Uznanie niewłaściwe jako zdarzenie przerywające bieg terminu przedawnienia
dr hab. Andrzej Szlęzak
profesor Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie, Of Counsel w kancelarii
Uznanie niewłaściwe jako zdarzenie przerywające bieg terminu przedawnienia
W doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że przyznanie przez dłużnika faktu, iż jest zobowiązany do świadczenia, przerywa bieg przedawnienia, bo stanowi tzw. uznanie niewłaściwe.
Autor krytycznie odnosi się do poglądu, że do uznania niewłaściwego wystarczy, by dłużnik zadeklarował, iż ciąży na nim zobowiązanie.
Zdaniem autora, do przerwania biegu przedawnienia niezbędne jest też wykazanie przez wierzyciela, że mógł rozsądnie spodziewać się dobrowolnego spełnienia świadczenia przez dłużnika. Tymczasem pogląd dominujący dowodu takiego nie wymaga; wniosek o zasadności oczekiwania ze strony wierzyciela na dobrowolne spełnienie świadczenia wyprowadza się już z samego faktu złożenia przez zobowiązanego oświadczenia wiedzy o istnieniu długu.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, uznanie niewłaściwe, przerwanie biegu przedawnienia
Improper recognition of debt as the event interrupting the run of the statute of limitations
In legal writings and case law it is universally accepted that the debtor’s acknowledging the fact that it is obligated to render performance interrupts the run of the statute of limitations, because such debtor’s declaration constitutes a so-called improper recognition of debt.
The author disagrees with the view that for an improper recognition of debt to come into existence, it is sufficient that the debtor declare itself to be liable to perform.
According to the author, for the interruption of the statute of limitations it is necessary that the creditor prove that it could reasonably expect the debtor to perform voluntarily. However, the prevailing view does not require such a proof; the conclusion on the reasonableness of the creditor’s expectation regarding the debtor’s voluntary performance is drawn solely from the fact that the obligated party made a declaration of fact pertaining to the existence of debt.
Keywords: civil law, obligations, improper recognition of debt, interruption of the statute of limitations
Bibliografia:
Kordasiewicz B. [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017
Naworski J.P., Problematyka przerwy biegu przedawnienia na skutek uznania niewłaściwego przez dłużnika będącego osobą prawną, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2004/19
Naworski J.P., Przerwa biegu przedawnienia na skutek uznania niewłaściwego przez dłużnika będącego osoba prawną, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2004/18
Pyziak-Szafnicka M., Uznanie długu, Warszawa 1996
Rudnicki S., Trzaskowski R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2014
Sporek F., Stępień-Sporek A., Przedawnienie i terminy zawite, Warszawa 2009
Szlęzak A., Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2014/6
Zakrzewski P., Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018
dr Krzysztof Kozłowski
Katedra Prawa Konstytucyjnego, Uniwersytet Jagielloński
Obowiązek publikowania sędziowskich oświadczeń majątkowych – wybrana problematyka konstytucyjnoprawna
Przyjęta w listopadzie 2016 r. nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych wprowadziła obowiązek publikowania oświadczeń majątkowych. Legislacja poszła zatem o krok dalej, gdyż do tej pory sędziowie zobowiązani byli jedynie do składania takich deklaracji. Kwestia ta pokazuje konflikt dwóch wartości konstytucyjnych – prawa do prywatności (osób pełniących funkcje publiczne) oraz prawa dostępu do informacji publicznej. W tym zakresie regulacja nie spełnia testu proporcjonalności przewidzianego w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Nie jest to jednak jedyne zagadnienie z tym związane, a ma ono szersze konsekwencje natury ustrojowej. Istota problemu powiązana jest z kwestią naruszenia przez nowelizację zasady trójpodziału władzy oraz niezależności i odrębności władzy sądowniczej. Co więcej, te dwie ostatnie wartości zostały wprowadzone do systemu prawnego dla ochrony konstytucyjnie gwarantowanego prawa do sądu, które przez omawianą regulację może również doznawać istotnego ograniczenia.
Słowa kluczowe: Konstytucja RP, władza sądownicza, trójpodział władzy, sędzia, oświadczenie majątkowe
The obligation to publish judge asset declarations – a chosen constitutional issue
The amendment to the law on the system of common courts issued in November 2016 introduced the obligation to publish asset declarations. Legislation, therefore, went a step further, because until that date the judges were obliged only to submit such declarations. This issue shows the conflict between two constitutional values – the right to privacy (of persons performing public functions) and the right to access to public information. In this respect, the regulation does not comply with the proportionality test provided for it in Article 31.3 of the Constitution of the Republic of Poland. However, this is not the only issue related to it, and it has wider consequences of a systemic nature. The essence of the problem is related to the violation by the amendment of the rule of the division of powers and the independence and separateness of the judiciary. What is more, these last two values have been introduced into the legal system to protect the constitutionally guaranteed right to the court, which may also be subject to significant restrictions by the regulation in question.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, judicial power, separation of powers, judge, asset declaration
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucyjne ujęcie zasady niezawisłości sędziowskiej w Polsce, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/6
Ćwiertniak B., Kilka uwag o tzw. przepisach antykorupcyjnych w prawie pracy pracowników administracji publicznej [w:] Unormowania antykorupcyjne w administracji publicznej, red. M. Stec, K. Bandarzewski, Warszawa 2009
Drajewicz D., Kryteria powołania na stanowisko sędziego, „Przegląd Sądowy” 2017/2
Górski A., Władza sądownicza nie domaga się przywilejów [w:] Pozycja ustrojowa sędziego, red. R. Piotrowski, Warszawa 2015
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014/8
