Decyzje szefów państw lub rządów zebranych w Radzie Europejskiej jako podstawa prawna zróżnicowania państw członkowskich w Unii Europejskiej
dr hab. Marek Zieliński
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego.
Decyzje szefów państw lub rządów zebranych w Radzie Europejskiej jako podstawa prawna zróżnicowania państw członkowskich w Unii Europejskiej
Zróżnicowana integracja pomiędzy państwami członkowskimi stała się obecnie utrwaloną cechą funkcjonowania Unii Europejskiej, a jej podstawy prawne można znaleźć w aktach prawa Unii różnej rangi, jak też aktach prawa międzynarodowego publicznego. Prezentowane opracowanie analizuje decyzje podejmowane przez szefów państw lub rządów UE zebranych w Radzie Europejskiej jako jedną z podstaw zróżnicowanej integracji. Decyzje takie podejmowane są stosunkowo rzadko, a ich celem jest z reguły uspokojenie obaw wyrażanych przez opinię publiczną w referendach co do dalszego kierunku integracji europejskiej. Pod względem przedmiotowym decyzje szefów państw lub rządów zebranych w Radzie Europejskiej mogą dotyczyć każdej dziedziny prawa Unii. Ich znaczenie polega w praktyce na tym, że pozwalają one niektórym państwom na wybranie obszarów współpracy, w których chciałyby one brać udział (opt-out), ale z drugiej strony umożliwiają państwom wybór korzystniejszego dla nich sposobu interpretacji prawa Unii (soft opt-out).
Słowa kluczowe: Unia Europejska, zróżnicowana integracja, Rada Europejska, państwa członkowskie
dr hab. Marek Zieliński
The author is an assistant professor at the Chair of International Public Law and EU Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Silesia in Katowice.
Decisions of the Heads of State or Government Meeting within the European Council as a Legal Basis for Differentiated Integration between European Union’s Member States
Differentiated integration between the Member States has now become an established feature of the EU’s functioning and its legal bases can be found in EU legal instruments of different ranks, as well as instruments of public international law. This study analyses the decisions made by the EU heads of state or government meeting within the European Council as one of the foundations of differentiated integration. Such decisions are made relatively rarely, and their aim is usually to calm public concerns expressed in referendums regarding successive stages of the European integration process. In terms of their subject, the decisions of the heads of state or government meeting within the European Council may relate to any branch of European Union law. Their practical importance consists in that, on the one hand, they allow some countries to choose areas of cooperation in which they would like to participate (opt-out) and, on the other hand, they enable countries to choose a more favourable way for them to interpret EU law (soft opt-out).
Keywords: European Union, differentiated integration, European Council, Member States
Bibliografia:
Arnull A., Ireland and the Lisbon Treaty: All’s Well That Ends Well? [w:] A Constitutional Order of States? Essays in EU Law in Honour of Alan Dashwood, red. A. Arnull, C. Barnard, M. Dougan, E. Spaventa, Oxford–Portland 2011.
Avbelj M., Differentiated Integration – Farewell to the EU-27?, „German Law Journal” 2013/1.
Cannizzaro E., Denialism as the Supreme Expression of Realism – A quick Comment on NF v. European Council, „European Papers” 2017/2.
Cannizzaro E., Disintegration Through Law, „European Papers” 2016/1.
Edmondson P., Financial services and Brexit: the new UK settlement with the EU and its legal status, „Compliance and Risk” 2016/3.
Herman C.E., Opting-Out: Implications of Denmark’s Self-Imposed Exile from Euroland, „Annual Review of Banking Law” 2000/19.
Kingston S., Ireland’s options after the Lisbon referendum: strategies, implications and competing visions of Europe, „European Law Review” 2009/3.
Kozłowski A., Interpretacja traktatu międzynarodowego w świetle jego kontekstu, Warszawa 2002.
Krunke H., From Maastricht to Edinburgh: the Danish solution, „European Constitutional Law Review” 2005/3.
Kubuj K., Opinia prawna na temat aspektów konstytucyjnych projektu Protokołu w sprawie obaw narodu irlandzkiego co do traktatu z Lizbony, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2011/4.
Mortelmans K.J., The Extramural Meetings of the Ministers of the Member States of the Community, „Common Market Law Review” 1974/1.
Poptcheva E.-M., Eatock D., The UK’s ‘new settlement’ in the European Union. Renegotiation and referendum, 2016.
Pulvirenti R., A New Settlement for the United Kingdom in the European Union: A New Challenge to EU Citizens’ Social Benefits and Freedom of Movement, „European Papers” 2016/2.
Senden L., Prechal S., Differentiation in and through Community Soft Law [w:] The Many Faces of Differentiation in EU Law, red. B. De Witte, D. Hanf, E. Vos, Antwerpen–Oxford–New York 2001.
Snell J., A new settlement for the United Kingdom: undermining the Euro by limiting free movement, „European Law Review” 2016/2.
Stubb A. C-G., A Categorization of Differentiated Integration, „Journal of Common Market Studies” 1996/2.
