Integralnym elementem programu wychowawczo-profilaktycznego realizowanego przez szkołę jest stosowna profilaktyka ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży. Niezależnie od założeń i celów, jakie sobie stawia, a które mogą się różnić z uwagi na kulturowe, ekonomiczne, demograficzne i inne uwarunkowania, dla maksymalizacji jej efektów niezbędna jest ewaluacja, najlepiej mająca charakter cykliczny.Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2019/6
W przypadku programu wychowawczo-profilaktycznego ewaluacja oznacza ocenę jego efektywności. Dzięki niej możliwe jest lepsze zrozumienie procesów profilaktycznych oraz dalsze ich usprawnienie i rozwój.
Procedura ewaluacyjna powinna udzielić odpowiedzi na kilka zasadniczych pytań, np.:
- Czy i w jakim zakresie zostały zrealizowane zakładane cele?
- Jakim kosztem otrzymano takie, a nie inne rezultaty?
- Czy zaspokojone zostały potrzeby beneficjentów programu?
- Czy zmiany okażą się trwałe?
W zależności od literatury natrafić można na aspekty stawiające akcent na:
- ewaluację celu – czyli badanie programu pod kątem zasadności jego założeń;
- ewaluację procesu – czyli ocenę jakości podejmowanych działań; w tym wypadku badaniu podlegają nie tylko wyniki, ale także faktyczne potrzeby grupy, do której program wychowawczo-profilaktyczny jest skierowany – to, na ile są one zaspokajane; analizowana jest też informacja zwrotna, działania zaangażowanych osób itd.;
- ewaluację wyniku – która wiąże się z badaniem efektów i powinna przynieść odpowiedź na pytanie, czy zakładana zmiana w ogóle nastąpiła, a jeśli tak, to czy została wywołana pod wpływem podjętych działań profilaktycznych;
- ewaluację formatywną – czyli dalsze udoskonalanie programu, do którego przyczyniają się wnioski płynące z ewaluacji.
