Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.)
prof. dr hab. Karol Weitz
Katedra Postępowania Cywilnego, Instytut Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, sędzia Sądu Najwyższego
Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.)
Autor podejmuje kwestię, czy interes prawny jako przesłanka powództwa o ustalenie jest przesłanką merytoryczną, czy też przesłanką procesową. Po analizie zagadnienie, wbrew dominującym poglądom polskiej judykatury i nauki, ale zgodnie z niemal jednolitym zapatrywaniem judykatury i nauki niemieckiej, austriackiej i szwajcarskiej uznaje, że interes prawny jest przesłanką procesową. Jego brak powinien więc skutkować odrzuceniem pozwu albo – gdy ma charakter następczy – umorzeniem postępowania, a nie oddaleniem powództwa.
Słowa kluczowe: interes prawny, powództwo o ustalenie, przesłanki procesowe
The nature of the legal interest as a premise of a declaratory action (Art. 189 CPC)
The author raises the question whether the legal interest as a premise of a declaratory action is a substantive or procedural condition. After analyzing this issue, contrary to the prevailing views of Polish judicature and doctrine, but in accordance with the almost uniform view of German, Austrian and Swiss judicature and doctrine, he acknowledges that legal interest is a procedural premise. Therefore, its absence should result in the rejection of the claim or – if it is a subsequent one - in the cessation of the proceedings, and not in the dismissal of the claim.
Keywords: legal interest, declaratory action, procedural conditions
Bibliografia:
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Lwów (b.r.w.)
Allerhand M., Sądowe dochodzenie roszczeń niezupełnych, „Polski Proces Cywilny” 1939/7–8
Allerhand M., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 2.03.1937 r., C. II. 2512/36, OSP 1938, poz. 16
Ballon O.J., Einführung in das österreichische Zivilprozessrecht – Streitiges Verfahren, Graz 2009
Bekerman J., Powództwo o ustalenie stosunku prawnego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1923/47
Braun J., Lehrbuch des Zivilprozeßrechts, Tübingen 2014
Broniewicz W., Normy, przesłanki i zarzuty jurysdykcyjne w procesie cywilnym, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1969, t. 2
Broniewicz W., Przyczyny oddalenia powództwa, „Państwo i Prawo” 1964/5–6
Broniewicz W., Pojęcie legitymacji procesowej [w:] Studia z procesu cywilnego, red. K. Korzan, Katowice 1986
Broniewicz W., Warunki uwzględnienia powództwa, „Państwo i Prawo” 2003/3
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016
Burgstaller A., Die Klage auf künftige Leistung, „Juristische Blätter“ 1989/9
Dolinar H., Ruhen des Verfahrens und Rechtsschutzbedürfnis, Wien, New York 1974
Dynowski K., Skargi o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1925/12, 1925/13 i 1925/14
Fasching H.W., Lehrbuch des österreichischen Zivilprozessrechts, Wien 1990
Feller B., Kodeks postępowania cywilnego z orzecznictwem, Kraków 1937
Fierich F.K., Postępowanie przed sądami okręgowemi [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, przedruk wyczerpanych druków z 1921 i 1923 r., Warszawa 1928, t. 1
Geimer R., Internationales Zivilprozessrecht, Köln 2015
Geimer R., Greger R., Herget K., Heßler H.-J., Lückemann C., Stöber K., Vollkommer M., Festkorn Ch., Lorenz A., Zöller Zivilprozessordnung, Köln 2016
Gołąb S., Zarys polskiego procesu cywilnego, Kraków 1932
Grunsky W., Jacoby F., Zivilprozessrecht, München 2014
Grzegorczyk P., Immunitet państwa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010
Grzegorczyk P., W ramach której z podstaw z podstaw kasacyjnych należy zarzucać naruszenie przepisów regulujących warunki uznania orzeczenia sądu państwa obcego lub wyroku sądu polubownego wydanego za granicą?, „Polski Proces Cywilny” 2010/1
Guldener M., Schweizerisches Zivilprozeßrecht, Zürich 1979
Haas U., Das Feststellungsinteresse [w:] Festschrift für Peter Gottwald zum 70. Geburtstag, red. Adolphsen J., Goebel J., Haas U., Hess B., Kolmann S., Würdinger M., München 2014
Habscheid E.J., Rechtsverhältnis und Feststellungsinteresse, „Zeitschrift für Zivilprozess“ 1999/1
Hahn Z., Interes prawny w skardze o ustalenie, „Polski Proces Cywilny” 1935/24
Hroboni J., Art. 3 k.p.c. a § 228 austr. proc. cyw. (szkic porównawczy), „Przegląd Sądowy” 1931/8
Hroboni J.J., Analityczny rozbiór niektórych problemów z zakresu polskiej procedury cywilnej, „Czasopismo Sędziowskie” 1932/11–12
Hroboni J., Stosunek wzajemny powództwa o ustalenie i powództwa o świadczenie, „Polski Proces Cywilny” 1934/21–22
Jacobs M., Der Gegenstand des Feststellungsverfahrens, Tübingen 2005
Jakubecki A., Glosa do wyroku Sądy Najwyższego z 21.05.1997 r., II CKN 144/97, „Przegląd Sądowy” 1998/9
Jarocha A., Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki kapitałowej, Toruń 2010
Jodłowski J., Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Część ogólna, Warszawa 1958
Jodłowski J., Resich Z., Postępowanie cywilne, Warszawa 1987
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Postępowanie cywilne, Warszawa 2014
Jonas M., Pohle R., Zivilprozeßordnung. Kommentar, t. 1, Tübingen 1938
Klimkowicz J., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 13.04.1965 r., II CR 266/64, OSPiKA 1966/7–8
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. Z. Resich, W. Siedlecki, Warszawa 1975
Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 1, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, Warszawa 1989
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. T. Ereciński, Warszawa 2012
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. T. Ereciński, Warszawa 2012
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2015
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013
Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. 2, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2016
Kommentar zu den Zivilprozeßgesetzen, t. 3, red. H.W. Fasching, A. Konecny, Wien 2004
Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO), red. Th. Sutter-Somm, F. Hasenböhler, Ch. Leuenberger, Zürich, Basel, Genf 2013
Krajewski J., Naruszenie prawa materialnego jako podstawa rewizyjna według k.p.c., „Nowe Prawo” 1958/10
Kruszelnicki F., Proces cywilny jako stosunek prawny w świetle polskiej procedury cywilnej, „Palestra” 1931/8–9
Kruszelnicki Ś., Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem. Część I, Warszawa, Poznań, Kraków (b.r.w.)