Kozłowski K, Immunitet sędziowski wobec instytucji odpowiedzialności lustracyjnej – szkic konstytucyjnoprawny, „Państwo i Prawo” 2016/6
Kozłowski K., Problematyka prawa dostępu do informacji publicznej w świetle standardu krajowego i międzynarodowego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017/4
Kozłowski K., Tuleja P., Ewolucja ustrojowej pozycji sądów a konstytucyjne zadania Krajowej Rady Sądownictwa, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2015/1
Masternak-Kubiak M., Kuczyński T. [w:] Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Komentarz, Warszawa LEX 2009
Melezini A., Prawne instrumenty zapobiegania i zwalczania korupcji przez kontrolę skarbową, Warszawa 2012
Niemiec T., Nadzór zewnętrzny nad działalnością administracyjną sądów powszechnych, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2012/4
Peszkowski S., Niezindywidualizowane tryby udostępniania informacji publiczne, „Samorząd Terytorialny” 2007/4
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012
Piotrowski R., Zagadnienie legitymizacji władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawnym [w:] Legitymizacja władzy sądowniczej, red. A. Machnikowska, Gdańsk 2016
Safjan M., O relacjach trzeciej władzy z władzą ustawodawczą i wykonawczą, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2009/1
Sieńczyło-Chlabicz J., Prawo do ochrony prywatności osób publicznych w orzecznictwie polskim i zagranicznym, „Glosa” 2005/1
Sławiński M., Penalizacja złożenia fałszywego oświadczenia majątkowego przez osobę pełniącą funkcję publiczną. Wybrane aspekty dotyczące bezprawności, systematyki przepisów oraz dobra prawnie chronionego (w:) „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015/1
Strączyński M., Konstytucyjne i ustawowe prawa oraz obowiązki sędziów [w:] „Pozycja ustrojowa sędziego”, red. R. Piotrowski, Warszawa 2015
Szmyt A., W sprawie interpretacji art. 61 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1999/6
Szustakiewicz P., Praktyka udostępnienia informacji przez sądy na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2017/4
Szydło M., komentarz do art. 31 KRP [w:] Konstytucja RP. Komentarz, red. M. Safjan, L. Bosek, t. 1, Warszawa 2016
Uliasz J., Prawo do prywatności osób pełniących funkcje publiczne (w:) „Samorząd Terytorialny” 2013/3
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w konstytucji RP, Kraków 1999
Zubik M., Status prawny sędziego Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2011
dr hab. Barbara Nita-Światłowska, prof. nadzw. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
sędzia Sądu Apelacyjnego w Krakowie
Zakres czasowy ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym
Wejście w życie z dniem 1.10.2017 r. ustawy z 13.05.2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, zaktualizowało pytanie o zasięg czasowy jej obowiązywania.
Trudności interpretacyjne wiążą się z tu tym, że w rozdziale 7 wskazanej powyżej ustawy – „Przepisy przejściowe i końcowe” pomieszczono dwie jednostki redakcyjne, tj. art. 29 oraz art. 30, które w zakresie relewantnym z perspektywy zakresu czasowego działania ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym nie ze sobą spójne.
W artykule przedstawiono interpretację powyższych przepisów zmierzającą do nadania im takiej treści, która zachowuje w mocy zawarte w nich uregulowania, nadając im jednocześnie spójną treść.
Słowa kluczowe: rejestr sprawców przestępstw seksualnych, przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, retroaktywność prawa
The time scope of the binding force of Law on counteracting of sexual crime
Coming into force on October 1, 2017 the Law of May 13, 2016 on counteracting of sexual crime, updated the question about its scope of the binding force in time.
The interpretative problems are related with Chapter 7 of the Law indicated above –"transitional and final provisions" which includes two subdivisions, i.e. article 29 and article 30, not consistent with each other.
This article presents the interpretation of the above provisions leading to give them the contents that keeps in force regulations contained, ensuring a coherent content.
Keywords: sex offenders registry, conviction for sex crimes, retroactivity of law
Bibliografia:
Problem poddany analizie nie był dotąd w ogóle podejmowany w piśmiennictwie. Z tego powodu nie ma w nim odwołań do piśmiennictwa.
dr Marek Smarzewski
adiunkt w Katedrze Postępowania Karnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; adwokat
Słuszność a celowość w kontekście stosowania obserwacji psychiatrycznej w polskim postępowaniu karnym
Autor podejmuje rozważania w przedmiocie obserwacji psychiatrycznej w polskim postępowaniu karnym jako instytucji, która w zakresie stosowania niezmiennie rodzi problemy natury teoretycznej i praktycznej. Obserwacja psychiatryczna ma bowiem w założeniu prowadzić do rozstrzygnięcia powstających niejednokrotnie w toku procesu karnego wątpliwości co do poczytalności oskarżonego tempore criminis oraz tempore procedendi, stąd zaś posiada kluczowe znaczenie z materialnoprawnego i proceduralnego punktu widzenia. Powinna być ona jednak stosowana dopiero wówczas, gdy nie jest możliwe stwierdzenie stanu zdrowia oskarżonego w formie ambulatoryjnych badań oskarżonego. W artykule przeprowadzono analizę istotnych i spornych kwestii dotyczących obserwacji psychiatrycznej przez pryzmat kategorii pojęciowych słuszności i celowości.
Słowa kluczowe: słuszność; celowość; obserwacja psychiatryczna; postępowanie karne
Equity and purposefulness in applications of psychiatric observation in polish criminal proceedings
The author takes into considerations the issue of psychiatric observation in polish criminal proceedings as an institution which in scope of application invariably raises theoretical and practical problems. Psychiatric observation in its general assumption leads to the resolution of the frequently arising in the course of the criminal trial doubts about the sanity of the accused tempore criminis and tempore procedendi, hence it has key importance form a substantive and procedural point of view. However psychiatric observation should be used only when it is not possible to determine the state of health of the accused in the form of extramural medical examinations. The paper analyzes important and disputable issues regarding psychiatric observation through the prism of conceptual categories of equity and purposefulness.
