Kompetencje Unii Europejskiej wobec epidemii COVID-19
dr hab. Krystyna Kowalik-Bańczyk
Autorka jest sędzią Sądu Unii Europejskiej, profesorem Instytutu Nauk Prawnych PAN (ORCID: 0000-0001-7007-3203).
Kompetencje Unii Europejskiej wobec epidemii COVID-19
Wybuch epidemii zachorowań na COVID-19 powoduje, że podnoszą się głosy o braku dostatecznej reakcji Unii Europejskiej na tę sytuację. Niniejszy tekst ma dwa założenia: po pierwsze, powinien wykazać, jak kształtuje się zagadnienie możliwości podjęcia działań prawodawczych i wykonawczych przez Unię Europejską z punktu widzenia posiadanych przez nią kompetencji; po drugie, nawet przy – jak to zostanie ukazane – dość wąskim zakresie tychże kompetencji w odniesieniu do ochrony zdrowia warto prześledzić katalog środków podjętych przez instytucje unijne w związku z trwającym kryzysem, obejmujący szeroki wachlarz zagadnień gospodarczych i społecznych.
Słowa kluczowe: epidemia koronowirusa, COVID-19, kompetencje Unii Europejskiej, reakcja Unii Europejskiej na epidemię
dr hab. Krystyna Kowalik-Bańczyk
The author is a judge at the General Court of the European Union, associate professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences (ORCID: 0000-0001-7007-3203).
Competences of the European Union to React to the COVID-19 Epidemic
The outbreak of COVID-19 epidemic has brought a broad criticism alleging insufficient reaction of the European Union to this exceptional state. This article constitutes a reaction to this criticism, exposing two different branches of reasoning. On the one hand, the competences of the European Union in the domain of public health are briefly explained. They are not very broad, but the European Union has used them extensively. On the other hand, in order to avoid a general economic crisis, the European Union has undertaken various economic and social initiatives, acting within its competences linked with internal market and financial stability.
Keywords: epidemic of coronavirus, Covid-19, competences of the European Union, European Union reaction to epidemic
Bibliografia:
Arroyo Jiménez L., Eliantonio M., Masks, gloves, exports licences and composite procedures: Implementing Regulation 2020/402 and the limelight of accountability, „European Journal of Risk Regulation” 2020/4, opublikowane on line przez Cambridge University Press: 16.09.2020.
Cieński J., Central Europe battles coronavirus without euro, Politico, 15.04.2020, https://www.politico.eu/article/central-europe-coronavirus-euro-no-corona-bonds/ (dostęp: 27.04.2020 r.).
Gąsiorowski M., KE upomina Polskę ws. walki z koronakryzysem. „Nie powinniśmy zniechęcać”, https://businessinsider.com.pl/finanse/fundusze/koronawirus-w-polsce-ke-upomina-polske/r8071w5?utm_source=poczta.wp.pl_viasg_businessinsider&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&utm_v=2 (dostęp: 20.04.2020 r.).
Gruszczyński Ł., The COVID-19 Pandemic and International Trade: Temporary Turbulence or Paradigm Shift?, „European Journal of Risk Regulation” 2020/4, opublikowane on line przez Cambridge University Press: 16.09.2020.
Malczewska M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, Art. 90–222, red. A. Wróbel, Warszawa 2012.
Pacces A.M., Weimer M., From diversity to coordination: A European approach to Covid19, „European Journal of Risk Regulation” 2020/4, opublikowane on line przez Cambridge University Press: 16.04.2020.
Purnhagen K.P., Flear M. L., Hervey T. K., Herwig A., de Ruijter A., More competences than you knew? The web of health competences for Union action in response to the COVID-19 outbreak, European Journal of Risk Regulation 2020, nr 4, opublikowane on line przez Cambridge University Press: 16.09.2020.
Rzeczkowski G., Wstydź się, Polsko – piszą Estończycy. I mają rację, „Polityka” z 21.03.2020 r.
Sibony A.-L., The UK COVID-19 Response: A Behavioural Irony?, „European Journal of Risk Regulation” 2020/4, opublikowane on line przez Cambridge University Press: 16.09.2020.
dr Małgorzata Kożuch
Autorka jest starszym wykładowcą w Katedrze Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID 0000-0002-5559-2555).
