyzji prawnych. Tworzenie i stosowanie prawa, Zamość 2003
Leszczyński L., Precedential Practice in the Statutory Legal Order and Its Role in the Judicial Control of Administrative Decisions [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001
Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna a tezy orzecznictwa, Kraków 2001
Leszczyński L., Szot A. (red.), Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, Frankfurt am Main 2016
Leszczyński L., Wojciechowski B., Zirk-Sadowski M., Wykładnia w prawie administracyjnym. System Prawa Administracyjnego. Tom 4, Warszawa 2012
Lindroos-Hovinheimo S., Justice and the Ethics of Legal Interpretation, New York 2012
Liżewski B., European Convention on Human Rights as a decision-making argument in the administrative type of law application (theoretical analysis) [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Mańko R., Ideology and Legal Interpretation: Some Theoretical Considerations [w:] Constitutional Values in Contemporary Legal Space, red. K. Torgāns, Riga 2016
Mańko R., W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja, Łódź 2018Mańko R., Orzekanie w polu polityczności, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2018/1
Mańko, R., Škop, M., Štěpáníková, M. Carving out Central Europe as a Space of Legal Culture: A Way out of Peripherality? „Wroclaw Review of Law, Administration and Economics” 2016/6(2)
McClellan Marshall J., Stare Decisis and Judicial Review of Public Administration in American Common Law System [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Mouffe C., Polityczność, Warszawa 2008
Myślińska M., Mediation in the administrative and administrative court proceedings vs. discretion in the law application process – selected issues [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Ostrowska A., Administrative promissory commitment in the perspective of discretionary powers of public administration body [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Paździora M., Stambulski M., Co może dać nauce prawa polityczność? Przyczynek do przyszłych badań, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014/1
Pesce G., Discretionary power of public administration and control of public debt [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Rzucidło-Grochowska I., The role of judicial opinion in controlling the discretionary power in public administration [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Skuczyński P., Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie [w:] Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, red. M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht, Łódź 2014
Stępień M., Administrative Discretion in the Light of Theory of Representative Bureaucracy [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Sulikowski A., Prawa a ideologia: prawa jednostki z perspektywy krytycznej myśli prawniczej i społecznej (wybrane zagadnienia), „Roczniki Nauk Społecznych” 2015/4
Szot A., Discretionary powers of the public administration in law application processes and its judicial control [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Wojciechowski B., Zirk-Sadowski M., Justification as the limitation of the discretionary power of the administrative judge [w:] Discretionary Power of Public Administration: Its Scope and Control, red. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2016
Zirk-Sadowski M., Prawo a uczestniczenie w kulturze, Łódź 1998
dr hab. Paweł Borecki
Instytut Historii Prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Funkcja stabilizacyjna konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 1993 r.
Funkcja stabilizacyjna jest jedną z głównych zamierzonych funkcji konkordatów. Jej gwarancją w polskim systemie prawnym są zwłaszcza postanowienia Konstytucji RP z 1997 r. (art. 25 ust. 3 oraz 5) a także postanowienia konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. z 1969 r. Konkordat z 1993 r. jest zatem legalnie trudno wypowiedzieć. Traktat w zróżnicowany sposób urzeczywistnia funkcję stabilizacyjną. Nie jest konkordatem pełnym i w związku z tym w ograniczonym stopniu zapewnia stabilizację w zakresie spraw finansowych i majątkowych Kościoła i duchowieństwa. W praktyce jednak układ z 1993 r. w połączeniu z siłą polityczną Kościoła zapewnił mu względnie dobrą stabilizację położenia prawnego, chociaż nie został jeszcze w pełni zrealizowany i doczekał się paru oczywistych naruszeń. W szeregu aspektach nastąpiła jednak poprawa położenia prawnego Kościoła.
