Przesłuchanie przed konsulem w postępowaniu cywilnym
dr hab. Piotr Rylski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0002-5399-1624
Przesłuchanie przed konsulem w postępowaniu cywilnym
Artykuł dotyczy jednej z ważniejszych czynności konsularnej dokonywanej na wniosek polskiego sądu w postaci przesłuchania przez konsula wskazanej osoby w postępowaniu cywilnym. Omówiono w nim podstawy prawne przesłuchania przed konsulem oraz przebieg tej czynności z punktu widzenia przepisów prawa procesowego cywilnego i prawa międzynarodowego. Autor stawia tezę, że większość przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących międzynarodowej oraz krajowej pomocy sądowej nie znajdzie zastosowania do tego przesłuchania ze względu na ściśle wykonawczy charakter czynności konsula, który nie jest organem postępowania cywilnego. W związku z tym autor formułuje postulaty de lege ferenda celem doprecyzowania czynności konsula przy dokonywaniu tej czynności.
Słowa kluczowe: dowód z zeznań świadka, przesłuchanie strony, prawo konsularne, prawo dowodowe, międzynarodowa pomoc sądowa, czynności konsularne
Dr. Hab. Piotr Rylski
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0002-5399-1624
Consular examination in civil proceedings
The article applies to one of the most important consular activities performed at the request of a Polish court in the form of a consul examining a specified person in civil proceedings. It discusses the legal grounds for examination by a consul and the course of this activity from the point of view of the provisions of civil procedural law and international law. The author argues that the majority of the provisions of the Civil Procedures Code on international and national court cooperation do not apply to such an examination because of the strictly executive nature of the activities of the consul who is not an authority in civil proceedings. As a result, the author formulates de lege ferenda postulates to specify the consul’s activities in the performance of this activity.
Keywords: testimony of a witness, examination of a party, consular law, evidence law, international cooperation in civil matters, consular acts
Bibliografia:
Babiński L., Zagadnienia prawne działalności konsulów, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1935/1.
Bertoni K., Praktyka dyplomatyczna i konsularna, cz. 1, Kraków 1947.
Cagara J., Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych – niektóre zagadnienia, Warszawa 1987.
Ciszewski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. V, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Ciszewski J., Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych, Warszawa 2017.
Ciszewski J., Przeprowadzanie dowodów w sprawach cywilnych i handlowych w państwach UE. Komentarz, Warszawa 2005.
Cuniberti G., L’expertise judiciaire en droit judiciaire europeén, Revue critique de droit international privé 2015/3.
Cybula P., Załucki M., Funkcje konsula w sprawach spadkowych [w:] Wybrane zagadnienia współczesnego prawa konsularnego z perspektywy prawa i praktyki międzynarodowej oraz polskiej,, red. W. Burek, P. Czubik, Kraków 2014.
Czubik P., Woźniak M., Czynności cywilnoprawne konsula w krajowym obrocie notarialnym oraz praktyce służby zagranicznej RP, Kraków 2010.
Czubik P., Międzynarodowe i krajowe prawo konsularne – refleksja w 50-lecie kodyfikacji wiedeńskiej dotycząca stanu badań dziedziny w ostatnich latach w Polsce [w:] Wybrane zagadnienia współczesnego prawa konsularnego, red. P. Czubik, W. Burek, Kraków 2014.
Dąbrowski Ł.D., Dowód z przesłuchania stron i innych uczestników procesu przez konsula – wybrane zagadnienia procesowe [w:] Polskie prawo konsularne w okresie zmian, Warszawa 2015.
Frankiewicz E., Gwarancje procesowe strony w postępowaniu przed konsulem, Częstochowa 2003.
Grodyński T.F., Pomoc prawna w obrocie międzynarodowym, na tle konferencyj hagskich i austyackiego procesu cywilnego, „Przegląd Prawa i Administracji” 1912/11.
Groud T., Cooperation entre les juridictions des Etats membres dans le domaine de l’obtention de preuves en matiere civile ou commerciale, La Semaine Juridique 2002/23.
Grzegorczyk P., Rylski P., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2011–2012), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013/3.
Hess B., Nouvelles techniques de la coopération judiciaire transfrontalièe en Europe, Revue critique de droit international privé 2003/2.
Kaźmierczyk A., Postępowanie przed konsulem w świetle ustawy – Prawo konsularne. Wybrane zagadnienia [w:] Polskie prawo konsularne w okresie zmian, red. W. Burek, P. Czubik, Warszawa 2015.
Kosiński S., Międzypaństwowa pomoc sądowa wzywana przez władze polskie, Kraków 1937.
Libera K., Zasady międzynarodowego prawa konsularnego, Warszawa 1960.
Łukaszuk L., Prawo konsularne. Zarys wykładu, Warszawa 1988.
Murray P.L., Taking Evidence Abroad – Understanding American Exceptionalism, “Zeitschrift für Zivilprozess International” 2005, t. 10.
Namysłowski W., Polskie prawo konsularne. Ustawa konsularna z dnia 11 października 1924 r. z objaśnieniami, Lwów–Warszawa–Kraków–Poznań 1926.
Namysłowski W., System prawa konsularnego, Warszawa 1949.
Nutys A., Le règlement communautaire sur l’obtention des preuves: un instrument exclusif?, “Revue critique de droit international privé” 2007/1.
Pilich M., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2013–2014) – rozporządzenia nr 2201/2003, nr 4/2009, nr 805/2004, nr 1896/2006, nr 1346/2000 i nr 1206/2001, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2015/4.
Praktyczny przewodnik do stosowania rozporządzenia w sprawie przeprowadzania dowodów opracowany przez Komisje Europejską w uzgodnieniu z europejską siecią sądowniczą, https://e-justice.europa.eu/
Radwan M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, Warszawa 2013.
Rylski P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, t. 5, Warszawa 2013.
Rylski P., Zabezpieczenie dowodu na gruncie rozporządzeń nr 44/2001 i 1206/2001 [w:] Europejskie prawo procesowe cywilne i kolizyjne, red. P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2012.
Sarna Z., Zarys prawa konsularnego ze szczególnym uwzględnieniem stosunków Polski, Kraków 1928.