Stosowanie środków doraźnych związanych ze zwalczaniem koronawirusa SARS-nCoV-2 przez Unię Europejską
Artykuł dotyczy środków tymczasowych podjętych przez UE w celu zmniejszenia negatywnych skutków pandemii wywołanej przez SARS-nCoV-2. Rozważania są podzielone na trzy części. Pierwsza z nich dotyczy ram traktatowych. Druga poświęcona jest obszarom i formom prawnym, w których środki tymczasowe są lub mogą być stosowane. Trzecia część jest próbą odpowiedzi na pytanie o wiarygodność i odpowiedzialność działań UE w kontekście realizacji idei solidarności. Autorka rozważa, czy instytucje UE wykazują wystarczającą determinację, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa i czy państwa członkowskie udzielają sobie wzajemnego wsparcia w duchu solidarności, zgodnie z postanowieniami Traktatu.
Słowa kluczowe: środki doraźne, zarządzanie kryzysowe, COVID-19, konkluzje Rady, Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, zasada solidarności, rozporządzenia wykonawcze Komisji
dr Małgorzata Kożuch
The author is senior lecturer at the Chair of European Law, Jagiellonian University in Krakow (ORCID 0000-0002-5559-2555).
Application by the European Union of Temporary Measures Related to the Fight against SARS-nCoV-2 Coronavirus
The article deals with temporary measures taken by the EU to reduce the negative effects of the pandemic caused by the SARS-nCoV-2. The considerations are divided into three parts. The first one concerns the Treaty framework. The second is devoted to the areas in which temporary measures are or may be applied and their legal forms. The third part is an attempt to answer the question about the credibility and accountability of EU action in the context of implementing the idea of solidarity. The author considers whether EU institutions show sufficient determination to prevent the spread of the virus and whether Member States are providing mutual support in a spirit of solidarity as required by the Treaty provisions.
Keywords: temporary measures, crisis management, COVID-19, Council conclusions, EU Civil Protection Mechanism, principle of solidarity, Commission implementing regulations
Bibliografia:
Amanatidou E. i in., On concepts and methods in horizon scanning: Lesson from initiating policy dialogues on emerging issues, „Science and Public Policy” 2012/2.
Estella A., Legal Foundations of EU Economic Governance, Cambridge 2018.
Grzejdziak Ł., Regulacja finansowania usług publicznych w Europie, Warszawa 2015.
Harlow C., Accountability in the European Union, Oxford 2009.
Rysz S.J., Zarządzanie kryzysowe zintegrowane, Warszawa 2016.
Sikora A., Constitutionalisation of Environmental Protection in EU Law, Zutphen 2020.
Weber A., The distribution of Competences between the Union and the Member States [w:] Ten European Union after Lisbon. Constitutional Basis, Economic Order and External Action, red. H.-J. Blanke, S. Mangiameli, Berlin 2012.
Żukrowska K., Siła i zależność gospodarcza a bezpieczeństwo międzynarodowe [w:] Świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej. Dylematy prawa i polityki, red. J. Kranz, Warszawa 2009.
dr Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (ORCID: 0000-0003-2756-6664).
Zasada solidarności i jej rola w sytuacjach kryzysowych na przykładzie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej
W obecnych czasach wzrastających potrzeb i nowych działań podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie, a związanych z zagrożeniem COVID-19, szczególnie aktualne staje się pytanie o rzeczywistą i pożądaną rolę Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych. W tym kontekście powinny zostać poddane analizie znaczenie i waga zasady solidarności, od czasu do czasu przywoływanej, ale prawie nigdy nie definiowanej – jak również jej praktyczne przełożenie na faktyczne działania. Fundusz Solidarności Unii Europejskiej może być uznawany za instrument egzemplifikujący zasadę solidarności, a jednocześnie możliwy do wykorzystania w obecnej sytuacji. Niniejszy artykuł wychodzi od rozważań dotyczących zasady solidarności, a następnie koncentruje się na analizie Funduszu Solidarności jako szczególnego instrumentu opartego na tej zasadzie, który ostatnio został dostosowany do pełnienia roli środka zaradczego wobec potrzeb finansowych związanych z zagrożeniami zdrowia publicznego.
Słowa kluczowe: zasada solidarności, Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, rozporządzenie 2012/2002, klęska żywiołowa, poważne zagrożenie zdrowia publicznego
dr Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Chair of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0003-2756-6664).