Słowa kluczowe: konkordat, Kościół katolicki, stosunki państwo – Kościół, Konstytucja RP, konwencja o prawie traktatów
dr hab. Paweł Borecki
History of Law Institute, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
The stabilising function of the Concordat between the Holy See and the Republic of Poland of 1993
The stabilising function is one of the main intended functions of concordats. Its guarantee in the Polish legal system are, in particular, the provisions of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 (Article 25, paragraphs 3 and 5) and the provisions of the 1969 Convention on the Law of Treaties. The 1993 Concordat is therefore legally difficult to terminate. The treaty implements the stabilising function in various ways. It is not a full concordat and, therefore, it provides stability in the financial and property matters of the Church and the clergy to a limited extent. In practice, however, the Treaty of 1993, in conjunction with the Church's political strength, provided the Church with a relatively good stabilisation of its legal position, although it has not yet been fully implemented and has seen several obvious violations. In many aspects, however, the Church's legal position has improved.
Keywords: Concordat, the Catholic Church, State – Church relations, the Constitution of the Republic of Poland, the Convention on the Law of Treaties
Bibliografia:
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015
Borecki P., Opinia prawna w sprawie wybranych aspektów ustroju hierarchicznego Kościoła katolickiego oraz statusu duchownych w świetle kodeksu prawa kanonicznego, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2015/7
Garlicki L. (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1–18, Warszawa2010
Góralski W, Gwarancje złożone państwu polskiemu przez Kościół Katolicki w konkordacie z 1993 r. [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy-dyskusje-postulaty, red. D. Walencik, Katowice – Bielsko-Biała 2009
Góralski W, Pieńdyk A., Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w Konkordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000
Górowska B., Bilateralność konkordatu. Casus umowy polskiej z 1993 r. [w:] Bilateralizm w stosunkach państwowo-kościelnych, red. M. Bielecki, Lublin 2011
Jan Paweł II, Centesimusannus [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 2000
Krukowski J., Funkcje stabilizacyjne Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polska z 1993 roku w procesie normalizacji stosunków państwo–Kościół, „Politeja” 2014/3(29)
Krukowski J., Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013
Krukowski J., Stabilizacyjna rola konkordatu z 1993 r. w stosunkach między państwem a Kościołem Katolickim i innymi związkami wyznaniowymi [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice – Bielsko-Biała 2009
Rydlewski G., Geneza i tryb powstania ustawodawstwa wyznaniowego w Polsce w roku 1989 [w:] B. Górowska, G. Rydlewski, Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce, Warszawa 1992
Walencik D., Formalnoprawne uwarunkowania stanowienia regulacji prawnych dotyczących finansowania związków wyznaniowych w Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych, red. P. Sobczyk, K. Warchałowski, Warszawa 2013
Walencik D., Nowelizacja ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w kontekście zasady bilateralności, „Forum Prawnicze” 2011/2
Walencik D., Wydatkowanie środków z Funduszu Kościelnego w latach 1951–2016 [w:] Kwestie majątkowe w prawie wyznaniowym, red. M. Bielecki, Lublin 2018
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku Państwa do Kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004
Zieliński T.J., Hucał M., Prawo małżeńskie Kościołów chrześcijańskich w Polsce a forma wyznaniowa zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2016
dr Mariusz Śladkowski
Przewodniczący Wydziału VIII Cywilnego w Sądzie Rejonowym w Zabrzu, adiunkt w Katedrze Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Podstawy prawne sądowego dochodzenia przez gminę roszczeń z tytułu kosztów gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Administracja stanowi wyodrębniony zakres działania państwa, jak też zależnych lub niezależnych od państwa organizacji mających osobowość prawną, który nie obejmuje co do zasady zarówno ustawodawstwa, jak i sądownictwa. Samorząd terytorialny to z kolei jedna z form samorządu, rozumianego jako wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania danej grupie społecznej. Zgodnie z treścią Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wspólnotę samorządową stanowi z mocy prawa ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego, zaś przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd terytorialny wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Samorząd terytorialny stanowi zatem w istocie lokalną wspólnotę społeczną uprawnioną do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażoną w materialne środki realizacji powierzonych jej zadań. W zakresie zadań samorządu terytorialnego, jako zadania własne wykonuje on zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej, gdy zaś wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych jako zadań zleconych. Ponieważ dość często przedmiotem zlecania przez organy administracji rządowej jednostkom samorządu terytorialnego określonych czynności jest administrowanie nieruchomościami Skarbu Państwa, jako dość interesujące jawi się zagadnienie możliwości dochodzenia przez te drugie roszczeń pieniężnych na wypadek, jeżeli przekazywane na ten cel środki okazują się niewystarczające.