Wessel R.A., The EU Solution to Deal with the Dutch Referendum Result on the EU-Ukraine Association Agreement, „European Papers” 2016/3.
de Witte B., Euro Crisis Responses and the EU Legal Order: Increased Institutional Variation or Constitutional Mutation?, „European Constitutional Law Review” 2015/3.
dr Michał Szypniewski
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Pracy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Dopuszczalność wyboru prawa właściwego dla stosunku pracy z obywatelem Ukrainy
Obecnie obywatele Ukrainy odgrywają szczególną rolę na polskim rynku pracy. Wciąż bardziej powszechny stosunek pracy z elementem zagranicznym implikuje pytanie o dopuszczalność wyboru prawa właściwego dla stosunku pracy z obywatelem Ukrainy i stanowi odpowiedni asumpt do pogłębionej refleksji naukowej. Artykuł dowodzi, że na podstawie „zapomnianej” umowy między Polską a Ukrainą wybór właściwego prawa pracy jest zasadniczo nieograniczony. Tak daleko idąca autonomia stron staje się oczywiście źródłem potencjalnych wątpliwości.
Słowa kluczowe: zatrudnianie cudzoziemców, wybór prawa właściwego dla stosunku pracy, prawo prywatne międzynarodowe, umowa międzynarodowa
dr Michał Szypniewski
The author is an assistantat the Chair of Labour Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Gdańsk.
Admissibility of Choosing the Law Governing an Employment Relationship with a Ukrainian Citizen
Currently, the citizens of Ukraine play a special role on the Polish labour market. The increasing popularity of employment relationships with a foreign element implies a question about the admissibility of choice of the law governing the employment relationship with a Ukrainian citizen. This question calls for an in-depth academic reflection. This paper discusses that issue and proves that on the basis of a ‘forgotten’ bilateral agreement between Poland and Ukraine, the selection of law governing employment of a Ukrainian citizen is unlimited. Obviously, such far-reaching autonomy of the parties might be a source of potential problems.
Keywords: employment of foreigners, choice of the law governing an employment relationship, private international law, international agreement
Bibliografia:
Brucko-Stępkowski K., Wybór prawa właściwego dla stosunku pracy, cz. 1, „Monitor Prawa Pracy” 2010/9.
Ciszewski J., Zmiany w umowie między PRL a ZSRR o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych, „Palestra” 1981/6.
Czepelak M., Europejskie przepisy o prawie właściwym dla zobowiązań umownych a umowy międzynarodowe, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/10.
Czepelak M., Umowa międzynarodowa jako źródło prawa prywatnego międzynarodowego, LEX 2008.
Czubik P., Obowiązywanie norm kolizyjnych z umów o pomocy prawnej zawartych z Białorusią, Ukrainą i Rosją w obrębie materii objętej zakresem zastosowania rozporządzeń europejskich, „Nowy Przegląd Notarialny” 2015/3.
Florek L., Ochrona pracowników jako słabszej strony stosunku pracy [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Fuchs B., Prawo właściwe dla umowy o pracę w świetle konwencji rzymskiej oraz rozporządzenia "Rzym I", „Europejski Przegląd Sadowy” 2009/12.
Grzebyk P., Zasady określania prawa właściwego dla stosunku pracy na podstawie Konwencji rzymskiej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych [w:] Indywidualne a zbiorowe prawo pracy, red. L. Florek, Warszawa 2007.
Kurowski W., Stosunek pracy wynikający z umowy w prawie prywatnym międzynarodowym, Legalis 2016.
Mataczyński M., Przepisy wymuszające swoje zastosowanie w prawie prywatnym międzynarodowym, Kraków 2005.
Mitrus L. [w:] System Prawa Pracy, red. K.W. Baran, t. 8, Prawo rynku pracy, red. M. Włodarczyk, LEX 2018.
Nowicka A. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, LEX 2017.
Pazdan M., W oczekiwaniu na wejście w życie w Polsce konwencji rzymskiej z 1980 r., „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2007/2.
Pilich M., Zasada obywatelstwa w prawie prywatnym międzynarodowym. Zagadnienia podstawowe, LEX 2015.
Staszczyk P., Klauzula porządku publicznego i przepisy wymuszające swoje zastosowanie jako ograniczenia skuteczności prawa obcego na gruncie rozporządzenia Rzym I i Rzym II, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2015/3.
Szpunar M., Pacuła K. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, Legalis 2015.
Szypniewski M. [w:] E. Podgórska-Rakiel, M. Szypniewski, Zatrudnianie w Polsce cudzoziemców spoza UE, Warszawa 2018.
Szypniewski M., Tomaszewska M., Obowiązki informacyjne pracodawcy wobec pracownika delegowanego – kilka uwag krytycznych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/11.
Tomaszewski M. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, LEX 2017.
Wąż P., Ochrona interesu pracownika w stosunkach pracy z elementem obcym. Wybrane zagadnienia kolizyjno-prawne, „Monitor Prawa Pracy” 2009/3.
Wierzbowski E., Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych między Polską a Związkiem Radzieckim w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych, „Palestra” 1958/5–6.