The Principle of Solidarity and Its Role in Critical Situations on the Example of the European Union Solidarity Fund
Currently, at a time of increasing needs, when new measures are being adopted by individual Member States because of the threat of COVID-19, the question about the actual and desired role of the European Union in crisis situations is particularly worth asking. Against this background, the meaning and significance of the principle of solidarity, invoked from time to time, but hardly ever defined, as well as its practical impact on actual measures, should be analysed. In the context of the current situation, the European Union Solidarity Fund may be considered an instrument exemplifying the principle of solidarity and, at the same time, one which can be used. The present article begins with considerations on the principle of solidarity and then passes to an analysis of the Solidarity Fund as a special instrument that is based on solidarity and has recently been tailored to play the role of a remedy to address the financial needs related to public health emergencies.
Keywords: principle of solidarity, European Union Solidarity Fund, Regulation 2012/2002, natural disaster, serious threat to public health
Bibliografia:
Åhman T., Nilsson C., The Community Mechanism for Civil Protection and the European Union Solidarity Fund [w:] Crisis Management in the European Union. Cooperation in the Face of Emergencies, red. S. Olsson, Berlin–Heidelberg 2009.
Bogdanowicz P., Traktat z Lizbony – w stronę wewnętrznego rynku energii w Unii Europejskiej? [w:] Quo vadis Europo III?, red. E. Piontek, K. Karasiewicz, Warszawa 2009.
Cieśliński A., Wspólnotowe prawo gospodarcze, Warszawa 2003.
Faludi A., Cohesion, coherence, cooperation: EU policy beyond hard territoriality [w:] Reshaping Regional Policy, red. H.W. Richardson, Ch.B. Chang-Hee, Ch. Sang-Chuel, Cheltenham–Northampton 2011.
Fuchs-Drapier M., The European Union’s Solidarity Clause in the Event of a Terrorist Attack: Towards Solidarity or Maintaining Sovereignty?, „Journal of Contingencies and Crisis Management” 2011/4.
Gestri M., EU Disaster Response Law: Principles and Instruments [w:] International Disaster Response Law, red. A. de Guttry et al., The Hague 2012.
Głąbicka K., Grewiński M., Polityka spójności społeczno-gospodarczej Unii Europejskiej, Warszawa 2005.
Hestermeyer H.P., Reality or Aspiration? Solidarity in International Environmental and World Trade Law, Jena 2012.
Hilpold P., Understanding Solidarity within EU Law: An Analysis of the ‘Islands of Solidarity’ with Particular Regard to Monetary Union, „Yearbook of European Law” 2015/1.
Hochrainer S., Linnerooth-Bayer J., Mechler R., The European Union Solidarity Fund: Its legitimacy, viability and efficiency, „Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change” 2010/7.
Hochrainer-Stigler S., Linnerooth-Bayer J., Lorant A., The European Union Solidarity Fund: an assessment of its recent reforms, „Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change” 2017/4.
Justyńska P., Zasady prawa Unii Europejskiej [w:] Podstawy prawa Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony, red. J. Galster, Toruń 2010.
Kania I., Europejska polityka regionalna a system polityki regionalnej w Polsce, Dąbrowa Górnicza 2010.
Klamert M., The Principle of Loyalty in EU Law, Oxford 2014.
Olejarz T., Stępniewski T., Status prawno-polityczny UE i specyfika działań międzynarodowych Wspólnoty na przykładzie europejskiej polityki spójności [w:] Polityka spójności i sąsiedztwa Unii Europejskiej, red. B. Jóźwik, M. Sagan, T. Stępniewski, Lublin 2011.
Pietraś Z.J., Prawo wspólnotowe i integracja europejska, Lublin 2006.
Sozański J., Ogólne zasady prawa a wartości Unii Europejskiej (po traktacie lizbońskim) – studium prawnoporównawcze, Toruń 2012.
Stępień M., Systemowość prawa europejskiego, Poznań 2008.
Wróbel A., Podstawowe zasady prawa Wspólnot Europejskich [w:] Wprowadzenie do prawa Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej), red. A. Wróbel, Kraków 2004.
dr Agnieszka Kastelik-Smaza
Autorka jest adwokatem w Bielsku-Białej.