Keywords: equity; purposefulness; psychiatric observation; criminal proceedings
Bibliografia:
Boratyńska K.T. [w:] A. Sakowicz, K.T. Boratyńska, P. Czarnecki, A. Górski, M. Królikowski, M. Warchoł, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Legalis 2016
Doda Z., Dowód z opinii biegłych psychiatrów w polskim postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 1995/6
Dudka K., Dobosiewicz B., Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych, Warszawa 2012, http://www.iws.org.pl/pliki/files/badania/raporty/raporty/Dobosiewicz%20Dudka%20Odszk%20za%20nies%C5%82%20skazanie%202012.pdf
Dziedziak W., Słuszność jako wartość prawa, „Studia Iuridica Lublinensia” 2011, t. 15
Eichstaedt K., Orzekanie o obserwacji psychiatrycznej, „Prokuratura i Prawo” 2009/9
Gałecki P., Florkowski A., Bobińska K., Eichstaedt K., Obserwacja w zakładzie leczniczym po nowelizacji artykułu 203 Kodeksu postępowania karnego, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2011, t. 20/2
Gruszecka D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Legalis 2017
Grzegorczyk T.H. [w:] T.H. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–467, LEX 2014
Gurgul J., O niektórych przyczynach nierozstrzygania spraw w rozsądnym terminie, „Prokuratura i Prawo” 2004/6
Habzda-Siwek E., Opinia o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego. Aktualne problemy, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2006/2
Kala D., Klubińska M., Odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie oraz niesłuszne stosowanie środków przymusu procesowego – analiza trybu i zasad dochodzenia roszczeń (cz. I), „Przegląd Sądowy” 2016/1
Kala D., Klubińska M., Odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie oraz niesłuszne stosowanie środków przymusu procesowego – analiza trybu i zasad dochodzenia roszczeń (cz. II), „Przegląd Sądowy” 2016/2
Kąkol C., Glosa do uchwały SN z 24 listopada 2010 r., I KZP 22/10, LEX 2011
Kolasiński B., Korecka D., Internacja psychiatryczna – teoria i praktyka, „Prokuratura i Prawo” 2004/6
Kurowski M. [w:] D. Świecki, B. Augustyniak, K.Z. Eichstaedt, M. Kurowski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, LEX 2015
Paprzycki L.K. [w:] L.K. Paprzycki, J. Grajewski, S. Steinborn, Komentarz aktualizowany do art. 1–424 Kodeksu postępowania karnego, red. L.K. Paprzycki, LEX 2015
Paprzycki L.K., Opiniowanie sądowo-psychiatryczne w postępowaniu karnym, w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Prokuratura i Prawo” 1995/7–8
Piłat W., Obserwacja psychiatryczna w zakładzie leczniczym a zasada prawdy materialnej i zasada domniemania niewinności, „Studia Prawnoustrojowe” 2014, t. 23
Sepioło I., Obserwacja psychiatryczna oskarżonego w zakładzie leczniczym, „Prokurator” 2006/1
Sobański R., Słuszność w prawie, „Państwo i Prawo” 2001/8
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012
Wilkowska-Płóciennik A., Przesłanki przymusowego umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym, „Prawo i Medycyna” 2004, vol. 17, teza nr 3, LEX
Janusz Kanarek
adwokat
Ocenny charakter znamienia „znacznej ilości” środków odurzających. Próba reinterpretacji przyjmowanych w doktrynie i orzecznictwie poglądów
W artykule poruszono kwestię reinterpretacji znamienia „znacznej ilości” środków odurzających, będącym znamieniem typów kwalifikowanych tzw. przestępstw narkotykowych. Krytycznie oceniono dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym znamię ocenne (wartościujące) zastępowano wyłącznie kryteriami ilościowymi. Wyrażono postulat de lege ferenda, aby ustawodawca przyjął definicję legalną „znacznej ilości” środków odurzających, albo też wskazał determinanty, mające wpływ na uznanie danej ilości za ilość znaczną środków odurzających.
Słowa kluczowe: przestępstwa narkotykowe, znaczna ilość środków odurzających, znamiona ocenne, reinterpretacja, zasada nullum crimen lege certa, postulat de lege ferenda
Judging character of intoxicants (drugs) significant amount hallmark. An attempt of reiterpretation accepted in doctrine as well as views judicature
In this article the issue of reinterpretation of a “significant amount” feature was touched upon. The term “significant amount” here refers to intoxicating substances, which create a qualified type of so called drug offences. The previous judicial decisions of the Supreme Court, which replaced evaluation (evaluative) features only with numeral categories, were put under criticism in herein work. In addition, de lege ferenda postulate was expressed, so as the legislator either assumed a legal definition of the term of “significant amount” for intoxicating substances, or appointed determinants stating what amount of intoxicating substances is supposed to be defined as “significant”.
Keywords: drug offences, significant amount of intoxicating substances, evaluation features, reinterpretation, nullum crimen lege certa principle, de lege ferenda postulate
Bibliografia:
Andrejew I., Ustawowe znamiona czynu: typizacja i kwalifikacja przestępstw, Warszawa 1978
Bielska-Brodziak A., Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa, Warszawa 2017
Bojarski T., Odmiany podstawowych typów przestępstw w polskim prawie karnym, Warszawa 1982
Czajkowski D., Co oznacza pojęcie „znacznej ilości środków odurzających”, Rzeczpospolita z 5.04.2018 r.