Litauer J.J., Komentarz do procedury cywilnej, Warszawa 1933
Markus A. R., Internationales Zivilprozessrecht, Bern 2014
Matscher F., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 22.08.1977 r., 3 Ob 74/77, „Juristische Blätter” 1978/17–18
Misiuk T., Udział organizacji społecznych w ochronie praw obywateli w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972
Miszewski W., Proces cywilny w zarysie. Część pierwsza, Warszawa–Łódź 1946
Mokry J., W kwestii przedmiotu samodzielnych żądań ustalających w sądowym postępowaniu cywilnym [w:] Studia z procesu cywilnego, red. K. Korzan, Katowice 1986
Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung, t. 1, München 2013
Niederländer H., Materielles Recht und Verfahrensrecht im Internationalen Privatrecht, „Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht“ 1955, t. 20/1
Novak F., Einige Probleme des Zivilprozeßrechts, Wien 1964
Olschewski B.-D., Zurückverweisung durch das Berufungsgericht bei fehlendem Feststellungsinteresse, „Neue Juristische Wochenschrift“ 1971/13
Peiper L., Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza, t. 1, Kraków 1934
Petschek G., Das Feststellungsurteil nach österreichischem Recht, „Österreichische Anwaltszeitung“ 1932/13–14
Piasecki W., Korzonek J., Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, Miejsce Piastowe 1931
Piasecki K., Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981
Pollak R., System des Österreichischen Zivilprozeßrechtes, Wien 1906
Postępowanie cywilne, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2013
Rechberger W.H., Simotta D.-A., Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts. Erkenntnisverfahren, Wien 2010
Resich Z., Przesłanki procesowe, Warszawa 1966
Resich Z., Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985
Romańska M., Wykorzystanie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) w stosunkach umownych, „Palestra” 2015/5–6
Rosenberg L., Lehrbuch des Deutschen Zivilprozeßrechts, Berlin 1927
Rosenberg L., Schwab K.H., Gottwald P., Zivilprozessrecht, München 2010
Rowiński T., Interes prawny w procesie cywilnym i w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971
Sawczuk M., Wznowienie postępowania cywilnego, Lublin 1963
Sawczuk M., Wznowienie postępowania cywilnego, Warszawa 1970
Schmidt A., Die Neue Ungarische Civilprozeßordnung, Leipzig 1911
Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO). Kommentar, red. A. Brunner, D. Gasser, I. Schwander, Zürich, St. Gallen 2011
Schweizerische Zivilprozessordnung. Basler Kommentar, red. K. Spühler, L. Tenchio, D. Infanger, Basel 2013
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 25.06.1948 r., Po C 428/48, „Państwo i Prawo” 1949/6–7
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957
Siedlecki W., Nieważność procesu cywilnego, Warszawa 1965
Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1968
Siedlecki W., Prawo procesowe cywilne a prawo cywilne materialne, „Krakowskie Studia Prawnicze: 1969/3–4
Siedlecki W., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 20.12.1979 r., III PR 78/79, OSPiKA 1980/11, poz. 196
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004
Sperl H., Lehrbuch der Bürgerlichen Rechtspflege, t. 1, cz. 2, Wien 1928
Sprung R., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 19.04.1967 r., 5 Ob 81/67, „Juristische Blätter” 1968/7–8
Stein F., Grundriß des Zivilprozeßrechts, Tübingen 1921
Stein/Jonas, Kommentar zur Zivilprozessordnung, t. 1, Tübingen 2003
Stelmachowski B., Zarys procedury cywilnej obowiązującej na ziemiach byłego zaboru pruskiego i na Górnym Śląsku, t. 2, Poznań 1925
Stelmachowski B., Warunki formalne i przesłanki procesowe w postępowaniu spornem według k.p.c., „Głos Prawa” 1934/10–11
Sutter-Somm, Th., Schweizerisches Zivilprozessrecht, Zürich, Basel, Genf 2012
Święcicki W., Orzecznictwo powojenne Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych, Łódź 1948
Teixeira de Sousa M., Die Zulässigkeitsprüfung im Zivilprozess, Frankfurt am Main 2011
Trammer H., O właściwe miejsce dla „czystych” norm materialnego prawa cywilno-jurysdykcyjnego, „Przegląd Notarialny” 1949/1–2
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950
Wach A., Handbuch des Civilprozessrechts, t. 1, Leipzig 1885
Walasik M., Intertemporalna reguła kontynuacji w prawie procesowym cywilnym [w:] Nauka – Kodyfikacja – Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012
Walasik M., Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne w świetle zasady dyspozycji, „Studia Cywilistyczne” 1963, t. 2
Warzocha E., Ustalenie stosunku prawnego lub prawa w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1982
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932
Waśkowski E., Powództwo i jego zmiana, „Polski Proces Cywilny” 1935/3
Weber F.V., Die Feststellungsklage nach der Schweizerischen Zivilprozessordnung, Basel 2013
Weiss H.-D., Das Feststellungsinteresse als unqualifizierte Prozeßvoraussetzung, „Neue Juristische Wochenschrift“ 1971/36
Weitz K., Skuteczność zagranicznych orzeczeń w Polsce według art. 1145 § 2 k.p.c., „Przegląd Sądowy” 1999/4
Weitz K., Konwencja z Lugano. Wykonalność zagranicznych orzeczeń przed sądami polskimi, Warszawa 2002
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005
Weitz K., Skutki naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. [w:] Proces cywilny. Nauka – Kodyfikacja – Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012
Weitz K., Wyrok zaoczny oddalający powództwo, „Polski Proces Cywilny” 2011/3
Weitz K., Związanie sądu granicami żądania w procesie cywilnym [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011
Wengerek E., Powództwo o ustalenie, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1959/1
Werhanowski W., Znaczenie interesu prawnego w procesie cywilnym, Lwów 1908
Wieser E., Zulässigkeit und Begründetheit der Klage, „Zeitschrift für Zivilprozess“ 1971, t. 84
Wieczorek/Schütze Zivilprozessordnung und Nebengesetze. Großkommentar, t. 4, red. R.A. Schütze, Berlin, Boston 2013
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2013
Wiśniewski T., Immunitet parlamentarny z punktu widzenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, t. 1, Warszawa 2011
Włodyka S., Interes prawny jako przesłanka dopuszczalności zaskarżenia orzeczeń w procesie cywilnym, „Nowe Prawo” 1963/9
Włodyka S., Podmiotowe przekształcenie powództwa, Warszawa 1968
ZPO. Zivilprozessordnung. Kommentar, red. W.H. Rechberger, Wien 2006
prof. dr hab. Andrzej Malinowski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Nieumyślne sporządzenie fałszywej opinii przez biegłego – aspekt logiczno-językowy
Artykuł omawia logiczną strukturę procesu stwierdzania przestępstwa nieumyślnego sporządzenia fałszywej opinii przez biegłego. Stwierdzono, że art. 233 § 4a kodeksu karnego odwołuje się do nieostrych i wieloznacznych znaczeń języka ogólnego. Szczególnie istotny jest brak legalnej definicji pojęcia opinii fałszywej, co w rezultacie umożliwia stosowanie wykładni rozszerzającej, nieuprawnionej w prawie karnym materialnym. Pozostawia zbyt duży margines zarówno w zakresie dokonywania ustaleń faktycznych przy stwierdzaniu fałszywości, jak i przy stwierdzaniu nieumyślności. Jest przykładem niepoprawnej legislacji.
Słowa kluczowe: opinia biegłego, fałsz, nierzetelność, nieumyślność, kryteria oceny
Unintentionally making a false opinion by an expert – a logical-language aspect
The article discusses the logical structure of the process of stating the offense of unintentionally making a false opinion by an expert. It was found that art. 233 § 4a of the Criminal Code refers to the vague and ambiguous meanings of the general language. Of particular importance is the lack of a legal definition of the term "false opinion", which in turn allows the use of an expanding interpretation, unauthorized in substantive criminal law. It leaves too much margin both in the scope of making findings of fact when establishing falsity and in the determination of unintentional character. It is an example of incorrect legislation.