Sawicki S., Funkcje konsula. Studium prawnomiędzynarodowe, Ossolineum 1992.
Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń 2006.
Suławko-Karetko A., Status konsula w prawie polskim, Warszawa 2008.
Sutor J., Prawo dyplomatyczne i konsularne, Warszawa 2019.
Trammer H., Nowa konwencja haska w procedurze cywilnej, „Nowe Prawo” 1963/9.
Trammer H., Zarys problematyki międzynarodowego procesu cywilnego państw kapitalistycznych, Warszawa 1956.
Wach B. [w:] S. Bogucki, A. Krasuska-Terrillon, B. Mikołajczyk, B. Wach, M. Zieliński, Funkcje konsulów Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX 2015.
Weitz K., Współpraca państw członkowskich UE w zakresie przeprowadzania dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005/2.
Henryk Pietrzkowski
Sędzia Sądu Najwyższego
Nadzór sądu nad czynnościami komornika po zmianach wprowadzonych ustawą z 22.03.2018 r. o komornikach sądowych
Zmiana art. 759 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego na podstawie ustawy z 22.03.2018 r. o komornikach sądowych, która weszła w życie 1.01.2019 r., przesądziła o obligatoryjnym charakterze nadzoru sądu nad czynnościami komornika. Na sąd nałożony został ustawowy obowiązek wydania komornikowi zarządzeń zmierzających do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usunięcia z urzędu spostrzeżonych uchybień. Zgodnie z nową regulacją ocena prawna wyrażona przez sąd w ramach wydanych zarządzeń jest wiążąca dla komornika. Zmiany te należy ocenić pozytywnie, mogą bowiem przyczynić się do zapewnienia większej skuteczności egzekucji. Zastrzeżenia budzi natomiast rozwiązanie przyjęte w dodanym § 3 art. 759 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym sąd może zobowiązać komornika do złożenia sprawozdania z wykonania zarządzeń. Takie uprawnienie sądu nie ma charakteru jurysdykcyjnego, w istocie jest uprawnieniem z zakresu nadzoru administracyjnego, który został w ustawie szeroko uregulowany i obejmuje między innymi kontrolowanie wykonania zarządzeń wydanych na podstawie art.759 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.
Słowa kluczowe: czynności komornika, nadzór sądu nad czynnościami komornika, nadzór administracyjny nad komornikiem, skarga na czynności komornika, egzekucja, postępowanie egzekucyjne
Henryk Pietrzkowski
Supreme Court Judge
Court supervision over a bailiff’s activities after the amendments introduced by the Act on Court Bailiffs of 22 March 2018
The amendment of Article 759 § 2 of the Civil Procedures Code on the basis of the Act on Court Bailiffs of 22 March 2018, which became effective on 1 January 2019, forejudged the obligatory nature of the court’s supervision over a bailiff’s activities. A statutory obligation was imposed on the court to give orders to the bailiff to ensure the proper performance of the enforcement and to eliminate shortcomings that were noticed ex officio. According to the new regulation, the legal assessment expressed by the court within the framework of the orders issued is binding on the bailiff. These amendments should be assessed positively because they can contribute to the assurance of greater effectiveness of enforcement. However, the solution adopted in § 3 of Article 759 of the Civil Procedures Code that was added, by which the court can obligate the bailiff to submit a report on the fulfilment of the orders, gives rise to reservations. Such a right of the court is not of a jurisdictional nature, but is essentially an administrative supervision right which was extensively regulated in the Act and includes monitoring the fulfilment of orders issued under Article 759 § 2 of the Civil Procedures Code.
Keywords: a bailiff’s activities, court supervision over a bailiff’s activities, administrative supervision of a bailiff, complaint about a bailiff’s activities, enforcement, enforcement proceedings
Bibliografia:
Cieślak S. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie egzekucyjne. Komentarz do artykułów 758–1088, red. J. Jankowski, Warszawa 2011.
Dalka S., Świeczkowski J., O prewencyjnym nadzorze judykacyjnym sądu nad komornikiem, według art. 759 § 2 k.p.c., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2004/3–4.
Dutka T., Nadzór judykacyjny a nadzór służbowy nad czynnościami komornika [w:] K. Korzan, Studia z procesu cywilnego, Katowice 1986.
Grzegorczyk P., Granice nadzoru judykacyjnego sprawowanego nad komornikiem w trybie art. 759 § 2 k.p.c., „Palestra” 2007/9–10.
Marciniak A., Nadzór judykacyjny nad czynnościami komornika, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2006/11.
Pietrzkowski H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, t. 4, Warszawa 2009.
Pietrzkowski H., Nadzór judykacyjny sprawowany na podstawie art. 759 § 2 k.p.c. nad prawomocnymi czynnościami egzekucyjnymi komornika [w:] Proces cywilny. Nauka–Kodyfikacja–Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012.
Pietrzkowski H., Skarga na czynności komornika po zmianach przepisów kodeksu postępowania cywilnego dokonanych w latach 2004–2015, „Polski Proces Cywilny” 2016/3.
Rzewuski M., Glosa do uchwały SN z dnia 19 kwietnia 2007 r., III CZP 16/07, „Monitor Prawniczy” 2010/6.
Świeboda Z., Czynności nadzorcze sądu w trybie art. 759 § 2 k.p.c., „Palestra” 1977/2.
Świeczkowski J., Granice nadzoru judykacyjnego sądu sprawowanego nad komornikiem w trybie art. 759 § 2 k.p.c., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2007/4.
Tomalak W., Status ustrojowy i procesowy komornika sądowego, Warszawa 2014.
Wengerek E., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz do drugiej części kodeksu postępowania cywilnego. Egzekucje z nieruchomości i ze statków morskich (Art. 921–1022), t. 1, Warszawa 1994.
Wengerek E., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1978.
Wolak G., O dopuszczalności zmiany w trybie art. 759 § 2 k.p.c. prawomocnego postanowienia komornika sądowego, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2019/3.
Zedler F., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, t. 2, Toruń 1995.
