Problem dyskryminacji automatycznej – uwagi na tle ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych
dr Jędrzej Niklas
Autor jest pracownikiem naukowym w School of Media and Communication na Uniwersytecie w Leeds oraz Visiting Fellow w London School of Economics and Political Science
ORCID: 0000-0003-2878-3134.
Problem dyskryminacji automatycznej – uwagi na tle ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych
Rozwój nowych technologii prowadzi do powstania nowych zagrożeń dla ochrony praw podstawowych. W przypadku stosowania systemów opartych na przetwarzaniu danych osobowych najczęściej mówi się o możliwości naruszenia prywatności, czasami wolności słowa. Dużo rzadziej wskazuje się na problem dyskryminacji. Tymczasem przypadki pochodzące z różnych krajów udowadniają, że systemy automatycznego podejmowania decyzji i algorytmy mogą prowadzić do nierównego traktowania jednostek należących do marginalizowanych grup społecznych. Poniższy artykuł ma na celu przedstawienie problemu tzw. dyskryminacji automatycznej, która powstaje w wyniku przetwarzania danych o osobach, z punktu widzenia przepisów rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych. Autor stawia tezę, że rozporządzenie ogólne zawiera mechanizmy prawne pozwalające zapobiegać i przeciwdziałać tego typu dyskryminacji. W tym kontekście szczególne znaczenie mają przepisy dotyczące przetwarzania tzw. danych wrażliwych, zautomatyzowanego podejmowania decyzji oraz oceny skutków dla ochrony danych.
Słowa kluczowe: ochrona danych osobowych, RODO, dyskryminacja, prawo antydyskryminacyjne, nowe technologie, sztuczna inteligencja
dr Jędrzej Niklas
The author is a research officer at the School of Media and Communication at the University of Leeds and a Visiting Fellow at the London School of Economics and Political Science
ORCID: 0000-0003-2878-3134.
The Problem of Automatic Discrimination. Remarks against the Background of the General Data Protection Regulation
The development of new technologies creates new threats to the protection of fundamental rights. In case of applying the systems based on personal data processing, the threats which are most frequently mentioned include the potential violations of privacy, sometimes of freedom of speech. The problem of discrimination is identified much less frequently. Meanwhile cases from various countries prove that automatic decision-making systems and algorithms may lead to unequal treatment of individuals from marginalized social groups. The present article aims to present the problem of the so-called automatic discrimination, which arises as a result of processing data about persons, from the perspective of the General Data Protection Regulation. The author believes that the general regulation does contain legal mechanisms which allow preventing and counteracting discrimination of this kind. In this context, provisions of special importance are those on the processing of the so-called sensitive data, on automated decision-making, and on data protection impact assessment.
Keywords: personal data protection, GDPR, discrimination, anti-discrimination, new technologies, artificial intelligence
Bibliografia:
Alnemr R. i in., A Data Protection Impact Assessment Methodology for Cloud. Privacy Technologies and Policy, Luxembourg 2016.
Angwin J., Larson J., Mattu S., Kirchner L., Machine Bias, „ProPublica” z 23.05.2016 r.
Baratta R., Complexity of EU Law in the Domestic Implementing Process, „The Theory and Practice of Legislation” 2014/3.
Barocas S., Selbst A.D., Big Data’s Disparate Impact, „California Law Review” 2016/671.
Barta J., Fajgielski P., Markiewicz R., Ochrona danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2011.
Carmichael L., Stalla-Bourdillon S., Staab S., Data Mining and Automated Discrimination: A Mixed Legal/Technical Perspective, „IEEE Intelligent Systems” 2016/6.
Corbett-Davies S., Pierson E., Feller A., Goel S., Huq A., Algorithmic decision making and the cost of fairness, „arXiv” z 28.01.2017 r.
Crawford K., Think Again: Big Data, „Foreign Policy” z 10.05.2013 r.
Edwards L., Veale M., Slave to the Algorithm? Why a ‘Right to an Explanation’ Is Probably Not the Remedy You Are Looking For, „Duke Law & Technology Review” 2017/1.
Eubanks V., Automating Inequality. How High-Tech Tools Profile, Police, and Punish the Poor, New York 2018.