Keywords: expert opinion, falsity, unreliability, unintentional character, evaluation criteria
Bibliografia:
Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1974
Brożek A., Pytania i odpowiedzi. Tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne, Warszawa 2007
Dębski R. (red.), Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, Warszawa 2017
Dzierżanowska J., Studzińska J., Kryteria oceny dowodu z opinii biegłego w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, „Roczniki Nauk Prawnych”2015/2, t. 25
Gurgul J., O swobodnej ocenie opinii biegłego, „Prokuratura i Prawo” 2012/10
Jadacki J., Spór o granice języka, Warszawa 2002
Jakubski P., Wina i jej stopniowalność na tle kk, „Prokuratura i Prawo” 1999/4
Kmiecik R., Skrętowicz E., Proces karny: Część ogólna, Warszawa 2009
Kotarbiński T., Kurs logiki dla prawników, Warszawa 1974
Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Warszawa 2017
Litusek A., Pilarski P., Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych, Kraków 2012
Malinowski A., Pytania i odpowiedzi. Teoria i zastosowanie w postępowaniu karnym oraz cywilnym, Warszawa 2012
Malinowski, A. Logika dla prawników, Warszawa 2017
Michalski B., Ustawowe regulacje klauzuli nieumyślności, „Państwo i Prawo” 1994/7–8
Michalski B., Ustawowe regulacje klauzuli, „Państwo i Prawo” 1994/7–8
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006
Nawrocki M., Definicje legalne w kodeksie karnym, „Państwo i Prawo” 2017/9
Nawrocki M., Kodeks karny. Komentarz [w:] Biegły w postępowaniu cywilnym i karnym. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, wzory pism procesowych, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2017
Pachnik K., Biegli w praktyce sądowej, Siedlce 2015
Popper K., Logika odkrycia naukowego, Warszawa 1977
Sołtyszewski I., Szostak R., Odpowiedzialność karna za błąd opiniodawczy – studium przypadku, „Prokuratura i Prawo” 2017/1
Spyra T., Granice wykładni prawa, Warszawa 2006
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015
Szymanek K., Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa 2001
Widła T., Jeszcze raz o ekspertyzach pozasądowych, „Prokuratura i Prawo” 2015/7–8
Widła T., Ocena dowodu z opinii biegłego, Katowice 1992
Wilk L., Pojęcie „nierzetelność” w odniesieniu do dokumentów w prawie karnym, „Palestra” 2013/3–4
Wójcikiewicz J. (red.), Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane, Kraków 202
Wróbel W., Przestępstwo nierzetelnego prowadzenia dokumentacji działalności gospodarczej, „Przegląd Sądowy” 1995/7–8
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988
Zawłocki M., Nieumyślność jako podstawa odpowiedzialności karnej – w poszukiwaniu kompromisu, „Monitor Prawniczy” 2008/11,
Zieliński M., Iura novit curia. Wykładnia prawa [w:] Prawo, język, logika. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Malinowskiego, red. S. Lewandowski, H. Machińska, J. Petzel, Warszawa 2013
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012
Ziemińska R., Współczesne koncepcje prawdy, „Studia Semiotica” 2011/1, Prawda, red. D. Leszczyński
Żółtek S., Znaczenie normatywne ustawowych znamion czynu zabronionego. Z zagadnień semantycznej strony zakazu karnego, Warszawa 2017
dr hab. Piotr Góralski
Katedra Prawa Karnego Materialnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski
Podstawowe problemy wiążące się z interpretacją przepisów poświęconych środkowi zabezpieczającemu w postaci terapii uzależnień (art. 93a § 1 pkt 3 k.k.)
Niniejszy artykuł zawiera przedstawienie uregulowania kodeksowego, wolnościowego środka zabezpieczającego w formie terapii uzależnień sprawców czynów zabronionych, na tle unormowań zawierających ogólne podstawy stosowania środków zabezpieczających, określonych w rozdziale X kodeksu karnego. W treści omówień wskazano ponadto kategorie sprawców przestępstw, wobec których ten rodzaj sankcji karnej może znaleźć zastosowanie, jak również przedstawiono tam wzajemne relacje systemowe łączące unormowanie terapii uzależnień z niektórymi przepisami kodeksu karnego wykonawczego (w szczególności z art. 202b tego aktu prawnego) oraz z unormowaniami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W artykule poruszono również kwestię znaczenia specjalizacji biegłych oraz zakresu ich opinii dla prawidłowości orzeczenia przez sąd terapii uzależnień.
Słowa kluczowe: terapia uzależnień, przestępcy uzależnieni, środek zabezpieczający, leczenie przestępców alkoholików, terapia przestępców narkomanów, opinia biegłych
Basic Problems Involved with Interpretation of Legal Regulations Regarding the Preventive Measure in the Form of Addiction Therapy (Article 93a § 1 Sec. 3 of the Polish Penal Code)
This article presents the Polish Penal Code regulations regarding the preventive measure in the form of addiction therapy for offenders as an alternative to imprisonment, as compared with the legislation containing general rules on the application of preventive measures defined in Chapter 10 of the Polish Penal Code. The overview includes categories of offenders to whom this sanction may be adjudged, as well as mutual systemic relations combining legally regulated addiction therapy with certain regulations of the Polish Executive Penal Code (in particular under Article 202b of this Code) and legal regulations of the Drug Abuse Prevention Act. Furthermore, the article discusses the significance of experts’ specialisation and the importance of their opinions in terms of the court making the right decision when adjudging addiction therapy.