Zedler Z., Nadzór sądu nad czynnościami komornika na podstawie art. 759 § 2 k.p.c., „Nowe Prawo” 1975/7–8.
dr Aleksandra Sikorska-Lewandowska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa i Postępowania Cywilnego, Zakład Prawa Handlowego
ORCID: 0000-0002-3234-2502
Zakres zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej
Podjęte w artykule rozważania obejmują kwestie zakresu zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej. Analizie poddano uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 21.12.2007 r., III CZP 65/07, w której zaprezentowano tezę o ograniczonej zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej, oraz późniejsze orzeczenia aprobujące tę tezę. Szczególną uwagę poświęcono wyrokowi Sądu Najwyższego z 26.06.2015 r., I CSK 312/14, w którym wskazano na brak podstaw do uznania, że zdolność prawna wspólnoty jest ograniczona. Autorka przytacza argumentację na poparcie tego stanowiska, wskazując, że w świetle przepisów ustawy o własności lokali, bez konieczności sięgania do koncepcji ograniczonej zdolności prawnej, można wyegzekwować, aby działania wspólnoty mieszkaniowej dotyczyły zarządzania nieruchomością wspólną zgodnie z interesem właścicieli lokali.
Słowa kluczowe: wspólnota mieszkaniowa, zdolność prawna wspólnoty mieszkaniowej
Dr. Aleksandra Sikorska-Lewandowska
Nicolaus Copernicus University in Toruń, Faculty of Law and Administration, Chair of Civil Law and Procedure, Department of Commercial Law
ORCID: 0000-0002-3234-2502
Scope of the legal capacity of a housing community
The considerations discussed in the article encompass the extent of the legal capacity of a housing community. They include an analysis of the resolution of seven judges of the Supreme Court of 21 December 2007, Ref. III CZP 65/07, in which an argument was presented about the limited legal capacity of a housing community, as well as the later judgments supporting this argument. Particular attention is devoted to the judgment of the Supreme Court of 26 June 2015, Ref. I CSK 312/14, which mentioned the lack of grounds for accepting that the legal capacity of a housing community should be limited. The authoress cites arguments supporting this position, pointing out that, in the light of the provisions of the Act on the Ownership of Premises, there is no need to refer to the concept of limited legal capacity to be able to enforce a situation in which the housing community’s activities apply to the management of common areas of real property in the interest of the home owners.
Keywords: housing community, legal capacity of the housing community
Bibliografia:
Bielski P., Zdolność prawna wspólnoty mieszkaniowej – problem modelu regulacji prawnej, „Rejent” 2007/3.
Bielski P., Zakres zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej, „Prawo Spółek” 2011/11.
Bieniek G., Ustawa o własności lokali w praktyce, Bydgoszcz 2010.
Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2015.
Doliwa A., Uwagi o zakresie zdolności prawnej wspólnoty mieszkaniowej (na tle Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2015 r. I CSK 312/14), „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2016/1 (18).
Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2011.
Dziczek R., Własność lokali. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, Warszawa 2012.
Frąckowiak J., Charakter prawny wspólnoty mieszkaniowej [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie, i prawa europejskiego, red. A. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork 2007.
Frąckowiak J. [w:] System prawa prywatnego, Prawo Cywilne. Część Ogólna, t. 1, Warszawa 2012.
Gersdorf M., Z problematyki prawnej uchwał walnych zgromadzeń spółdzielni, „Palestra” 1963/7–8.
Gorczyński G., Wspólnota mieszkaniowa – zdolność nabywania praw i obowiązków do własnego majątku – glosa do uchwały SN (7) z 21.12.2007 r. III CZP 65/07, „Monitor Prawniczy” 2008/16.
Gniewek E., „Wspólnota mieszkaniowa” według ustawy o własności lokali, „Rejent” 1995/1.
Gniewek E., Model wspólnoty mieszkaniowej i spółdzielni mieszkaniowej w zarządzaniu nieruchomością wspólną po ustanowieniu odrębnej własności lokali [w:] Podmiotowość cywilnoprawna w prawie polskim. Wybrane zagadnienia, red. Gniewek, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego” 2008/304.
Gniewek E. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2008.
Gutowski M., Problematyka zdolności wspólnoty mieszkaniowej (na tle orzecznictwa SN), „Państwo i Prawo” 2009/2.
Gutowski M., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 5 lutego 2010 r., III CZP 127/09, OSP 2010/10.
Kapkowski R., Nabywanie nieruchomości przez wspólnotę mieszkaniową, „Rejent” 2014/3.
Katner W.J., Podmiotowość prawna wspólnoty mieszkaniowej, „Glosa” 2009/2.
Królikowska K., Glosa do uchwały SN (7) z 21.12.2007 r., „Palestra” 2008/11–12.
Kulgawczuk D., Uchwały nieistniejące – ujęcie systemowe, cz. 2, „Prawo. Spółek” 2009/10.
Malinowska-Woźniak K., Cywilnoprawny status wspólnoty mieszkaniowej, Warszawa 2016.
Mankiewicz A., Glosa do uchwały SN z dnia 21 grudnia 2007 r., III CZP 65/07, LEX 2008.
Matuszyk K.J., Glosa do postanowienia SN z 10.12.2004 r., III CK 55/04, „Przegląd Sądowy” 2007/2.
Opalski A., O pojęciu interesu spółki handlowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/11.
Osajda K. (red.), Prawo spółdzielcze i mieszkaniowe. Komentarz, tom 6b, Warszawa 2018.
Pazdan M. [w:] System Prawa Cywilnego, tom 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Pietrzykowski K., Powstanie i ustanie stosunku członkostwa w spółdzielni, Warszawa 1990.
Pietrzykowski K., Glosa do Wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 02.07.2003 r, I ACa 190/03, OSP 2005/1.
Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2011.
Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2016.
Pyrzyńska A., Uwagi o statusie prawnym wspólnoty mieszkaniowej [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci profesora Edwarda Gniewska, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, N. Adamczyk, Warszawa 2010.
Radwański Z., Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dnia 14 lutego 2003 r., „Przegląd Sądowy” 2003/7–8.
Rudnicki S., Glosa do postanowienia SN z 10.12.2004 r., III CK 55/04, „Przegląd Sądowy” 2005/6.
