Bieżące orzecznictwo Sądu Najwyższego w obszarze spółek handlowych
dr Paweł Popardowski
Autor jest asystentem w Instytucie Nauk Prawnych PAN oraz asystentem sędziego w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego.
Bieżące orzecznictwo Sądu Najwyższego w obszarze spółek handlowych
W 2018 r. problematyka spółek handlowych była obecna w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Wypowiedzi Sądu Najwyższego z tego okresu nadal cechują się walorem istotności przy kształtowaniu podejścia interpretacyjnego do przepisów ustawy z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych. Uzasadnia to kontynuowanie analizy dorobku orzeczniczego Sądu Najwyższego związanego merytorycznie z problematyką spółek handlowych w ramach przeglądów orzecznictwa publikowanych w kwartalniku „Glosa”. Utrzymując dotychczas przyjęty kierunek prezentacji orzecznictwa, w niniejszym przeglądzie opracowane zostaną judykaty Sądu Najwyższego z 2018 r. nawiązujące do szerokiego spektrum problemowego dotyczącego funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym, w tym m.in. zagadnień związanych z wykonywaniem reprezentacji spółki z o.o., zaskarżaniem uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy oraz wypłatą wspólnikowi tzw. udziału kapitałowego w związku z wypowiedzeniem przez niego umowy spółki jawnej.
Słowa kluczowe: spółki handlowe, reprezentacja spółki z o.o., odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej, zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy
Current Case Law of the Supreme Court in the Field of Commercial Companies and Partnerships. Case Law Review
In 2018, issues concerning commercial companies and partnerships did appear in the case law of the Supreme Court. View expressed by the Supreme Court in this period are still important for the formation of approaches to interpreting the Act of 15 September 2000 – Code of Commercial Partnerships and Companies. This justifies continuing the analysis of those judgments of the Supreme Court that concern topics related to commercial companies and partnerships in the case law reviews published in ‘Glosa’ quarterly. While maintaining the selected direction of the presented case law, this review describes Supreme Court’s decisions issued in 2018 and related to the broad spectrum of problems of the functioning of commercial companies and partnerships in transactions, including without limitation issues of: representation of a limited liability company; challenging resolutions of the general meeting and payment to a partner of the so-called equity interest when the partner terminates the general partnership agreement.
Keywords: case law of the Supreme Court, commercial companies and partnerships, representation of a limited liability company, liability of a partners in a general partnership, challenging resolutions of the general meeting
Bibliografia:
Borowy B. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2017.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2017.
Kappes A., Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej za zobowiązania tej spółki, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/12.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2018.
Kidyba A., Uchwały w spółkach osobowych i ich zaskarżanie, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Kozieł G., Status prawny wierzyciela wspólnika w spółce jawnej. Uwagi materialnoprawne, Warszawa 2016, s. 179.
Kwaśnicki R.L., „Specjalne” zasady reprezentacji spółek handlowych posiadających zarząd, „Prawo Spółek” 2004/3.
Marszałkowska-Krześ A. [w:] J. Jacyszyn, S. Krześ, A. Marszałkowska-Krześ, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 2001.
Moskwa P., Sołtysiński S. [w:] A. Szajkowski (red.), System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz do art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2017.
Pyzioł W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2013.
Rybak S., Spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna na tle obecnych regulacji podatkowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/7.
Siemiątkowski T., Potrzeszcz R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, t. 1, Warszawa 2010.
Sołtysiński S. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo Spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2008.
Strzępka J., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2005.
Witosz A.J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017, art. 9, nb 12.
dr hab. Aleksander Kappes
Autor jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytetu Łódzkiego oraz adwokatem.
Odpowiedzialność za długi zaciągane przez niewypłacalną spółkę z o.o. – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 1.12.2017 r., III CZP 65/17
Glosowany wyrok odnosi się do sytuacji zaciągania zobowiązań przez spółkę z o.o., która jest w stanie niewypłacalności już po zaistnieniu tego stanu. Stan ten oznacza, że członek zarządu powinien zgłosić wniosek o upadłość spółki, by uchronić się przed osobistą odpowiedzialnością za jej zobowiązania z art. 299 § 1 k.s.h. Jeżeli jednak zgłoszony wniosek o upadłość zostaje oddalony z uwagi na brak środków nawet na przeprowadzenie upadłości, spółka powinna zaprzestać zaciągania dalszych zobowiązań. Członek zarządu nie może powoływać się wówczas na to, że zgłosił wniosek o upadłość, by uwolnić się od odpowiedzialności (art. 299 § 2 k.s.h.). Sąd Najwyższy trafnie wskazał na art. 415 k.c. jako podstawę dochodzenia roszczeń przez wierzycieli spółki od członków zarządu za zobowiązania zaciągane w stanie niewypłacalności. Wydaje się, że wskazana przez Sąd Najwyższy podstawa odpowiedzialności ma walor uniwersalny, można ją stosować także wobec reprezentantów pozostałych przedsiębiorców, takich jak spółki akcyjne, spółdzielnie i inne.
Słowa kluczowe: spółka z o.o., niewypłacalność, odpowiedzialność, członek zarządu
Liability for Debts Incurred by an Insolvent Limited Liability Company. Commentary on Supreme Court Resolution of 1 December 2017, III CZP 65/17
The commented ruling concerns liabilities incurred by a limited liability company which is insolvent. The state of insolvency means that a management board member is obligated to file a motion for declaration of insolvency in order not to bear personal liability for company debts, regulated in Article 299 of the Code of Commercial Partnerships and Companies. However, if the filed motion is dismissed due to lack of funds necessary to carry out insolvency proceedings, such company should refrain from incurring further debts. And then a management board member could not refer to the fact of having previously filed the motion for declaration of insolvency in order to avoid liability (Article 299(2) CCPC). The Supreme Court accurately indicated Article 415 of the Civil Code as the grounds for company creditors pursuing claims against management board members in respect of debts incurred when the company was already insolvent. It seems that the grounds for the said liability indicated by the Supreme Court may have a universal character and can be used also in cases against representatives of other entrepreneurs, such as joint-stock companies, cooperatives and others.
Keywords: limited liability company, insolvency, liability, management board member
Bibliografia:
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2019.
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
Kappes A., Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o., Warszawa 2009.
Lackoroński B., Raczkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Opalski A., Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012.