Wiśniewski A.W. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, LEX 2017.
Zachariasiewicz M.A., O potrzebie wskazania w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym podstawy stosowania przepisów wymuszających swoje zastosowanie, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2010/7.
Zachariasiewicz M.A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20A, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2014.
Żarnowiec Ł. [w:] M. Zachariasiewicz, M.A. Zachariasiewicz, M. Kropka, M. Jagielska, Komentarz do rozporządzenia nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I), LEX 2013.
dr Grzegorz Maroń
Autor jest adiunktem w Katedrze Nauk Historyczno i Teoretycznoprawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Odwołania do filozofów w opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
W artykule omówiono praktykę posługiwania się przez rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odwołaniami do filozofów. Kwantytatywne studium opinii rzeczników pozwoliło na sformułowanie kilku wniosków. Po pierwsze, jakkolwiek opinie zawierające odniesienia do filozofów stanowią niewielki ułamek wszystkich opinii, to zarazem cytowanie filozofów w opiniach nie jest zjawiskiem sporadycznym. Po drugie, w ostatnich dwóch dekadach nastąpiła wyraźna intensyfikacja sięgania do filozofów w opiniach rzeczników. Po trzecie, gotowość posłużenia się w opinii odniesieniem do filozofa jest zasadniczo niezależna od narodowości rzecznika ani od typu kultury prawnej właściwej dla państwa jego pochodzenia. Powoływanie się na filozofów ma wartość utylitarną dla judykatury i może efektywnie pełnić funkcję klaryfikacyjną i perswazyjną w ramach sądowej argumentacji, bez jednoczesnego pogwałcenia wymogów legalizmu determinujących proces orzeczniczy.
Słowa kluczowe: rzecznik generalny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, orzecznictwo, filozofowie
dr Grzegorz Maroń
The author is an associate professor at the Chair of Studies and History and Theory of Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Rzeszów
References to Philosophers in Opinions of Advocates General of the Court of Justice of the European Union
The article discusses the practice of Advocates General of the Court of Justice of invoking philosophers. The quantitative analysis of Advocates General opinions allows the author to formulate some conclusions. Firstly, although opinions containing references to philosophers constitute only a small fraction of all opinions, the quoting of philosophers is not marginal. Secondly, in the last two decades there has been a marked intensification in the use of philosophical references by Advocates General. Thirdly, the willingness to cite philosophers in opinions is essentially independent of the nationality of the Advocate General and the legal culture of his/her country of origin. References to philosophers have a utilitarian value for courts and this kind of extra-legal source can effectively have a clarifying and persuasive function in the judicial rhetoric without violating the legalistic paradigm of the judicial process.
Keywords: Advocates General, Court of Justice of the European Union, case law, philosophers
Bibliografia:
Barut A., Wolne społeczeństwo i „sędzia Herkules”. Instytucjonalizacja społecznej dyskusji nad prawem w filozofii Ronalda Dworkina, „Studia Prawnicze KUL” 2010/4.
Brodecki Z., Koncewicz T.T., „Wspólnotowa rozumność” w Trybunale Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, [w:] Rozumność rozumowań prawniczych, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2008.
Brooks T., Does Philosophy Deserve a Place at the Supreme Court?, „Rutgers Law Record” 2003/1.
Dworkin R., Philosophy & Monica Lewinsky, https://www.nybooks.com/articles/2000/03/09/philosophy-monica-lewinsky/ (dostęp: 8.01.2018 r.).
Eisgruber Ch.L., Should Constitutional Judges be Philosophers? [w:] Exploring Law’s Empire: The Jurisprudence of Ronald Dworkin, red. S. Hershovitz, New York 2008.
Ferrera G.R., Alexander M., Appellate Judges and Philosophical Theories: Judicial Philosophy or Mere Coincidence, „Richmond Journal of Law and the Public Interest” 2011/4.
James T., The appeal to law to provide public answers to bioethical questions. It all depends what sort of answers you want, „Health Care Analysis” 2008/1.
Koncewicz T., Rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Konfrontacja sądów czy proceduralne przewartościowanie?, „Palestra” 2010/7–8.
Lorenz Arold N.-L., No Court is an Island: Philosophy at the European Court of Human Rights and the European Court of Justice [w:] Towards Recognition of Minority Groups. Legal and Communication Strategies, red. M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, K.M. Cern, London 2014.
Maroń G., Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym, Rzeszów 2018.
Maroń G., Odwołania do filozofów w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/12.
Maroń G., Odwołania do literatury pięknej w opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/10.
McCormack N., When Canadian Courts Cite the Major Philosophers. Who Cites Whom in Canadian Caselaw, „Canadian Law Library Review” 2017/2.
Nowacki M., Instytucja rzecznika generalnego w ETS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/3.
Pound C.W., Defective Law – Its Cause and Remedy, „New York State Bar Association Bulletin” 1929/9, s. 285. Podobnie F. Frankfurter, Of Law and Men, New York 1956.
Rao N., A Backdoor to Policy Making. The Use of Philosophers by the Supreme Court, „University of Chicago Law Review” 1998/1.