Dębski R., Typy czynów zabronionych (typizacja) [w:] System prawa karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2013
Długosz J., Ustawowa wyłączność i określoność w prawie karnym, Warszawa 2016
Gardocki L, Pozaustawowe znamiona przestępstwa, Studia Iuridica 1988, t. 16
Kowalewska-Łukuć M, Ocenny charakter znamion przestępstw narkotykowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 2015/2
Kozioł T., Znaczna ilość środków odurzających, „Prokuratura i Prawo” 2010/11
Kurzępa B.[w:] Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarzi, red. A. Ważny, Warszawa 2013
Łucarz K., O kontrowersjach co do treści znamienia „znacznej ilości środka odurzającego” [w:] Wybrane zagadnienia typizacji przestępstw zmodyfikowanych, red. J. Brzezińska, Wrocław 2014
Majewski J., O konsekwencjach błędu co do desygnatu tzw. znamienia modyfikującego (aspekt teoretycznoprawny) [w:] Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce sądowej, red. J. Giezek, J. Brzezińska, Warszawa 2017
Malasińska-Nagórny A., Pojęcie „znacznej ilości” środków odurzających, „Prokuratura i Prawo” 2013/11
Małecki M., Płóciennik W., Szabatowska M., Glosa do postanowienia SN z dnia 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/3
Marciniak J., Marciniak M., „Znaczna ilość środków odurzających” a wymóg określoności prawa karnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2011,/1
Popławski H., Problematyka karna w ustawie o zwalczaniu narkomanii, „Nowe Prawo” 1987/4
Radecki W., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2006 r., II KK 47/05, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2006/12
Rodzynkiewicz M., Modelowanie pojęć w prawie karnym, Kraków 1998
Spyra T., Granice wykładni prawa, Kraków 2006
Srogosz T., Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2006
Stępień E., Znaczna ilość środków odurzających substancji psychotropowych i słomy makowej. Uwagi na tle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, „Kwartalnik Apelacji Gdańskiej” 2015/3
Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Warszawa 2013
Wolter W., Uwagi o znamionach wymagających ilościowej oceny w przepisach prawa karnego, „Państwo i Prawo” 1976/6
Wróbel W., Prawotwórcze tendencje w orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawach karnych. Mity czy rzeczywistość [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005
Paweł Rafałowicz
doktorant, Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego, Instytut Prawa Cywilnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski; asystent sędziego w I Wydziale Cywilnym Sądu Okręgowego we Wrocławiu
Realizacja prawa do zachowku a nadużycie prawa podmiotowego
Sąd Najwyższy dopuścił miarkowanie wysokości zachowku przy użyciu art. 5 k.c., argumentując jego zastosowanie negatywnym zachowaniem uprawnionego do zachowku względem spadkodawcy. Pogląd ten nie spotkał się z akceptacją doktryny, zdaniem której jest to wyraz nadmiernej ingerencji sądu w wolę spadkodawcy. Odwołując się do ratio legis zachowku, stanowisko Sądu Najwyższego zasługuje na aprobatę oraz odpowiada zasadom słuszności. Przedstawiciele nauki wyrazili jednak obawę, że akceptacja powyższego stanowiska może doprowadzić do nadania sądom niepisanej kompetencji do oddalenia roszczenia o zachowek. Taka konstrukcja jest obecnie nie do zaakceptowania z uwagi na to, że jedynymi sposobami pozbawienia zachowku członków najbliżej rodziny jest skuteczne wydziedziczenie spadkobiercy oraz wyłączenie go od spadkobrania z uwagi na niegodność dziedziczenia. De lege lata taki stan prawny jest sprzeczny z poczuciem sprawiedliwości, albowiem umożliwia otrzymanie zachowku przez osoby, które zachowywały się w sposób naganny wobec spadkodawcy za jego życia. Jednocześnie wykluczenie możliwości oddalenia roszczeń o zachowek, przy jednoczesnej dopuszczalności obniżania zachowku z uwagi na nadużycie prawa podmiotowego, jest założeniem niespójnym aksjologicznie. Z tego powodu należałoby znowelizować przepisy prawa spadkowego, nadając sądom kompetencję do stosowania konstrukcji „wydziedziczenia sądowego” w przypadku rażącego naruszenia prawa podmiotowego przez uprawnionego.
Słowa kluczowe: zachowek, wydziedziczenie, nadużycie prawa podmiotowego, zasady współżycia społecznego
Realization a right to claim a reserve portion as abuse of right
The Polish Supreme Court allowed the posibillity of limiting the legitim with the use of the 5th article of the Polish civil code, argumenting that the aforementioned article is applicable because of the bad behaviour the entitled person manifested towards the testator. This view was not accepted by the representatives of the doctrine, who consider it to be too great an interference in the testators’ will. In reference with the ratio legis of the institution that the legitim is, the doctrines’ opinion on the matter deserves to be universally accepted, due to being compatible with the equitable principles. Therefore, the representatives of the doctrine expressed some concerns that the acceptance of the aforementioned view may lead to bestowing an uncodified power on the courts to dismiss the legitim claims. Such a mechanism is unacceptable, because in the current legal state the only way an entitled person may be deprived of the legitim is through disinheritance or if an heir is declared unworthy to succeed by a court.
De lege lata, such solution is not in accordance with the equitable principles, as it makes it possible for the people who behaved in a blatantly bad manner towards the testator while they lived, to inherit nonetheless. At the same time, the exclusion of the possibility of dismissal of the legitim claims while upholding the prospect of limiting the legitim, which is justified by the abuse of the subjective rights, is not a proposition that may be perceived as an axiologically consistent one. That is the reason why the Polish succession law should be amended in a way that gives a court the power to disinherit a person who was not disinherited by the testator themselves when such a person abused their subjective rights.
Keywords: legitim, disinheritance, abuse of right, the principles of community life
Bibliografia:
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016
Jasiakiewicz T., Glosa do wyroku z 16.06.2016 r., V CSK 625/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/9
Jelonek-Jarco B., Artykuł 5 k.c. a pewność prawa [w:] Usus magister est optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016
T. Justyński, Glosa do wyroku SN z 7.04.2004 r., IV CK 215/03, „Państwo i Prawo” 2005/6
Justyński T., Glosa do wyroku z 16.06.2016 r., V CSK 625/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/2
Kordasiewicz B. [w:] System prawa prywatnego, t. 10, Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015
Koziołkiewicz A., Glosa do wyroku z 16.06.2016 r., V CSK 625/15, „Palestra” 2017/3
Kremis J., Kuźmicka-Sulikowska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, t. 3, Spadki, Warszawa 2013
Księżak P., Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2012
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016
Macierzyńska-Franaszczyk E., Funkcje zachowku i granice ich urzeczywistnienia [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, komitet red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, red. nauk. M. Tomalak, Warszawa 2017
Marcinkowski A., Czy przepis art. 5 k.c. może stanowić podstawę oddalenia powództwa o zachowek, jeżeli spadkobierca testamentowy sfinansował zakup lokalu własnościowego spadkodawcy?, „Palestra” 1997/11–12
Michałowski R., Uwagi o tymczasowym i definitywnym zastosowaniu konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego, „Białostockie Studia Prawnicze” 2014/17
Niedośpiał M., Glosa do wyroku SN z 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, „Palestra” 2017/11
Nogal A., Instytucja zachowku w prawie spadkowym wymaga zmian, http://www.lex.pl/czytaj/-/artykul/instytucja-zachowku-w-prawie-spadkowym-wymaga-zmian (dostęp 30.11.2018 r.).