Osajda K., Niewypłacalność spółki z o.o., Warszawa 2014.
prof. zw. dr hab. Aleksander Chłopecki
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 25.01.2018 r., IV CSK 664/14
Glosa dotyczy orzeczeń zajmujących się kwestią dopuszczalności i konsekwencji przeniesienia siedziby spółki kapitałowej z jednego kraju Unii Europejskiej do drugiego kraju Unii Europejskiej. Glosa w sensie formalnym jest glosą do postanowienia Sądu Najwyższego. Jest też zarazem glosą do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości wydanego w związku z wnioskiem Sądu Najwyższego o wydanie w trybie prejudycjalnym orzeczenia dotyczącego wykładni art. 49 i 54 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Glosa jest glosą krytyczną, a jej autor zwraca uwagę, że liberalne stanowisko zawarte w przywołanych orzeczeniach jest nielogiczne (bo zakłada ciągłość prawną bytu osoby prawnej), jak też prowadzi do naruszenia praw wierzycieli i wspólników spółki, która przenosi swoją siedzibę.
Słowa kluczowe: transgraniczne przeniesienie siedziby spółki, ochrona interesów wspólników spółki, ochrona interesów wierzycieli spółki
Cross-Border Transfer of the Registered Office of a Company. Commentary on Supreme Court Decision of 25 January 2018, IV CSK 664/14
The commentary concerns judgments regarding the admissibility and consequences of transferring the registered office of a company from one European Union country to another. In the formal sense, this commentary is an analysis of the decision of the Supreme Court. It is also an opinion about the judgment of the Court of Justice issued in connection with the Supreme Court’s request for a preliminary ruling on the interpretation of Art. 49 and Art. 54 of the Treaty on the Functioning of the European Union. The commentary is a critical voice and its author points out that the liberal position expressed in the quoted judgments is illogical (because it presupposes legal continuity of a legal entity) and leads to a violation of the rights of creditors and shareholders of the company that transfers its registered office.
Keywords: cross-border transfer of the registered office of a company, protection of interests of company shareholders, protection of creditors’ interests
Bibliografia:
Mucha A., Przeniesienie siedziby polskiej spółki z o.o. za granicę (uwagi na tle pytań prejudycjalnych Sądu Najwyższego do Trybunału Sprawiedliwości) – glosa do postanowienia SN z 22.10.2015 r., IV CSK 664/14, „Glosa” 2016/3.
Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa 1961.
dr Beata Gessel-Kalinowska vel Kalisz
Autorka jest specjalistką w zakresie arbitrażu oraz transakcji fuzji i przejęć. Doktor nauk prawnych, założycielka oraz senior partner Kancelarii GESSEL. Adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Członek Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego ICC w Paryżu, Honorowy Prezes Sądu Arbitrażowego LEWIATAN w Warszawie.
Joanna Kisielińska-Garncarek
Autorka jest radcą prawnym, senior associate w Kancelarii GESSEL, specjalizującym się w arbitrażu i postępowaniach sądowych z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Współpracuje z Katedrą Prawa i Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zdatność arbitrażowa sporu dotyczącego wyłączenia wspólnika ze spółki z o.o. – glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 15.12.2016 r., V ACz 1309/16
W ramach glosowanego postanowienia Sąd Apelacyjny w Katowicach rozważał zagadnienie, czy spór dotyczący wyłączenia wspólnika ze spółki z o.o. może być przedmiotem skutecznego zapisu na sąd polubowny zgodnie z art. 1157 w zw. z art. 1163 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Kwestia ta została przesądzona pozytywnie, co, w ocenie autorek niniejszego opracowania, zasługuje na aprobatę – pomimo odmiennych głosów niektórych przedstawicieli doktryny. Za takim rozstrzygnięciem przemawiały wyniki analizy zagadnienia na dwóch podstawowych płaszczyznach: wyznacznika zdatności arbitrażowej, którym jest zdolność ugodowa sporu oraz specyfiki instytucji wyłączenia wspólnika ze spółki z o.o. Na uwagę zasługuje przede wszystkim stwierdzenie Sądu Apelacyjnego, zgodnie z którym nie jest istotne, czy w ugodzie sądowej strony mogą doprowadzić do wyłączenia wspólnika, lecz czy mogłyby samodzielnie, także w drodze ugody sądowej, doprowadzić do zakończenia powstałego pomiędzy nimi sporu. Spór o wyłączenie wspólnika, będący w ujęciu celowościowym „wymuszoną” umową zbycia, z pewnością posiada zdolność ugodową, a co za tym idzie zdatność arbitrażową. Taki kierunek przyjmowany w judykaturze i rozstrzygający ewentualne wątpliwości na korzyść kompetencji sądu arbitrażowego do rozstrzygnięcia sporu ma istotne znaczenie dla rozwoju postępowań arbitrażowych oraz ich praktycznej doniosłości w obrocie gospodarczym.
Słowa kluczowe: wyłączenie wspólnika, zdatność arbitrażowa, spółka z o.o., spory korporacyjne, zdolność ugodowa, arbitraż
Arbitrability of a dispute concerning exclusion of a shareholder from a limited liability company. Commentary on decision of the Court of Appeal in Katowice of 15 December 2016, V ACz 1309/16
In the commented ruling, the Court of Appeal in Katowice considered the question of whether a dispute concerning exclusion of a shareholder from a limited liability company may be validly covered by an arbitration clause in accordance with Article 1157 in conjunction with Article 1163(1) of the Polish Code of Civil Procedure. The Court of Appeal answered this question in the affirmative – rightly so, in the opinion of the authors, dissenting voices in the legal doctrine notwithstanding. Such an outcome is supported by an analysis of the issue on two basic levels: that of arbitrability (whether the dispute can be subject to a settlement) and that of the legal mechanism for excluding a shareholder from a limited liability company. Note should be taken, first and foremost, of the remark by the Court of Appeal to the effect that it is immaterial whether the parties to the dispute may effectuate exclusion of a shareholder via a court settlement – the important question is whether the parties could achieve resolution of their dispute by their own resources, also by way of a settlement reached before a court and endorsed by it. A dispute which concerns exclusion of a shareholder – which, for all intents and purposes, amounts to a compulsory divestment of shares – can indubitably be the object of a settlement and, as a corollary, may be subject to arbitration. Such a way of thinking among the judicature, with a tendency to give competence of an arbitration tribunal the benefit of the doubt, is significant from the perspective of development of arbitration and its growing importance in business practice.
Keywords: exclusion of a shareholder, arbitrability, limited liability company, corporate disputes, suitability for settlement, arbitration
Bibliografia:
Błaszczak Ł., Zdatność arbitrażowa sporów ze stosunku spółki handlowej, „Glosa” 2010/1.
Chernykh Y., Arbitrability of Corporate Disputes in Ukraine, „Journal of International Arbitration” 2009/5.
Duve Ch., Wimalasena P., Arbitration of Corporate Law Disputes in Germany [w:] Arbitration in Germany: The Model Law in Practice (Second Edition), red. K. Bockstiegel, P. Nacimiento, S.M. Kröll, Alphen aan den Rijn 2015.
Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008.
Gessel B., Niczyporuk R., Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny, „Rzeczpospolita” z 6.02.1998 r.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, P. Drapała, Warszawa 2017.