Rosenfeld M., Decoding Richmond: Affirmative Action and the Elusive Meaning of Constitutional Equality, „Michigan Law Review” 1989/7.
Safjan M., Wyzwania dla państwa prawa, Warszawa 2007.
Schulz K., Backdoor use of philosophers in judicial decision-making? Antipodean reflections, „Journal Griffith Law Review” 2016/3.
Smith M.B.E., Should Lawyers Listen to Philosophers About Legal Ethics?, „Law and Philosophy” 1990/1.
Stern B., Nonlegal Citations and the Failure of Law: A Case Study of the Supreme Court 2010–2011 Term, „Whittier Law Review” 2014/1.
Szpunar M., W opinii można powiedzieć więcej niż w orzeczeniu, rozm. przepr. S. Cydzik, http://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/307039965-W-opinii-mozna-powiedziec-wiecej-niz-w-orzeczeniu.html dostęp: 8.01.2018 r.).
Walters M.D., Legal Humanism and Law-as-Integrity, „The Cambridge Law Journal” 2008/2.
Waluchow W., Constitutional morality and bills of rights, New York 2008.
Walzer M., Philosophy and Democracy, „Political Theory” 1981/3.
Zajadło J., Wewnętrzna legitymacja sądu konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2009/4.
Zirk-Sadowski M., Wojciechowski B., Bekrycht T., Wstęp [w:] Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, red. M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht, cz. 1, Łódź 2014.
dr Alicja Sikora
Autorka jest doradcą prawnym (Legal Advisor) w Służbie Prawnej Rady Unii Europejskiej, wykładowcą w Katedrze Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz adwokatem.
Zaniechanie skierowania do Trybunału Sprawiedliwości pytania prejudycjalnego jako przedmiot uchybienia na podstawie art. 258 TFUE – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 4.10.2018 r., C-416/17, Accor II
W wyroku C-416/17, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że sąd krajowy, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego w rozumieniu art. 267 akapit trzeci TFUE, powinien był zwrócić się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym w celu uniknięcia ryzyka błędnej wykładni prawa unijnego. Po raz pierwszy w historii postępowania na podstawie art. 258 TFUE Trybunał uznał, że zaniechanie wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym w sytuacji, gdy wykładnia prawa Unii nie była oczywista, stanowi uchybienie zobowiązaniom ciążącym na państwie członkowskim na podstawie art. 267 akapit trzeci TFUE. Otwierając nowy etap kontroli przestrzegania zgodności działań państw członkowskich, w tym ich sądów najwyższych, z prawem Unii, Trybunał Sprawiedliwości umacnia swoją rolę w kontekście podstawowego zadania przypisanego mu na podstawie art. 19 ust. 1 akapit pierwszy TUE, jakim jest zapewnienie „poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu traktatów”.
Słowa kluczowe: art. 267 akapit trzeci TFUE, sądy krajowe orzekające w ostatniej instancji, zaniechanie wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości, acte clair, CILFIT, art. 258 TFUE, uchybienie sądowe (orzecznicze)
dr Alicja Sikora
The author is a Legal Advisor at the Legal Service of the Council of the European Union, a lecturer at the Chair of European Law of the Jagiellonian University in Krakow, and a practicing advocate.
Failure to Make a Reference for a Preliminary Ruling to the Court of Justice as Failure to Fulfil the Obligations under Article 258 TFEU. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 4 October 2018, C-416/17, Accor II
In the judgment in case C-416/17, the Court of Justice found that a national court against whose decisions there is no judicial remedy under national law in the meaning of Article 267 TFEU should have requested a preliminary ruling from the Court of Justice in order to avert the risk of an incorrect interpretation of EU law. It is the first time in the context of proceedings under Article 258 TFEU that the Court of Justice found that failure to make a reference to the Court where the correct application of EU law was not so obvious as to leave no scope for doubt, constitutes a failure to fulfil obligations of a Member State under the third paragraph of Article 267 TFEU. While opening a new chapter of the mechanism of compliance by Member States and their highest courts, the Court of Justice strengthens its role under Article 19 TEU, pursuant to which ‘[i]t shall ensure that in the interpretation and application of the Treaties the law is observed’.
Keywords: third indent of Article 267 TFEU, national courts against whose decisions there is no judicial remedy under national law, failure to make a reference to the Court of Justice, acte clair, CILFIT, Article 258 TFEU, judicial infringement
Bibliografia:
Cahier P., Les articles 169 et 171 du Traité instituant la Communauté économique européenne à travers la pratique de la Commission et la jurisprudence de la Cour, „Cahiers de droit européen” 1974/1–2.
Craig P., The Classics if EU Law Revisited: CILFIT and Foto-Frost [w:] The Past and Future of EU Law, red. M. Poiares Maduro, L. Azoulai, Oxford 2010.
Kastelik-Smaza A., Konsekwencje naruszenia obowiązku skierowania pytania prejudycjalnego do ETS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2007/2.