Sikorska-Lewandowska A., Sankcje wadliwych uchwał rad nadzorczych spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2013.
Sikorska-Lewandowska A., Legitymacja procesowa wspólnoty mieszkaniowej, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2014/2.
Sikorska- Lewandowska A., Uchwały właścicieli lokali. Studium prawne, Warszawa 2017.
Skąpski J., Własność lokali w świetle ustawy 24 czerwca 1994 r., „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1996/2.
Sobolewski P., Kompetencja do dokonania czynności prawnej jako przesłanka jej prawnej doniosłości, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/2.
Sobolewski P., Kontrowersje wokół pojęcia nieistnienia i nieważności czynności prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/5.
Strzelczyk R., Turlej A., Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2015.
Szewczyk M., Reprezentacja wspólnoty mieszkaniowej, „Radca Prawny” 2001/1.
Targosz T., Nadużycie osobowości prawnej, Kraków 2004.
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 1997.
Zięba M., Podmiotowość prawna wspólnot mieszkaniowych, Warszawa 2016.
Ziembiński Z., Kompetencja i norma kompetencyjna, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1969/4.
dr Joanna Derlatka
Wydział Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
ORCID: 0000-0002-2633-4151
Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia roszczenia
Instytucja przedawnienia roszczenia stanowi zabezpieczenie trwałości stosunków cywilnoprawnych. Okoliczności przerywające bieg przedawnienia należy zatem wykładać restrykcyjnie. W szczególności w orzecznictwie nie ma jednolitości poglądów na temat skutków prawnych kolejnych wniosków wszczynających postępowanie pojednawcze. Można wyróżnić stanowisko, że każde kolejne zawezwanie do próby ugodowej stanowi czynność zmierzającą w celu dochodzenia roszczenia. Twierdzenie przeciwne podważa natomiast dopuszczalność tego poglądu ze względu na niebezpieczeństwo zniweczenia instytucji przedawnienia roszczenia. Swoistym kompromisem jest położenie nacisku na ścisłą wykładnię art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego, co ma w założeniu zapobiec nadużyciom prawa. Uwzględniając ten stan rzeczy, artykuł jest głosem w dyskusji, prezentującym uwagi de lege lata i de lege ferenda.
Słowa kluczowe: przedawnienie roszczeń, postępowanie cywilne, postępowanie
Dr. Joanna Derlatka
Faculty of Law, Administration and Management of the Jan Kochanowski University in Kielce
ORCID: 0000-0002-2633-4151
Summoning to amicably settle and interruption of the claims limitation period
The institution of the claims limitation period is a safeguard for the sustainability of civil law relations. The circumstances interrupting the limitation period should therefore be interpreted restrictively. In particular, case law contains no uniformity of views on the legal consequences of successive motions initiating conciliation proceedings. According to one opinion on this matter, every subsequent request to amicably settle is an action that has the objective of pursuing a claim. However, a contrary assertion undermines this view because of the danger of destroying the institution of the claims limitation period. Emphasising the strict interpretation of Article 123, § 1, item 1 of the Civil Code, which is intended to prevent the abuse of the law, is a kind of compromise. This article takes this situation into account and provides an input to the discussion, presenting de lege lata and de lege ferenda comments.
Keywords: limitation of claims, civil proceedings, conciliation proceedings, settlement, abuse of the law
Bibliografia:
Antolak-Szymański K., Piasecka O., Mediacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz, Warszawa 2017.
Arkuszewska A., Postępowanie mediacyjne – perspektywy (kilka uwag na tle Ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów) [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Ł. Błaszczak, Sopot 2016.
Cytowski T., Procesowe nadużycie prawa, „Przegląd Sądowy” 2005/5.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Flaga-Gieruszyńska K., Zastój procesu cywilnego jako skutek niewłaściwego postępowania stron [w:] Ius et remedium. Księga Jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. A. Jakubecki, J. Strzępka, Warszawa 2010.
Góra-Błaszczykowska A., Zasada równości stron w procesie cywilnym, Warszawa 2008;
Górowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016.
Grochowski M., Bieg przedawnienia o retrospektywność prawa, „Monitor Prawniczy” 2017/19.
Janeczko E., Zasiedzenie, Zielona Góra 2002.
Jędrzejewska M., Możliwość przerwania biegu przedawnienia przez czynności poprzedzające wniesienie pozwu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1966/3.
Kruszyńska-Kola J., Czy zawezwanie do próby ugodowej powinno mieć wpływ na bieg terminu przedawnienia? „Palestra” 2015/9–10.
Lapierre J., Ugoda sądowa w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1968.
Malczyk M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz do art. 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2013.
Osajda K., Nadużycie prawa w procesie cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2005/5.
Piasecki K., Nadużycie praw procesowych przez strony, „Palestra” 1960/11.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009.
Plebanek M.G., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Resich Z., Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985.
Skibińska M. [w:] Meritum. Postępowanie cywilne, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2017.
Stefańska E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50538, red. M. Manowska, Warszawa 2015.
Sychowicz M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016.
Szlęzak A., Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia?, „Przegląd Sądowy” 2014/6.
Szpunar A., Stosowanie art. 5 kodeksu cywilnego w sprawach o prawa stanu, „Państwo i Prawo” 1981/6.
Telenga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz do art. 1–729, red. A. Jakubecki, Warszawa 2017.
Torbus A., Zawezwanie do zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym a problem nadużycia prawa [w:] Jus et remedium: księga jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. A. Jakubecki, J. Strzępka, Warszawa 2010.
Trzaskowski R., Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia i zasiedzenia, „Palestra” 2007/3–4.
Turek J., Cywilne postępowanie pojednawcze, „Palestra” 2004/1–2.
Wójcik S., Zagadnienia etyczne przedawnienia roszczeń [w:] Z zagadnień cywilnego prawa materialnego i procesowego, red. M. Sawczuk, Lublin 1988.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2011.
mgr Monika Abramek
Katedra Postępowania Karnego, Uniwersytet Wrocławski
ORCID: 0000-0002-1588-0720
Postępowanie sprawdzające jako mechanizm selekcyjny w procesie karnym – krok w stronę przywrócenia „zagubionej” szybkości postępowania?