Epidemia COVID-19 jako siła wyższa w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Epidemia COVID-19 spowodowała, że wiele podmiotów nie jest w stanie wywiązać się ze swoich obowiązków, zarówno tych o charakterze kontraktowym, jak i wynikających z przepisów prawa. W tej sytuacji z pomocą może przyjść powołanie się na siłę wyższą jako okoliczność egzoneracyjną, tj. wyłączającą odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Pojęcie siły wyższej występuje w wielu aktach unijnego prawa wtórnego, jednak najczęściej nie jest w nich jednoznacznie zdefiniowane. Zakres tego pojęcia wyznacza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, przy czym jest ono zróżnicowane w zależności od dziedziny prawa, w której pojęcie siły wyższej znajduje zastosowanie. Wobec tego, że epidemia COVID-19 spowodowała zakłócenia we wszystkich państwach członkowskich na skalę niespotykaną do tej pory w Unii Europejskiej, należy się spodziewać, że będą podejmowane próby kwalifikowania epidemii jako siły wyższej w celu uwolnienia się od odpowiedzialności. Aby odpowiedzieć na pytanie, czy taka kwalifikacja jest w świetle prawa unijnego uzasadniona i w jakich okolicznościach może stanowić przesłankę egzoneracyjną, należy przeanalizować dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: siła wyższa, koronawirus, COVID-19, odpowiedzialność za naruszenie prawa unijnego
Agnieszka Kastelik-Smaza
The author is an advocate in Bielsko-Biała
COVID-19 Epidemic as Force Majeure in the Light of Case Law of the Court of Justice of the European Union
The COVID-19 epidemic has prevented many entities from fulfilling their obligations, either contractual or legal ones. In this situation, the solution may be invoking force majeure as an exonerating circumstance, i.e. one that excludes liability for non-performance or improper performance of an obligation. The concept of force majeure occurs in many acts of secondary EU law, but in most often it is not defined clearly. The scope of this concept is determined by the case law of the Court of Justice, and varies depending on the area of law in which the concept of force majeure applies. Since the COVID-19 outbreak has caused disturbances in all Member States on a scale unprecedented in the European Union, it is expected that attempts will be made to qualify the epidemic as a force majeure in order to be released from liability.
However, it must be taken into account that according to CJEU case law each situation should be assessed individually and by reference to the legal context in which force majeure as an exonerating circumstance is to operate. In addition, both objective and subjective element must be considered, which involves not only qualification of the epidemic as force majeure in a general sense, but also its inevitable consequences assessed in the light of measures taken in each individual case to prevent the negative effects.
Keywords: force majeure, coronavirus, COVID-19, liability for infringement of EU law
Bibliografia:
Bogdanowicz P., European Union public procurement during the coronavirus outbreak, https://eulawlive.com/analysis-european-union-public-procurement-during-the-coronavirus-outbreak-by-piotr-bogdanowicz/ (dostęp: 17.04.2020 r.).
Flynn J., Force Majeure Pleas in Proceedings before the European Court, „European Law Review” 1981/6.
Kłosowski K., Siła wyższa nie wyłącza prawa do częściowego zwrotu ceny biletu. Glosa do wyroku TSUE z 26 września 2013 r. w sprawie C-509/11 ÖBB-Personenverkehr AG, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2014/7.
Łacny J., Skutki naruszenia prawa Unii Europejskiej przez państwo członkowskie [w:] Prawo europejskie w pracach parlamentarnych, red. B. Pawłowski, Warszawa 2011.
Magliveras K.D., Force Majeure in Community Law, „European Law Review” 1990/15.
Maliszewska-Nienartowicz J., Siła wyższa w prawie wspólnotowym – orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości oraz regulacje prawa wtórnego, „Studia Prawnicze” 2008/4.
Phelan W., Great Judgments of the European Court of Justice: Rethinking the Landmark Decisions of the Foundational Period, Cambridge 2019.
Prete L., Infringement Procedures in the Time of COVID-19, https://verfassungsblog.de/infringement-procedures-in-the-time-of-covid-19/ (dostęp: 17.04.2020 r.).
Prete L., Infringement Proceedings in EU Law, Alphen aan den Rijn 2017.