Kidyba A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. A. Kidyba, Warszawa 2009.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Ustanie członkostwa w spółce z o.o., Warszawa 2002.
Kos R., Ewolucja poglądów niemieckiej doktryny i orzecznictwa w zakresie oceny zdatności arbitrażowej sporów korporacyjnych i jej znaczenie dla polskiej praktyki arbitrażowej [w:] Spory korporacyjne w praktyce arbitrażowej – perspektywa polska i niemiecka, red. W. Jurcewicz, K. Pörnbacher, C. Wiśniewski, Warszawa 2017.
Marszałkowska-Krześ E., Zaskarżenie uchwały wspólników w spółce z o.o. przed sądem polubownym, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/3.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, Warszawa 2017.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Popiołek W., Rozstrzyganie sporów korporacyjnych w postępowaniu arbitrażowym na gruncie obowiązującego prawa polskiego [w:] Spory korporacyjne w praktyce arbitrażowej – perspektywa polska i niemiecka, red. W. Jurcewicz, K. Pörnbacher, C. Wiśniewski, Warszawa 2017.
Rachwał A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2, Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Shmatenko L., Bevz S., The Arbitrability of Corporate Disputes in Ukraine, „ASA Bulletin” 2018/1.
Sołtysiński S., Granice zdatności arbitrażowej sporów korporacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem zaskarżania uchwał organów spółek: zarys najważniejszych kwestii spornych [w:] Spory korporacyjne w praktyce arbitrażowej – perspektywa polska i niemiecka, red. W. Jurcewicz, K. Pörnbacher, C. Wiśniewski, Warszawa 2017.
Strzępka J., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, E. Zielińska, W. Popiołek, A. Witosz, Warszawa 2001.
Szumański A., Dopuszczalność kognicji sądu polubownego w sprawach o zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, Kraków 2005.
Szumański A., Dopuszczalność kognicji sądu polubownego w sprawach o zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. Ł. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Wach-Pawliczak M., Wyłączenie wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez sąd arbitrażowy – glosa – V ACz 1309/16, „Monitor Prawniczy” 2017/18.
Wach-Pawliczak M., Wyłączenie wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2016.
Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 6, Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), red. T. Ereciński, Warszawa 2017.
Wiśniewski A.W. [w:] System Prawa Handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Wiśniewski A.W., Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce, Warszawa 2011.
Wiśniewski A.W., Rozstrzyganie sporów korporacyjnych przez sądy polubowne w świetle nowej regulacji zdatności arbitrażowej sporów [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, red. P. Nowaczyk, S. Pieckowski, J. Poczobut, A. Szumański, A. Tynel, Warszawa 2008.
Wiśniewski W., Zdatność arbitrażowa sporu. Rozstrzyganie sporów korporacyjnych spółek kapitałowych przez sądy polubowne – struktura problemu, „Prawo Spółek” 2005/4.
Marek Topór
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz associate w kancelarii Kubas Kos Gałkowski w Krakowie.
Wpływ współuczestnictwa procesowego na zapis na sąd polubowny
Sąd Najwyższy trafnie rozstrzygnął problem skuteczności zapisu na sąd polubowny w sytuacji, gdy został on zawarty w stosunku do jednego ze współuczestników procesowych dowolnych materialnych, a nie był ukonstytuowany w stosunku do drugiego takiego współuczestnika. Regulacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jak też Kodeksu cywilnego, nie daje prostej odpowiedzi na pytanie, jak zapis na sąd polubowny wpływa na sytuację procesową podmiotów związanych ze stosunkiem prawnym objętym zapisem na sąd polubowny. Komentowana uchwała SN nasuwa oczywiste pytanie o granice skuteczności zapisu na sąd polubowny na gruncie procesu cywilnego. Waga poruszonego przez SN zagadnienia dla praktyki obrotu gospodarczego stwarza konieczność szerszego pochylenia się nad wskazaną problematyką, tym bardziej wobec dynamicznego rozwoju arbitrażu jako atrakcyjnej metody alternatywnego rozstrzygania sporów. Nadto uchwała ta stanowi doskonały asumpt do szerszej dyskusji na temat wpływu klauzuli arbitrażowej na sytuację procesową podmiotów, po których stronie wystąpi któryś z analizowanych przez SN rodzajów współuczestnictwa procesowego.
Słowa kluczowe: arbitraż, współuczestnictwo procesowe, klauzula arbitrażowa, kognicja sądu polubownego, procesowa skuteczność zarzutu zapisu na arbitraż
The Influence of Joint Participation in Proceedings on the Arbitration Clause. Commentary on Supreme Court Resolution of 24 February 2005, III CZP 86/04
The Supreme Court [SC] correctly resolved the problem of the effectiveness of an arbitration clause in a situation where it was included with respect to one of the optional substantive co-participants in proceedings and it was not constituted with respect to the other such co-participant. Neither the provisions of the Code of Civil Procedure, not those of the Civil Code give a simple answer to the question how the arbitration clause is influenced by the procedural status of entities connected with the legal relationship to which the arbitration clause applies. The commented SC resolution brings to mind the obvious question about the limits of effectiveness of an arbitration clause in the civil procedure. The importance of the issue discussed by the SC for the practice of business transactions calls for a more thorough reflection about this and related problems, the more so that arbitration is quickly growing in popularity as an attractive alternative dispute resolution method. Moreover, the resolution is a valuable contribution to a more general discussion about how the arbitration clause influences the procedural status of entities in whose case there occurs one of the kinds of joint participation in proceedings analysed by the SC.
Keywords: arbitration, joint participation in proceedings, arbitration clause, scope of jurisdiction of arbitration tribunal, procedural effectiveness of the objection based on arbitration clause
Bibliografia:
Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warszawa 2007.
Błaszczak Ł., Współuczestnictwo procesowe na przykładzie osobowych spółek handlowych – istota, rodzaje i przypadki jego występowania, „Prawo Spółek” 2004/10.
Borowy B., Kodeks spółek handlowych. Komentarz do art. 47 k.s.h, red. Z. Jara, Legalis 2018.
Ciszewski J., Ereciński T., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne, red. T. Ereciński, Warszawa 2006.
Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008.
Kaliński M., Glosa do wyroku SA w Gdańsku z 9.07.1996 r., I ACr 560/96, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/2.
Kos R., O związaniu cesjonariusza zapisem na sąd polubowny, „Glosa” 2013/4.
Koziński M.H., Glosa do uchwały SN z 24.02.2005 r., III CZP 86/04, „Przegląd Sądowy” 2005/12.
Koziński M.H., Glosa do uchwały SN z 24.02.2005 r., III CZP 86/04, s. 239; M. Jędrzejewska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Część pierwsza – postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2006.
Kubas A., Umowa na rzecz osoby trzeciej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1976/78.