Gellert R., Vries K. de, Hert P.J.A. de, Gutwirth S., A Comparative Analysis of Anti-Discrimination and Data Protection Legislations [w:] Discrimination and Privacy in the Information Society, red. B. Custers, T. Calders, B. Schermer, T. Zarsky, Berlin 2013.
Gillespie T., The Relevance of Algorithms [w:] Media technologies: Essays on Communication, Materiality, and Society, red. T. Gillespie, P.J. Boczkowski, K.A. Foot, Cambridge 2014.
Lerman J., Big Data and Its Exclusions, „Stanford Law Review” 2013/66.
Lowry S., Macpherson G., A Blot on the Profession, „British Medical Journal” 1988/296.
Mendoza I., Bygrave L.A., The Right not to be Subject to Automated Decisions based on Profiling, „University of Oslo Faculty of Law Legal Research Paper” 2017/20.
Mittelstadt B.D., Allo P., Taddeo M., Wachter S., Floridi L., The ethics of algorithms: Mapping the debate, „Big Data & Society” 2016/3.
Niklas J., Sztandar-Sztanderska K., Szymielewicz K., Profiling the Unemployed in Poland: Social and Political Implications of Algorithmic Decision Making, Warszawa 2015
Noble S.U., Algorithms of Oppression: How Search Engines Reinforce Racism, New York 2018.
O’Neil C., Weapons of Math Destruction, New York 2016.
Otterlo M. van, A Machine Learning View on Profiling [w:] Privacy, Due Process and the Computational Turn. The philosophy of law meet the philosophy of technology, red. M. Hildebrandt, K. de Vries, Oxford–New York 2013.
Pasquale F., The Black Box Society. The Secret Algorithms that Control Money and Information, Cambridge 2015.
Szeliga M., Data Science i uczenie maszynowe, Warszawa 2017.
Wachter S., Mittelstadt B., Floridi L., Why a Right to Explanation of Automated Decision-Making Does Not Exist in the General Data Protection Regulation, „International Data Privacy Law” 2017/2.
Žliobaitė I., A survey on measuring indirect discrimination in machine learning, „Data Mining and Knowledge Discovery” 2017/4.
Michał Masłowski
Autor jest radcą prawnym przy OIRP w Warszawie, był ekspertem krajowym w trakcie negocjacji PSD2 w Radzie UE.
Acquiring a usługa inicjowania transakcji płatniczej
Celem artykułu jest omówienie usługi płatniczej określanej jako acquiring, a przede wszystkim zasygnalizowanie wątpliwości i problemów, jakie zarówno w teorii, jak i w praktyce mogą się wiązać z rozróżnieniem jej od innej usługi płatniczej, którą jest usługa inicjowania transakcji płatniczej, wprowadzona do polskiego prawa na skutek implementacji PSD2. W niniejszym opracowaniu omówiono podstawowe zagadnienia związane ze świadczeniem usługi acquiringu w świetle regulacji unijnych oraz krajowych. Poczyniono także uwagi dotyczące konstrukcji prawnej usługi inicjowania transakcji płatniczej. Podjęto próbę ustalenia, jakie konkretnie czynności oraz działania należy kwalifikować jako wchodzące w zakres tej usługi płatniczej, co nie wydaje się oczywiste w świetle definicji obecnie obowiązującej na gruncie przepisów ustawy o usługach płatniczych. Kluczowym aspektem niniejszego opracowania jest przeprowadzenie analizy komparatystycznej odnoszącej się do zbliżonego charakteru prawnego obu wskazanych wyżej rodzajów usług płatniczych, której celem jest wskazanie pojawiających się na tym tle wątpliwości interpretacyjnych, a także przedstawienie propozycji potencjalnych rozwiązań.
Słowa kluczowe: acquiring, usługi płatnicze, usługa inicjowania transakcji płatniczej, PSD2, open banking, agent rozliczeniowy
Michał Masłowski
The author is an attorney at law of the Warsaw Bar Association; he was the national expert during negotiations of PSD2 in the Council of the EU.
Acquiring and Payment Initiation Service
The aim of this article is to discuss one of the payment services called acquiring and specifically highlight some doubts and issues which are observed both in theory and in practice when it comes to distinguishing it from another payment service, namely payment initiation service, implemented into Polish law by PSD2. The article discusses the fundamental questions associated with providing acquiring services in the light of EU and Polish law. It also includes remarks pertaining to the legal construction of the payment initiation service. An attempt is made to determine what specific activities should be qualified as falling within the scope of this payment service, which does not seem to be obvious in the light of its existing definition in the Polish Act on Payment Services. A key aspect of the article is the comparative study of the legal nature of the two payment services mentioned above, the purpose of which is to indicate the interpretation issues stemming from their legal constructions, and to suggest some potential solutions in this area.