Paluch A., System zachowku w prawie polskim – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2015/2
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz, do art. 1–44911, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015
Rafałowicz P., Przesłanki wydziedziczenia – uwagi de lege lata i de lege ferenda [w:] Europeizacja prawa spadkowego. Aktualne tendencje, Szczecin 2016
Rafałowicz P., Równość praw i obowiązków małżonków w świetle art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [w:] 50 lat Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, red. K.A. Dadańska, A. Tomczyk, Szczecin 2014
Rypuła D., Niegodność dziedziczenia [w:] Europeizacja prawa spadkowego. Aktualne tendencje, Szczecin 2016
Skowrońska-Bocian E., Testament w prawie polskim, Warszawa 2004
Skowrońska-Bocian E., Wierciński J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Smoter K., Ku większemu uwzględnieniu zasady swobody testowania [w:] 50 lat Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, red. K.A. Dadańska, A. Tomczyk, Szczecin 2014
Smoter K., Zachowek jako ograniczenie swobody testowania, „Państwo i Prawo” 2013/9
Szpunar A., Zachowek w polskim prawie spadkowym, „Państwo i Prawo” 1948/8
Trzaskowski R., Możliwość stosowania art. 5 k.c. w przypadkach, w których okoliczności uzasadniające zarzut nadużycia prawa mają charakter trwały, „Palestra” 2010/1–2
Trzebiatowski M., Artykuł 5 k.c. versus art. 991 § 1 k.c., czyli o dopuszczalności całkowitego pozbawienia prawa do zachowku z powodu postawy moralnej uprawnionego względem zobowiązanego, „Glosa” 2013/2
Wilejczyk M., Majątkowe odzwierciedlenie osobistego zaangażowania w sprawy rodziny. Udział małżonków w majątku wspólnym i ratio legis zachowku, „Przegląd Sądowy” 2017/9
Wilejczyk M., Stosowanie konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego w dziedzinie prawa spadkowego, „Przegląd Sądowy” 2015/7–8
Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014
Wójcik S., Zoll F., Testament, „Studia Prawa Prywatnego” 2006/2
Załucki M., Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, „Przegląd Sądowy”, 2018/3
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010
Zbiegień-Turzańska A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna. Przepisy wprowadzające KC. Prawo o notariacie (art. 79–95 i 96–99), red. K. Osajda, Warszawa 2017
dr Mateusz Dróżdż
adiunkt w Katedrze Prawa Gospodarczego na Wydziale Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego, radca prawny
Skutki nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych z 11.09.2015 r. – uwagi de lege lata
Artykuł opisuje najważniejsze, zdaniem autora, przepisy ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, które weszły w życie 26.11.2015 r. Nowelizacja ta dotyczy aż około dwudziestu przepisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, a także przepisów Kodeksu wykroczeń i Kodeksu karnego.
Celem artykułu jest wyjaśnienie wątpliwości, jakie wiążą się z przedmiotowymi zmianami. W pracy podkreślono, jakie skutki w praktyce wywołuje ta nowelizacja.
Słowa kluczowe: sport, impreza masowa, impreza sportowa, ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych, nowelizacja
Effects of the amendment of the Act on Mass Events Security of 11 September 2015 r. – de lege lata postulates
The article presents the most important, in author’s opinion, provisions of the act of Amendment of the Act on Mass Events Security which entered into force on 26th November 2015. This amendment modifies about 20 provisions of the Act on Mass Events Security but also that from Petty Offences Code and Criminal Code.
This article aims to clarify the doubts associated with aforementioned amendments. In the paper it was highlighted what effects causes this amendment in practice.
Keywords: sports, mass event, sporting event, the Act on Mass Events Security, amendment
Bibliografia:
Adamski M., Ekstraklasa: należy uprościć procedury zakupu biletów na mecze, „Rzeczpospolita” z 22.02.2013 r.
Adamski M., Nowelizacja ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – jest podpis prezydenta Dudy, „Rzeczpospolita”, 7.10.2015 r.
Bułat A., „Klubowy zakaz stadionowy” – sankcja administracyjna czy środek penalny?, „Prokuratura i Prawo” 2014/9
Dróżdż M., Czy przepisy dotyczące organizacji meczów piłki nożnej wymagają zmian, „Rzeczpospolita”, 3.01.2013 r.
Dróżdż M., Stwierdzenie nieważność uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w skutek naruszenia dóbr osobistych członka zarządu, „Glosa” 2013/2
Dróżdż M., Ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych. Komentarz, Warszawa 2015
Drożdż M., Potrzeba zmian ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Praktyczne problemy z jej zastosowaniem – wybrane zagadnienia, „Ius Novum” 2014/3
Dróżdż M., Zakaz klubowy to zbyt daleko idące ograniczenie, „Gazeta Prawna” z 3.04.2012 r.
Gozdór G., Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz, Warszawa 2008
Karlik P., Biometryczna identyfikacja osób w kontekście bezpieczeństwa imprez masowych, „Ius Novum” 2012/2
Kąkol C., Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz, Warszawa 2012
Kuligowski Ł., Finał Ligi Europy ponad polskim prawem, „Rzeczpospolita” z 20.04.2014 r.