Artykuł dotyczy nierozwiązanego dotychczas problemu przewlekłości postępowań karnych w Polsce. Autorka podejmuje próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy skutecznym narzędziem służącym usprawnieniu procesu karnego mogą okazać się czynności sprawdzające. W swojej pracy dokonuje analizy instytucji z art. 307 Kodeksu postępowania karnego w aspekcie jej selekcyjnego charakteru, przede wszystkim poprzez ocenę jej funkcjonowania w praktyce organów ścigania. Autorka diagnozując problemy związane ze stosowaniem czynności sprawdzających w rzeczywistości karnoprocesowej, które wynikają przede wszystkim z błędnej praktyki, wskazuje na kierunki interpretacji przepisów Kodeksu postępowania karnego, które pozwolą na zoptymalizowanie postępowania sprawdzającego i wykorzystanie jego potencjału w aspekcie zapobiegania przewlekłości procesu karnego.
Słowa kluczowe: postępowanie sprawdzające, uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, śledztwo, dochodzenie, postępowanie przygotowawcze, postanowienie o wszczęciu postępowania karnego, zasada szybkości postępowania, przewlekłość postępowania karnego
Monika Abramek
Master of Law – Chair of Criminal Procedure, University of Wrocław
ORCID: 0000-0002-1588-0720
Verifying proceedings as a selection mechanism in criminal procedures – a step towards restoring the “lost” speed of proceedings
The article addresses the unresolved problem of the excessive length of criminal proceedings in Poland. The authoress attempts to find an answer to the question of whether verifying proceedings can prove to be an effective tool to streamline criminal proceedings. She analyses this procedural institution regulated in Article 307 of the Criminal Procedures Code in terms of its selective nature, primarily by assessing its functioning in the practice of the law enforcement authorities. The authoress diagnoses the problems related to the use of verifying proceedings in criminal/procedural reality which primarily arise from incorrect practice and mentions the directions of interpretation of the Criminal Procedures Code which will enable the optimization of the verifying proceedings and the use of its potential to prevent the criminal procedures from being excessively long.
Keywords: verifying proceedings, justified suspicion that a crime has been committed, investigation, inquiry, preparatory proceedings, decision to initiate criminal proceedings, principle of speed of proceedings, excessive length of criminal proceedings
Bibliografia:
Boratyńska K. [w:] K. Boratyńska, A. Ważny, A. Sakowicz, A. Górski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2014.
Brodzisz Z. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015.
Choromańska A., Porwisz M., Zasada legalizmu a reakcja Policji na popełnione przestępstwo [w:] Zasada legalizmu w procesie karnym, red. B. Dudzik, J. Kosowski, L. Nowikowski, Lublin 2015.
Cieślak M., Polska procedura karna, Warszawa 1973.
Cieślak W., Woźniewski K. (red.), Leksykon prawa karnego procesowego: 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2012.
Doda Z., Wszczęcie postępowania karnego– mechanizmy selekcji [w:] Proces karny a polityka karna, red. S. Waltoś, Kraków 1991.
Gostyński Z., Zasada szybkości w nowym Kodeksie postępowania karnego [w:] Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego. Zagadnienia węzłowe, red. E. Skrętowicz, Warszawa 1997, Warszawa 1997.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, t. 1, Warszawa 2014.
Grzeszczyk W., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012.
Hofmański P. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do artykułów 297–467, t. 2, Warszawa 2004.
Kaucz A., Myrna B., Czynności (postępowanie) sprawdzające w ujęciu kodeksu postępowania karnego [w:] Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego, red. L. Bogunia, t. 10, Wrocław 2002.
Kudrelek J., Wojciechowska I., Postępowanie przygotowawcze. Wybrane zagadnienia, orzecznictwo, przykłady, Szczytno 2009.
Łupiński J., Czas trwania postępowania sprawdzającego, „Prokuratura i Prawo” 2011/10.
Młynarczyk Z., Czynności sprawdzające i odmowa wszczęcia postępowania karnego, „Prokuratura i Prawo” 1995/5.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994.
Nowikowski I., Terminy w kodeksie postępowania karnego, Lublin 1988.
Prusak F., Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1984.
Skorupka J., Czas jako czynnik determinujący przebieg postępowania przygotowawczego, „Prokuratura i Prawo” 2010/1–2.
Szatkowski Z., Czynności sprawdzające w ujęciu kodeksu postępowania karnego, „Problemy kryminalistyki” 1970/84.
Szyprowski B., Postępowanie sprawdzające w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2007/7–8.
Światłowski A., Jedna czy wiele procedur karnych, Sopot 2008.
Tomaszewski P., Czynności przedprocesowe w praktyce organów ścigania, „Problemy Praworządności” 1986/12.
Tomaszewski P., Funkcjonowanie czynności sprawdzających, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1983/2.
Tylman J., Instytucja czynności sprawdzających w postępowaniu karnym, Łódź 1984.
Tylman J., O przedprocesowych czynnościach sprawdzających, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1967/51.