Lenaerts K., The Rule of Law and the Coherence of the Judicial System of the European Union, „Common Market Law Review” 2007/6.
Mertens de Wilmars J., Proceedings against Member States for failure to fulfill their obligations, „Common Market Law Review” 1970/4.
Miąsik D., Sprawa wspólnotowa przed sądem krajowym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/9.
Półtorak N., Procedura prejudycjalna – wprowadzenie i wyrok ETS z 6.10.1982 r. w sprawie 283/81 Srl CILFIT i Lanificio di Gavardo SpA przeciwko Ministero della Sanità, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/8.
Półtorak N., Procedura prejudycjalna – wprowadzenie i wyrok ETS z 22.10.1987 r. w sprawie 314/85 Foto-Frost przeciwko Hauptzollamt Lübeck-Ost, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/9.
Sanetra W., Za jakie naruszenia prawa wspólnotowego przez sąd najwyższego szczebla należy się odszkodowanie. Uwagi na marginesie wyroku ETS w sprawie Traghetti, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006/9.
Sarmiento D., CILFIT and Foto-Frost: Constructing and Deconstructing Judicial Authority in Europe [w:] The Past and Future of EU Law, red. M. Poiares Maduro, L. Azoulai, Oxford 2010.
Selera P., Prawo unijne a metody unikania podwójnego opodatkowania, „Europejski Przegląd Sądowy” 2010/12.
Shapiro M., The Court of Justice [w:] The Evolution of EU Law, red. P. Craig, G. de Búrca, Oxford 1999.
Sikora A., O relacji norm prawa wspólnotowego i krajowego: rozważania w świetle orzecznictwa najwyższych sądów francuskich, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2006/1.
Sikora A., Praktyka Trybunału Sprawiedliwości w postępowaniach na podstawie art. 267 TFUE w świetle orzecznictwa i ostatniej reformy procedury, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/1.
Sikora A., Sankcje finansowe w razie niewykonania wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2011.
Taborowski M., Konsekwencje naruszenia prawa Unii Europejskiej przez sądy krajowe, Warszawa 2012.
Taborowski M., Polskie sądy zobowiązane do zwrócenia się z pytaniem prejudycjalnym do ETS w świetle wyroku Lyckeskog, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/8.
dr hab. Sylwia Majkowska-Szulc
Autorka jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
dr Arkadiusz Wowerka
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Jurysdykcja szczególna dla skargi pauliańskiej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 4.10.2018 r., C-337/17, Feniks sp. z o.o. przeciwko Azteca Products & Services SL
W świetle komentowanego wyroku Trybunału Sprawiedliwości ścisły związek skargi pauliańskiej z wierzytelnością wynikającą z umowy uzasadnia funkcjonalnie jurysdykcję szczególną dla skargi pauliańskiej w równym stopniu co względy uzasadniające jurysdykcję szczególną dla umowy, z której owa wierzytelność wynika. Tym samym powództwo pauliańskie można traktować dla celów jurysdykcyjnych tak jak powództwo mające na celu dochodzenie wierzytelności z umowy wobec dłużnika. W ocenie Trybunału Sprawiedliwości oparcie stosunków łączących wierzyciela i dłużnika na zawartej przez nich umowie odpowiada wymogowi pewności prawa, przewidywalności przepisów o jurysdykcji oraz celowi związanemu z prawidłowym administrowaniem wymiarem sprawiedliwości. W przeciwnym razie wierzyciel byłby zmuszony do wytoczenia swojego powództwa przed sądem miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego, która to jurysdykcja z kolei mogłaby w danym wypadku być pozbawiona jakiegokolwiek związku z miejscem wykonywania zobowiązań przez dłużnika wobec wierzyciela. W konsekwencji z uwagi na ścisły związek z wierzytelnością jurysdykcja szczególna dla skargi pauliańskiej powinna być wyznaczana według jurysdykcji szczególnej dla wierzytelności, której ochronie skarga ta ma służyć. Rozwiązanie to odzwierciedla cele rozporządzenia Bruksela I bis, ponieważ z jednej strony umożliwia powodowi łatwe zidentyfikowanie sądu, do którego może wnieść powództwo, a z drugiej – gwarantuje pozwanemu możliwość racjonalnego przewidzenia sądu, przed który może być pozwany.
Słowa kluczowe: jurysdykcja ogólna, jurysdykcja szczególna, Bruksela I bis, skarga pauliańska, sprawy dotyczące umowy, umowa o świadczenie usług, umowa o roboty budowlane, prawo właściwe dla skargi pauliańskiej
dr hab. Sylwia Majkowska-Szulc
The author is a professor extraordinarius at the Chair of Commercial Law and Private International Law at the Faculty of Law and Administration of the University of Gdańsk.
dr Arkadiusz Wowerka
The author is an assistant professor at the Chair of Commercial Law and Private International Law at the Faculty of Law and Administration of the University of Gdańsk.