Mazur M., Moc wiążąca umów procesowych na przykładzie zapisu na sąd polubowny, „Kwartalnik ADR” 2011/1.
Morek R., Mediacja i arbitraż. Komentarz, Warszawa 2006.
Potrzobowski K., Żywicki W., Sądownictwo polubowne. Komentarz dla potrzeb praktyki, Warszawa 1961.
Suliński G., Związanie członka organu spółki zapisem na sąd arbitrażowy zawartym w umowie (statucie) spółki, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/6.
Szumański A., Problem dopuszczalności modyfikacji treści umowy w wyroku sądu arbitrażowego w świetle prawa polskiego [w:] Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski, Warszawa 2010.
Szumański A., Wpływ uczestnictwa spółki kapitałowej w grupie spółek na związanie zapisem na sąd polubowny dokonanym przez inną spółkę z grupy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/5.
Szumański A., Zakres podmiotowy zapisu na sąd polubowny w sporze ze stosunku spółki kapitałowej ze szczególnym uwzględnieniem sporu powstałego na tle rozporządzenia prawami udziałowymi [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, red. P. Nowaczyk, S. Pieckowski, J. Poczobut, A. Szumański, A. Tynel, Warszawa 2008.
Tomaszewski M. [w:] System prawa handlowego, t. 8, Arbitraż handlowy, red. A. Szumański, Warszawa 2015.
Wach A., Klauzula arbitrażowa przez odesłanie, „Przegląd Sądowy” 2005/1.
Weitz K., Dopuszczalność poddania sporów wekslowych pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, „Palestra” 2006/3–4.
Wiśniewski A., Rozstrzyganie sporów korporacyjnych przez sądy polubowne w świetle nowej regulacji zdatności arbitrażowej sporów [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, red. P. Nowaczyk, S. Pieckowski, J. Poczobut, A. Szumański, A. Tynel, Warszawa 2008.
Włodyka S., Współuczestnictwo konieczne w procesie cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1967/10.
dr hab. Dominika Wajda
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym w Warszawie.
Zarzut nieważności uchwały zgromadzenia wspólników spółki z o.o. – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 26.04.2017 r., I CSK 639/16
Wyrok Sądu Najwyższego z 26.04.2017 r. dotyczy możliwości podniesienia przewidzianego w art. 252 § 4 Kodeksu spółek handlowych zarzutu nieważności uchwały zgromadzenia wspólników. Wobec przesądzenia w uchwale SN (7) z 18.09.2013 r., III CZP 13/13, że wyrok stwierdzający nieważność uchwały ma charakter konstytutywny, powstaje wątpliwość, kiedy można posłużyć się zarzutem przewidzianym w wyżej wskazanym przepisie.
Słowa kluczowe: stwierdzenie nieważności uchwały, podniesienie zarzutu, uprawnieni, upływ terminu
Objection of Invalidity of a Resolution of the General Meeting of a Limited Liability Company. Commentary on Supreme Court Judgment of 26 April 2017, I CSK 639/16
The judgment issued by the Supreme Court on 26 April 2017 concerns the possibility of raising the objection provided for in Article 252(4) of the Code of Commercial Partnerships and Companies, namely that of invalidity of a general meeting resolution. As the Court (sitting as a panel of seven judges) determined in its resolution dated 18 September 2013, III CZP 13/13, that a judgment declaring a resolution invalid is constitutive in nature, a doubt arises when the objection provided for in the aforementioned provision can be raised.
Keywords: declaring a resolution invalid, raising an objection, rightholders, lapse of a time limit
Bibliografia:Bieniak M. [w:] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2015.
Bilewska K., Podniesienie zarzutu nieważności uchwały przez wspólnika w przypadku jej niezaskarżenia, „Monitor Prawniczy” 2012/11.
Dąbrowska J., Zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2016.
Jarocha A., Powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki kapitałowej, Toruń 2010.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Komentarz do art. 301–633 k.s.h., Warszawa 2007.
Koch A., Charakter sankcji wobec sprzecznych z prawem uchwał spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/2.
Koch A., Podważanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. t. 3B, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pinior P., Obowiązek wykonania uchwały sprzecznej z prawem, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015.
Szwaja J. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Paweł Adam Ochrymiuk
Autor jest prawnikiem in-house TZMO SA oraz uczestnikiem Prawniczego Seminarium Doktorskiego prowadzonego przez prof. dr hab. Józefa Okolskiego w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
Przebicie zasłony korporacyjnej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7.02.2007 r., I ACa 1033/06
Glosowany wyrok dotyczy dość specyficznego problemu pojawiającego się na gruncie prawa polskiego, mianowicie zasłony korporacyjnej, pominięcia odrębności prawnej spółek w drodze uznania przez sąd możliwości traktowania de iure dwóch podmiotów posiadających odrębną względem siebie osobowość prawną de facto jako jeden.
Słowa kluczowe: przebicie zasłony korporacyjnej, pominięcie zasady odrębności spółek kapitałowych, nadużycie formy prawnej spółki
Piercing the Corporate Veil. Commentary on the Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 7 February 2007, I ACa 1033/06
The commented judgment concerns a rather particular problem that appears in Polish law, namely the corporate veil and a court ignoring the principle of corporate separateness by recognising that de iure two entities being separate legal persons can in fact be treated as a single entity.
Keywords: piercing the corporate veil, ignoring the principle of corporate separateness, abuse of the corporate form
Bibliografia:
Grzybowski T., Wpływ zmian prawa na jego wykładnię, Warszawa 2013.
Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.
Kappes A., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki kapitałowej w prawie polskim de lege lata, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/9.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń, 2010.
Opalski A., Glosa do wyroku SA w Warszawie z 7.02.2007 r., I ACa 1033/06, „Glosa” 2008/4.
Opalski A., Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2011.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński i in., Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 301–490, Warszawa 2013.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński i in., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do art. 1–150, Warszawa 2012.
Szczepaniak R., Nadużycie prawa do posługiwania się formą osoby prawnej, Toruń 2009.
Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Kraków 1947.
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.
dr Łukasz Karczyński
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Finansowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz doradcą podatkowym.
Połączenie spółek zagranicznych oraz bieg terminów materialnoprawnych a następstwo prawne w Ordynacji podatkowej – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26.03.2013 r., II FSK 1675/11
Glosowane orzeczenie dotyczy dwóch kwestii związanych z następstwem prawnym na gruncie Ordynacji podatkowej w przypadku łączenia się spółek. Pierwszą jest pytanie, czy następstwo to dotyczy również połączenia spółek kapitałowych z siedzibą za granicą. Drugą natomiast – czy oprócz uprawnień spółki przejmowanej obejmuje ono także płynące na rzecz tej spółki terminy materialnoprawne. Obie kwestie sąd rozstrzygnął pozytywnie. Ten słuszny zdaniem Autora wyrok skłania do poszerzonej refleksji nad oboma wskazanymi zagadnieniami. Odpowiedź na pytanie pierwsze warto bowiem uzasadnić głębiej niż to uczynił Sąd; z kolei odpowiedź Sądu na pytanie drugie, choć słuszna co do meritum, nie wydaje się właściwie uzasadniona.