Keywords: acquiring, payment services, payment initiation service, PSD2, open banking, acquirer
Bibliografia:
Grabowski M., Instrumenty płatnicze, Warszawa 2013.
Kasiewicz S., PSD2 – krytyczny przystanek na drodze do nowej ery bankowości, Warszawa 2018.
Kaszubski R., Obzejta Ł., Karty płatnicze w Polsce, Warszawa 2012.
Korus K., Pojęcie usługi płatniczej w ustawie o usługach płatniczych, „Monitor Prawa Bankowego” 2012/7–8.
Korus K., Usługi oparte na dostępie do rachunku w dyrektywie PSD II, „Monitor Prawa Bankowego” 2017/7–8.
Kurek R., Arbitraż nadzorczy na rynku usług finansowych – identyfikacja zjawiska, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2014/324.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
The Payment System, red. T. Kokkola, Frankfurt am Main 2010.
Karolina Ochocińska
Autorka jest uczestnikiem studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu
ORCID: 0000-0002-7003-7488.
Jurysdykcja krajowa w sprawie o uznanie czynności prawnej upadłego za bezskuteczną w prawie unijnym
Jurysdykcja krajowa to właściwość sądów danego państwa do załatwiania określonych spraw. Od istnienia albo braku jurysdykcji krajowej zależy, czy sąd może rozpoznać daną sprawę. Oceny istnienia jurysdykcji krajowej należy dokonać w sytuacji, gdy w sprawie występuje element obcy. W przypadku postępowań upadłościowych konieczność taka powstanie, gdy majątek dłużnika znajduje się w więcej niż jednym państwie członkowskim. Celem artykułu jest prezentacja regulacji dotyczącej jurysdykcji krajowej w sprawach powiązanych z postępowaniem upadłościowym i bezpośrednio z niego wynikających, w tym o uznanie czynności prawnej upadłego za bezskuteczną. Przedstawiono rozwój tej materii, wyeksponowano kwestię łącznika jurysdykcyjnego oraz dokonano wykładni pojęć, którymi posługuje się prawodawca unijny.
Słowa kluczowe: jurysdykcja krajowa, postępowanie upadłościowe, bezskuteczność czynności prawnej, upadły, rozporządzenie 2015/848
Karolina Ochocińska
The author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Toruń and a trainee attorney at law with the Toruń Bar Association
ORCID: 0000-0002-7003-7488.
National Jurisdiction for Avoidance Actions in EU law
National jurisdiction is the jurisdiction of the courts of a given country to deal with certain matters. The ability to examine the given case depends on whether or not the court has jurisdiction. Examination of that issue is necessary when a foreign element exists. In the case of insolvency proceedings, such necessity arises when the debtor's assets are located in more than one Member State. The purpose of the article is to present the regulation regarding national jurisdiction in matters related to and directly arising from insolvency proceedings, including the recognition of a legal transaction of the insolvent entity as null and void. The development of this matter is presented, the question of jurisdictional link is emphasized, and the concepts used by the EU legislature are interpreted.
Keywords: national jurisdiction, insolvency proceedings, invalidity of a legal transaction, insolvent entity, Regulation 2015/848
Bibliografia:
Adamus R., Bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego w prawie upadłościowym i naprawczym [w:] Instytucje prawa upadłościowego i naprawczego, red. A. Witosz, Katowice 2006.
Adamus R., Bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego. Komentarz, Warszawa 2010.
Adamus R., Dochodzenie roszczeń z tytułu czynności upadłego bezskutecznych z mocy prawa, „Monitor Prawniczy” 2011/16.
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016.
Allerhand M., Prawo upadłościowe: komentarz, orzecznictwo, Bielsko-Biała 1999.
Babiarz-Mikulska K., Bezskuteczność czynności upadłego w stosunku do masy upadłości w świetle przepisów ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (próba usystematyzowania i analizy przesłanek), „Przegląd Sądowy” 2004/7–8.