Keywords: addiction therapy, addicted criminals, preventive measure, treatment of alcohol abusing criminals, therapy of drug abusing criminals, expert’s opinion
Bibliografia:
Barczak-Oplustil A., Problem zbiegu terapii uzależnień ze środkami przewidzianymi ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015
Długosz J, Komentarz do rozdziału X k.k. – Środki zabezpieczające [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. II. Komentarz do art. 32 – 116 k.k., red. M. Królikowski i R. Zawłocki, Warszawa 2015
Góralski P, Środki zabezpieczające w polskim prawie karnym, Warszawa 2015
Hofmański P., Paprzycki L.K., Sakowicz A., Komentarz do rozdziału X k.k. – Środki zabezpieczające [w:] Kodeks karny, red. M. Filar, Warszawa 2016
Krajewski K, Ewolucja środków zabezpieczających stosowanych wobec osób uzależnionych w ustawodawstwie polskim [w:] System prawa karnego, t. 7 – Środki zabezpieczające, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2012
Krajewski K., Środki zabezpieczające o charakterze leczniczym stosowane wobec sprawców przestępstw uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych [w:] System prawa karnego, t. 7 – Środki zabezpieczające, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2012
Krajewski K., Zmiany regulacji dotyczących leczniczych środków zabezpieczających stosowanych wobec sprawców uzależnionych wprowadzone ustawą nowelizacyjną z dnia 20.02.2015 r. [w:] System prawa karnego – t. 7, Środki zabezpieczające, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2015
Majewski J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015
Osiński L., Komentarz do rozdziału XIII k.k.w. – Środki zabezpieczające [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2016
Zakrzewski P., Środki zabezpieczające o charakterze wolnościowym [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015
Zgoliński I., Komentarz do rozdziału X k.k. – Środki zabezpieczające [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016
Mikołaj Małecki
adiunkt, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński
Karalność współdziałania w popełnieniu wykroczenia
Celem artykułu jest gruntowna reinterpretacja przepisów Kodeksu wykroczeń i próba odpowiedzi na pytanie, jakie formy karalnego współdziałania w popełnieniu wykroczenia przewiduje polski system prawa wykroczeń. W efekcie rozważań zostanie wykazane, że polski system prawa wykroczeń zawiera odmienne regulacje odpowiedzialności za współdziałanie w porównaniu do Kodeksu karnego. Polskiemu Kodeksowi wykroczeń znane są tylko dwie ogólne postacie współdziałania w popełnieniu czynu zabronionego: podżeganie i pomocnictwo. Mają one charakter akcesoryjny i dają wyłączną podstawę do pociągnięcia podmiotu do odpowiedzialności represyjnej za wszystkie formy postępowania uznawanego na gruncie Kodeksu karnego za przejaw sprawczego i niesprawczego współdziałania przestępnego. Na gruncie prawa wykroczeń nie funkcjonuje konstrukcja współsprawstwa.
Słowa kluczowe: wykroczenia, podżeganie, pomocnictwo, współsprawstwo
The punishability of cooperation in committing a contravention
The aim of the article is a thorough reinterpretation of the Code of Contraventions and attempt to answer the question what forms of cooperation in committing a contravention are provided by the Polish system of contraventions. As a result of deliberations, it will be shown that the Polish system of contraventions contains different regulations of liability for cooperation in contravention than the Polish Criminal Code. Only two general forms of cooperation in committing a prohibited act are known to the Polish Code of Contraventions: incitement and aiding. They give the sole basis to bring the subject to repressive responsibility for all forms of proceedings recognized under the Criminal Code as manifestations of efficient and unlawful cooperation. The construction of complicity has not been described in the Polish Code of Contraventions.
Keywords: contraventions, incitement, aiding, abetting
Bibliografia:
Bielski M., Kryteria obiektywnego przypisania skutku na tle współczesnej polskiej dogmatyki prawa karnego [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, t. 2, Warszawa 2012
Błaszczyk M. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
Bojarski M. [w:] M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2016
Bojarski T., Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2015
Bojarski T., Polskie prawo wykroczeń. Zarys wykładu, Warszawa 2012
Brożek B., Derywacyjna koncepcja wykładni z perspektywy logicznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/1
Bryk J., M. Enerlich J., Kupiński R., Nowicka I., Prawo wykroczeń, Warszawa 1999
Budyn-Kulik M. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2016
Dąbrowska-Kardas M., Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej kodeksu karnego, Warszawa 2012
Gizbert-Studnicki T., Wieloznaczność leksykalna w interpretacji prawniczej, Kraków 1978, s. 6–8
Gostyński Z., Prawo wykroczeń w zarysie, Katowice 1987
Grzegorczyk T. [w:] Kodeks wykroczeń, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2013
Gubiński A., Prawo wykroczeń, Warszawa 1989
Kardas P., Sprawstwo i współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego [w:] System Prawa Karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2013
Kardas P., Teoretyczne podstawy odpowiedzialności karnej za przestępne współdziałanie, Kraków 2001
Kasicki G., Wiśniewski A., Kodeks wykroczeń z komentarzem, Warszawa 2002
Kotowski W., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2009
Kulik M. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Kulik, Warszawa 2009
Majewski J., Budowa przepisów prawa karnego i norm w nich zawartych [w:] System Prawa Karnego, t. 2, Źródła prawa karnego, red. T. Bojarski, Warszawa 2011
Małecki M., Znieważyć Polskę Walczącą można by w pojedynkę, „Dziennik Gazeta Prawna”, dodatek „Prawnik”, 23.05.2017/98 (4497)
Marek A., Prawo wykroczeń (materialne i procesowe), Warszawa 2008
Niezgoda Z., Prawo wykroczeń, Przemyśl 2004
Peiper L., Komentarz do Kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach, przepisów wprowadzających obie te ustawy oraz do Rozporządzenia Prezydenta R.P. o niektórych przestępstwach przeciw bezpieczeństwu państwa z 24 października 1934 roku (Dz.U. Nr 94, poz. 851), z uwzględnieniem ustawy karnej skarbowej, ordynacji podatkowej, Kodeksu Karnego Wojskowego, ustaw dodatkowych, orzecznictwa Sądu Najwyższego, Kraków 1936
Raglewski J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Sitarz O., Materialne prawo wykroczeń. Część ogólna, Warszawa 2015
Wojciechowski J., Kodeks wykroczeń. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 2005
Wróbel W., Kilka uwag o współsprawstwie przestępstw materialnych w perspektywie kryteriów obiektywnego przypisania skutku, [w:] Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu z okazji 40-lecia pracy zawodowej, red. P. Hofmański przy współpracy P. Kardasa i P. Wilińskiego, Warszawa 2014
Wróbel W., Struktura normatywna przepisu prawa karnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993/3
Zieliński M., Derywacyjna koncepcja wykładni jako koncepcja zintegrowana, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/3
Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań 1972
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1991/23
Anna Dorabialska
Artykuł stanowi część projektu nr 2011/01/N/HS5/02524 finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki
Ograniczenia wyboru prawa w prawie kolizyjnym
Artykuł stanowi przegląd przedmiotowych, podmiotowych i temporalnych ograniczeń, jakim podlega redakcja klauzul wyboru prawa obecnie przewidzianych w polskim prawie prywatnym międzynarodowym. Poza możliwością dokonania wyboru prawa dla zobowiązań umownych, w ciągu ostatniego dziesięciolecia polski i unijny prawodawca rozszerzył zakres kolizyjnoprawnej swobody wyboru prawa również na zobowiązania pozaumowne, alimentacyjne, stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami oraz swobodę testowania. W każdej z tych gałęzi prawo przewidziano rozbudowany system ograniczeń, które przeanalizowano wskazując istniejące pomiędzy nimi analogie oraz odmienności.
Słowa kluczowe: prawo prywatne międzynarodowe, autonomia woli, wybór prawa właściwego, rozporządzenie „Rzym I”, rozporządzenie „Rzym II”, stosunki alimentacyjne, sprawy spadkowe
Limits to party autonomy in Private International Law
The contribution is a general overview of objective, subjective and temporary limits provided for the choice-of-law clauses in the Polish Private International Law. Aside from conceding the right to choose the applicable law for contractual obligations the Polish and European legislator broadened the scope of parties autonomy In Private International Law involving also the non-contractual obligations, maintenance obligations, matrimonial property regimes and last wills. Each of these areas of law encompasses a complex system of limits which has been analysed with regard to the analogies and differences among them.