Special Jurisdiction to Hear an Actio Pauliana. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 4 October 2018, C-337/17, Feniks sp. z o.o. v. Azteca Products & Services SL
Keywords: general jurisdiction, special jurisdiction, Brussels I recast, actio Pauliana, ‘matters relating to the contract’, contract for the provision of services, contract for construction works, law applicable to the actio Pauliana
Abstract: In the light of the commented judgment of the Court of Justice, the close connection between an actio Pauliana and a debt arising under a contract functionally justifies the special jurisdiction in case of the actio Pauliana just as much as the reasons justifying the special jurisdiction in case of the contract from which the claim for debt repayment arises. Thus, for jurisdictional purposes, the actio Pauliana can be treated as an action aimed at recovering a debt under a contract. According to the Court of Justice, basing the relations between the creditor and the debtor on the contract between them corresponds to the requirement of legal certainty, predictability of jurisdiction rules as well as to the objective of proper administration of justice. Otherwise, the creditor would be compelled to bring the action before the court of the defendant's domicile or establishment, which, in turn, could be deprived of any connection with the place where the debtor performs obligations towards the creditor. Consequently, due to the close connection with the claim, the special jurisdiction for the actio Pauliana should be determined in the same way as the special jurisdiction applicable to the debt protected by the action in point. This solution reflects the aims of the Brussels I (recast) Regulation, because on the one hand, it enables the plaintiff to easily identify the court to which the action may be brought, and on the other hand, it guarantees the defendant the opportunity to reasonably foresee the court where he may be sued.
Keywords: ‘general jurisdiction, special jurisdiction, Brussels I recast, actio Pauliana, ‘matters relating to the contract’, contract for the provision of services, contract for construction works, law applicable to the actio Pauliana
Bibliografia:
von Hoffmann B., Thorn K., Internationales Privatrecht, München 2007.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2006.
Magnus U., Mankowski P. (red.), Brussels I Regulation, Munich 2012.
Naczyńska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Sychowicz M. [w:] G. Bieniek i in., Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2006,
Vėlyvis S., Mikuckienė V., Origin of Bankruptcy Procedure in Roman Law, „Jurisprudencija” 2009/3.
Barbara Jasienowicz-Radzewicz
Autorka jest radcą prawnym, doktorantką IV roku studiów doktoranckich na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku.
Pojęcie świadczeń równoważnych według rozporządzenia nr 883/2004 – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 21.01.2016 r., C-453/14, Vorarlberger Gebietskrankenkasse i Alfred Knauer przeciwko Landeshauptmann von Vorarlberg
Komentowany wyrok został wydany w trybie udzielania odpowiedzi na pytanie prejudycjalne austriackiego trybunału administracyjnego. Problem, który wymagał rozstrzygnięcia, sprowadzał się udzielenia odpowiedzi na dwa pytania: czy emerytury z systemu ustawowego i zawodowego są świadczeniami równoważnymi oraz czy w związku z tym od nich obu należy potrącać składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Trybunał Sprawiedliwości UE, kierując się wykładnią funkcjonalną, potwierdził, że świadczenia emerytalne z obu tych systemów są tożsame z uwagi na tożsamość ich celów. Oba powyższe systemy emerytalne mają za zadanie zapewnić ubezpieczonym utrzymanie dotychczasowego poziomu życia z okresu poprzedzającego przejście na emeryturę. Wydając to orzeczenie, Trybunał Sprawiedliwości rozwiązał problem natury praktycznej istotny z uwagi na migrację zarobkową w Unii Europejskiej. Powyższe orzeczenie przyczynia się do umocnienia unijnych zasad równości i swobody przepływu osób, stanowiących fundament wspólnego rynku.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie zdrowotne, systemy emerytalne, emerytura ustawowa, emerytura z zakładowego systemu emerytalnego, świadczenie równoważne, okoliczności i zdarzenia równoważne
Barbara Jasienowicz-Radzewicz
The author is an attorney at law, a student of the fourth year of doctoral studies at the Faculty of Law of the University of Białystok.
The Notion of Equivalent Benefits in the Light of Regulation No 883/2004. Commentary on Court of Justice Judgment of 21 June 2016, C-453/14, Vorarlberger Gebietskrankenkasse and Alfred Knauer v. Landeshauptmann von Vorarlberg
The commented judgment was issued in the procedure of request for a preliminary ruling, upon request from the Administrative Court of Austria. The problem to be solved concerned two questions: whether old-age pensions under a statutory scheme and old-age pensions under occupational scheme are equivalent benefits and whether it is obligatory to make deductions of contributions to the health insurance scheme from the pension paid from the statutory scheme as well as one from the occupational scheme. The Court of Justice of the European Union, applying a functional interpretation of the provisions of law, confirmed that old-age pensions from both of these schemes are equivalent, considering the aims pursued by these schemes to be identical. Both of these old-age pension schemes are to ensure that recipients of the benefits maintain a standard of living commensurate with that which they enjoyed prior to retirement. Issuing this judgment, the Court of Justice came to the solution of a practical problem, significant in reference to the labour migration across European Union. This judgment contributes to reinforcing the rules of equity and freedom of movement, which are fundamental for the common market.