Słowa kluczowe: Konstytucja RP, nieruchomość, gmina, Skarb Państwa, roszczenie
dr Mariusz Śladkowski
Chairman of the 8th Civil Department of the District Court in Zabrze (Poland), assistant professor at the Department of Constitutional Law at the Faculty of Law and Administration at the University of Silesia in Katowice
The legal grounds of judicial claims by municipalities due to management costs of real estate of the State treasury in the light of the Constitution of the Republic of Poland
Administration constitutes a separate scope of the State's activity, as well as of State-dependent or independent organisations with legal personality, which in principle does not cover both legislation and the judiciary. Local governments constitute one of the forms of self-government, understood as the separation of a certain area of affairs from the scope of State power and entrusting them to a given social group for independent handling. Pursuant to the Constitution of the Republic of Poland, a local government community consists of, by virtue of law, all inhabitants of the units of the basic territorial division, and a significant part of public tasks, entrusted to them under certain laws, is carried out by the local government on its own behalf and its own responsibility. Thus, a local government is in fact a local social community entitled to independently perform public administration tasks, equipped with the material means necessary for carrying out these entrusted tasks. Within the scope of tasks of local governments, as their owns tasks they perform public tasks aimed at meeting the needs of the local government community; and when this results from a justified need of the State, an act may entrust local government units with other public tasks as commissioned tasks. Since it often happens that the commissioned tasks by the government administration to local government units consist in the management of State Treasury real estate, the issue of the possibility of local government units pursuing monetary claims in case the funds allocated for this purpose turn out to be insufficient appears to be quite interesting.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, real estate, municipality, State Treasury, claim
Bibliografia:
Bieniek G. [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. S. Kalus, Warszawa 2012
Bończak-Kucharczyk E., Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2014
Borodo A., Dochody jednostek samorządu terytorialnego w świetle ustawy z 13.XI.2003 r., Toruń 2004
Chmielnicki P. [w:] K. Bandarzewski, P. Chmielnicki, W. Kisiel, Prawo samorządu terytorialnego w Polsce, red. W. Kisiel, Warszawa 2006
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2012
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2014
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2014
Jedliński A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012
Knosala E., Rozważania z teorii nauki administracji, Tychy 2004
Niewiadomski Z., Grzelczak W., Ustawa o samorządzie terytorialnym z komentarzem, Warszawa 1990
Pyziak-Szafnicka M. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009
Ruśkowski E. [w:] E. Ruśkowski, J. Salachna, Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz, Warszawa 2004
Sieradzka M. [w:] M. Sieradzka, M. Zdyb, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2013
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013
Szewc A. [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2012
Rafał Chybiński
doktorant w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego
Opłata interchange – czy potrzebne są dalsze zmiany?
Transakcje bezgotówkowe zdobywają coraz większą popularność wśród konsumentów. Nie trzeba już nosić przy sobie dużej ilości gotówki, wystarczy posiadać kartę płatniczą umożliwiającą regulowanie należności. Przez wiele lat jedynie większe podmioty decydowały się umożliwić swoim klientom taką formę zapłaty za swój towar bądź usługę. Liczba punktów akceptujących płatności za pomocą kart kredytowych czy debetowych zwiększa się jednak z każdym rokiem. Krajowy parlament przez wiele lat próbował bowiem ustalić stawkę opłaty interchange na zbalansowanym poziomie. Miało to przyczynić się do rozwoju sieci akceptacji kart, a także do obniżenia cen towarów bądź usług w miejscach już akceptujących karty płatnicze. Celem niniejszego artykułu będzie próba uświadomienia, że problem opłat interchange dotyczy w rzeczywistości każdego. Niezależnie bowiem od tego, czy jest się posiadaczem i użytkownikiem karty płatniczej, ponosi się ciężar tychże opłat.
Słowa kluczowe: opłata interchange, prawo bankowe, konsument
Rafał Chybiński
doctoral student in the Department of Theory and Philosophy of Law at the University of Wroclaw
Interchange fee – does it need further changes?