Keywords: Private International Law, Party Autonomy, Freedom of choice, Choice of Applicable Law, Contractual obligations, Non-contractual obligations, mantainence obligations, succession
Bibliografia:
Briggs A., Agreements on jurisdiction and choice of law, Oxford 2008
Brzozowski A., Umowy [w:] System prawa prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006
Czepelak M., Autonomia woli w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej, Warszawa 2015
Czepelak M., Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012
Gabrysiak M., Uprzedni wybór prawa dla deliktów w prawie prywatnym międzynarodowym n tle rozporządzenia Rzym II, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/4
von Hein J., Art. 14 Rom II-VO [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB Band 10: IPR, Rom I-VO, Rom II-VO, Rom III-VO, EuUnthVO, EuErbVO, Art. 1-24 EGBG, red. J. von Hein, München 2013
Juryk A., Alimenty w prawie prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2012
Kegel G., Internationales Privatrecht, München 1995
Mączyński A., Wskazanie kilku praw przez normę kolizyjną prawa prywatnego międzynarodowego [w:] Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Skąpskiemu, red. A. Mączyński, M. Pazdan, A. Szpunar, Kraków 1994
Mostowik P., Prawo właściwe dla rozwodu i separacji w świetle rozporządzenia unijnego nr 1259/2010, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2011/2
Nygh P., Autonomy in international contracts, Oxford 1999
Pazdan M., Autonomia woli w prawie prywatnym międzynarodowym – aktualne tendencje [w:] Europeizacja prawa prywatnego, t. 2, red. M. Pazdan i in., Warszawa 2008
Pazdan M., Kolizyjnoprawny wybór prawa a inne przejawy autonomii woli w prawie prywatnym międzynarodowym [w:] spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013
Rühl G., Die Kosten der Rechtswahlfreiheit: zur Anwendung ausländischen Rechts durch deutsche Gerichte, „Rabels Zeitschrift” 2007, t. 71
Świerczyński M., Ujednolicenie reguł kolizyjnych dotyczących odpowiedzialności deliktowej (rozporządzenie „Rzym II”), „Monitor Prawniczy” 2008/8
Tomaszewski M., Zakres swobody stron w wyborze prawa właściwego dla zobowiązań umownych, „Studia Iuridica” 1977, t. 6
Wiśniewski A.W., Inherentne granice swobody wyboru prawa dla zobowiązań umownych. Studium przypadku,[w:] Europeizacja prawa prywatnego, t. 2, red. M. Pazdan, W. Popiołek, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2008
dr hab. prof. UMK Jerzy P. Naworski
sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu
Roszczenie przyjmującego zamówienie (wykonawcy) o zapłatę wynagrodzenia za wykonane dzieło (roboty budowlane) z wadami. Wybrane zagadnienia
Rozważania zawarte w artykule są osnute na kanwie konkretnego stanu faktycznego występującego w sprawie, w której skupiły się istotne problemy prawne związane ze skutkami zgłoszenia przez zamawiającego do odbioru dzieła (robót budowlanych) z wadami, zwłaszcza z punktu widzenia wymagalności roszczenia przyjmującego zamówienie o zapłatę wynagrodzenia. Sądy często błędnie interpretują przepisy normujące instytucję odbioru dzieła (robót budowlanych) oraz nie rozpoznają należycie wzajemnych relacji między nimi a regulacjami dotyczącymi odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne. Opracowanie zawiera krytyczną analizę dominującego w jurysprudencji poglądu, zgodnie z którym jeżeli dzieło ma wadę istotną, to przepis art. 643 k.c. nie nakłada na zamawiającego obowiązku jego odebrania, jeżeli natomiast dzieło ma tylko wadę nieistotną, należy uznać, że jego oddanie powoduje, w myśl art. 642 § 1 k.c., wymagalność wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie za dzieło. Przedmiotem wywodów zawartych w artykule jest też ocena skutków prawnych bezpodstawnej odmowy odbioru dzieła (robót budowlanych) przez zamawiającego.
Słowa kluczowe: dzieło, roboty budowlane, wady fizyczne, odbiór, wymagalność roszczenia
A payment claim of an orderer for a performance of a piece of work (construction works). Selected features
The considerations which are described in the article are based on the specific factual state in the case, in which significant legal problems related to the effects of notification by the orderer to receive the piece of work (the construction works) with defects are focused on, especially from the point of view of maturity of the claim for payment of remuneration. The courts often misinterpret the regulations which standardize the institution of receipt of works (the construction works) and they do not properly recognize the mutual relations between them and the regulations regarding liability under the warranty for physical defects. This elaboration contains a critical analysis of dominating in jurisprudence opinion, according to which if a work has a significant defect, the provision of Article 643 of Polish Civil Code does not impose an obligation on the orderer to receive it, but if the work has only an irrelevant defect, it must be recognized that its acceptance causes, pursuant to Article 642 § 1 of Polish Civil Code., the maturity of the claim receiving the order for remuneration for the work. The subject of the discussion which contains this elaboration is also an assessment of the legal consequences of the unjustified refusal to receive the work (construction works) by the ordered.
Keywords: piece of work, construction works, physical defects, acceptance, maturity
Bibliografia:
Białończyk M., Rękojmia za wady w umowie o roboty budowlane, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2015/7
Brzeziński P., Problem zastosowania art. 557 § 2 KC do umowy o roboty budowlane, „Monitor Prawniczy” 2011/12
Brzozowski A., Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986
Brzozowski A. [w:] System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Rajski, t. 7, 2004
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015
Buczkowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, LEX 2017
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art.450-1088, red. M. Gutowski, wyd. 1, Legalis
Kołakowski K. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1–2, red. G. Bieniek, LEX 2011
Konik P., Odbiór robót budowlanych – zagadnienia wybrane, „Studia Prawa Prywatnego” 2016/2
Kozieł G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3. Zobowiązania – część szczególna, red. A. Kidyba, LEX 2014
Kubala W., Glosa do wyroku SN z 5.03.1997 r., II CKN 28/07, „Radca Prawny” 1998/1
Lapierre Ł., Umowy w procesie budowlanym, Warszawa 1997
Machowska A., Należyte wykonanie zobowiązania w świetle przepisów KC i Pr. Bud. Odbiór dzieła a odbiór obiektu w umowie o roboty budowlane, „Monitor Prawniczy” 2010/14
Naworski J.P., Glosa do wyroku SN z 5.03.1997 r., II CKN 28/07, „Radca Prawny” 1998/5
Naworski J.P., Początek biegu terminu przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło (próba wykładni art. 646 k.c.), „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/6
Naworski J.P., Wpływ istnienia wad na obowiązek odbioru robót budowlanych przez inwestora, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/8
Naworski J.P., Oddanie dzieła. Glosa do wyroku SN z 26.02.1998 r., I CKN 520/97, „Monitor Prawniczy” 1999/11
Naworski J.P., Zwykła umowa o dzieło a umowa o roboty budowlane. Glosa do wyroku SN z 13.07.2005 r., I CK 77/05, „Glosa” 2008/2
Pajor T., Odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1981
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015
Siuda W., Glosa do wyroku SN z 12.05.1981 r. II CR 136/81, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1982/11
Strzępka J.A., Zielińska E.A., Umowa o roboty budowlane w systematyce Kodeksu cywilnego - de lege lata i de lege ferenda (cz. 1), „Monitor Prawniczy” 2007/10
Strzępka J.A. [w:] Prawo umów handlowych, t. 5, red. S Włodyka, Warszawa 2014
Witkowski B., Wykonanie i niewykonanie zobowiązania a zwłoka dłużnika – ze szczególnym uwzględnieniem umowy o dzieło, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/10
Zagrobelny K., Glosa do wyroku SN z 21.01.2015 r., IV CSK 214/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/12
Żelechowski Ł. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Zobowiązania, red. K. Osajda, wersja elektroniczna 2017, Komentarz do art. 641 i art. 643 k.c.