Słowa kluczowe: połączenie, łączenie, spółka zagraniczna, podatek dochodowy, następstwo prawne, sukcesja
Merger of Foreign Companies and the Running of Periods Defined in Substantive Law in the Context of Legal Succession According to the Tax Ordinance Act. Commentary on Supreme Administrative Court Judgment of 26 March 2013, II FSK 1675/11
The commented judgment refers to two issues regarding legal succession during company merger in the light of the Polish Tax Ordinance Act. The first question is whether this succession concerns a merger of two foreign companies. The next question is whether, apart from the legal rights of the merging company, this succession comprises the substantive law periods running for the merging company. The court answered both these questions in the affirmative. This resolution, although correct, calls for a careful deliberation. The answer to the first question can be justified more thoroughly than the court did; and as for the second issue, the court’s resolution, though correct as to the merits, seems to lack proper justification.
Keywords: merger, merging, foreign company, income tax, legal succession, succession
Bibliografia:
Borszowski P., Elementy stosunku prawnego zobowiązania podatkowego, Kraków 2004.
Brzeziński B., Nykiel W., Zasady ogólne prawa podatkowego, „Przegląd Podatkowy” 2002/3.
Brzeziński B., Uwagi o znaczeniu definicji w prawie podatkowym [w:] Studia z dziedziny prawa finansowego, prawa konstytucyjnego i ochrony środowiska. Księga jubileuszowa Profesora Marka Mazurkiewicza, red. R. Mastalski, Wrocław 2001.
Brzeziński B., Wykładnia prawa podatkowego, Gdańsk 2013.
Huchla A., Następcy prawni w Ordynacji podatkowej [w:] Studia nad Ordynacją podatkową, red. B. Brzeziński, C. Kosikowski, Łódź–Toruń 1999.
Karczyński Ł., Opodatkowanie przekształceń spółek, Warszawa 2011.
Karwat P. [w:] Prawo podatkowe przedsiębiorców, red. H. Litwińczuk, t. 1, Warszawa 2006.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
Pung A. [w:] Umwandlungssteuerrecht, red. E. Dötsch, J. Patt, A. Pung, R. Möhlenbrock, Stuttgart 2007.
Schröck J., Steuersystem und Formwechsel. Eine Systemanalyse des ertragsteuerneutralen Wechsels zwischen Kapital- und Personenhandelsgesellschaftsformen auf der Grundlage des Übertragungsmodell nach §§ 14, 25 UmwStG, Berlin 1998.
Sekita J., Skutki podatkowe przekształcenia spółki, „Doradztwo Podatkowe” 2000/4.
Winkeljohann N., Fuhrmann S., Handbuch Umwandlungssteuerrecht, Düsseldorf 2007.
dr hab. Maciej Rzewuski, prof. UWM w Olsztynie
Autor jest sędzią Sądu Rejonowego w Szczytnie, delegowanym do orzekania w Sądzie Okręgowym w Olsztynie.
Sprostowanie usterki wpisu w księdze wieczystej – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.01.2018 r., II CZ 91/17
Przedmiotem rozważań jest próba oceny poglądu Sądu Najwyższego na temat ważkiej kwestii z zakresu postępowania nieprocesowego. Chodzi mianowicie o różnicę między prostowaniem a uzupełnianiem wpisu w księdze wieczystej. W praktyce różnice te nie są ani wyraźne, ani oczywiste.
Słowa kluczowe: księga wieczysta, wpis w księdze wieczystej, sprostowanie wpisu, uzupełnienie wpisu
Rectification of a Deficient Entry in the Land and Mortgage Register. Commentary on Supreme Court Decision of 26 January 2018, II CZ 91/17
The subject of this commentary is an attempt to evaluate the Supreme Court’s view on an extremely important issue regarding non-litigious proceedings: the difference between rectification and supplementing the entry in a land and mortgage register. In practice, these differences are neither explicit nor obvious.
Keywords: land and mortgage register, entry in the land and mortgage register, rectifying an entry, supplementing an entry
Bibliografia:
Szereda A.J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 367–729, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Legalis 2016.
dr Kinga Wernicka
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Unii Europejskiej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz rzecznikiem patentowym.
Indywidualny znak towarowy znakiem certyfikującym – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 8.06.2017 r., C-689/15, W.F. Gözze Frottierweberei GmbH i Wolfgang Gözze przeciwko Verein Bremer Baumwollbörse
Przedmiotem niniejszej glosy jest ustalenie, czy indywidualny znak towarowy może być utożsamiany ze znakiem towarowym certyfikującym oraz czy indywidualny znak towarowy może pełnić w obrocie gospodarczym wyłącznie funkcję gwarancyjną. W opracowaniu scharakteryzowano również funkcję oznaczenia pochodzenia jako nadrzędną funkcję indywidualnego znaku towarowego, zaprezentowano konsekwencje używania indywidualnego znaku towarowego jedynie w charakterze tzw. znaku jakości oraz omówiono ochronę prawną znaków towarowych certyfikujących.
Słowa kluczowe: rozporządzenie 2017/1001, znak towarowy certyfikujący, znak towarowy gwarancyjny, używanie znaku towarowego, znak jakości
An Individual Trademark as a Certification Mark. Commentary on Court of Justice Judgment of 8 June 2017, C-689/15, W.F. Gözze Frottierweberei GmbH and Wolfgang Gözze v Verein Bremer Baumwollbörse
This commentary aims to determine whether an individual trademark can be treated as a certification trademark and whether an individual trademark can have a purely guarantee function in trade. The paper also characterises the function of designation of origin as an overarching function of an individual trademark, presents the consequences of using an individual trademark only as a so-called quality mark, and discusses the legal protection of certification trademarks.
Keywords: Regulation 2017/1001, certification trademark, guarantee trademark, use of a trademark, quality mark
Bibliografia:
Kur A., Senftleben M., European Trade Mark Law. A Commentary, Oxford 2017.
Repas M., Keresteš T., The Certification Mark as a New EU-Wide Industrial Property Right, „International Review of Intellectual Property and Competition Law 2018/3.
Mathély P., Marques collectives et de certification [w:] Mélanges offerts à Albert Chavanne. Droit pénal, propriété industrielle, Paris 1990.
Belson J., Certification and Collective Marks. Law and Practice, Northampton 2017.
Holah M., Collins P., The European Union Trade Mark. A Practical Guide, Horsell 2016.
dr Karolina Sztobryn
Autorka jest adiunktem w Katedrze Europejskiego Prawa Gospodarczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz rzecznikiem patentowym.