Sarmiento D., Time limits and force majeure at the Court of Justice of the EU during the COVID-19 crisis, https://eulawlive.com/analysis-time-limits-and-force-majeure-at-the-court-of-justice-of-the-eu-during-the-covid-19-crisis-by-daniel-sarmiento/ (dostęp: 17.04.2020 r.).
Schermers H.G., Waelbroeck D.F., Judicial Protection in the European Union, The Hague–London–New York 2001.
Sobczyk M., Pojęcie siły wyższej (force majeure) w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2001/4.
Thompson J.E., Force Majeure: The Contextual Approach of the Court of Justice, „Common Market Law Review” 1987/24.
dr Jacek Błachut
Autor jest adwokatem w kancelarii SPCG w Krakowie.
prof. dr hab. Sławomir Dudzik
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, partnerem w kancelarii SPCG w Krakowie (ORCID: 0000-0001-7726-8978).
Dominika Olczyk
Autorka jest adwokatem w kancelarii SPCG, oddział w Katowicach.
Ochrona danych osobowych pracownika w warunkach epidemii (wybrane zagadnienia)
Tematem artykułu są szczególne problemy ochrony danych osobowych w relacjach pracowniczych w związku ze stanem epidemii wirusa SARS-CoV-2. Autorzy rozważają dopuszczalny w świetle przepisów RODO zakres przetwarzania przez pracodawcę danych dotyczących zdrowia pracowników, a także innych danych, które mogą okazać się istotne w związku z epidemią (np. dane o miejscu pobytu pracownika, w tym pobytu za granicą, objęciu kwarantanną, dane kontaktowe pracownika). Wskazują, z jednej strony, na obowiązki pracodawcy związane z zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a z drugiej strony na konieczność respektowania (także w okresie epidemii) zasady minimalizacji danych, tj. zapewnienia, że przetwarzane dane będą adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego co niezbędne do celów, w których są przetwarzane. W publikacji uwzględniono stanowiska w tych sprawach wybranych organów nadzorczych z innych państw członkowskich UE, a także Europejskiej Rady Ochrony Danych.
Słowa kluczowe: RODO, ochrona danych osobowych, stan epidemii, wirus SARS-CoV-2, dane dotyczące zdrowia, kwarantanna, bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zasada minimalizacji danych, krajowe organy nadzorcze w sprawach ochrony danych, Europejska Rada Ochrony Danych
dr Jacek Błachut
The author is an advocate at SPCG law firm in Krakow.
prof. dr hab. Sławomir Dudzik
The author is the head of the Chair of European Law at the Jagiellonian University in Krakow and a partner at SPCG law firm in Krakow (ORCID: 0000-0001-7726-8978).
Dominika Olczyk
The author is an advocate at SPCG law firm in Krakow, branch in Katowice.
Protection of Employees’ Personal Data in the Conditions of an Epidemic (Selected Issues)
This paper concerns the special problems of personal data protection in employment relationships in connection with the state of epidemic of SARS-CoV-2 virus. The authors consider what scope of employers processing of employee health data is permitted under GDPR, as well as how much other data they can process, said data being important in the context of the epidemic (e.g. information about the employee’s place of residence, including stays abroad, their being quarantined, employee contact data). They point out, on the one hand, the employer’s duties connected with ensuring safe and hygienic working conditions, while on the other hand the need for employers to respect (even during an epidemic) the principle of data minimization, i.e. ensure that the processed data are adequate, relevant, and limited to what is necessary for the purposes for which they are processed. The publication takes note of the standpoints on these matters of selected supervisory authorities from other EU Member States, as well as the European Data Protection Board.
Keywords: GDPR, personal data protection, state of epidemic, SARS-CoV-2 virus, health data, quarantine, safe and hygienic working conditions, principle of data minimization, national supervisory authorities in matters of data protection, European Data Protection Board
Bibliografia:
Drobek P. [w:] RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz, Warszawa 2018.
Fajgielski P., Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, LEX 2018.
Jaśkowski K. [w:] Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, red. K. Jaśkowski, E. Maniewska, LEX 2020.
Krzysztofek M., Ochrona danych osobowych w Unii Europejskiej po reformie. Komentarz do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679, Warszawa 2016.
Książek D., Miejsce pracy jako istotny element umowy o pracę, LEX 2013.
Kuba M. [w:] RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz, Warszawa 2018.