Kotowski W., Kurzępa B., Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, Warszawa 2010
Kurzępa B., Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2.10.2012, sygn. I OSK 2220/12, „Prokuratura i Prawo” 2013/7/8
Majewski J., Klubowy zakaz stadionowy analiza regulacji ustawowej, „Przegląd Sądowy” 2013/3
Suski P., Zgromadzenia i imprezy masowe, Warszawa 2014
Warchoł M., Konstytucyjne problemy bezpieczeństwa imprez masowych, „Przegląd Legislacyjny” 2012/2
Wik, Kluby piłkarskie chcą zbyt dużo wiedzieć, „Rzeczpospolita” z 18.08.2011 r.
dr Grzegorz Maroń
Katedra Nauk Historyczno- i Teoretycznoprawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Rzeszowski
Odwołania do literatury pięknej w uzasadnieniach orzeczeń sądowych
W artykule omówiono praktykę wykorzystywania przez sądy różnych państw, w tym polskie sądy, odwołań do literatury pięknej w uzasadnieniach wyroków. W ocenie Autora beletrystyczne odniesienia w tekstach orzeczeń mogą realizować co najmniej kilka funkcji relewantnych dla wymiaru sprawiedliwości. W szczególności literackie aluzje mają potencjał klaryfikacyjny i perswazyjny. Mogą wspomóc sądy w wyjaśnianiu stanu faktycznego i stanu prawnego sprawy oraz przekonywaniu o prawidłowości wydanego rozstrzygnięcia. Wysuwane w doktrynie prawniczej zarzuty i obiekcje wobec posiłkowania się przez sądy literaturą piękną przy pisaniu wyroków, jakkolwiek niebezpodstawne i wymagające wzięcia pod uwagę, nie usprawiedliwiają całkowitego zrezygnowania przez judykaturę z niniejszej formy ekspresji i komunikowania. Literackie odniesienia nie mogą zastąpić czy zdominować argumentacji typowo prawnej, ale stosowane w sposób oszczędny oraz przemyślany mogą ją twórczo i efektywnie uzupełnić oraz wzmocnić.
Słowa kluczowe: literatura piękna, uzasadnienie orzeczenia, sądy, literacka szkoła prawa
Literary references in court opinions
The article deals with the phenomenon of references to fiction in court opinions, which is known to the case law of various countries, including Polish courts. In the Author's view, literary allusions in the texts of judgments may carry out at least several functions relevant to the administration of justice. In particular, literary quotations possess explanatory and persuasive abilities. The courts can use them to clarify facts of the case and the law and to convince readers that the issued decision is correct. The objections raised in jurisprudence regarding the literary references in the case law, although not unfounded and requiring consideration by judges, do not justify the complete resignation by judicature from this form of expression and communication. Literary references can not replace or dominate juridical arguments, but when applied concisely and in comprehensive way, they can creatively and effectively complement and strengthen the court’s legal reasoning.
Keywords: fiction, judgment, courts, Law and Literature
Bibliografia:
An Evening with Justice Antonin Scalia and Justice Kemal Bokhary, http://www.hk-lawyer.org/content/evening-justice-antonin-scalia-and-justice-kemal-bokhary (dostęp: 29.11.2018 r.)
Andruszkiewicz M., Interpretacja prawnicza a interpretacja literacka – kilka uwag, „Krytyka Prawa” 2014/6
Armstrong Smith L., Law Imitating Art: American Judicial Opinions Performing The Merchant of Venice, „Communication Law Review” 2008/2, vol. 8
Bingham T., The Business of Judging: Selected Essays and Speeches: 1985–1999, Oxford 2000
Braithwaite W., Why, and How, Judges Should Study Poetry, „Loyola University Chicago Law Journal” 1988/3–4, vol. 19
Cardozo B., Law and literature, „Yale Review” 1925/14
Charnock R., Argument and Persuasion. The Function of Literary References in Common Law Judgments [w:] Frameworks for Discursive Actions and Practices of the Law, red. G. Tessuto, V. Bhatia, J. Engberg, Newcastle 2018
Curtis J., Twitter, King Lear, and the Freedom of Speech, „Exchanges: the Warwick Research Journal” 2014/2, vol. 1
DeStefano J., On literature as legal authority, „Arizona Law Review” 2007/49
Dodson S., Dodson A., Literary Justice. A top ten ranking of the U.S. Supreme Court, „Green Bag 2D” 2015/18
Domnarski W., Shakespeare in the Law, „Connecticut Bar Journal” 1993/67
Elms E., On the Use of Classical Allusions in Judgment Writing, „UNSW Law Journal” 2008/1, vol. 31
French R., Poetry and Public Law, http://www.hcourt.gov.au/assets/publications/speeches/current-justices/frenchcj/frenchcj07nov13.pdf (dostęp: 29.11.2018 r.)
Gadbin-George G., To quote or not to quote: „Literature in law” in European court decisions and legal English Teaching, „ASp la revue du GERAS” 2013/64
Gadbin-George G., Literary references in United Kingdom common law judgments, „GRAAT. Anglophone Studies” 2013/14
Gibas H., Judgment Writing, „Australian Law Journal” 1993/67
Góra-Błaszczykowska A., Pozaprocesowe znaczenie uzasadnień orzeczeń sądowych [w:] Sine Ira Et Studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016
Grey L., Lost in translation. A Court of Eloquence. From Atkin to Cummins, „Ormond Papers” 2014/XXXI
Henderson M.T., Citing fiction, „Green Bag 2D” 2008/2, vol. 11
Hope D., Writing Judgments, Annual Lecture to Judicial Studies Board, London 16.05.2005, www.judiciary.gov.uk (dostęp: 29.11.2018 r.)