Bewick S., The EU Insolvency Regulation, Revisited, „International Insolvency Review” 2015/3.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2014.
Filipiak P. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2016.
Grzegorczyk P., Rylski P., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2003–2008), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/3.
Grzegorczyk P., Rylski P., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2009–2010), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2011/3.
Gutowski M., Nieważność i inne przypadki wadliwości czynności prawnych w kontekście odpowiedzialności karnoprawnej, „Państwo i Prawo” 2004/9.
Linna T., Actio Pauliana – „Actio Europensis”? Some Cross-Border Insolvency Issues, „Journal of Private International Law” 2014/1.
Linna T., Actio pauliana and res judicata in EU insolvency proceedings, „Journal of Private International Law” 2015/3.
McCormack G., Something Old, Something New: Recasting the European Insolvency Regulation, „Modern Law Review” 2016/1.
Napierała J., Lex fori concursus jako prawo właściwe dla roszczenia o zwrot płatności dokonanych przez dyrektora spółki zagranicznej w czasie niewypłacalności spółki – wykładnia art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 1346/2000 w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 10.12.2015 r. w sprawie C-594/14 Kornhaas, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/9.
Pilich M., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2013–2014) – rozporządzenia nr 2201/2003, nr 4/2009, nr 805/2004, nr 1896/2006, nr 1346/2000 i nr 1206/2001, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2015/4.
Porzycki M., Prawo restrukturyzacyjne a zakres zastosowania unijnego prawa upadłościowego, „Monitor Prawniczy” 2015/20.
Trocha B., Jurysdykcja krajowa w sprawach ze skargi pauliańskiej według kodeksu postępowania cywilnego i prawa unijnego, „Przegląd Sądowy” 2016/10.
Weitz K., „Upadłości, układy i inne podobne postępowania” – z problematyki rozgraniczenia zakresów zastosowania rozporządzenia nr 44/2001 i rozporządzenia nr 1346/2000 [w:] Prawo handlowe XXI wieku. Czas stabilizacji, ewolucji czy rewolucji. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Okolskiego, red. M. Modrzejewska, Warszawa 2010.
Zedler F., Czynności upadłego bezskuteczne z mocy prawa, „Prawo Bankowe” 1994/3.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2018.
Agata Krajewska
Autorka jest uczestniczką trzeciego roku prawniczego seminarium doktorskiego w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
Przeniesienie pracowników w ramach przedsiębiorstw powiązanych wewnątrz Unii Europejskiej na podstawie dyrektywy 2014/66/UE
Pracodawcy coraz częściej przenoszą pracowników na krótkie okresy wewnątrz jednej grupy przedsiębiorstw – ustawodawca unijny, a za nim polski, wyszedł naprzeciw potrzebom biznesowym przez wprowadzenie regulacji, które mają na celu ułatwienie takich migracji. Przepisy przyjęte w znowelizowanej ustawie o cudzoziemcach implementujące unijną dyrektywę 2014/66/UE pozwalają na prostszy transfer kadry kierowniczej, specjalistów i stażystów wewnątrz jednego międzynarodowego przedsiębiorstwa. Nowe regulacje zapewniają lepszą ochronę przenoszonym pracownikom oraz ujednolicają procedurę legalizacji ich pracy i pobytu. W praktyce budzą one jednak wiele wątpliwości, z tego też powodu wymagają szczegółowej analizy.
Słowa kluczowe: przeniesienie wewnątrz przedsiębiorstwa, dyrektywa 2014/66/UE, mobilność krótkoterminowa, mobilność długoterminowa
Agata Krajewska
The author is a participant of the third year of doctoral seminar at the Kozminski University in Warsaw.
Intra-corporate Transfers of Employees within the European Union on the Basis of Directive 2014/66/EU
Employers more and more frequently transfer employees for short periods of time within a group of undertakings. The EU legislator, and the Polish one later on, met the needs of the business by introducing legal regulations that facilitated such migrations. The provisions adopted in the amended Foreigners Act, implementing Directive 2014/66/EU, make the transfer of managers, specialists, and trainee employees within one international undertaking much simpler. The new regulations provide better legal protection for the transferred employees and standardize the procedures of authorization of their work and stay. In practice, however, the new regulations raise many doubts, and for this reason they require a detailed analysis.