dr Kazimierz J. Pawelec
Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, adwokat
ORCID: 0000-0001-8669-0249
Rozpytanie i wywiad podczas czynności niepowtarzalnych i ich dowodowe znaczenie w procesie karnym
Problematyka związana z dowodowym wykorzystaniem informacji od osób uczestniczących w czynnościach niepowtarzalnych, które nie miały jeszcze żadnego statusu procesowego, nie spotkała się z szerszym zainteresowaniem zarówno doktryny, jak i judykatury. Jest to jednak zagadnienie niezwykle istotne, zwłaszcza w aspekcie zasady rzetelnego procesu karnego. Wielokrotnie funkcjonariusze policji, jak też biegli, eksperci czy tłumacze przeprowadzali z uczestnikami zdarzeń, które jeszcze nie zostały określone jako wyczerpujące znamiona przestępstw, nieformalne rozmowy. Istota problemu sprowadza się zatem do zagadnienia, czy istnieje procesowa możliwość wykorzystania tej wiedzy dla celów postępowania karnego przez przesłuchanie jako świadków wymienionych osób. Autor obserwuje, że praktyka coraz częściej sięga po takie możliwości, nie oglądając się na zakaz dowodowy wskazany w art. 199 Kodeksu postępowania karnego bądź zasadę nemo se ipsum accusare tenetur. Uznaje taką praktykę za próbę substytuowania dowodu nielegalnego dowodem legalnym, którego państwo prawa nie może tolerować. Stąd proponuje ustawowo przesądzić problem, formując ustawowy zakaz wykorzystywania dla celów postępowania karnego tego rodzaju nieformalnych wypowiedzi. Tej też problematyce poświęcony został niniejszy artykuł, omawiający w części wstępnej istotę czynności niepowtarzalnych, a w dalszej kolejności analizujący możliwości procesowego wykorzystania wyników policyjnego rozpytania uczestników zdarzenia i zakresu obowiązywania zakazu dowodowego określonego w art. 199 Kodeksu postępowania karnego. Podsumowaniem rozważań autora są wnioski końcowe, w tym zaproponowany postulat de lege ferenda zmiany treści art. 199 Kodeksu postępowania karnego.
Słowa kluczowe: postępowanie sprawdzające, czynności niepowtarzalne, zakazy dowodowe, tajemnice zawodowe, dowody pośrednio nielegalne, zakaz przesłuchania biegłego, zakaz przesłuchania lekarza, ocena legalności pozyskanego dowodu, procesowa możliwość substytuowania dowodów nielegalnych, swobodna ocena dowodów
Dr. Kazimierz J. Pawelec
Faculty of Economics and Legal Sciences of the Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, attorney-at-law
ORCID: 0000-0001-8669-0249
Questioning and interviewing during unrepeatable activities and their evidential significance in criminal proceedings
No particular interest has been paid to date in either the legal doctrine or the judicature to issues related to the use of information from people taking part in unrepeatable activities, which have not yet had any procedural status, as evidence. However, this is an extremely important issue, especially with regard to the principle of a fair trial. Police officers, as well as experts and interpreters have repeatedly held informal conversations with participants of events that have not yet been described as having exhausted the features of a crime. The essence of the problem boils down to the question of whether it is procedurally admissible to use this knowledge in criminal proceedings by questioning these people as witnesses. The author notes that practice is increasingly reaching out for such possibilities, without considering the prohibition of using them as evidence, as specified in Article 199 of the Criminal Procedures Code or the principle of nemo se ipsum accusare tenetur. He acknowledges this practice as an attempt to substitute legal evidence with illegal evidence, which a country governed by the rule of law cannot tolerate. Therefore, he proposes forejudging the problem by law, creating a statutory prohibition to use such informal statements for the purposes of criminal proceedings. This article is also devoted to this issue. It discusses the essence of unrepeatable activities in the introductory section and later analyses the procedural ability to use the results of questioning of the participants of the incident by the police and the extent of application of the evidentiary prohibition referred to in Article 199 of the Criminal Procedures Code. The summary of the author’s considerations is contained in the conclusions, including the proposed postulate of a de lege ferenda amendment to the wording of Article 199 of the Criminal Procedures Code.
Keywords: investigational proceedings, unrepeatable actions, evidentiary prohibition, professional privilege, indirectly illegal evidence, prohibition to question an expert, prohibition to question a doctor, assessment of the legality of the evidence obtained, procedural ability to substitute illegal evidence, free assessment of evidence
Bibliografia:
Augustynowicz A, Wrześniewska-Wal J., Lekarz psychiatra jako świadek w postępowaniu karnym, “Prawo i Medycyna” 2013/3–4.
Bogusłowicz A., Kryminalistyczno-procesowe aspekty dowodów zmysłowych, “Prokuratura i Prawo” 2004/7–8.
Brzozowski S., Dopuszczalność dowodów uzyskanych z naruszdeniem przepisów postępowania w kontekście art. 168A k.p.k., “Palestra” 2017/1 –2.
Brzozowski S., Dopuszczalność dowodu w kontekście regulacji art. 168A k.p.k., “Przegląd Sądowy” 2016/10.
Gaberle A., Dowody w sądowym procesie karnym, Kraków 2007.
Gruszecka D., W kwestii interpretacji znowelizowanego art. 168A k.p.k., “Palestra” 2017/1 –2.
Gurgul J., Glosa do wyroku SA w Krakowie z 5 listopada 2008 r., II Aka 87/08, “Prokuratura i Prawo” 2010/4.
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza, “Prokuratura i Prawo” 2001/6.
Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2018.
Hołyst B., Psychologia kryminalisrtyczna, Warszawa 2018.
Kaczmarska W., Przyczynek do prawnoprocesowej systematyki okazań, “Prokuratura i Prawo” 1999/7–8.
Karwel J., Oględziny miejsca zabójstwa, “Prokuratura i Prawo” 2016/9.
Kornak M., Glosa do postanowienia SN z 28 czerwca 2002 r., III KK 366/11, LEX/el. 2013.
Komar-Zabłocka M., Zakaz dowodowego wykorzystania oświadczeń oskarżonego dotyczących zarzuconego mu czynu złożonych wobec biegłego lub lekarza udzielającego mu pomocy (art. 199 k.p.k.), referat wygłoszony na Ogólnopolskiej konferencji naukowej z serii – Współczesne problemy wymiaru sprawiedliwości – nt. Rola biegłych we współczesnych postępowaniach sądowycgh, Sandomierz 24–25.04.2018 r.
Leciak A., Utrwalanie przebiegu i wyników oględzin miejsca zdarzenia, “Prokuratura i Prawo” 1998/9.
Lisiecki M., Zasady i warunki techniczne okazania, “Prokuratura i Prawo” 1999/4.
Muras Z., Glosa do uchwały SN z 27 lutego 2001 r., I KZP 48/00, “Palestra” 2002/5–6.
Paprzycki L., Komentarz aktualizowany do art. 1–424 Kodeksu postępowania karnego, LEX/el. 2015.
Pawelec K.J. [w:] Proces dowodzenia w sprawach przestępstw i wykroczeń skarbowych. Zarys systemu, red. K.J. Pawelec, Warszawa 2013.