Czy kolor może być kształtem? – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12.06.2018 r., C-163/16, Christian Louboutin i Christian Louboutin Sas przeciwko van Haren Schoenen BV
Słowa kluczowe: znak zwiększający wartość towaru, kolor jako znak towarowy, bezwzględne podstawy odmowy rejestracji znaku
Artykuł 3 dyrektywy 2008/95/WE mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, która od 15.01.2019 r. zostanie zastąpiona dyrektywą 2015/2436, wymienia bezwzględne przesłanki odmowy rejestracji znaku towarowego, w tym odnosi się do znaków, które składają się wyłącznie z kształtu zwiększającego znacznie wartość towaru. W glosowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości dokonał analizy interpretacji tej przesłanki, odpowiadając na pytanie sądu krajowego, czy oznaczenie przedstawiające kolor naniesiony na podeszwę buta na wysokim obcasie składa się wyłącznie z „kształtu” w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. e ppkt (iii) dyrektywy 2008/95/WE. Nie mniej ciekawe niż sam wyrok są opinie rzecznika generalnego w sprawie, które znacząco różnią się od konkluzji Trybunału Sprawiedliwości.
Can a Colour be a Shape? Commentary on Court of Justice Judgment of 12 June 2018, C-163/16, Christian Louboutin and Christian Louboutin Sas v van Haren Schoenen BV
Article 3 of Directive 2008/95/EC to approximate the laws of the Member States relating to trade marks, which from 15 January 2019 will be replaced by Directive 2015/2436, lists the absolute grounds for refusal of trademark registration, and inter alia mentions trademarks, which consist exclusively of the shape which gives substantial value to the goods. Recently, the Court of Justice analysed the interpretation of this condition and answered the national court's question whether the sign consisting of a colour applied to the sole of a high-heeled shoe consisted solely of a ‘shape’ within the meaning of Art. 3(1)(e) (iii) of Directive 2008/95/EC. No less interesting than the judgment itself are the opinions of the Advocate General in this case, which are significantly different from the conclusions of the Court of Justice.
Keywords: trademark increasing the value of the goods, colour as a trademark, absolute grounds for refusal of trademark registration
Folliard-Monguiral A., Rogers D., The protection of shapes by the Community trade mark, „European Intellectual Property Review” 2003/4.
Hager J., Infringement of shape trademarks, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2003/4.
Hasselblatt G.N., Community Trade Mark Regulation. A Commentary, Munich 2015.
Schober N., The Function of a Shape as an Absolute Ground for Refusal, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2013/1.
Watts J., Trade marks for the shape of goods, „European Intellectual Property Review” 1998/4.
Witkowska M., Michalak A. [w:] Prawo własności przemysłowej Komentarz, red. A. Michalak, Warszawa 2016.
Wojcieszko-Głuszko E., Kształt funkcjonalnie estetyczny [w:] Aktualne wyzwania prawa własności intelektualnej i prawa konkurencji. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Michałowi du Vallowi, red. J. Ożegalska-Trybalska, D. Kasprzycki, Warszawa 2015.
Słowa kluczowe: znak zwiększający wartość towaru, kolor jako znak towarowy, bezwzględne podstawy odmowy rejestracji znaku
Can a Colour be a Shape? Commentary on Court of Justice Judgment of 12 June 2018, C-163/16, Christian Louboutin and Christian Louboutin Sas v van Haren Schoenen BV
Article 3 of Directive 2008/95/EC to approximate the laws of the Member States relating to trade marks, which from 15 January 2019 will be replaced by Directive 2015/2436, lists the absolute grounds for refusal of trademark registration, and inter alia mentions trademarks, which consist exclusively of the shape which gives substantial value to the goods. Recently, the Court of Justice analysed the interpretation of this condition and answered the national court's question whether the sign consisting of a colour applied to the sole of a high-heeled shoe consisted solely of a ‘shape’ within the meaning of Art. 3(1)(e) (iii) of Directive 2008/95/EC. No less interesting than the judgment itself are the opinions of the Advocate General in this case, which are significantly different from the conclusions of the Court of Justice.
Keywords: trademark increasing the value of the goods, colour as a trademark, absolute grounds for refusal of trademark registration
Bibliografia:
Folliard-Monguiral A., Rogers D., The protection of shapes by the Community trade mark, „European Intellectual Property Review” 2003/4.
Hager J., Infringement of shape trademarks, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2003/4.
Hasselblatt G.N., Community Trade Mark Regulation. A Commentary, Munich 2015.
Schober N., The Function of a Shape as an Absolute Ground for Refusal, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2013/1.
Watts J., Trade marks for the shape of goods, „European Intellectual Property Review” 1998/4.
Witkowska M., Michalak A. [w:] Prawo własności przemysłowej Komentarz, red. A. Michalak, Warszawa 2016.
Wojcieszko-Głuszko E., Kształt funkcjonalnie estetyczny [w:] Aktualne wyzwania prawa własności intelektualnej i prawa konkurencji. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Michałowi du Vallowi, red. J. Ożegalska-Trybalska, D. Kasprzycki, Warszawa 2015.
Grzegorz Borkowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku
Zarzuty skargi na interpretację podatkową – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5.07.2018 r., II FSK 1805/16 (orzeczenie kwartału)
Omówioną w uzasadnieniu wyroku zmianą przepisów ustawy z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi doprecyzowano zakres związania sądu administracyjnego zarzutami oraz powołaną podstawą prawną skargi na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego. Bezskuteczne jest obecnie podnoszenie nowych zarzutów, jak również nowego uzasadnienia zarzutów zgłoszonych wcześniej – po upływie terminu do wniesienia skargi. Sprawa dotyczy podatkowych skutków przeniesienia na rzecz wspólnika majątku likwidowanej spółki z o.o. w interesująco zarysowanym (przyszłym) stanie faktycznym.
Słowa kluczowe: indywidualna interpretacja przepisów prawa podatkowego, termin do wniesienia skargi, wspólnik majątku likwidowanej spółki z o.o.
Objections in the Appeal against a Tax Ruling. Judgment of the Supreme Administrative Court of 5 July 2018, II FSK 1805/16. Decision of the Quarter
The judgment discusses an amendment to the Act of 30 August 2002 – Law on Proceedings before Administrative Courts, which has clarified the issue to what extent an administrative court is bound by the objections and the legal grounds indicated in an appeal against a tax ruling (individual interpretation of tax law). Currently, any new objections raised after the lapse of the period for filing an appeal, as well as any new reasons for objections raised previously provided after said deadline are invalid. The case concerns the tax consequences of transferring to a shareholder the assets of a limited liability company in liquidation, in an interesting (as outlined) future state of affairs.