Keywords: intra-corporate transfer, Directive 2014/66/EU, short-term mobility, long-term mobility
Bibliografia:
Bie A. de, Ghimis A., The intra-corporate transferees directive: a revolutionary scheme or a burden for multi-national companies?, „ERA Forum” 2017/2
Deloitte, ICT Permit Study. Facilitating EU mobility for third-country nationals, 2018, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Tax/dttl-tax-ict-permit-study.pdf (dostęp: 8.05.2019 r.)
dr hab. Leszek Bosek, prof. UW
Autor jest sędzią Sądu Najwyższego
ORCID: 0000-0003-3850-0038.
dr hab. Grzegorz Żmij
Autor jest sędzią Sądu Najwyższego oraz adiunktem na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach
ORCID: 0000-0001-5597-8741.
Uwarunkowania prawne powoływania sędziów w Europie w świetle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12.03.2019 r., 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12.03.2019 r., 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii, podejmuje próbę utożsamienia spraw cywilnych i karnych, o których mowa w art. 6 § 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, z sprawami par excellence konstytucyjnymi – wynikającymi ze stosunków rządu, parlamentu i prezydenta Islandii powołujących sędziów w Sądzie Apelacyjnym w Kópavogur.
Słowa kluczowe: powołanie sędziego, procedura nominacyjna, wznowienie postępowania, rażące naruszenie, arbitralna lub oczywiście nieracjonalna wykładnia prawa krajowego, Europejski Trybunał Praw Człowieka
dr hab. Leszek Bosek, professor of the University of Warsaw
The author is a judge of the Supreme Court
ORCID: 0000-0003-3850-0038.
dr hab. Grzegorz Żmij
The author is a judge of the Supreme Court and associate professor at the University of Silesia in Katowice
ORCID: 0000-0001-5597-8741.
Legal Determinants of Judicial Appointments in Europe in the Light of the Judgment of the European Court of Human Rights of 12 March 2019, 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson v. Iceland
The judgment of the European Court of Human Rights of 12 March 2019, 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson v. Iceland, is an attempt to equate civil and criminal cases, which are referred to in Article 6(1) of the European Convention on Human Rights, with par excellence constitutional cases, ones resulting from the relationships between the government, parliament, and president of Iceland, all of whom appoint judges to the Court of Appeal in Kópavogur.
Keywords: appointment of a judge, nomination procedure, resumption of proceedings, flagrant violation, arbitrary or manifestly unreasonable interpretation of national law, European Court of Human Rightss
Bibliografia:
Adamiak B., Koncepcja sankcji nieważności w postępowaniu sądowo-administracyjnym [w:] Ratio est anima legis. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Janusza Trzcińskiego, red. J. Góral, R. Hauser, J. Repel, M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2007
Adamiak B., Regulacja prawa procesowego administracyjnego systemu weryfikacji decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 9, B. Adamiak i in., Prawo procesowe administracyjne, Warszawa 2017
Bainczyk M., Wybrane aspekty prawne niezawisłości władzy sądowniczej w RFN, Poznań 2019
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2010
Bosek L., Wild M., Europejski Trybunał Praw Człowieka. Zagadnienia ustrojowe i procesowe. Skutki orzeczeń, Warszawa 2014
Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, Warszawa 2014
Dudek D., Autorytet Prezydenta a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2013
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2009
Frankiewicz A., Kontrasygnata aktów urzędowych Prezydenta RP, Kraków 2004
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 4, Warszawa 2005
Garlicki L., Pojęcie i cechy „sądu” w świetle orzecznictwa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia 24–26.04.2008, red. A. Szmyt, Gdańsk 2008
Gorczyński G., Private Autonomy and the Public Law [w:] Private Autonomy in Germany and Poland and in the European Sales Law, red. T. Drygala, B. Heiderhoff, M. Staake, G. Żmij, München 2012
Grajewski K., Pułło M., Skutki wadliwości uchwał Krajowej Rady Sądownictwa w kontekście wygaśnięcia mandatu jednego z jej członków w związku z opróżnieniem urzędu Prezydenta RP, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2011/1
Grzegorczyk P. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, red. T. Ereciński, t. 3, cz. 2, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Grzegorczyk P., Stabilność orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w świetle standardów konstytucyjnych i międzynarodowych [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego, red. T. Ereciński, K. Weitz, Warszawa 2010
Grzegorczyk P., Skutki wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w krajowym porządku prawnym, „Przegląd Sądowy” 2006/6.