Hori L., Bons Mots, Buffonery, and the Benach. The Role of Humor in Judicial Opinions, „UCLA Law Review Discourse” 2012/60
Jordan A., Imagery, Humor, and the Judicial Opinion, „University of Miami Law Review” 1987/3, vol. 41
Kahn E., A Literary Peregrination Through the Law Reports, „South African Law Journal” 1997/114, 1998/115 i 1999/116
Katz L., Homer in Australian Reasons for Judgment or Decision, http://ssrn.com/author=1164057 (dostęp: 29.11.2018 r.)
Kearney M., The Propriety of Poetry in Judicial Opinion, „Widener Law Journal” 2003/12
Keith B., Seeing the World Whole: Understanding the Citation of External Sources in Judicial Reasoning, „New Zealand Journal of Public and International Law” 2008/1, vol. 6
Kirby M., Creative Literature In The Desert Of Australian Law, https://www.michaelkirby.com.au (dostęp: 29.11.2018 r.)
Kirby M., Literature in Australian Judicial Reasoning, „Australian Law Journal” 2001/10, vol. 75
Klusoňová M., Hnutí Právo a literatura koncem 20. a na počátku 21. století, Brno 2015
Liptak A., Keep the Briefs Brief, Literary Justices Advise, http://www.nytimes.com/2011/05/21/us/politics/21court.html (dostęp: 29.11.2018 r.)
Łętowska E., Konstytucja i Poezja, „Zeszyty Literackie” 2017/3
Maroń M., Odwołania do literatury pięknej w opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/10
Meehan M., The Good, The Bad and the Ugly: Judicial Literacy and Australian Cultural Cringe, „Adelaide Law Review” 1989–1990/12
Młynarska-Sobaczewska A., Narracyjność w aktach stosowania prawa, „Państwo i Prawo” 2015/11
Nussbaum M., Poetic Justice: The Literary Imagination and Public Life, Boston 1996
Nussbaum M., Poets as Judges: Judicial Rhetoric and the Literary Imagination, „The University of Chicago Law Review” 1995/62
Obszarny M., Sędzia Tomasz Ignaczak z Piotrkowa skazuje literackim językiem, http://piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl/artykul/sedzia-tomasz-ignaczak-z-piotrkowa-skazuje-literackim,4369765,art,t,id,tm.html (dostęp: 29.11.2018 r.)
Osborough W., Literature, Judges and the Law, Dublin 2008
Perelman C., L’Empire Rhétorique: Rhétorique et Argumentation, Paryż 2012
Posner R., Law and Literature, Cambridge 2009
Posner R., Law and Literature: A Relation Reargued, „Virginia Law Review 1986/8, vol. 72
Potter P., Ordeal by Trial: Judicial References to the Nightmare World of Franz Kafka, „University of New Hampshire Law Review” 2005/2, vol. 3
Prosser W., The Judicial Humorist. A Collection of Judicial Opinions and Other Frivolities, Boston 1952
Richmond D., Bullies on the Bench, „Louisiana Law Review” 2012/2, vol. 72
Rzucidło-Grochowska I., Strategie i techniki formułowania uzasadnień orzeczeń sądowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017/2
Rzucidło-Grochowska I., Grochowski M. (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015
Schiess W., Persuasion: literary references are risky, https://law.utexas.edu/faculty/wschiess/legalwriting/2006/04/persuasion-literary-references-are.html (dostęp: 29.11.2018 r.)
Sędzia – poeta z Poznania wybrany do nowej Krajowej Rady Sądownictwa, https://epoznan.pl/news-news-83938 (dostęp: 29.11.2018 r.)
Smith M., Advanced Legal Writing. Theory and Strategies in Persuasive Writing, New York 2013
Smith G., A Primer of Opinion Writing, for Four New Judges, „Arkansas Law Review” 1967/21
Solomon L., Curtin A., Lebovits G., Ethical Judicial Opinion Writing, „The Georgetown Journal of Legal Ethics” 2008/21
Solove D., Judges Citing Literature, https://concurringopinions.com/archives/2008/04/judges_citing_l.html (dostęp: 29.11.2018 r.)
Soto Hoyos J.F., Jurisprudencia literaria en Colombia: los usos de la literatura en las decisiones judiciales, „Summa Iuris” 2014/2
Stern B., Nonlegal Citations and the Failure of Law: A Case Study of the Supreme Court 2010–2011 Term, „Whittier Law Review” 2014/1, vol. 35
Stevenson D., Writing Effective Opinions, „Judicature”, Oct. 1975
To quote or not to quote, https://www.counselmagazine.co.uk/articles/quote-or-not-quote-%E2%80%A6 (dostęp: 29.11.2018 r.)
Watt G., Judicial Allusion as Ornament, „Exchanges: the Warwick Research Journal” 2014/2, vol. 1
Weisberg R., Law, Literature and Cardozo’s Judicial Poetics, „Cardozo Law Review” Spring 1979
Wijebandara C., Fiction and Poetry in Judgments, „JSA Law Journal” 2013/1
Witkin B., Manual on Appellate Court Opinions, St Paul 1977
Witte R., The Judge as Author. The Author as Judge, „Golden Gate University Law Review” 2009/1, vol. 40
Wright C., Literary Allusion in Legal Writing: The Haynsworth-Wright Letters, „Scribes Journal of Legal Writing” 1990/1
dr hab. Michał Warciński
Uniwersytet Warszawski, sędzia Trybunału Konstytucyjnego
Wynagrodzenie za wykonywanie służebności bez tytułu prawnego w czasie biegu terminu zasiedzenia służebności. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 30.11.2016 r., III CZP 77/16
Zdaniem Sądu Najwyższego właścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości nie tylko wtedy, kiedy domaga się wydania nieruchomości (rei vindicatio), ale także wtedy, gdy może żądać zaniechania innych naruszeń i przywrócenia stanu zgodnego z prawem (actio negatoria). W komentowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy przyjął jednak, że w przypadku nabycia na nieruchomości przez zasiedzenie służebności gruntowej właścicielowi nie należy się wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z nieruchomości w okresie przed zasiedzeniem służebności. Autor glosy ocenia to stanowisko krytycznie i broni stanowiska, że mimo zasiedzenia służebności na nieruchomości, jej właścicielowi należy się wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z jego rzeczy w okresie sprzed zasiedzenia służebności.