Pawelec K.J., Czynności niepowtarzalne w sprawach o wypadki drogowe. Aspekty procesowo-kryminalistyczne i bezpieczeństwa, Warszawa 2019.
Pawelec K.J., Czynności niepowtarzalne w sprawach o wypadki drogowe. Aspekty procesowo-krymoinalistyczne, Warszawa 2014.
Pawelec K.J., Sustytuowanie dowodowe nielegalnych czynności operacyjno-rozpoznawczych. Zagadnienia podstawowe, “Przegląd Sądowy” 2018/3.
Pawelec K.J., Zatrzymanie w ujęciu znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego, “Przegląd Sądowy” 2014/6.
Pawelec K.J. [w:] Praktyczny komentarz do zmian procedury karnej, red. W. Cieślak, K.J. Pawelec, I. Tuleya, M. Gabriel-Węglowski, Warszawa 2017.
Pawelec K.J., Zarys metodyki pracy obrońcy i pełnomocnika w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych, Warszawa 2016.
Roszkowska A., Psychologiczne uwarunkowania na sugestię [w:] Psychologiczne uwarunkowania i ocena wartości dowodowej zeznań świadków. Zagadnienia wybrabne, red. B.W. Wojciechowski, Warszawa 2015.
Rychlewska A., O przepisie art. 168A k.p.k. jako przyzwolenie na korzystanie w ramach procesu karnego z dowodów zdobytych w sposób nielegalny, “Palestra” 2016/5.
Skorupka J. [w:] System prawa karnego procesowego, t. X, Postępowanie przygotowawcze, red. P. Hofmański, R.A. Stefański, LEX/el. 2016.
Stefański R.A., Kodeks postępowania karnego. Komentarz do przepisów o postępowaniu przygotowawczym, LEX/el. 2003.
Stefański R.A., Prawnokarna ocena stanu nietrzeźwości w ruchu drogowym, “Prokuratura i Prawo” 1999/3.
Szumiło-Kulczycka D. [w:] K. Dudka, H. Paluszkiewicz, D. Szumiło-Kulczycka, Kodeks postępowania karnego. Komentarz orzeczniczy, LEX/el. 2015.
Taracha A., Glosa do postanowienia SN z 2 lipca 2003 r., II KK 268/02, “Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006/1.
Urbaniak M., Glosa do postanowienia SN z 28 czerwca 2012 r., III KK 366/11, “Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013/3.
Witkowska K., Wyniki oględzin a eksperyment procesowy w postępowaniu karnym, “Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2009/3.
dr Maciej Fingas
Uniwersytet Gdański
ORCID: 0000-0001-5248-2900
Prawo oskarżonego do tłumaczenia ustnego oraz pisemnego w polskim procesie karnym w świetle unormowań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z 20.10.2010 r.
Przedmiotem artykułu jest analiza przepisów dyrektywy 2010/64/UE Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym. W artykule wskazano, że przepisy polskiego Kodeksu postępowania karnego nie są w pełni kompatybilne ze standardem wprowadzonym przez dyrektywę 2010/64/UE. Dotyczy do w szczególności zakresu prawa do tłumaczenia pisemnego, instytucjonalnych oraz procesowych zabezpieczeń jakości tłumaczenia, udziału tłumacza w kontaktach oskarżonego z obrońcą, zakresu tajemnicy zawodowej tłumacza oraz zakresu kontroli zażaleniowej nad decyzjami dotyczącymi prawa do tłumaczenia ustnego oraz pisemnego.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, prawo do tłumaczenia pisemnego, prawo do tłumaczenia ustnego
Dr. Maciej Fingas
University of Gdańsk
ORCID: 0000-0001-5248-2900
The right of an accused to interpretation and translation in Polish criminal proceedings in the light of Directive 2010/64/EU of the European Parliament and of the Council of 20 October 2010
The article presents an analysis of the regulations of Directive 2010/64/EU of the European Parliament and of the Council of 20 October 2010 on the right to interpretation and translation in criminal proceedings. It states that the provisions of the Polish Criminal Procedures Code are not fully compatible with the standard introduced by Directive 2010/64/EU. This applies, in particular, to the extent of the right to translation, institutional and procedural safeguards of the quality of the translation, an interpreter’s participation in contacts between the accused and the defence counsel, the extent of the interpreter’s professional privilege and the extent of complaints about the decisions regarding the right to interpretation and translation.
Keywords: criminal proceedings, right to translation, right to interpretation
Bibliografia:
Brannan J., Identifying written translation in criminal proceedings as a separate right: scope and supervision under European law, “The Journal of Specialized Translation” 2017/27.
Cras S., De Matteis L., The Directive on the Right to Interpretation and Translation in Criminal Proceedings, “The Criminal Law Associations Forum” 2010/4.
Elegańczyk J., Tajemnica obrończa a pozycja tłumacza w postępowaniu karnym [w:] Zróżnicowane formy osiągania trafnej reakcji karnej, red. A. Światłowski, Kraków 2013.
Fingas M., O konieczności poszerzenia zakresu kontroli zażaleniowej nad niektórymi decyzjami dotyczącymi praw oskarżonego – wybrane problemy implementacji unijnych dyrektyw w polskim procesie karnym, „Białostockie Studia Prawnicze” 2018/1.
Górski A., Toruński M., Zmiany w treści prawa do tłumaczenia w postępowaniu karnym według Dyrektywy Komisji i Rady2010/64/UE, „Białostockie Studia Prawnicze” 2014/15.
Grzelak A., Królikowski M., Sakowicz A., Europejskie prawo karne, red. A. Sakowicz, Warszawa 2012.
Hertog E., Directive 2010/64/EU of the European Parliament and of the Council on the right to interpretation and translation in criminal proceedings: transposition strategies with regard to interpretation and translation, Monografias de Traduccion e Interpretacion 2015/7.
Hofmański P., Konwencja Europejska a prawo karne, Toruń 1995.
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. P. Hofmański, t. 1, Warszawa 2004.
Katschinka L., The impact of Directive 2010/64/EU on the right to interpretation and translation in criminal proceedings [w:] Traduzione e interpretazione per la societa e le istituzioni, red. C. Falbo, M. Viezzi, Triest 2014.