Hauser R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2010
Mączyński A., Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006
Hirsch G., Appointing of Supreme Court Judges Examination of Situation in Individual Countries, http://network-presidents.eu/sites/default/files/Report_Hirsch_eng[1].pdf (dostęp: 21.05.2019 r.)
Hofmański P., Wróbel A. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 1, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, Warszawa 2010
Iserzon E., Moc obowiązująca aktu administracyjnego i domniemanie jego ważności, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1965/1
Kijowski A., Odrębności statusu prawnego sędziów Sądu Najwyższego, „Przegląd Sejmowy” 2004/1
Kozłowski K. [w:] Konstytucja RP, t. 2, Komentarz. Art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Litwin J., Zmierzch koncepcji tzw. bezwzględnej nieważności niektórych decyzji administracyjnych na forum cywilnym, „Nowe Prawo” 1965/10
Nowakowski M.J., Passer J.M., Prezydent Republiki jako organ administracji publicznej – z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego Republiki Czeskiej, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2013/4
Pilich M., Glosa do postanowienia SN z 5.11.2009 r., I CSK 16/09, „Przegląd Sejmowy” 2010/4
Preisner A., Kontrasygnata [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009
Radajewski M., Wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa. Glosa do wyroku TK z dnia 20 czerwca 2017 r., K 5/17, „Państwo i Prawo” 2018/3
Sarnecki P., Ekspertyza na temat: Kontrasygnata i brak kontrasygnaty w świetle Małej Konstytucji na przykładzie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, „Przegląd Sejmowy” 1994/3
Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Warszawa 2000
Siedlecki W. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 3, red. W. Siedlecki, Ossolineum 1986
Sułkowski J., Uprawnienia Prezydenta RP do powoływania sędziów, „Przegląd Sejmowy” 2008/4
Szczucki K. [w:] Konstytucja RP, t. 2, Komentarz. Art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016
Weitz K. [w:] Konstytucja RP, t. 2, Komentarz. Art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Weitz K. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, red. T. Ereciński, t. 3, cz. 2, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Wojtyczek K., Prezydent Rzeczypospolitej [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005
Zembrzuski T., Wpływ wyroku ETPC na dopuszczalność wznowienia postępowania cywilnego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/2.
dr Marcin Szwed
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz prawnikiem w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka
ORCID: 0000-0002-7692-7043.
Orzekanie przez wadliwie powołanych sędziów jako naruszenie prawa do sądu w świetle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12.03.2019 r., 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii
W glosowanym wyroku Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że wydanie orzeczenia przez islandzki Sąd Apelacyjny, w składzie którego uczestniczył nieprawidłowo powołany sędzia, naruszało prawo do rozpoznania sprawy przez sąd ustanowiony ustawą, gwarantowane w art. 6 ust. 1 EKPC. Choć rozstrzygnięcie to nie stanowi rewolucji w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału, warte jest ono głębszej analizy przede wszystkim z dwóch powodów. Po pierwsze, ETPC doprecyzował, kiedy naruszenie prawa krajowego w procesie powołań sędziowskich może skutkować pozbawieniem składu, w którym orzeka nieprawidłowo powołany sędzia, przymiotu ustanowienia ustawą w rozumieniu art. 6 EKPC. Po drugie, przyjęta w wyroku wykładnia art. 6 EKPC może mieć niebagatelne znaczenie także dla sytuacji w Polsce, zważywszy na pojawiające się wątpliwości co do prawidłowości obsadzenia trzech stanowisk sędziowskich w Trybunale Konstytucyjnym oraz powołania niektórych sędziów Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: niezawisłość sędziowska, sądownictwo, ETPC, powoływanie sędziów, praworządność, prawo do sądu
dr Marcin Szwed
The author is an assistant professor at the Chair of Constitutional Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a lawyer at the Helsinki Human Rights Foundation
ORCID: 0000-0002-7692-7043.