Żuławska C., Zabezpieczenie jakości świadczenia, „Studia Cywilistyczne” t. 29, Kraków 1978
Jakub Znamierowski
adwokat, doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
O zasadzie konsensualizmu procesowego w postępowaniu karnym skarbowym
W niniejszym artykule poruszona została problematyka zasady konsensualizmu procesowego w postępowaniu karnym skarbowym. Podjęto próbę wykazania, że konsensualizm urósł do rangi zasady postępowania karnego skarbowego, podobnie jak postępowania karnego w sprawach o przestępstwa powszechne. Zasada ta w istocie znajduje silniejsze oparcie w regulacjach postępowania karnego skarbowego, niż w przepisach normujących postępowanie karne w sprawach o przestępstwa powszechne. Najważniejszym przejawem omawianej zasady na gruncie postępowania karnego skarbowego jest instytucja dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Autor postuluje de lege ferenda rozszerzenie możliwości skorzystania z niej na sprawy o przestępstwa skarbowe zagrożone karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności do lat dwóch.
Słowa kluczowe: konsensualizm, postępowanie karne skarbowe, zasady procesu karnego, dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
On consensual methods in criminal fiscal proceedings
This paper addresses consensual methods in criminal fiscal proceedings. The paper begins with an attempt to prove that consensual methods constitute a principle of criminal fiscal proceedings as well as criminal proceedings. The principle is even more strongly expressed in criminal fiscal proceedings regulations. The author finds voluntary submission to liability the most important expression of consensual method principle in criminal fiscal proceedings. De lege ferenda the author suggests the extension of the application of voluntary submission to liability to fiscal offences punishable by limitation of liberty and imprisonment for up to two years.
Keywords: consensual methods, fiscal criminal proceedings, principles of criminal proceedings, voluntary submission to liability
Bibliografia:
Bieńkowska B., [w:] Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok 2012
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984
Gajewska-Kraczkowska H., Suchocki P., Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w postępowaniu karnym skarbowym i jego wpływ na postępowanie przed sądami administracyjnymi, „Przegląd Podatkowy” 2012/9
Grzegorczyk T., Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2009
Kardas P., Konsensualne sposoby rozstrzygania w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z 10.01.2003 r., „Prokuratura i Prawo” 2004/1
Koper R., Wniosek pokrzywdzonego o umorzenie postępowania karnego w trybie art. 59a KK, „Monitor Prawniczy” 2014/10
Korczyński D. [w:] Węzłowe zagadnienia prawa karnego skarbowego, red. D. Korczyński, P. Jóźwiak, P. Hebrowski, Warszawa 2017
Lach A., Umorzenie postępowania karnego na podstawie art. 59a k.k., „Prokuratura i Prawo” 2015/1–2
Prusak F. [w:] System prawa karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, red. M. Bojarski, Warszawa 2014
Razowski T. [w:] P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2017
Razowski T., Sposób określenia we wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności kwoty uiszczonej przez sprawcę przestępstwa skarbowego, „Przegląd Sądowy” 2004/11–12
Rogacka-Rzewnicka M., Obrońca i pełnomocnik wobec instytucji dobrowolnego poddania się karze [w:] Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r., Warszawa 2015
Rogacka-Rzewnicka M., Oportunizm i legalizm ścigania przestępstw w świetle współczesnych przeobrażeń procesu karnego, Warszawa – Kraków 2007
Rogoziński P. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, red. J. Grajewski, S. Steinborn, LEX 2016
Steinborn S., Porozumienia w polskim procesie karnym. Skazanie bez rozprawy i dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej, Kraków 2005
Światłowski A.R. [w:] System prawa karnego procesowego, t. 1, Zagadnienia ogólne, cz. 2, red. P. Hofmański, Warszawa 2013
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012
Tylman J. [w:] T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2011
Waltoś S., Nowe instytucje w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., „Państwo i Prawo” 1997/8
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2016
Wiliński P. [w:] System prawa karnego procesowego, t. 3, Zasady procesu karnego, cz. 1, red. P. Wiliński, Warszawa 2014
Wiliński P., Zasada konsensualizmu w polskim procesie karnym [w:] Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu z okazji 40-lecia pracy zawodowej, red. Piotr Hofmański przy współpracy P. Kardasa i P. Wilińskiego, Warszawa 2014
Wilk L., Zasada priorytetu egzekucji nad represją w prawie karnym skarbowym, „Prokuratura i Prawo” 2012/7–8
Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974
Zgoliński I., Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w prawie karnym skarbowym, Warszawa 2011
Znamierowski J., Umorzenie restytucyjne jako nowy środek konsensualnego zakończenia postępowania karnego, portal „Co do zasady”, 9.07.2015 r., http://www.codozasady.pl/umorzenie-restytucyjne-jako-nowy-srodek-konsensualnego-zakonczenia-postepowania-karnego/
dr Joanna Derlatka
specjalista z zakresu prawa postępowania cywilnego, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Zarządzania, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Wykorzystanie dowodu z opinii biegłego sporządzonej w innej sprawie w postępowaniu cywilnym
Zgodnie z art. 235 § 1 k.p.c., co do zasady postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym. Oznacza to, iż w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd powinien oprzeć rozstrzygnięcie na opinii biegłego lub biegłych powołanych w konkretnej sprawie. Zasada bezpośredniości wymaga bowiem, by sąd zapewnił stronom możliwość wyartykułowania swych wątpliwości względem treści opinii biegłego oraz uzyskania niezbędnych wyjaśnień. Strony powinny mieć również prawo do zgłoszenia zarzutów co do dowodów zgromadzonych w danej sprawie.
W świetle powyższych uwag na znaczeniu zyskuje problem dopuszczenia w postępowaniu cywilnym dowodu z opinii biegłego sporządzonej w innej sprawie. Opinia biegłego sporządzona w innej sprawie może stanowić element materiału dowodowego (jako dowód z opinii biegłego) w aktualnie toczącym się postępowaniu po spełnieniu określonych warunków. Warunki te zostały skonkretyzowane m.in. w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego.
Podkreślić należy przede wszystkim wymóg poinformowania stron o zamiarze sięgnięcia po dowód z opinii biegłego sporządzonej na potrzeby innej sprawy. Strony powinny mieć bowiem prawo do wypowiedzenia się co do treści opinii i zawartego w niej stanowiska biegłego. Istotne jest wezwanie biegłego, celem ustnego wyjaśnienia opinii złożonej przez tego biegłego w innej sprawie. Jeżeli strony zgłoszą zastrzeżenia co do treści opinii, dowód z opinii biegłego należy powtórzyć. Brak spełnienia powyższych warunków nie pozwala na potraktowanie dowodu z opinii biegłego sporządzonej w innej sprawie jako dowodu, o którym mowa w art. 278 i n. k.p.c.