Słowa kluczowe: nieruchomość, służebność gruntowa, roszczenie negatoryjne, roszczenia uzupełniające, roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z cudzej rzeczy
Compensation for exercising servitude without legal grounds during acquisition by prescription period. Gloss to the resolution of the Supreme Court of 30/11/2016 (III CZP 77/16)
According to Supreme Court the owner of a real estate may claim compensation for the use of his property not only when he demands return of this property (rei vindicatio) but also when he demands other violations to his ownership to stop and the state in accordance with the law to be reenacted (actio negatoria). In the commented judgement the Supreme Court decided that in case of acquisition of servitude on a real estate due to a lapse of time the owner of the real estate may not claim compensation for the use of his property. The Author does not share Supreme Court’s opinion and proves that despite acquisition of a servitude on a real estate due to the lapse of time, the owner of the real estate should be allowed to claim compensation for use of his property.
Keywords: real estate, land servitude, claim for the violations to the ownership to stop (actio negatoria), complementary claim, claim for compensation for unlawful use of the item
Bibliografia:
Dybowski T., Ochrona własności w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1969
Gandor K., [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań. Część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1980
Gniewek E., [w:] System prawa prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. T. Dybowski, Warszawa 2007
Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2008
Ignatowicz J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. Z. Resich, t. 1, Warszawa 1972
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012
Janiszewska B., Powstanie roszczeń uzupełniających w sytuacji przekroczenia w trakcie budowy granic nieruchomości sąsiedniej (art. 151 k.c.), „Rejent” 2007/5
Jędrejek G., Dopuszczalność roszczeń uzupełniających skierowanych przeciwko posiadaczom służebności, „Zeszyty Prawnicze” Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2006/6.2
Księżak P., glosa do uchwały SN z 17.06.2005 r., III CZP 29/05, OSP 2006/3, poz. 35
Mojak J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. 2, Warszawa 2013
Nowakowski Z. K., Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1969
Rudnicki S., Rudnicki G., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2011
Trzaskowski R., Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przeciwko posiadaczowi służebności, „Palestra” 2007/11–12
Winiarz J., [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, red. J. Winiarz, Warszawa 1980
Wójcik S., [w:] System prawa cywilnego, t. 2, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Ossolineum 1977
Wójcik S., Zasiedzenie jako sposób nabycia praw podmiotowych [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J. Rajski, Warszawa 1985
Zielonacki J., Nauka o posiadaniu i zasiedzeniu według prawa rzymskiego, Lwów 1862
mgr Kamil Siwek
doktorant, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Treść wyjaśnień składanych przez tzw. małego świadka koronnego. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 13.04.2017 r., II AKa 60/17
Autor glosy kwestionuje tezę wyroku, że w rozumieniu związanym z art. 60 § 3 Kodeksu karnego okoliczności „istotne” to takie okoliczności, które w konkretnej sprawie karnej okażą się przydatne do ustalenia, zidentyfikowania i ewentualnego pociągnięcia do odpowiedzialności karnej pozostałych współdziałających, ewentualnie uniemożliwienia im dalszej przestępczej działalności. Dla takiego kierunku wykładni art. 60 § 3 Kodeksu karnego nie ma jakichkolwiek podstaw ustawowych. Ponadto autor wskazuje, iż użyte w art. 60 § 3 Kodeksu karnego określenia „informacje dotyczące osób” i „istotne okoliczności” koniecznie należy zawsze interpretować z perspektywy przyjmowanej koncepcji rozumienia określenia „ujawni”.
Słowa kluczowe: wymiar kary, nadzwyczajne złagodzenie kary, mały świadek koronny, istotne okoliczności popełnienia przestępstwa
The content of explanations given by the so-called a little crown witness. Gloss to the judgment of the Court of Appeals in Wrocław of 13/04/2017 (II AKa 60/17)
The author of the gloss questions the thesis of the judgement, that in the meaning of Article 60 § 3 of the Penal Code. "material" circumstances are those circumstances that in a particular criminal case will prove useful in determining, identifying and possibly bringing to criminal liability the other co-operating parties, possibly preventing them from pursuing further criminal activities. There is no statutory basis for this interpretation of Article 60 § 3 of the Penal Code. Moreover, the author indicates that the terms "information about people" and "material circumstances" used in Article 60 § 3 of the Penal Code must always be interpreted from the perspective of the accepted concept of understanding the term "disclose".
Keywords: penalty, extraordinary mitigation of punishment, a little crown witness, important circumstances of the crime
Bibliografia:
Bednarzak J., Ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o amnestii. Komentarz, Warszawa 1974
Ćwiąkalski Z., Kodeks karny. Część ogólna. T. I, Komentarz, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Konarska-Wrzosek V., Kodeks karny. Komentarz, red. R. A. Stefański, Warszawa 2017
Raglewski J., Model nadzwyczajnego złagodzenia kary w polskim systemie prawa karnego (Analiza dogmatyczna w ujęciu materialnoprawnym), Kraków 2008
Siwek K., Dziesięć mitów w myśleniu o wykładni art. 60 § 3 Kodeksu karnego, „Przegląd Sądowy” 2014/4
Siwek K., Glosa do postanowienia SN z 20.11.2013 r., II KK 184/13, „Palestra” 2015/5–6
Siwek K., Glosa do wyroku SN z 26.01.2015 r., II KK 186/14, „Prokuratura i Prawo” 2016/9
Siwek K., Jeszcze w sprawie wykładni art. 60 § 3 k.k. Uwagi na marginesie postanowienia Sądu Najwyższego z 11.05.2016 r., V KK 57/16, „Przegląd Sądowy” 2018/1
Waśkowski E., Prawo cywilne. Część ogólna, Wilno 1934
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki, Warszawa 2017