Adjudication by Unlawfully Appointed Judges as a Violation of the Right to a Fair Trial in the Light of the Judgment of the European Court of Human Rights of 12 March 2019, Application no. 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson v. Iceland
In the commented judgment, the European Court of Human Rights held that adjudication of the case by the Icelandic Court of Appeal with the participation of an unlawfully appointed judge violated the right to have a case heard by a court established by law, guaranteed by Article 6(1) of the ECHR. Even though this decision is not revolutionary, considering the existing case law of the Court, it deserves a more thorough analysis for two main reasons. Firstly, the ECtHR clarified when a breach of domestic law in the process appointment of judges may result in the panel adjudicating with the participation of an incorrectly appointed judge being deprived of the feature of having been established by law within the meaning of Article 6(1) of the ECHR. Secondly, the interpretation of Article 6(1) of the ECHR adopted in the judgment may have a considerable impact on the situation in Poland, taking into account frequently-formulated doubts regarding the legality of the appointment of three judges of the Constitutional Tribunal and certain judges of the Supreme Court.
Keywords: judicial independence, judiciary, ECtHR, judicial appointments, rule of law, right to a fair trial
Bibliografia:
Besson S., Subsidiarity in International Human Rights Law – What is Subsidiary about Human Rights?, „The American Journal of Jurisprudence” 2016/1.
Bodnar A., Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wymiar instytucjonalny, Warszawa 2018.
Costello C., The Human Rights of Migrants and Refugees in European Law, Oxford 2016.
Florczak-Wątor M., Glosa do wyroku TK z 16.03.2017 r., Kp 1/17, LEX/el. 2017.
Grajewski K., Krajowa Rada Sądownictwa w świetle przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. – zagadnienia podstawowe, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2018/1.
Greer S., Gerards J., Slowe R., Human Rights in the Council of Europe and the European Union, Cambridge 2018.
Gutowski M., Kardas P., Spory ustrojowe a kompetencje sądów (Granice bezpośredniego stosowania konstytucji), „Palestra” 2017/12.
Kamiński I.C., Europejska Konwencja Praw Człowieka i prawo do niezależnego wymiaru sprawiedliwości, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/9.
Królikowski M., Królikowski: można sobie wyobrazić ten chaos, gdyby uznać, że orzeczenie TSUE działa wstecz, https://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/304289995-Krolikowski-mozna-sobie-wyobrazic-ten-chaos-gdyby-uznac-ze-orzeczenie-TSUE-dziala-wstecz.html (dostęp: 29.04.2019 r.).
Mowbray A., Subsidiarity and the European Convention on Human Rights, „Human Rights Law Review” 2015/2.
Pinto de Albuquerque P., The European Court of Human Rights as the European Constitutional Court [w:] Towards a Universal Justice? Putting International Courts and Jurisdictions into Perspective, red. D. Moura Vicente, Leiden–Boston 2016.
Podkowik J., Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne, Warszawa 2019.
Radziewicz P., On Legal Consequences of Judgements of the Polish Constitutional Tribunal Passed by an Irregular Panel, „Review of European and Comparative Law” 2017/4.
Spano R., The Future of the European Court of Human Rights – Subsidiarity, Process-Based Review and the Rule of Law, „Human Rights Law Review” 2018/3.
Wiącek M., Pytanie prawne sądu do Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2011.
Wiśniewski A., Polska skarga konstytucyjna a Europejska Konwencja Praw Człowieka, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2004/12.
Zieliński M.J., Kilka uwag na marginesie sporu o legalność obsady stanowisk sędziowskich w Trybunale Konstytucyjnym w 2015 r., „Przegląd Sądowy” 2017/11–12.
Zubik M., Wiącek M., Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2009/4.