Non-cash transactions are getting more and more popular among consumers. People do not need to carry a lot of cash on them because they can pay their financial commitments using payment cards. For many years only big companies like supermarkets offered this form of payment for their products or services to their clients. Nowadays all of us can use credit cards even in small village shops. The amount of shops and other places accepting credit and debit cards is increasing. However, the biggest obstacle to introducing this form of payment everywhere is still the interchange fee. For many years, the national parliament tried to set the interchange fee rate at a balanced level. This was to contribute to the development of the card acceptance network, as well as to lower prices of goods or services in places already accepting payment cards. The main purpose of this article is to show that the problem of interchange fees really applies to everyone. It does not matter if you use a payment card or pay in cash, you still have to pay the interchange fee.
Keywords: interchange fee, banking law, consumer
Bibliografia:
Dom Badawczy Maison, Opinie na temat płatności kartą wśród przedsiębiorców. Raport z badania dla Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, Warszawa 2014
Dzwonkowski H., komentarz do art. 6 Ordynacji podatkowej, nb 4–9 [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. H. Dzwonkowski, Warszawa 2019
Mastalski R., Fojcik-Mastalska E., Prawo finansowe, Warszawa 2013
NBP, Analiza funkcjonowania opłaty interchange w transakcjach bezgotówkowych na rynku polskim, Warszawa 2012, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/interchange.pdf
NBP, Analiza skutków obniżenia opłaty interchange w Polsce, Warszawa 2015, https://www.nbp.pl/systemplatniczy/interchange/obnizenie-oplaty-interchange.pdf
Stanisławiszyn P., Opłaty interchange w Polsce – czy tak musi być?, wykład na międzynarodowej konferencji naukowej Płatności elektroniczne. Współczesny stan rynku, Wrocław, 18.10.2012 r.
dr Patrycja Sołtysiak
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Instytut Prawa, Administracji i Zarządzania, członek Stowarzyszenia Badań nad Źródłami i Funkcjami Prawa „FONTES”
Działania podejmowane przez Rzecznika Praw Dziecka w celu eliminowania nieprawidłowości w procesie stanowienia i stosowania prawa – potrzeba i sposoby ochrony praw i dobra dziecka
Ombudsman to, jak się przyjmuje w naukach prawnych, podmiot posiadający szczególny autorytet. Jest on swego rodzaju obserwatorem działania administracji państwowej. Informuje on parlament, a także opinię społeczną o stanie przestrzegania prawa i funkcjonowaniu administracji. Koncentrując uwagę na charakterze schematów działania (kompletów normatywnych) z udziałem Rzecznika Praw Dziecka, należy stwierdzić, iż mają one swoisty – dwojaki charakter. Schematy działania Rzecznika mogą dotyczyć konkretnych, indywidualnych spraw – będzie to własne postępowanie Rzecznika Praw Dziecka, może on też w konkretnej, indywidualnej sprawie przystąpić do postępowania prowadzonego przez inny organ państwa. Ponadto może kierować wystąpienia generalne mające na celu ochronę – kontrolę pewnych kategorii praw zbiorowych dzieci. Przejawem – skutkiem działania Rzecznika – będzie upublicznienie, czy dany podmiot prawa zareagował w odpowiedni sposób na rzecz ochrony praw i dobra dziecka, czy też nie. Działania, postępowanie, rola Rzecznika Praw Dziecka w celu eliminowania nieprawidłowości w procesie stanowienia i stosowania prawa koncentrują się wokół oceny działalności aparatu państwowego w dwóch płaszczyznach – tworzenia (stanowienia) i stosowania prawa – prawa dziecka.
Słowa kluczowe: ombudsman, Rzecznik Praw Dziecka, stanowienie i stosowanie prawa, prawa i dobro dziecka, instytucja
Patrycja Sołtysiak
PhD, Jan Dlugosz University in Czestochowa, Institute of Law, Administration and Management, Member of the "FONTES" Association for Research on Sources and Functions of the Law
Activities undertaken by the Ombudsman for Children for the purpose of eliminating irregularities in the process of enacting and applying laws – the need for and ways of protecting the rights and well-being of children
The Ombudsman is, as accepted in legal science, an entity with special authority. The Ombudsman is like an observer of the activities of State administration, informing the parliament as well as the public opinion about the state of compliance with the law and the functioning of the administration. If we focus on the nature of the modes of operation (normative sets) with the participation of the Ombudsman, we will find that, in a way, they are of a double nature. The modes of operation of the Ombudsman may refer to particular, individual cases – these will involve the Ombudsman's own activity; or the Ombudsman may in a specific, individual case join the proceedings conducted by other State authorities. Furthermore, the Ombudsman may give general statements aimed at protecting – inspecting certain categories of collective rights of children. The effect of the Ombudsman’s activity is making the information public whether or not a given legal entity has reacted adequately to protect the rights and well-being of children. The activities and role of the Ombudsman in eliminating irregularities in the process of enacting and applying laws concentrate on the assessment of the activities of the State on two levels – enacting and applying laws regarding children’s rights.