Keywords: individual interpretation of tax law, period for filing an appeal, shareholder the assets of a limited liability company in liquidation
Aleksandra Brach
Autorka jest starszym asystentem sędziego w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, autorką publikacji z zakresu prawa podatkowego oraz postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego.
Kwalifikacja podatkowa przychodu ze sprzedaży kryptowaluty – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6.03.2018 r., II FSK 488/16
Ustalenie statusu bitcoina na gruncie prawa podatkowego pozwala przesądzić o sposobie opodatkowania przychodu ze sprzedaży kryptowaluty. Poza wyborem właściwego sposobu opodatkowania tych przychodów podatkiem dochodowym od osób fizycznych rodzi kolejne problemy związane z dokumentowaniem dla celów podatkowych zbycia bitcoinów, a także szereg pytań o dopuszczalność opodatkowania transakcji podatkiem od czynności cywilnoprawnych czy też podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji ustalenie statusu prawnego kryptowaluty powinno stanowić punkt wyjścia w zakresie każdorazowej oceny skutków podatkowych szeroko pojętego obrotu wirtualnymi walutami. Brak zdecydowanych działań prawodawczych pogłębia już istniejące liczne rozbieżności w orzecznictwie w tym zakresie.
Słowa kluczowe: bitcoin, kryptowaluta, źródło przychodów, elektroniczne środki płatnicze bez emitenta, prawa majątkowe
Tax Qualification of Gains from Sales of a Cryptocurrency. Commentary on Supreme Administrative Court Judgment of 6 March 2018, II FSK 488/16
Determining the status of bitcoin in tax law enables us to determine how gains from sales of a cryptocurrency should be taxed. Apart form the choice of the proper way of taxing these gains with personal income tax, this gives rise to more problems connected with documenting the sale of bitcoins for tax purposes, as well as a number of questions about the permissibility of taxing these transactions with tax on civil law transactions or VAT. Consequently, determining the legal status of a cryptocurrency should be the starting point for each assessment of the tax effects of trading in virtual currencies, in the broad sense. Lack of robust legislative measures only aggravates the existing numerous discrepancies in case law in this area.
Keywords: bitcoin, cryptocurrency, source of income, electronic tender without an issuer, property rights
Bibliografia:
Bala S., Kopyściański T., Srokosz W., Kryptowaluty jako elektroniczne instrumenty płatnicze bez emitenta. Aspekty informatyczne, ekonomiczne i prawne, Wrocław 2016.
Baranowska M.B., Bitcoin. Nowa waluta i nowe wyzwania dla organów ścigania [w:] Przestępczość – Dowody – Prawo. Księga jubileuszowa Prof. Bronisława Młodziejowskiego, red. J. Moszczyński, D. Solodov, I. Sołtyszewski, Olsztyn 2016.
Dąbrowska J., Charakter prawny Bitcoin, „Człowiek w Cyberprzestrzeni” 2017/1.
Janicki T., Wirtualna waluta – opodatkowanie przychodów z tytułu zbycia waluty bitcoin, „Przegląd Podatkowy” 2015/11.
Michna M., Bitcoin jako przedmiot stosunków cywilnoprawnych, Warszawa 2018.
Perez K., Urbaniak M., Bitcoin – wirtualny eksperyment czy waluta przyszłości?, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2013/4.
Piotrowska A.I., Bitcoin. Płatnicze i inwestycyjne zastosowanie kryptowaluty, Warszawa 2018.
Prokurat J., Podatkowe aspekty obrotu walutami wirtualnymi, „Przegląd Podatkowy” 2015/3.
System prawnofinansowy Unii Europejskiej, red. A. Drwiłło, A. Jurkowska-Zeidler, LEX 2017.
Szymankiewicz M., Bitcoin. Wirtualna waluta internetu, Gliwice 2014.
Wesołowska A., Glosa do wyroku TS z 22.10.2015 r., C-264/14, David Hedqvist, LEX 2015.
Zacharzewski K., Bitcoin jako przedmiot stosunków prawa prywatnego, „Monitor Prawniczy” 2014/21.
Michał Derek
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz asystentem radcy w Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
Pełnomocnictwo do wyrażenia zgody na zabieg medyczny małoletniego – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 13.05.2015 r., III CZP 19/15
W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy uznał za dopuszczalne udzielenie pełnomocnictwa do wyrażenia zgody na zabieg medyczny małoletniego. Celem glosy jest wskazanie, że poważnym brakiem w argumentacji Sądu Najwyższego jest brak odwołania się do wolności człowieka. Zdaniem autora ze względu na specyficzną rolę przedstawicieli ustawowych w ochronie praw i wolności dziecka udzielenie zgody na zabieg małoletniego pozostaje czynnością osobistą. Konstytucyjna gwarancja ochrony wolności człowieka w powiązaniu z zapewnieniem ochrony dobra dziecka wpływa na rozumienie właściwości czynności jako przesłanki wyłączającej możliwość udzielenia pełnomocnictwa z art. 95 § 1 Kodeksu cywilnego. W związku z powyższym autor uznaje, że pełnomocnictwo do udzielenia zgody na zabieg małoletniego jest niedopuszczalne.
Słowa kluczowe: wolność człowieka, władza rodzicielska, pełnomocnictwo do udzielenia zgody na zabieg, małoletni
Power of Attorney to Express Consent for a Medical Procedure on a Minor. Commentary on Supreme Court Resolution of 13 May 2015, III CZP 19/15
In the commented resolution, the Supreme Court confirmed the permissibility of granting a power of attorney to express consent for a medical procedure on a minor. The main aim of the commentary is to indicate the lack of any reference to the freedom of the person. According to the author, expressing consent for a medical procedure on a minor remains a personal act due to the specific role of the statutory representative in protecting the freedoms and rights of the child. The constitutional guarantee of protection of freedom of the person and the principle of protection of the child’s good influence the interpretation of the ‘feature of the act’ as the premise excluding the possibility to grant a power of attorney according to Art. 95(1) of the Polish Civil Code. Hence the author concludes it is not permissible to grant a power of attorney to express consent for a medical procedure on a minor.
Keywords: freedom of the person, parental authority, power of attorney to express consent for a medical procedure, minor
Bibliografia:
Janiszewska B., Pełnomocnictwo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego, „Monitor Prawniczy” 2015/15.
Janiszewska B., O udzielaniu pełnomocnictwa medycznego – uwagi na tle uchwały III CZP 19/15, „Monitor Prawniczy” 2015/19.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Wiśniewski L., Prawo a wolność człowieka – pojęcie i konstrukcja prawna [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 3, Warszawa 2003.
Sobolewski P., Zgoda na zabieg medyczny [w:] System Prawa Medycznego, t. 1, Instytucje prawa medycznego, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2017.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Michałek-Janiczek A., Autonomia małoletniego w zakresie leczenia, „Państwo i Prawo” 2009/10.