Leese M., Privacy and Security – On the Evolution of a European Conflict [w:] Reforming European Data Protection Law, red. S. Gutwirth, R. Leenes, P. de Hert, Dordrecht–Heildelberg–New York–London 2015.
Liszcz T., Ochrona prywatności pracownika w relacjach z pracodawcą, „Monitor Prawa Pracy” 2007/1.
Litwiński P., Barta P., Kawecki M. [w:] Rozporządzenie UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych. Komentarz, red. P. Litwiński, Warszawa 2018.
Nałęcz M. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, Legalis 2019.
Nerka A. [w:] Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. M. Sakowska-Baryła, Warszawa 2018.
Nerka A., Sakowska-Baryła M. [w:] Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. M. Sakowska-Baryła, Warszawa 2018.
Nowak M., Urlop wypoczynkowy jako instrument realizacji prawa pracownika do odpoczynku, Łódź 2018.
Sobczyk A., Państwo zakładów pracy, LEX 2017.
Valkenburg G., Privacy Versus Security: Problems and Possibilities for the Trade-Off Model [w:] Reforming European Data Protection Law, red. S. Gutwirth, R. Leenes, P. de Hert, Dordrecht–Heildelberg–New York–London 2015.
Voigt P., Bussche A. von dem, The EU General Data Protection Regulation (GDPR). A Practical Guide, Cham 2017.
Wujczyk M., Prawo pracownika do ochrony prywatności, LEX 2012.
dr hab. Monika Niedźwiedź
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Zasady ogólne europejskiego prawa administracyjnego – zasada legalizmu – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 21.09.1989 r., sprawy połączone 46/87 i 227/88, Hoechst AG przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich
Traktat ustanawia zupełny system środków prawnych i procedur w celu powierzenia Trybunałowi Sprawiedliwości kontroli zgodności z prawem aktów instytucji, zarówno o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, jak i indywidualnym i konkretnym. Sprawowanie tej kontroli Traktat o Unii Europejskiej na mocy art. 19 powierza Trybunałowi, który zapewnia poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów. W szczególności zaś kontrola ta jest sprawowana na podstawie art. 263 i 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W tym kontekście Trybunał pełni funkcję sądu administracyjnego gwarantującego sądową kontrolę działań instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej w procesie realizowania europejskiego prawa administracyjnego.
Słowa kluczowe: zasady ogólne, zasada legalizmu, sądowa kontrola aktów prawnych
dr hab. Monika Niedźwiedź
The author is a lecturer at the Chair of EU law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
General Principles of European Administrative Law: Principle of Legalism. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 21 September 1989, in Joined Cases 46/87 and 227/88, Hoechst AG v. Commission of European Communities
The Treaty establishes a complete system of legal remedies and procedures to entrust the Court of Justice with the review of the lawfulness of acts of institutions, both general and abstract ones as well as individual and specific ones. Pursuant to Article 19 of TEU, while exercising this review, the Court of Justice ensures compliance with the law in the interpretation and application of the Treaties. In particular, this review is exercised pursuant to Article 263 TFEU and Article 267 TFEU. In this context, the Court plays the role of an administrative court guaranteeing the judicial review of the activities of European Union institutions, bodies, offices and agencies in the process of implementing European administrative law.
Keywords: general principles, principle of legality, judicial review of legal acts
Bibliografia:
Baran M., Zasada pewności prawa a zasada legalizmu unijnego – uwagi na tle orzecznictwa TS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/5.
Hofmann H.C.H., Rowe G.C., Türk A.H., Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford 2011.
Kowalik-Bańczyk K., Prawo do obrony w unijnych postępowaniach antymonopolowych. W kierunku unifikacji standardów proceduralnych w Unii Europejskiej, Warszawa 2012.
Lupo N., Piccirilli G., The Relocation of the Legality Principle by the European Courts’ Case Law: An Italian Perspective, „European Constitutional Law Review” 2015/1.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court
Michalina Szpyrka (the author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw and a judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court
dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Bibliografia:
Dąbrowska-Kłosińska P., Skutki wyroków prejudycjalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w postępowaniu przed sądami krajowymi w świetle orzecznictwa Trybunału i prawa Unii Europejskiej [w:] Zapewnienie efektywności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym, red. A. Wróbel, Warszawa 2011.