Keywords: health insurance, old-age pension schemes, statutory old-age pension, pension from occupational pension scheme, equivalent benefit, equivalent circumstances and events
Bibliografia:
Bińczycka-Majewska T., Recenzja A.M. Świątkowski, Europejskie prawo socjalne, Warszawa 2000, „Państwo i Prawo” 2001/1.
Bińczycka-Majewska T., Włączenie polskiego systemu zabezpieczenia społecznego w proces wspólnotowej koordynacji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2004/5.
Borowczyk E., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jako gwarancja swobody przepływu osób w krajach Unii Europejskiej, „Prawo i Podatki Unii Europejskiej” 1999/3.
Doliwa-Klepacki Z.M., Integracja europejska, Białystok 2005.
Rubel K., Pojęcie wspólnotowej koordynacji zabezpieczenia społecznego [w:] System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, red. G. Szpor, Warszawa 2009.
Ślebzak K., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Komentarz, LEX 2012.
Uścińska G., Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
dr Marcin Górski
Autor jest adiunktem w Katedrze Europejskiego Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, radcą prawnym, członkiem Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych.
Test prawideł kanonu artystycznego – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Wersalu z 18.02.2016 r., 15/02687, Orelsan
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Wersalu w sprawie przeciwko raperowi o pseudonimie Orelsan pozwala sformułować interesujące wnioski dotyczące kierunku wykładni konstytucyjnych i konwencyjnych gwarancji wolności wypowiedzi artystycznej. W wyroku tym francuski sąd uznał, że z gwarancji udzielanych przez art. 11 Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela oraz art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka korzysta rozpowszechnianie utworów mieszczących się w nurcie rapu, w których treści użyto drastycznych i wulgarnych sformułowań, które w innych okolicznościach można by zakwalifikować jako konstytuujące przestępstwo z francuskiej ustawy o wolności prasy. Zdaniem Sądu Apelacyjnego kluczowe dla takiej oceny było odniesienie spornych wypowiedzi do reguł kanonu artystycznego, w jakim zostały sformułowane, tj. rapu. Wykładnia zaproponowana przez francuski sąd stanowi rozwinięcie i uniwersalizację strasburskiej doktryny dotyczącej wypowiedzi satyrycznej.
Słowa kluczowe: swoboda wypowiedzi, wypowiedź artystyczna
dr Marcin Górski
The author is an associate professor at the Chair of European Constitutional Law of the University of Łódź, an attorney at law, a member of the Human Rights Committee of the National Bar Council.
Artistic Canon Rules’ Test. Commentary on the Judgment of the Court of Appeal in Wersal of 18 February 2016, 15/02687, Orelsan
The judgment of the Court of Appeal in Versailles delivered in the criminal proceedings against the French rapper known as Orelsan inspires interesting conclusions concerning the interpretation of constitutional and conventional guarantees of freedom of artistic expression. The French court held that artistic works created in the convention of rap are protected by Article 11 of the Declaration of the Rights of the Man and of the Citizen and Article 10 ECHR even where the former contain vulgar and drastic expressions, which otherwise would likely constitute crimes under the French Freedom of the Press Act. According to the Versailles Court of Appeal, the essential element of the judicial assessment was a reference to the rules of artistic convention (or canon) in which the disputed utterances were formulated: in this case rap as a musical convention. The interpretation proposed by the French court in fact develops and universalises the Strasbourg doctrine concerning satirical expressions.
Keywords: freedom of expression, artistic expression
Bibliografia:
Sobczak J., Czy wolność słowa i wolność prasy są rzeczywiście potrzebne społeczeństwu i państwu?, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
Wildhaber L., The Right to Offend, Shock Or Disturb? Aspects of Freedom of Expression under the European Convention on Human Rights, „The Irish Jurist” 2001/36.
dr Sylwia Żyrek
Autorka jest doktorem nauk prawnych, absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Zamieszczanie na stronach internetowych hiperłączy umożliwiających uzyskanie dostępu do utworów chronionych prawem autorskim – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.02.2014 r., C-466/12, Nils Svensson i in. przeciwko Retriever Sverige AB
Stosowanie hiperłączy na stronach internetowych stanowi jedną z podstawowych funkcjonalności usługi sieciowej World Wide Web, dzięki której możliwe stało się efektywne wykorzystanie potencjału internetu. Niezależnie od korzyści, jakie dają hiperłącza, mogą one jednak być wykorzystywane w sposób, który narusza prawa autorskie. W wyroku z 13.02.2014 r., C-466/12, Nils Svensson i in. przeciwko Retriever Sverige AB, Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że publikacja hiperłącza może stanowić publiczne udostępnienie utworu chronionego prawem autorskim, przy czym sytuacja taka nie zachodzi, gdy przedmiotem odesłania jest utwór udostępniony za zgodą uprawnionego.
Słowa kluczowe: internet, World Wide Web, usługa sieciowa, hiperłącze, publiczne udostępnienie utworu
dr Sylwia Żyrek
The author is a doctor of juridical science, a graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw.