Kulesza C., Starzyńska R., Obowiązek uzasadniania orzeczeń sądowych a prawo do obrony, „Prokuratura i Prawo” 2010/5.
Nowak P., Zasady porozumiewania się zatrzymanego z adwokatem oraz tymczasowo aresztowanego z obrońcą w Kodeksie postępowania karnego w aspekcie konstytucyjnym oraz prawnomiędzynarodowym, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2013/1.
Skorupka J. (red.), Kodeks postepowania karnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Stefański R.A., Tłumacz w procesie karnym, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006/4.
Stefański R.A., Udział tłumacza w postępowaniu karnym jako przejaw rzetelnego procesu karnego [w:] Rzetelny proces karny. Księga Jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009.
Stefański R.A., Zabłocki S. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 2017.
Steinborn S. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2016.
Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 2018.
Wiltos A., Prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza w postępowaniu karnym. Wybrane zagadnienia, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2013/92
Witkowska K., Tłumacz w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2014/1.
Zygmont B., Prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza w postępowaniu karnym w świetle standardów europejskich, „Państwo i Prawo” 2004/7.
Agnieszka Polus
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0002-9164-9694
Odszkodowanie za nieruchomość wydzieloną pod drogę publiczną. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 18.01.2018 r., V CSK 261/17
Glosa stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy właściciel nieruchomości i organ administracji publicznej mogą poczynić wiąże uzgodnienia w kwestii wysokości odszkodowania za nieruchomość wydzieloną pod drogę publiczną przed dniem, w którym decyzja administracyjna zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Sąd Najwyższy, odmiennie od przyjętej w sądownictwie administracyjnym linii orzeczniczej uznał, że takie uzgodnienie jest wiążące. Autorka aprobując stanowisko SN wskazuje dalsze argumenty przemawiające za jego słusznością.
Słowa kluczowe: ekspropriacja, odszkodowanie, drogi publiczne, decyzja administracyjna
Agnieszka Polus
Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0002-9164-9694
Compensation for a property set aside for a public road. Commentary on the judgment of the Supreme Court of 18 January 2018, Ref. V CSK 261/17
The objective of this commentary is to address the question of whether the owner of real property and the body of public administration are entitled to make binding arrangements on the matter of compensation for property separated for a public road, if such an agreement is reached before the day on which the administrative decision approving the division or the court decision on the division becomes final. In contrast with the accepted line of judgments of the administrative courts, the Supreme Court held that such an agreement is binding. The authoress agrees with the decision of the Supreme Court and indicates further arguments in its support.
Keywords: expropriation, compensation, public roads, administrative decision
Bibliografia:
Bończak-Kucharczyk E., Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, LEX/el. 2018.
Czuba S., Cywilnoprawna problematyka wywłaszczenia, Warszawa 1980.
Gdesz M., Trembecka A., Regulowanie stanu prawnego nieruchomości pod drogi, Katowice 2011.
Jaworski J., A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Legalis 2017.
Leoński Z., Kruś M., Szewczyk M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
Pawłowski S., Modyfikacje klasycznej koncepcji wywłaszczenia a gwarancja praw jednostki, Poznań 2018.
Ramus W., Prawo wywłaszczeniowe. Komentarz, Warszawa 1970.
Szalewska M., Wywłaszczenie nieruchomości, Toruń 2005.
Wolanin M., Nacjonalizacja działek przy podziale nieruchomości, cz. 6, Warszawa 2009.
dr hab. Joanna Smarż
profesor Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
ORCID: 0000-0002-2450-8162
Ograniczenia prawa wykonywania zawodu inżyniera budownictwa. Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7.02.2018 r., K 39/15
Przepis art. 65 ust. 1 Konstytucji RP zapewnia każdemu wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Wskazane zasady powinny być zachowane także w przypadku ograniczania uprawnień budowlanych. Zatem ustawa powinna wskazywać nie tylko pozytywny zakres czynności w ramach uprawnień budowlanych, ale również wszelkie jego ograniczenia. Brak jakichkolwiek regulacji w tym przedmiocie w ustawie oznacza niedopuszczalność delegowania kompetencji organom wykonawczym do ich unormowania w rozporządzeniu. Władza wykonawcza nie może bowiem zastępować władzy ustawodawczej i wydawać aktów prawnych normujących kwestie ograniczania praw i wolności.
Słowa kluczowe: wolność wykonywania zawodu, ograniczania prawa wykonywania zawodu, uprawnienia budowlane
Dr. Hab. Joanna Smarż
professor of the Kazimierz Pułaski University of Technology and Humanities in Radom
ORCID: 0000-0002-2450-8162
Restrictions on the right to pursue the occupation of a civil engineer. Commentary on the ruling of the Constitutional Tribunal of 7 February 2018, Ref. K 39/15
The provision of Article 65, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland guarantees everyone the freedom to pursue his occupation and to choose his place of work. Restrictions of constitutional freedoms and rights may only be established by statute and only if they are necessary in a democratic state for the protection of its security or public order, or to protect the natural environment, health or public morals, or the freedoms and rights of other persons. These restrictions must not violate the essence of freedoms and rights.
These principles should also be observed in the case of a restriction on construction qualifications. Therefore, the statute should indicate not only the positive scope of activities performed under the construction qualifications, but also all of their limitations. The lack of any regulations whatsoever on this in the statute means that it is inadmissible to delegate the competencies to the executive authorities, to be governed by a regulation. This is because the executive authority cannot be a substitute for the legislative authority and issue acts of law governing matters of a restriction of rights and freedoms.
Keywords: freedom to pursue an occupation, limitation of the right to pursue an occupation, construction qualifications
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012, wersja elektroniczna – komentarz do.67 Konstytucji RP.
Chełmoński A. Akty kwalifikacyjne administracji jako przedmiot badań, Acta Universitatis Wratislaviensis 1999/2154.
Dawidowicz W., Prawo administracyjne, Warszawa 1987.
Patulski A., Wolność pracy, prawo do pracy, zakaz pracy przymusowej, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 1995/1.