Słowa kluczowe: opinia biegłego, zasada bezpośredniości, zasada kontradyktoryjności, wiadomości specjalne, wyłączenie biegłego
The use of expert evidence, produced for a different case, in civil proceedings
Pursuant to Art. 235 § 1 of the Polish Civil Code, evidence proceedings in principle take place in front of the Court adjudicating on the case. This means that in cases requiring special information, the court should base its decision on the opinion of expert witness or expert witnesses appointed in a specific case. The principle of direct examination of evidence by the judge requires that the court should provide the parties with an opportunity to express their doubts regarding the content of the expert's opinion and obtain the necessary explanations. The parties should also have the right to make allegations about the evidence collected in a given case.
In the light of the above comments, the issue of admitting the expert evidence produced in a different case in the course of civil proceedings becomes significantly important. An expert opinion prepared in a different case may become evidence (as expert evidence) in currently pending proceedings provided it fulfils certain conditions. These conditions have been specified, i. a. in the latest case law of the Supreme Court.
It should primarily be emphasized that it is required to inform the parties about the intention to use expert evidence prepared in relation to a different case. The parties should have the right to comment on the content of the expert’s opinion and position expressed therein. It is important to call an expert witness for a hearing to investigate the opinion submitted by this expert witness in a different case. If the parties raise objections to the content of the opinion, the expert evidence should be prepared again. Failure to meet the above conditions does not allow the expert evidence prepared in relation to a different case to be treated as evidence referred to in Art. 278 of the Polish Civil Code.
Keywords: expert opinion, the principle of directness, the adversarial principle special information, disqualification of an expert
Bibliografia:
Bednarek T., Akredytacja laboratoriów wydających opinie kryminalistyczne, „Prokuratura i Prawo” 2012/1
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1974
Derlatka J., Wyłączenie i status biegłego w postępowaniu cywilnym [w:] Pomiędzy światem polityki a życiem naukowym. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Saletrze, red. J. Jaskiernia, R. Kubicki, Kielce 2015
Demendecki T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2013
Girdwoyń P., Nowe metody identyfikacji w praktyce sądowej, „Jurisprudencija” 2005/66
Góra-Błaszczykowska A., Opinia biegłych w postępowaniu cywilnym, „Edukacja Prawnicza” 2005/1
Gurgul J., Glosa do wyroku sądu apelacyjnego z 11 czerwca 1992 r., I ACr 225/92, „Państwo i Prawo” 1994/4
Jagieła J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Artykuły 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016
Jarocha A., Wiadomości specjalne jako przedmiot dowodu z opinii biegłych [w:] Prawo wobec wyzwań współczesności, t. 6, red. B. Guzik, N. Buchowska, P. Wiliński, Poznań 2010
Knoppek K., Problem dopuszczania przez sąd dowodów z urzędu, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007/3
Krakowiak M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Artykuły 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2015
Marciniak A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Artykuły 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016
Marciniak A. [w:] Postępowanie cywilne w zarysie, red. W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Warszawa 2016
Misztal-Konecka J., Wyłączenie biegłego w postępowaniu cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2011/19
Misztal-Konecka J., Proces cywilny a opinia biegłego wydana w innym postępowaniu, „Przegląd Sądowy” 2012/11–12
Misztal-Konecka J., Znaczenie tzw. opinii prywatnych dla postępowania cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2013/2
Misztal-Konecka J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Artykuły 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016
Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004
Studzińska J. [w:] Biegli w postępowaniu sądowym cywilnym i karnym. Praktyczne omówienie regulacji z orzecznictwem, red. J. Dzierżanowska, J. Studzińska, Warszawa 2016
Tomaszewski T., Dowód z opinii biegłego w procesie karnym, Kraków 2000
Turek J., Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego [w:] Rola biegłego we współczesnym procesie, red. J. Turek, Warszawa 2002
Turek J., Biegły sądowy i jego czynności, „Monitor Prawniczy” 2007/24
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947
Wengerek E., Korzystanie w postępowaniu cywilnym ze środków dowodowych uzyskanych sprzecznie z prawem, „Państwo i Prawo” 1977/2
Widła T., Ocena dowodu z opinii biegłego, Katowice 1992
Widła T., Odpowiedzialność biegłych – nowe problemy, „Palestra” 2005/7–8
Wojciechowski B., Dyskrecjonalność sędziowska. Studium teoretycznoprawne, Toruń 2004
Woźniewski K., Tzw. prywatne opinie biegłych, „Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa” 2005/3
Paweł Soliński
sędzia Sądu Okręgowego w Poznaniu
Wybrane skutki uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości
Artykuł omawia szczególne skutki postanowienia o przysądzeniu własności. Przede wszystkim bowiem uprawomocnienie tego orzeczenia prowadzi do przeniesienia własności nieruchomości. Jest ono podstawą wpisu tego przejścia do księgi wieczystej. Autor analizuje inne konsekwencje tej decyzji, ponieważ opisuje głównie wygaśnięcie wszystkich praw, które obciążały nieruchomość. W opracowaniu rozważono zagadnienie rozmiaru wygaśnięcia praw oraz ujawnia przykłady, gdy nie dochodzi do wygaśnięcia prawa. Najwięcej uwag dotyczy art. 1000 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem zasadą jest wygaśnięcie wszystkich praw obciążających nieruchomość, która została sprzedana na publicznym przetargu. Prowadzi to do zamiany wygasłego prawa w roszczenie pieniężne i osoba uprawniona może uczestniczyć w podziale sumy uzyskanej z sprzedaży. W wielu przypadkach obciążenie nieruchomości jednak pozostaje.
Praktyczne znaczenie tego artykułu polega na zwróceniu uwagi, że nie zawsze sprzedana w toku egzekucji nieruchomość jest wolna od obciążeń. Ponadto zaznaczone są kolizje praw zbiegających się w toku postępowania podziałowego, które prowadzone jest po uprawomocnieniu postanowienia o przysądzeniu własności.
Słowa kluczowe: przysądzenie własności, przeniesienie własności nieruchomości, obciążenia nieruchomości, wygaśnięcie obciążeń nieruchomości
Selected consequences of validation of adjudication of ownership
This article issues special effects of adjudication of ownership. First of all validation of that judgement provides to property purchase of immovables. This is a base of entry in the land registry. Author analyzes other consequences of that decision because he describes mainly extinction all of the laws which charged the immovable. This study discusses about a range of that law’s extinction and concerns the examples when some laws don’t extinct. Most of the comments concern an article 1000 of the Code of Civil Proceedings. In the light of that article the rule is an extinction all of the laws charged the immovable which was sold in public auction. It runs to change extincted law for monetary demand and the entitled person may participate in dividing in total cost of sale. In many cases it’s impossible and the burden remains.