Provision on Websites of Hyperlinks that Give Access to Copyrighted Works: Introduction and Judgment of the Court of Justice dated 13 February 2014, C-466/12, Nils Svensson and Others v. Retriever Sverige AB
Hyperlinks on websites are one of the crucial features of the World Wide Web service that enabled effective use of the Internet’s potential. Yet, regardless of the advantages of hyperlinks, it should be noted that they can be used in a manner that amounts to copyright infringement. In the judgment dated 13 February 2014, C-466/12, Nils Svensson and Others v. Retriever Sverige AB, the Court of Justice stated that publication of a hyperlink may be considered as ‘communication to public’ of a copyrighted work, however this is not the case when the link redirects to a work uploaded with the consent of the copyright holder.
Keywords: Internet, World Wide Web, Web service, hyperlink, hypertext, communication of a work to public
Bibliografia:
Association Littéraire et Artistique Internationale, Opinion proposed to the Executive Committee and adopted at its meeting, 17 September 2014 on the criterion „New Public”, developed by the Court of Justice of the European Union (CJEU), put in the context of making available and communication to the public, http://www.alai.org/en/assets/files/resolutions/2014-opinion-new-public.pdf (dostęp: 27.01.2019 r.).
Bently L. i in., The Reference to the CJEU in Case C-466/12 Svensson, „Legal Studies Research Paper Series” 2013/6.
Bently L., Sherman B., Intellectual Property Law, Oxford 2009.
Berners-Lee T.J., Cailliau R., Groff J.-F., The world-wide web, „Computer Networks and ISDN Systems” 1992/4–5.
Berners-Lee T.J., Cailliau R., WorldWideWeb: Proposal for a HyperText Project, https://www.w3.org/Proposal.html (dostęp: 28.01.2019 r.).
Comer D.E., The Internet Book. Everything You Need to Know about Computer Networking and How the Internet Works, Boca Raton 2018.
Ficsor M.J., Svensson: honest attempt at establishing due balance concerning the use of hyperlinks – spoiled by the erroneus „new public” theory, dostępne na: http://www.copyrightseesaw.net/uploads/fajlok/Svensson (black) and the new public theory.doc (dostęp: 28.01.2019 r.).
Gęsicka D.K., Publiczne udostępnianie utworu w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z prawa własności intelektualnej” 2014/3.
Koolen Ch., The use of hyperlinks in an online environment: putting links in chains?, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2016/8.
Kulesza J., Międzynarodowe prawo Internetu, Poznań 2010.
Kupczyk-Czerniawska M., Linkowanie w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i sądów polskich, „Temidium” 2016/3.
Laskowska E., Treść prawa autorskiego – kiedy publiczność staje się nowa? – wprowadzenie i wyrok TS z 8.09.2016 r. w sprawie C-160/15 GS Media BV przeciwko Sanoma Media Netherlands BV, Playboy Enterprises International Inc., Britt Geertruidzie Dekker, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/3.
Markiewicz R., Svensson a sprawa polska, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z prawa własności intelektualnej” 2014/4.
Markiewicz R., Zdezorientowany prawnik o publicznym udostępnianiu utworów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z prawa własności intelektualnej” 2016/4.
Mezei P., Enter the matrix: the effects of CJEU case law on linking and streaming technologies, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2016/10.
Ohly A., The broad concept of „communication to the public” in recent CJEU judgments and the liability of intermediaries: primary, secondary or unitary liability?, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2018/8.
Pinkalski Z., Linkowanie do utworów i jego ocena z punktu widzenia naruszenia praw autorskich – glosa do wyroku TS z 8.09.2016 r., C-160/15, LEX 2016.
Schellekens M., Reframing hyperlinks in copyright, „European Intellectual Property Review” 2016/7.
Senftleben M., Copyright Reform, GS Media and Innovation Climate in the EU – Euphonious Chord or Dissonant Cacophony?, „Tijdschrift voor auteurs-, media- en informatierecht” 2016/5.
Stawiński M., Linki internetowe do chronionych utworów a publiczne udostępnienie utworu, „Monitor Prawniczy” 2015/12.
Tanenbaum A.S., Sieci komputerowe, Gliwice 2004.
Wróbel I., Pojęcie publicznego udostępniania utworów w prawie UE – przegląd orzecznictwa TS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/8.
Wróbel M., Prawo do umieszczenia linku odsyłającego do innej strony internetowej, na której znajduje się utwór chroniony prawem autorskim, „Monitor Prawniczy” 2015/17.
Żyrek S., Lokalizowanie działalności prowadzonej za pośrednictwem stron internetowych – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 7.12.2010 r., sprawy połączone C-585/08 i C-144/09, Pammer i Hotel Alpenhof, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/1.
Żyrek S., Odpowiedzialność dostawców usług społeczeństwa informacyjnego za działania usługobiorców – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 15.09.2016 r., C-484/14, Tobias Mc Fadden przeciwko Sony Music Entertainment Germany GmbH, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/2.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu)
EU-Related Case Law Of Polish Courts
Case law of the Supreme Court – Michalina Szpyrka (the author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw and a judge’s assistant at the Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of the Supreme Court)
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań)