Sylwia Żyrek
Autorka jest doktorem nauk prawnych, absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Pojęcie administratora danych w przypadku wspólnego ich przetwarzania przez portal społecznościowy i podmioty korzystające z jego usług – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 5.06.2018 r., C-210/16, Unabhängiges Landeszentrum für Datenschutz Schleswig-Holstein przeciwko Wirtschaftsakademie Schleswig-Holstein GmbH
Oprogramowanie oraz strony internetowe, z których obecnie korzystamy, coraz częściej są budowane z modułów wytwarzanych przez działających niezależnie od siebie programistów, zaś świadczone przy ich wykorzystaniu usługi zakładają współpracę usługodawcy z innymi podmiotami, które dostarczają mu usługi powiązane, takie jak analiza zachowań usługobiorców, ich geolokalizacja czy targetowanie behawioralne. Występująca na wielu etapach i płaszczyznach współpraca niesie ze sobą istotne implikacje dla procesów przetwarzania danych osobowych, stąd konieczne jest precyzyjne ustalenie, które z podmiotów odpowiadają za zgodność przeprowadzanych procesów z przepisami z zakresu ochrony danych osobowych. W wyroku z 5.06.2018 r., C-210/16, Unabhängiges Landeszentrum für Datenschutz Schleswig-Holstein przeciwko Wirtschaftsakademie Schleswig-Holstein GmbH, Trybunał Sprawiedliwości odniósł się do powyższego problemu, wskazując, że podmiot, który korzysta z danych statystycznych na temat osób odwiedzających jego stronę, przygotowanych na podstawie danych zebranych, zanonimizowanych i przetworzonych przez inny podmiot, może zostać uznany za administratora danych, na którym spoczywają obowiązki określone w przepisach dotyczących ochrony danych osobowych.
Słowa kluczowe: dane osobowe, administrator, współadministrator, big data, portale społecznościowe, fanpage, pliki cookie, targetowanie behawioralne
Sylwia Żyrek
The author is doctor of laws, a graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw.
The Concept of Data Controller in Case of Joint Processing Carried out by a Social Media Portal and the Recipient of its Services. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 5 June 2018, C-210/16, Unabhängiges Landeszentrum für Datenschutz Schleswig-Holstein v. Wirtschaftsakademie Schleswig-Holstein GmbH
Software and websites that we currently use are usually built of modules developed by teams of programmers who work independently, while at the same time the services provided with the use of such software assume integration with the services supplied by other providers, such as user behavior analysis, geolocation or behavioral targeting. The cooperation that occurs at many levels and has major implications for the processes of personal data processing, therefore it is crucial to determine which of the cooperating providers are responsible for the compliance of these processes with the regulations on personal data protection. In its judgment dated 5 June 2018, C-210/16, Unabhängiges Landeszentrum für Datenschutz Schleswig-Holstein v. Wirtschaftsakademie Schleswig-Holstein GmbH, the Court of Justice referred to the above-mentioned problem and pointed out that an entity that uses statistical data of its website visitors, prepared on the basis of personal data collected, rendered anonymous, and processed by another entity, may be considered as the controller, who is responsible for compliance with the data protection regulations.
Keywords: personal data, controller, joint controllers, big data, social media portals, fanpage, cookie files, behavioral targeting
Bibliografia:
Czerniawski M., Odpowiedzialność administratora fanpage’a na Facebooku za przetwarzanie danych osobowych. Glosa do wyroku TS z 5.06.2018 r., C-210/16, LEX 2018.
Ducuing Ch., Schroers J., Kindt E., The Wirtschaftsakademie Fan Page Decision: a Landmark on Joint Controllership – A Challenge for Supervisory Authorities Competences, „European Data Protection Law Review” 2018/4.
Hörnle J., Juggling more than three balls at once: multilevel jurisdictional challenges in EU Data Protection Regulation, „International Journal of Law and Information Technology” 2019/2.
Lindroos-Hovinheimo S., Who controls our data? The legal reasoning of the European Court of Justice in Wirtschaftsakademie Schleswig-Holstein and Tietosuojavaltuutettu v Jehovan todistajat, „Information & Communications Technology Law” 25.05.2019 r.
Mahieu R., van Hoboken J., Asghari H., Responsibility for Data Protection in a Networked World – On the Question of the Controller, „Effective and Complete Protection” and Its Application to Data Access Rights in Europe, „Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law” 2019/1.
Rojszczak M., Odpowiedzialność za przetwarzanie danych przez portal społecznościowy. Glosa do wyroku TS z dnia 5 czerwca 2018 r., C-210/16, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/10.
Svantesson D.J.B., Article 4(1)(a) „establishment of the controller” in EU data privacy law – time to rein in this expanding concept?, „International Data Privacy Law” 2016/3.
Żyrek S., Prawo do bycia usuniętym z listy wyników wyszukiwarki internetowej – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.05.2014 r., C-131/12, Google Spain SL i Google Inc. przeciwko Agencia Española de Protección de Datos (AEPD) i Mariowi Costesze Gonzálezowi, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/6.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
EU-Related Case Law of Polish Courts
Case law of the Supreme Court – Michalina Szpyrka (the author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw and a judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