The practical significance of this paper is to draw attention to the fact that not always sold immovable is free of charges. Also are noticed the conflicts of the laws occurring at the stage of the divisional proceedings which is conducted after validation of adjudication of ownership.
Keywords: adjudication of ownership, property purchase of immovables, burden of immovable, extinction of immovable’s charges
Bibliografia:
Ciepła H., Bałan-Gonciarz E. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz po nowelizacji prawa hipotecznegoi, Warszawa 2011
Czech T. Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014
Czerski P., Znaczenie informacji o obciążeniu ruchomości lub zbywalnych praw majątkowych zastawem skarbowym w sądowym postępowaniu egzekucyjnym – uwagi praktyczne, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2016/5
Drozd-Sweklej R., Skutki wydania postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości dla ciążących na niej ograniczonych praw rzeczowych, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2013/1–3
Kowalkowski R., Langa-Bieszki H., Szczurek Z., Egzekucja z nieruchomości, Sopot 1994
Kunicki I., Podział sumy uzyskanej z egzekucji, Sopot 1999
Siciński P., Komentarz do wpisów w księgach wieczystych, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2013
Soliński P., Zakres zajęcia nieruchomości w egzekucji sądowej i jego skutki procesowe (Część 2), „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2013/10–12
Stangret-Smoczyńska A., Roszczenie o ustanowienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne, „Przegląd Sądowy” 2012/7–8
Tułodziecka A., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz. Warszawa 2013
dr Maciej Siwicki, LL.M.
adiunkt w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Kilka uwag o przedruku w internetowych agregatorach wiadomości
Utwory eksploatowane przy pomocy agregatora wiadomości mogą z jednej strony podlegać ochronie w ramach wyłącznego, skutecznego erga omnes prawa twórcy do decydowania i korzystania z utworu w każdej formie, z drugiej strony majątkowe prawa autorskie do tych utworów, mogą podlegać pewnym ograniczeniom, będącym efektem dążenia do wyważenia polityki informacyjnej z interesami podmiotów uprawnionych prawa autorskiego. Celem niniejszego opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie jakie warunki muszą spełnić usługodawcy prowadzący agregatory wiadomości, jeżeli będą chcieli skorzystać z dobrodziejstw prawa do przedruku.
Słowa kluczowe: agregatory internetowe, prawo autorskie, przedruk, Internet
A few notes about reprinting in web news aggregators
A copyright works used with the news aggregator can on the one hand be protected under the exclusive, effective erga omnes right of the creator to decide and use the work in any form, and on the other hand copyright works may be subject to certain restrictions as a result of pursuit of balancing information policy with the interests of copyright holders. The purpose of this paper is to answer the question what conditions must be met by service providers running news aggregators, if they want to benefit from the right to reprint.
Keywords: news aggregators, copyright, reprinting, Internet
Bibliografia:
Balcarczyk J., Prasa internetowa – przybliżenie pojęcia, podstawa prawna, http://cbke.prawo.uni.wroc.pl/files/ebiuletyn/Prasa_internetowa.pdf (dostęp: 16.10.2017 r.)
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2010
Barta J., Markiewicz R., [w:] J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R Markiewicz., E. Traple, Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2011
Grzybowski S., Przedmiot i podmiot prawa autorskiego [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973
Klafkowska-Waśniowska K., Prawa do nadań programów radiowych i telewizyjnych w prawie autorskim, Warszawa 2008
Siwicki M., Pojęcie prasy i przestępstwa prasowego, „Prokuratura i Prawo” 2014/1
Snell J., Getting to know the Atom Publishing Protocol, Part 1: Create and edit Web resources with the Atom Publishing Protocol, https://web.archive.org/web/20070301043011/http://www-128.ibm.com/developerworks/library/x-atompp1/ (dostęp: 22.06.2018 r.)
Traple E. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Barta J., Markiewicz R. (red.), Warszawa 2011
Wantuch E., Drabowski M., Wstęp do informatyki: podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Kraków 2006
dr Cezary Paweł Waldziński
adiunkt w Państwowej Wyższej Szkole Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych
Stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 19.10.2017 r., III CZP 49/17
Przedmiotem glosy jest pogląd Sądu Najwyższego wskazujący, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania także wtedy, gdy z ich twierdzeń oraz ustaleń sądu wynika, że na skutek zasiedzenia nieruchomość weszła do majątku wspólnego wnioskodawcy oraz jego małżonka, którego wniosek nie dotyczył. W takiej sytuacji sąd powinien jednak zwrócić uwagę uczestników na ewentualną potrzebę zmiany wniosku. Odmowa lub zaniedbanie modyfikacji wniosku może spowodować ujemne konsekwencje procesowe, oddalenia wniosku nie wyłączając. Autor kwestionuje stanowisko Sądu Najwyższego wskazujące na ujemne konsekwencje procesowe braku modyfikacji wniosku o zasiedzenie nieruchomości.
Acquisitive prescription of a real property. The gloss to the resolution of the Supreme Court dated 19 October 2017, file no III CZP 49/17
The subject matter of the gloss is the opinion of the Supreme Court indicating that the claim of acqusitive prescription of the real estate may occur only for the benefit of the person who is designated by the applicant or the other party also when it arises from their statements and court’s findings that as a result of prescription, the real estate came into common property of the applicant and his spouse, to whom the application did not relate. In this case the court should pay participants’ attention to a possible need for a change of the application. Refusal or negligence in modification of the application may cause negative proceeding consequences, including dismissing the application. The author challenges the Supreme Court’s opinions which indicate the negative proceeding consequences of lack of modification of the prescription estate application.
Keywords: prescription, autonomous possession, community property, personal property, the ownership right to a real estate
Bibliografia:
Słyk J. [w:] Osajda K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, t. 5, Warszawa 2017
Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2004
Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2000
dr hab. Zygmunt Kukuła
funkcjonariusz Policji w Bielsku Białej, pracownik naukowy Wyższej Szkoły Administracji w Bielsku Białej
Dokonanie płatności skradziona kartą bankomatową. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 22.03.2017 r., III KK 349/16
Transakcje przy użyciu karty płatniczej połączone z wykorzystaniem kodu PIN, uznawane są za przestępstwo kradzieży z włamaniem. Wyjątek stanowią transakcje płatności zbliżeniowych, które ze względu na techniczną stronę transakcji, nie mogą być utożsamiane w włamaniem. Komentowane orzeczenie w niewłaściwy sposób pojmuje realizację znamion kradzieży z włamaniem, co zostało wykazane w treści zamieszczonych tutaj uwag krytycznych.
Słowa kluczowe: przestępstwo, włamanie, karta płatnicza, bank, transakcja bankowa
Making a payment stolen by a bank card. Gloss to the judgment of the Supreme Court of 22.03.2017, III KK 349/16
Transactions using a payment card combined with the use of a PIN code are considered as a crime of burglary. An exception is contactless payment transactions, which, due to the technical side of the transaction, cannot be equated with burglary. The commented judgment incorrectly understands the implementation of burglary-related theft, which was shown in the content of the critical remarks here.
Keywords: crime, burglary, payment card, bank, bank transaction
Bibliografia:
Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa, Łódź 1995
Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2002
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. 3. Warszawa 1983
Wąsek. A. (red), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Warszawa 2004