Keywords: Ombudsman, enacting and applying laws, the rights and well-being of children, institution
Bibliografia:
Borkowski J., Wypowiedź wygłoszona podczas konferencji naukowej nt. „Obywatel – jego wolności i prawa”, 27 stycznia 1998 r., „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich – Materiały” 1998/36, Warszawa 1998
Chmielnicki P., Miejsce norm prawnych w porządku instytucjonalnym [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2014
Domańska A., Pozycja ustrojowo-prawna Rzecznika Praw Obywatelskich, Łódź 2012
Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2017 rok oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka, Warszawa 2018, www.brpd.gov.pl
Pytlak A. [w:] Słownik języka polskiego, t. II, red. M. Szymczak, Warszawa 1979
Soltysiak P., Mediacja jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów, „Gubernaculum et Administratio” 2012/2(6), Częstochowa 2012
Zubik M., Trzy grosze Rzecznika Praw Obywatelskich do zmian w Konstytucji III RP [w:] Pracowitość czy zgodność z prawem, Wrocław 2010
Przemysław Sadowski
student IV roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
Relacje administracji samorządowej i rządowej w świetle kompetencji marszałka województwa i wojewody
Po reformie administracji publicznej z 1998 r. w województwie mamy zarówno administrację rządową, jak i samorządową. Administracja rządowa reprezentowana jest przez wojewodę – jako przedstawiciela rządu w terenie, natomiast administracja samorządowa przez marszałka województwa – jako gospodarza terenu. Podmioty te w rzeczywistości rywalizują ze sobą o władzę w województwie, choć ich zadania były zupełnie inne. Nowelizacje ustaw przyczyniły się do tego, że dzisiaj nie wiadomo, kto jest gospodarzem terenu.
Słowa kluczowe: administracja rządowa, samorząd, województwo, marszałek województwa, wojewoda
Przemysław Sadowski
IV year, Law, Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University
Relations of local and government administration in the light of the competences of the voivodeship marshal and the voivode
After the public administration reform of 1998 in voivodeships we have both government and local government administration. The government administration is represented by the voivode – as a representative of the government in the area, while the local government administration is represented by the voivodeship marshal – as the host of the area. These entities are in fact competing with each other for power in the voivodeship, although their tasks are completely different. Amendments to relevant laws contributed to the fact that nowadays it is not clear who is the host of the area.
Keywords: government administration, local government, voivodeship, voivodeship marshal, voivode
Bibliografia:
Bandarzewski K., komentarz do art. 43 ustawy o samorządzie województwa [w:] Komentarz do ustawy o samorządzie województwa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2005
Bandarzewski K., komentarz do art. 46 ustawy o samorządzie województwa [w:] Komentarz do ustawy o samorządzie województwa, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2005
Gałecka M., Podział zadań i kompetencji administracji rządowej i samorządowej w województwie w zdecentralizowanym systemie polityki regionalnej, „Nauki o finansach. Financial sciences” 2013/1(14)
Kasiński M., Wojewoda jako twórca prawa wewnętrznego [w:] Legislacja administracyjna. Teoria, orzecznictwo, praktyka, red. Z. Duniewska, Warszawa 2012
Kulesza M., Kijowski D., Misąg W., Prutis S. i in., Bariery prawne efektywnego i skutecznego funkcjonowania lokalnej i regionalnej administracji publicznej oraz propozycje ich likwidacji oraz ograniczenia, „Samorząd Terytorialny” 2005/1–2
Pacak M., komentarz do art. 25 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie [w:] M. Pacak, Zmorek K., Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Komentarz, Warszawa 2013