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017.
Bosek L. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Bosek L., Pielak A., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/6.
Jancewicz Z., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, „Roczniki Nauk Prawnych” 2015/4.
Kallaus A., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, „Prawo i Medycyna” 2015/4.
Ogrodnik-Kalita A., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, „Studia Prawnicze KUL” 2016/4.
Rzońca M., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2016/1.
Zimna T., Glosa do uchwały SN z 13.05.2015 r., III CZP 19/15, LEX 2015.
dr Jan Ciechorski
Autor jest wykładowcą Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, członkiem Komisji Ekspertów do spraw Ochrony Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Odpowiedzialność szpitala psychiatrycznego za niezasadne przyjęcie bez zgody pacjenta – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 19.11.2015 r., IV CSK 792/14
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy słusznie uznał, że przyjęcie bez zgody do szpitala psychiatrycznego jest w istocie pozbawieniem wolności pacjenta, stąd też rozpatrywanie dochodzonego roszczenia w oparciu o art. 445 § 2 Kodeksu cywilnego. Uważam, że takie działanie szpitala psychiatrycznego jest wykonywaniem władzy publicznej, albowiem na podstawie uprawnień przyznanych ustawowo podmiot ten może w sposób władczy kształtować prawa i obowiązki jednostki. Tym samym odpowiedzialność za bezprawne przyjęcie bez zgody musi być kwalifikowana z art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego. Jednocześnie wadliwość przyjęcia do szpitala może polegać na niespełnieniu jego merytorycznych przesłanek (art. 23 ust. 1 i art. 24 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego) lub wymogów proceduralnych (art. 23 ust. 2–5 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego), samo naruszenie przesłanek formalnych nie może powodować uznania przyjęcia za bezzasadne, natomiast może uzasadniać uznanie go za bezprawne.
Słowa kluczowe: przyjęcie bez zgody, szpital psychiatryczny, wykonywanie władzy publicznej, ingerencja w podstawowe prawa i wolności, pozbawienie wolności
Liability of a Psychiatric Hospital for Unjustified Admission without the Patient’s Consent. Commentary on Supreme Court Judgment of 19 November 2015, IV CSK 792/14
In the commented judgment the Supreme Court correctly considered that admission to a psychiatric hospital without the patient’s consent meant in fact depriving the patient of his/her liberty, which is why it examined the claim pursued on the basis of Art. 445(2) of the Civil Code. The author believes that such a measure taken by the psychiatric hospital constitutes exercise of public authority, because on the basis of the powers granted by statute this entity can shape the rights and obligations of the individual from the position of power. Therefore the liability for unlawful admission without consent must be classified as the act defined in Art. 417(1) of the Civil Code. The defectiveness of hospital admission may consist, at the same time, in lack of substantive grounds for the admission (Art. 23(1) and Art. 24 of the Mental Health Protection Act) or failure to meet procedural requirements (Art. 23 (2)–(5) of the Mental Health Protection Act). Failure to meet the formal criteria alone cannot result in considering the admission unjustified, but it can justify considering it unlawful.
Keywords: freedom of the person, parental authority, power of attorney to express consent for a medical procedure, minor
Bibliografia:
Banaszczyk Z., O odpowiedzialności za szkody wyrządzone pacjentom szpitali psychiatrycznych, „Prawo i Medycyna” 2015/4.
Ciechorski J., Glosa do wyroku SA w Katowicach z 27.06.2013 r., I ACa 361/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/4.
Ciechorski J., Odpowiedzialność odszkodowawcza szpitala psychiatrycznego za działania władcze na podstawie art. 417 k.c., „Prawo i Medycyna” 2015/3.
Ciechorski J., Przyjęcie osoby bez jej zgody do szpitala psychiatrycznego na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego – uwagi w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/4.
Dąbrowski S., Kubicki L., Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Przegląd ważniejszych zagadnień, Warszawa 1995.
Janiszewska B., Wnukiewicz-Kozłowska A., O odszkodowawczych aspektach przymusowej hospitalizacji psychiatrycznej, „Prawo i Medycyna” 2016/6.
Karczewska-Kamińska N., Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta, Warszawa 2018.
Aneta Leszczyńska
Autorka jest doktorantką w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, aplikantem adwokackim przy Okręgowej Izbie Adwokackiej w Katowicach oraz pracownikiem naukowym Freie Universität w Berlinie, w Katedrze Prawa Karnego, Postępowania Karnego, Karnego Gospodarczego i Środowiska.
Udział w rozprawie świadka-współoskarżonego a prawo do obrony – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 23.01.2018 r., 58683/08, Kuchta przeciwko Polsce
W wyroku Kuchta przeciwko Polsce Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że skazanie skarżącego na podstawie wyjaśnień współoskarżonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym, następnie pod jego nieobecność odczytanych zgodnie z przepisami procedury karnej, przy jednoczesnym niezapewnieniu przez sądy polskie obecności tego kluczowego współoskarżonego świadka na rozprawie w celu umożliwienia jego przesłuchania przez skarżącego, narusza art. 6 ust. 1 i 3 lit. d Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Słowa kluczowe: nieobecność na rozprawie świadka oskarżenia, nieobecność na rozprawie pomawiającego współoskarżonego, prawo do obrony, zasada bezpośredniości, rzetelny proces karny
Participation in the Trial of a Co-Accused Witness and the Right to Defence. Commentary on ECtHR Judgment of 23 January 2018, 58683/08, Kuchta v Poland
In the case of Kuchta v Poland, Mr Kuchta was convicted on the basis of the written depositions of the co-accused, which were given during the ongoing investigation and then read out in court in his absence, in accordance with the Polish criminal procedure. The European Court of Human Rights stated that because the Polish courts failed to ensure the presence of that key co-accused witness at the trial in order to allow his examination by the applicant, there was a violation of Art. 6(1)(3)(d) of the European Convention on Human Rights.
Keywords: absence at the trial of a witness for the prosecution, absence at the trial of co-accused who testified during investigation against the co-accused, right to defence, principle of directness, fair criminal trial
Bibliografia:
Lipczyńska M., Stanowisko oskarżonego w procesie karnym Polski Ludowej, Warszawa 1956.
Muras Z., Wyjaśnienia oskarżonego w procesie karnym i w prawie karnym materialnym. Komentarz, Warszawa 2010.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1984.
Orłowska-Zielińska B., Szczechowicz K., Ograniczenia zasady bezpośredniości w polskim procesie karnym, „Studia Warmińskie” 2014/51.
Szumiło-Kulczycka D., Zasada szybkości postępowania w piśmiennictwie i orzecznictwie okresu Trzeciej Rzeczpospolitej [w:] Zagubiona szybkość procesu karnego. Jak ją przywrócić?, red. S. Waltoś, J. Czapska, Warszawa 2005.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013.
